ای نام تو زینت زبان ها            حمد تو طراز داستان ها

تا دام گشاده چین زلفت           افتاده خراب آشیان ها

در رقص بود به گرد شمعت       فانوس خیال آسمان ها

در وصف کمال کبریایت           ابکم شده کلک نکته دان ها

مقصد تویی از سلوک عالم         شوق تو دلیل کاروان ها

بگشای نقاب تا بر آیند             از قالب جسم تیره جانها

خاموش حزین! که بر نتابد        افسانه ی عشق را زبانها

«حزین لاهیجی»

ادبیات یکی از ارکان اصلی فرهنگ هر جامعه است. زبان و ادبیات فارسی که حامل والاترین مفاهیم در عرفان و عشق و حکمت و انسانیت می باشد.ش زیباترین شکل و قالب و آهنگ را برای انتقال معانی به کار گرفته است، آهنگی که گوشی را می نوازد و جان را آرامش می بخشد و ذوق و احساس را سیراب می سازد آنچان موزون و آنگونه روان که ظرافت های کلیدی یادگیری را بازمزمه ی جویبار و نوای دلکش پرندگان و ترنم روح افزای نسیم آمیخته است. ادبیات گذشته ما ادبیات افتخار آمیز است که همواره سپاس ما را بر بزرگانی چون حافظ، سعدی، مولوی، فردوسی و مانند آن بر می انگیزد. از جمله شاعران فرهیخته ای که از دیار اصفهان برخواسته حزین لاهیجی است که آخرین شاعر دوره بازگشت ادبی است. در سایه شاعران زیاد سبک هندی از جمله صائب- سبا- نشاط- هاتف- مجمر و … کمرنگ نمایان شده است به دلیل آنکه هیچ پژوهشی در زمینه شرح و تحلیل غزلیات وی صورت نرگفته است نگار نده بر آن شد تا با شرح 300 غزل آغازین به همراه مختصر شرح احوال و سبک وی، به شناخت بیشتر حزین لاهیجی و غزلیات وی می پردازد .

باشد که این پژوهش مقدمه ای باشد بر پژوهش های سودمند دیگری در شناساندن مفاهیم و ارزش های هنری دیوان شاعر. برای نوشتن این پایان نامه نگارنده بعد از فصل اول، با عنوان مبادی تحقیق و بعد در فصل دوم بررسی مختصر زندگی نامه شاعر و سبک وی پرداخته است. و در فصل سوم به شرح و تحلیل 300 غزل از دیوان حزین لاهیجی می پردازد. مهمترین منابعی که در پیشبرد این هدف به کار آمدند عبارتند از :

1.آیین پژوهش های ادبی، دکتر محمود صادق زاده ، سال 88 ، دانشگاه آزاد اسلامی یزد

2.فرهنگ اشعار صائب، گلچین معانی احمد، 73 تهران ، انتشارات امیر کبیر

3.عمید، حسن، 54، فرهنگ عمید. چاپ و انتشارات جاویدان

4.حسن زاده، محمد حسین، سبک هندی و شاعران برگزیده آن، 79، انتشارات پیام یزد

5.ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی، تصحیح و مقدمه، بازخوانی و ویرایش سمنانی وحید،

فهرست مطالب

عنوان                                                                                صفحه

چکیده                                                                               6

مقدمه                                                                               7

فصل اول: کلیات و مبادی تحقیق                                                 10

سوالات مورد پژوهش                                                              11

روش تحقیق                                                                        12

پیشینه تحقیق                                                                      12

فصل دوم: شرح احوال و آثار حزین لاهیجی                                     13

نام و نسب                                                                           14

معاصران حزین                                                                     15

تاریخ حزین واهمیت نثر آن                                                       15

خلاصه زندگی حزین لاهیجی                                                    16

فصل سوم: شرح سیصد غزل آغازین حزین لاهیجی                                     19

منابع و مآخذ:                                                                     93

 

سوالات مورد پژوهش و فرضیه های تحقیق

1-حزین لاهیجی کیست؟

2-زندگی نامه خزین چگونه است؟

3-سبک سفر او چگونه است؟

در راستای این سوالات فرضیه های زیر مطرح است.

1-حزین لاهیجی در قضیه پیرو شاعران قرن 6 و در غزل پیر و شاعران قرن هفتم است.

2-صور خیال در اشعار حزین به ویژه دز غزلیات او از جایگاه بالایی برخوردار است.

اهداف تحقیق

اصلی ترین هدف این پایان نامه این است که با بهره گرفتن از روش تحلیلی – توصیفی به بررسی و شرح غزلیات آغازین شاعر نماید.

روش تحقیق

روش تحقیقی نظری است و شیوه تحقیق کتابخانه ای است مراحل کار به شیوه مطالعه و یادداشت برداری از منابع و مآخذ نوشتاری و دیداری مانند اینترنت انجام شده است.

پیشینه تحقیق

آنچه مسلم است هیچ اثری به طور کامل ، مستقل و منحصر به فرد به معرفی این شاعر و بررسی و شرح غزلیات وی پرداخته باشد نوشته نشده است.

 

فصل دوم

شرح احوال و آثار حزین لاهیجی به همراه سبک وی به صورت خلاصه

 

نام و نسب

حزین را به دو نام محمد و علی خوانده اند و همین امر سبب شده تا بعضی هم ترکیبی از این دو یعنی محمد و علی را برگزینند پرد او ابی طالب و جدش عبدالله است و نسبتش به شیخ زاهد گیلانی صوفی معروف قرن هفتم می رسد.

تولد: وی در سال 1103 در شهر اصفهان دیده به جهان گشود اما چون پدرش اهل یاهیجان بود به لاهیجی شهرت یافت .

وفات: حزین در سال 1180 زندگی را بدرود گفت و در شهر بنارس در باغی که خود ساخته بود به خاک سپرده شد. (سبک هندی و شاعران برگزیده نوشته محمد سین حسن زاده، زمستان 79، ناشر انتشارات پیام یزد صفحه 125).

گوشه ای از زندگی وی: وی علوم مختلف را بیشتر در اصفهان فرا گرفت. البته مدتی هم در شیراز به کسب  علم پرداخت. اصفهان در زمان شاه روزهای

 سخت و ناگواری را به خود دید و دچار حمله افغان ها شد لذا وی پیوسته در شهرهای مختلف در آمد و شد بود و سفری نیز به حج رفت و بازگشت و سرانجام پس از سر زدن به بیشتر شهرهای ایران در سال 1146 به هندوستان رفت. شاعر بی قرار در هند هم آرام نداشت و به شرح های گوناگون از جمله دهلی. و شاه جهان آباد و اکبرآباد و لاهور در آمد. و سرانجام در شهر بنارس چشم از جهان فرو بست.(سبک هندی و شاعران برگزیده نوشته محمد سین حسن زاده، زمستان 79، ناشر انتشارات پیام یزد صفحه 125)

آثار: نوشته هایی از حزین در رشته های مختلف علمی از فلسفه و رجال و علم کلام و تاریخ و غیره باقی مانده است. در کتاب شاعر  در هجوم منتقدان 54 اثر به نام او ثبت شده است مهم تر از همه تاریخ حزین است که شرح زندگانی اوست و دیگری تذکره المعاصرین که شرح حال یکصد تن از دانشمندان و شاعران معاصر اوست. و در سال 1165 در هند تالیف شده است و دیوان وی شامل قصیده و غزل و رباعی و مثنوعی و قطعه (سبک هندی و شاعران برگزیده نوشته محمد سین حسن زاده، زمستان 79، ناشر انتشارات پیام یزد صفحه 127-128).

معاصران حزین

از جمله معاصران مشتاق اصفهانی ، آذر بیگدلی، رشحه، میرزا نصیب طبیب، نشاط و مجمر و سحاب اصفهانی هستند برای نمونه شعری از سحاب اصفهانی ذکر می شود.

فرمانروای گردون، رفعت علی نقی خان              کایوان همّت اوست، برتر زسقف گردون

آن سرور فریدون، شوکت که نعل اسبش            زیبد اگر زند طعن بر افسر فریدون

از رَشک مُهر رایش در جَیب دست موسی          از شرم بذل دستش در خاک، گنج قارون

در اشکذر بنا کرد زآن آب آسیایی                             کاوصاف وضعش آمد از حدّ عقل بیرون

کلک “سحاب” بنوشت از بهر سال تاریخ            «گردان همیشه این آس چون آسیای گردون»

تاریخ حزین و اهمیت نثر آن

تاریخ زندگی و شرح مسافرت های حزین یکی از پرحادثه ترین و پرماجرا ترین تاریخ ها و زمان او یکی از پر آشوب ترین ادوار تاریخ ایران است.

این تاریخچه که بگفته نویسنده آنرا در دو سه شب نوشته، صرف نظر از شرح احوال و علل مسافرت ها و تاریخ زمان شاعر، نمونه ی نثر فصیح و بی تکلف ی اوست که بقول مرحوم ملک الشعراء بهار از حیث سلامت و پختگی قابل توجه و منحصر به فرد است. زیرا آن عصر که همزمان با تألیف کتاب دره ی نادره و تاریخ گیتی گشا است آخرین مرحله انحطاط نثر فارسی است. نمونه ی نثر آ« عصر که به وسیله ی منشیان و مترسلان از اواخر مغول ادامه یافته، به زمان حزین پایان می یابد. در میدان این سبک های پیچیده و متضع آن عصر نثر حزین را می توان عالی ترین نمونه ی نثر خالی از تکلف و ساده بشمار آورد.

اهمیت دیگر تاریخ حزین سندیت مطالب و معتبر بودن جنبه های تاریخی آن است که علل پیدایش و سبب تالیف این تاریخچه را می توان با جستجو در زندگی حزین پیدا کرد. (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

خلاصه زندگی حزین لاهیجی

نام محمد علی ، نام پدر ابیطالب، جد عبدالله لقب او تا 16 پشت به شیخ زاهد گیلانی می رسد.

در  سال 1103 روز دوشنبه 27 ربیع الاخر در شهر اصفهان متولد شده.

در سال 1107 بخواهش پدرش در نزدملاشاه محمد شیرازی برای تیمن آیتی چند از قرآن را آموخته ، در سال 1111- هنگامی که 8 ساله بوده علم تجوید را نزد ملک حسین قاری اصفهانی آموخته، سپس قریب به سه سال نزد شیخ خلیل اله طالقانی که از اکابر مشایخ عارفین بوده تربیت و ارشاد یافته است.

در سال 1114، چندی نزد شیخ بهاء الدین گیلانی بتحصیل کتاب احیاء العلوم و رسائل اسطرلاب و شرح چغمینی پرداخته . (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

در سال 16 و 1115 نزد پدرش شرح جامی بر کافیه و شرح نظام بر شافیه و تهذیب و شرح ایساغوجی و شرح شمسیه و شرح مطالع و شرح هدایه و حکمت العین و مختصر تلخیص و مطول و مغنی اللبیب و جعفریه و مختصر نافع و ارشاد و شرایع الاحکام و من لایحضر و الفقیه و معالم الاصول را خوانده.

در سال 17 و 1116 با پدر خود بعزم ملاقات اقوام بلاهیجان سفر می کند و در آنجا خلاصه الحساب را نزد عموی خود شیخ عبدالله زاهد گیلانی فرا می گیرد و پس از یکسال باتفاق پدر باصفهان مراجعت می کند.

در سال 19 و 1118 در نزد عده یی از فضلا و دانشمندان عصر خود از جمله میرزاکمال الدین حسن فسوی و حاجی محمد طاهر اصفهانی و شیخ عنایت اله گیلانی و امیر سید حسن طلاقانی بفرا گرفتن فنون و علوم مختلف پرداخت. (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

در سال 1127 پدرش (ابیطالب بن عبدالله) در سن 69 سالگی زندگی را بدرود گفته. مدفن پدرش در مزار با بار کن الدین جنب آرامگاه مولانا حسن گیلانی در اصفهان است.

در سال 1129 مادرش (صبیه حاج عنایت اله اصفهانی) دو سال بعد از مرگ پدر در گذشته است.

در سال1130 پس از مرگ پدر و مادر با مادر بزرگ و برادرانش اصفهان را ترک کرده بشیراز میرود.

در سال 132 سومین دیوان خود را در شیراز گرد آوری کرده، تعداد ابیات این دیوان چهار هزار بیت است.

در سال 1134 محمود افغان وارد اصفهان می شود در اینسال بعلت قحطی و بیماری دو برابر وجده ی او در شهر اصفهان درگذشتند، در اوائل این سال دیوان دومش را که تخمینا ده هزار بیت است در اصفهان تدوین کرد – مثنوی تذکره العاشقین بضمیمه این دیوان است که در اصل یکهزار بیت بوده.

در سال 1135 که در اثر مرگ برادران و جده و شدت قحط و سختی بیمار شده برفاقت دو سه کس از دوستان تغییر لباس کرده از اصفهان خارج می شود، از آنجا به خوانسار و خرم آباد رفته، در اینجا بعلت شدت رنجوری و پریشانی دچار ضعف بدن و قوای دراکه می شود بعد از یکسال حالش رو بهبودی می رود.

در سال 1136 در بازگشت از شیراز بفکرش گذشته بود که گرانبها ترین یادداشت های زندگی را جمع و بصورت کتابی در آورد. در این سال این مجموعه را بپایان رسانید و مده العمر نام نهاد – نسخه این کتاب در موزه ی بریتانیا موجود است. (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

سال 1145 در این تاریخ از بندر عباس با کشتی به بندر سورت در آمد دو ماه در آنجا اقامت گزیده، سپس به بندر جده رسیده بزیارت بیت اله مشرف می شود در هنگام زیارت خانه خدا بعلت اشارتی که در عالم رویا بوی شده در آنجا رساله امامت را تحریر نموده. بعد از مدتی بیابان مکه را در فصل تابستان پشت سر گذاشته با کشتی به جزیر بحرین و از آنجا به بندر عباس وارد می شود.

در سال 6/1145 بعد از مراجعت از سفر بیت اله مدتی در لار و جهرم و بندر عباس سرگردان بوده، در اینموقع به فکرش رسید که بولایت کرمان که آنجا را تا آنزمان ندیده بود برود. مدنی در آن شهر بسر برد، سپس بفکر سفر بزیارت مشهد مقدس افتاد ولی بعلت سرمای زمستان نتوانست حرکت کند به بندر عباس مراجعت کرد.

در سال 1146 از کرمان به بندر عباس و بحر عمان و بندر تته و خدا آبا د وکنار سند رسیده بعد از یک ماه توقف در سند بصوب ملتان (نام محلی) و دو سال اقامت در قریه ی نزدیکی آن شهر بکشور هند وارد می شود.در سال 152 نادر شاه دختری از احفاد او رنک زیب پادشاه را بحباله نکاح پسر کوچک خود نصر الله میرزا در آورده در آنموقع حزین در هندوستان در شاهجهان آباد بسر می برده.

در سال 1180 (شب 11 جمادی الاولی که 77 سال از سن شریفش می گذاشت در شهر بنارس – زندگی را بدرود گفت). (ترقی، بیژن، دیوان حزین لاهیجی).

فصل سوم:

شرح و تحلیل سیصد غزل آغازین حزین لاهیجی

ای نام تو زینت زبان ها            حمد تو طراز داستان ها

ای کسی که نام تو باعث زینت زبان های انسان هاست و حمد و شکر تو باعث زینت داستان ها می شود.

تا دام گشاده چین زلفت           افتاده خراب آشیان ها

از هنگامی که عاشق تو شدم ، این دام تمام آشیان ها و عشق های ظاهری مرا از بین می برد

در رقص بود به گرد شمعت       فانوس خیال آسمان ها

آسمان ها نیز عاشق تو هستند و گرد شمع چهره ی تو در رقصند

در وصف کمال کبریایت           ابکم شده کلک نکته دان ها

برای توصیف کمال کبریایی تو جوهره همه نیزه ها و قلم ها خشک شده است و مانند انسانی کر و لال شده است. آرایه تشبیه دارد و شخصیت بخشی.

مقصد تویی از سلوک عالم         شوق تو دلیل کاروان ها

هدف اصلی همه از جستجوی عالم خداوند است، علت حرکت کاروان ها اشتیاق به تو است،

بگشای نقاب تا بر آیند             از قالب جسم تیره جانها

ای خدای بزرگ ، خودت را از پشت پرده غیب نشان بده تا انسان های عالم از قالب جسم مادی رها شده و فراتر از کالبد مادی روند.

خاموش حزین! که بر نتابد        افسانه ی عشق را زبانها

ای حزین تو سکوت اختیار کنو بدان که عشق به خداوند زبانی نیست و عشق باطنی فراتر از زبان هاست.

در این بیت اشاره به تخلص حزین لاهیجی شده است. افسانه عشق اضافه تشبیهی، تشبیه بلیغ است.

غزل 2. درین دریای بی پایان در این طوفان شورافزا                  دل افکندیم، بسم الله مجری ها و مرساها

وَقَالَ ارْکَبُواْ فِیهَا بِسْمِ اللّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَّحِیمٌ

گفت: «در آن سوار شوید که حرکت کردنش و لنگر انداختنش تنها با نام خداوند است. بی هیچ تردید پروردگارم آمرزنده و مهربان است».

تفسیر آیات قرآن کریم – سوره هود – آیه ٤١ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

دریای بی پایان استعاره از دنیا

طوفان شور افزار استعاره از دنیا

معنی بیت: در این دنیای پر از حادثه ما دل به عشق تو سپردیم و با تکیه به نام تو از طوفان حوادث دنیا رها شدیم.

مگر این بحر بی پایان حریف درد دل گردد                   که دارد در جگر دریای آتش، حرص استسقاء

مگر دریای عشق به فریاد دل ما برسد. وگرنه این حرص دنیا ما را به غم های جگر گداز مبتلا می کند.

بحر بی پایان استعاره برای دریای عشق است.

ز راه فیض نتوان دیده امید پوشیدن                 که باشد کاروان مصر بوی پیرهن ، کالا

ما انسان ها نمی توانیم امیدمان را از فیض و بخشش خداوند بپوشانیم. چرا که کاروان مصر وابسته به بوی پیراهن یوسف است.

دیره امید پوشیدن = ناامید شدن.

اصطلاحات عامیانه و استفاده از الفاظ بازاری از خصوصیات سبک هندی است. کتاب پژوهشی در سبک هندی و دوره بازگشت ادبی، نویسنده احمد خاتمی ، ناشر : بهارستان، سال 1371 ، ص 143.

در این بیت نمونه ای از خصوصیات سبک هندی، واقع گویی اشاره شده است. احمد خاتمی، ص 28.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                        صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1. مقدمه: 2

1-2. بیان مسأله پژوهش… 3

1-3. اهمیّت و ضرورت انجام پژوهش… 6

1-4. اهداف پژوهش… 7

1-4-1. هدف کلی.. 7

1-4-2. اهداف ویژه 7

1-5. سوالات پژوهش… 7

1-6. فرضیه های پژوهش… 7

1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات تحقیق.. 8

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1. مقدمه: 14

2-2. مبانی نظری و ادبیات تحقیق.. 14

2-3. مؤلفه های هوش اجتماعی از دید صاحب نظران. 29

2-4. ویژگیهای هوش اجتماعی.. 29

2-5. عوامل موثر بر پرورش هوش اجتماعی.. 31

2-6. رفتار شهروندی سازمانی.. 32

2-6-1. مقدمه: 32

2-6-2. ظهور و پیدایش رفتار شهروندی سازمانی.. 33

2-6-3. مفهوم رفتار شهروندی سازمانی.. 33

2-6-4. دو رویکرد اصلی رفتار شهروندی سازمانی.. 36

2-6-5. دیدگاه های صاحب نظران در مفهوم رفتار شهروندی سازمانی.. 37

2-6-6. ویژگی های کلیدی رفتار شهروندی سازمانی.. 45

2-6-7. عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی.. 45

2-6-8. پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی.. 46

2-6-9. نتایج فردی رفتار شهروندی سازمانی.. 47

2-6-10. اثرات رفتار شهروندی سازمانی بر سازمان. 48

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                        صفحه

2-6-11. سیاست های تشویق رفتار شهروندی سازمانی.. 49

2-7. خلاقیت سازمانی.. 51

2-7-1. مفهوم خلاقیت 51

2-7-2. نقش و اهمیت خلاقیت… 51

2-7-3. درجه یا سطوح خلاقیت… 53

2-7-4. مؤلفه های خلاقیت… 53

2-7-5. رابطه خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی.. 55

2-7-6. تفاوت خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی.. 56

2-7-7. مدلهای فرایند خلاقیت… 57

2-7-8. خصوصیت افراد خلاق و نوآور. 58

2-7-9. ویژگی سازمان های خلاق.. 61

2-7-10. تبیین مفهوم خلاقیت سازمانی.. 62

2-7-11. موانع خلاقیت و نوآوری در سازمان ها 63

2-7-12. عوامل رشد خلاقیت و نوآوری در سازمان. 66

2-8. پیشینه تحقیق.. 68

2-8-1. تحقیقات انجام شده  در داخل.. 68

2-8-2. تحقیقات انجام شده در کشورهای خارجی.. 71

2-9. نتیجه گیری.. 73

فصل سوم: روش پژوهش

3-1. مقدمه. 82

3-2. روش تحقیق.. 82

3-3. جامعه آماری.. 83

3-4. حجم نمونه و روش نمونه گیری: 83

3-5. روش جمع آوری اطلاعات… 84

3-6. پایایی و روایی پرسش نامه ها 85

3-6-1. روایی پرسش نامه ها 85

3-6-2. پایایی پرسش نامه ها 85

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                        صفحه

3-7. روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های پژوهشی؛ 86

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش

4-1. مقدمه. 90

4-2. توصیف یافته‌های تحقیق.. 90

4-2-1. توصیف مشخصات جمعیت شناختی نمونه مورد مطالعه. 90

4-3. پیش فرض استفاده از آزمونهای آماری پارامتریک… 95

4-4. تجزیه و تحلیل سؤال‌های پژوهش… 98

4-5. تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش… 101

فصل پنجم: استنباط و نتیجه گیری

5-1. مقدمه. 111

5-2. خلاصۀ پژوهش: 111

5-3. بحث و نتیجه گیری.. 112

5-4. نتیجه گیری کلی.. 117

5-5. پیشنهادها 117

5-5-1. پیشنهادهای کاربردی.. 117

5-5-2. پیشنهادهای کاربردی برای تحقیقات آتی.. 119

5-6. محدودیت های پژوهش… 120

5-6-1. محدودیتهای در اختیار یا کنترل محقق: 120

5-6-2. محدودیتهایی که کنترل آنها از عهدۀ پژوهشگر خارج است… 120

منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………………………… 124

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها و نمودارها

عنوان                                                                                                                        صفحه

شکل 1-1. مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………… 5

شکل 2-1. مؤلفه های هوش اجتماعی ……………………………………………………………………. .27

شکل 2-2. ابعاد رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………….. 44

شکل 2-3. مؤلفه های خلاقیت سازمانی……………………………………………………………………. 58

شکل 2-4. عوامل رشد خلاقیت در سازمان……………………………………………………………….. 65

شکل 2-5. عوامل خلاقیت و نوآوری در سازمان………………………………………………………… 66

نمودار 4-1. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنس………………………………………. 90

نمودار 4-2. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک دانشکده محل خدمت………………….. 92

نمودار 4-3. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن…………………………………………. 93

نمودار 4-4. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب مدرک تحصیلی………………………….. 94

نمودار 4-5. درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک سابقه خدمت…………………………….. 95

نمودار 4-6. فراوانی هوش اجتماعی نمونه مورد مطالعه به همراه منحنی نرمال…………………….. 97

نمودار 4-7. فراوانی رفتار شهروندی سازمانی نمونه مورد مطالعه به همراه منحنی نرمال………… 97

نمودار 4-8. فراوانی خلاقیت سازمانی نمونه مورد مطالعه به همراه منحنی نرمال………………….. 98

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                        صفحه

جدول 2-1. هوش های چندگانه آلبرشت ………………………………………………………………….  24

جدول 2-2. مدل نظری هوش اجتماعی …………………………………………………………………… .25

جدول 3-1. توزیع سؤالات پرسشنامه هوش اجتماعی ………………………………………………….  84

جدول 3-2. جدول اطلاعات مربوط به پایایی ابزار جمع آوری داده ها …………………………….  86

جدول 4-1. فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنس …………………………  90

جدول 4-2. فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک دانشکده ……………………..  91

جدول 4-3. فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به تفکیک سن …………………..  92

جدول 4-4. فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به تفکیک مدرک تحصیلی ……  93

جدول 4-5. فراوانی و درصد فراوانی کارکنان نمونه مورد مطالعه به تفکیک سابقه خدمت …….  94

جدول 4-6. نتیجه آزمون کالموگروف – اسمیرونوف برای نرمال بودن توزیع داده ها …………..  95

جدول 4-7. وضعیت هوش اجتماعی کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان ………………………….  98

جدول 4-8. وضعیت رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان ……………..  99

جدول 4-9. وضعیت خلاقیت سازمانی کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان …………………………… 100

جدول 4-10. ضریب همبستگی هوش اجتماعی با رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی

کارکنان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 101

جدول 4-11. ضریب همبستگی ابعاد هوش اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان ……….. 101

جدول 4-12. ضریب همبستگی ابعاد هوش اجتماعی و خلاقیت سازمانی کارکنان ………………….. 102

جدول 4-13. مقایسه میزان هوش اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی

کارکنان دانشکده های دانشگاه بوعلی سینا با بهره گرفتن از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه ……………. 104

جدول 4-14. مقایسه میزان هوش اجتماعی کارکنان دانشکده های دانشگاه بوعلی سینا با

استفاده از آزمون LSD …………………………………………………………………………………………………. 104

جدول 4-15. مقایسه میزان رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشکده های دانشگاه بوعلی سینا

با بهره گرفتن از آزمون LSD ………………………………………………………………………………………………. 105

جدول 4-16. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه تأثیر هوش اجتماعی کارکنان بر رفتار شهروندی

سازمانی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 106

جدول 4-17. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه تأثیر هوش اجتماعی کارکنان بر خلاقیت سازمانی 107

 

 

• مقدمه:

جامعه امروزی، جامعه سازمانی است. امروزه بخش عمده ای از زندگی ما در سازمان ها یا در ارتباط با سازمان ها سپری می شود. هر سازمانی با انجام دادن وظایف چندگانه یا تخصصی، هدفهای عام یا خاصی را برای جامعه و مردم محقق می سازد (علاقه بند، 1387: 4). یک سازمان برای انطباق با تغییرات و به منظور رشد و بقا در محیط های جدید، ویژگیهای خاصی را می طلبد، یکی از مهم ترین خصیصه‌هایی که می تواند در پاسخ به این تغییرات کمک کند، هوش اجتماعی است (میرزا قادری، 1386: 60).

هوش اجتماعی[1] اصطلاح فراگیری است که مجموعه گسترده ای از مهارت ها و خصوصیات فردی را در بر گرفته و معمولا به آن دسته از مهارت های درون فردی و بین فردی اطلاق می شود که فراتر از حوزه مشخصی از دانش های پیشین، چون مهارت های فنی یا حرفه ای است. ثرندایک[2] از پیشگامان نظریه هوش اجتماعی است که آن را به عنوان توانایی درک دیگران و رفتار عاقلانه در ارتباطات انسانی تعریف کرده است. ثرندایک برای اولین بار اصطلاح هوش جمعی یا اجتماعی را در تبیین رفتار و کردار انسان به کار گرفت (بوزان، 1384). بررسی رفتار فرد در محیط کاری توجه محققان را به میزان زیادی به خود جلب کرده است. هدف مشترک مطالعات، تعریف نوعی رفتار است که به موفقیت بلند مدت سازمان کمک می کند. هوش اجتماعی کارکنان سازمان تأثیرات زیادی بر رفتار آنها ، رضایت شغلی، تعهد سازمانی (تهامی منفرد، علیایی زند و یوسفی،1381) و به خصوص رفتار شهروندی سازمانی [3]و خلاقیت سازمانی[4] آنها خواهد داشت. رفتار شهروندی از نظر اورگان و همکارانش[5] به عنوان رفتار های فردی و داوطلبانه ای است که باعث ارتقای اثربخشی و کارایی عملکرد سازمان شده اما به صورت مستقیم به وسیله نظام های رسمی سازمان به آن پاداش داده نمی شود. خلاقیت سازمانی عبارت است از هر نوع فراگرد تفکری که مسئله ای را به طور مفید و بدیع حل کند (به نقل از مارتینز و تربلانچ[6]، 2003: 65).

[1]. Social intelligence

[2]. Soryndak

[3]. Organizational Citizenship Behavior

[4]. Organizational innovation

[5]. Orgon et al

1. Martins & Terblanche

 

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول : کلیات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-1 بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2 اهمیت ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-3 اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3                           1-4 فرضیه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-5 محدودیت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-6 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

فصل دوم : بر ادبیات تحقیق و مطالعات انجام شده …………………………………………………………………………………………………………………. 5

2-1 مفهوم مالیات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

2-1-1 انواع مالیات مستقیم ………………………………………………………………………………………………………………………… 6

2-1-2 انواع مالیات غیر مستقیم …………………………………………………………………………………………………………………… 6

2-2 مفهوم مالیات بر ارزش افزوده ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

2-3 تاریخچه مالیات بر ارزش افزوده ………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

2-4 انواع مالیات بر ارزش افزوده ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-4-1 مالیات بر ارزش افزوده از نوع تولید …………………………………………………………………………………………………. 12

2-4-2 مالیات بر ارزش افزوده از نوع درآمد ……………………………………………………………………………………………….. 13

2-4-3 مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف ………………………………………………………………………………………………. 13

2-5 ویژگی های مالیات بر ارزش افزوده ……………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-5-1 خودکنترلی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

2-5-2 خنثی بودن…………………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-5-3 کارایی مالیات بر ارزش افزوده………………………………………………………………………………………………………… 15

2-5-4 تنازلی بودن………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-6 روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده ……………………………………………………………………………………………………………………. 16

2-7 نرخ گذاری در مالیات بر ارزش افزوده …………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-7-1 نرخ واحد عمومی و یا نرخ های چندگانه…………………………………………………………………………………………… 19

2-7-2 نرخ گذاری صفر………………………………………………………………………………………………………………………….. 20

2-7-3 معافیت ها……………………………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-8 آستانه معافیت ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 20

2-9 مقایسه مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر خرده فروشی ………………………………………………………………………………………….. 23

 

2-10 محاسن مالیات بر ارزش افزوده ………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-11 معایب اجرای مالیات بر ارزش افزوده …………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-12 آثار اقتصادی حاصل از اجرای مالیات بر ارزش افزوده …………………………………………………………………………………………… 26

2-12-1 اثر درآمدی مالیات بر ارزش افزوده………………………………………………………………………………………………… 27

2-12-2 اثر قیمتی مالیات بر ارزش افزوده……………………………………………………………………………………………………. 27

2-12-3 اثر توزیعی مالیات بر ارزش افزوده………………………………………………………………………………………………….. 27

2-13 مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای مختلف ………………………………………………………………………………………………………. 27

2-14 تحلیلی از تورم و تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر تورم ……………………………………………………………………………………………. 30

2-14-1 مفهوم تورم ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-14-2 انواع تورم …………………………………………………………………………………………………………………………………. 30                                              2-14-3 چگونگی تأثیرگذاری مالیات بر ارزش افزوده بر تورم ……………………………………………………………………….. 31

2-15 مطالعات تجربی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

2-15-1 مطالعات داخلی …………………………………………………………………………………………………………………………. 31

2-15-2 مطالعات خارجی ………………………………………………………………………………………………………………………… 33

فصل سوم : ارائه الگو و روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

3-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

3-2 تصریح مدل …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

3-3 مدل سازی در قالب داده های تابلویی …………………………………………………………………………………………………………………… 40

3-3-1 مزایای استفاده از داده های تابلویی ………………………………………………………………………………………………….. 40

3-3-2 مدل کلی داده های تابلویی …………………………………………………………………………………….. 42

3-3-3 تخمین زننده های GMM ………………………………………………………………………………….. 44

3-3-3-1 روش گشتاورها ………………………………….44

3-3-3-2 شرایط گشتاوری …………………………………………………………………………………… 44

3-3-3-3 روش تخمین گشتاورها …………………………………………………………….. 45

3-3-4 تخمین روش تعمیم یافته گشتاورها …………………………………………………………… 45

3-3-4-1 تعریف تخمین زننده GMM………………………………………………………………… 46

3-3-4-2 تخمین ماتریس کواریانس …………………………………………………………… 47

3-3-5 مدل داده های ترکیبی پویا …………………………………………………………………………………. 47

3-3-6 آزمون ریشه واحد و داده های تابلویی …………………………………………………… 51

3-3-7 آزمون لوین و لین – چو (LLC) …………………….51

فصل چهارم : توصیف داده ها و برآورد الگو ………………………………………………………………………………………………………….. 53

4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 54

4-2 توصیف داده ها ……………………………………………………………………………………………. 54

4-3 آزمون ریشه واحد داده های تابلویی …………………………………………………………………………….. 66

4-4 برآورد الگو و ارائه نتایج …………………………………………………………………………………………………….. 67

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهاد ها …………………………………………………………………………………………… 70

5-1 نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………….. 71

5-2 پیشنهادها …………………………………………………………………………………………………… 71

منابع ………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 72

انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………. 74

پیوست ها ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 94

جدول (2-1) فرایند ارزش افزوده طی مراحل تولید …………………………………………………………………………………………. 8

جدول (2-2) نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در مراحل تولید و توزیع لباس ………………………………………………………………………………….. 9

جدول (2-3) اعمال مالیات بر ارزش افزوده ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

جدول (2-4) تفاوت درآمدی مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر فروش در كشورهای منتخب آفریقا …………………………………………………….. 29

جدول (4-1) میانگین و انحراف معیار متغیر ثبات سیاسی تحقیق طی سال­های 2002- 2008 برای هر کشور ……………………………………………… 54

جدول (4-2) میانگین و انحراف معیار متغیر درجه باز بودن اقتصاد تحقیق طی سال­های 2002- 2008 برای هر یک از کشورها …………………….. 56

جدول (4-3) میانگین و انحراف معیار متغیر تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه تحقیق طی سال­های 2002- 2008 هرکشور …………………………. 58

جدول (4-4) میانگین و انحراف معیار متغیر تورم تحقیق طی سال­های 2002- 2008 برای هر یک از کشورها …………………………………………… 59

جدول (4-5) میانگین و انحراف معیار متغیر نسبت نقدینگی به GDP تحقیق طی سال­های 2002- 2008 برای هر کشور …………………………….. 61

جدول (4-6) میانگین و انحراف معیار متغیر مالیات بر ارزش افزوده تحقیق طی سال­های 2002- 2008 برای هر یک ازکشورها ……………………. 63

جدول (4-7) میانگین متغیرهای تحقیق برای کشورها در هر یک از سال­های 2002- 2008 ……………………………………………………………………. 65

جدول (4-8) نتایج آزمون ریشه واحد لوین، لین و چو برای متغیرهای الگو  ……………………………………………………………………………………….. 67

جدول (4-9) نتایج حاصل از برآورد الگو با بهره گرفتن از تخمین زن گشتاور های تعمیم یافته ……………………………………………………………………..68

چکیده :

امروزه اکثر جوامع با معضل تورم درگیر می باشند چرا که آثار مخرب اقتصادی و اجتماعی آن به اشکال مختلف ظاهر می شود. با توجه به اینکه در بلند مدت هیچ واحد اقتصادی از نتایج نامطلوب تورم در امان نیست، شناسایی علل تورم و راهکارهای مقابله با آن همواره از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

در پژوهش حاضر اثر مالیات برارزش افزوده بر تورم مورد بررسی قرار می کیرد در این راستا با بهره گرفتن از اطلاعات آماری بیست و سه کشور منتخب طی دوره زمانی 2006-2002 اثر مالیات بر ارزش افزوده به همراه دیگر متغیرهای توضیحی از جمله ثبات سیاسی، تولید ناخالص داخلی سرانه، درجه باز بودن اقتصاد، نسبت نقدینگی به GDP و تورم دوره های قبل بر تورم بررسی می شود.

نتایج حاصل از برآورد الگوها به با روش اقتصادسنجی داده های تابلویی حاکی از آن است که مالیات بر ارزش افزوده اثر مثبت و معنی داری بر تورم به همراه دارد. همچنین اثر ثبات سیاسی ، درجه باز بودن اقتصاداثرمنفی برتورم دارند و نسبت نقدینگی به GDP و تورم دوره های اثرمثبت برتورم دارند که مطابق نتایج مطالعات تجربی قبل حاصل شده است

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….. 2

فصل اول :کلیات طرح تحقیق………………………………………………………………………………………………. 4

1-1-بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-2اهمیت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 5

اهمیت اسطوره…………………………………………………………………………………………………………………………. 5

ویژگی های اسطوره………………………………………………………………………………………………………………… 6

عناصر اسطوره …………………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-3هدف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………… 7

3-1-نوع روش تحقیق: ………………………………………………………………………………………………………….7

3-2روش گرداوری اطلاعات :………………………………………………………………………………………………….

3-3ابزار گرداوری اطلاعات:…………………………………………………………………………………………………..7

1-4پرسش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-5فرضیه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 7

فصل دوم :پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 8

2-1پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….. 9

فصل سوم :

3-1روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………… 10

فصل چهارم :کل تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 12

4-1-1تعریف و شناخت اسطوره ……………………………………………………………………………………….. 13

4-1-2-ریشه واژه اسطوره ………………………………………………………………………………………………….. 14

4-1-3-ساختار اسطوره ………………………………………………………………………………………………………. 14

4-1-4-انواع اسطوره……………………………………………………………………………………………………………… 15

4-1-5-کارکرد اسطوره ……………………………………………………………………………………………………….. 16

4-1-6-موجودات اساطیری ………………………………………………………………………………………………… 17

4-1-7-اسطوره و گونه های دیگر روایی………………………………………………………………………….. 18

4-1-8-اسطوره و نماد…………………………………………………………………………………………………………… 18

4-1-9-اسطوره و حماسه …………………………………………………………………………………………………… 19

4-1-10-اسطوره و تمثیل ………………………………………………………………………………………………….. 19

4-1-11-اسطوره و دین……………………………………………………………………………………………………….. 20

4-1-12-اسطوره و تاریخ……………………………………………………………………………………………………… 21

4-1-13-اسطوره و علم………………………………………………………………………………………………………… 22

4-1-14-اسطوره و رویا………………………………………………………………………………………………………… 22

4-1-15-اسطوره و ادبیات……………………………………………………………………………………………………. 23

4-1-16-اسطوره به مثابه داستان …………………………………………………………………………………….. 24

4-1-17-اسطوره و موسیقی……………………………………………………………………………………………….. 24

4-1-18-اسطوره وفلسفه……………………………………………………………………………………………………… 25

4-1-19-اسطوره و مناسک…………………………………………………………………………………………………. 25

4-1-20-اسطوره و جامعه ………………………………………………………………………………………………….. 26

4-1-21-چگونگی تجلی اسطوره ها در آثار ادبی…………………………………………………………… 26

4-2-1-زندگینامه نظامی گنجوی………………………………………………………………………………………. 31

4-2-2-آثار نظامی………………………………………………………………………………………………………………….. 32

4-2-2-1مخزن الاسرار ……………………………………………………………………………………………………….. 32

4-2-2-2خسرو وشیرین………………………………………………………………………………………………………. 33

4-2-2-3لیلی و مجنون……………………………………………………………………………………………………….. 33

4-2-2-4هفت پیکر……………………………………………………………………………………………………………….. 33

4-2-2-5اسکند نامه …………………………………………………………………………………………………………….. 34

4-2-3-معلومات نظامی ………………………………………………………………………………………………………. 34

4-2-4-تاریخ اجتماعی وسیاسی عصر نظامی………………………………………………………………….. 35

4-2-5-اوضاع فرهنگی عصر نظامی……………………………………………………………………………………. 35

4-2-6مشروب و مسلک نظامی…………………………………………………………………………………………… 37

4-2-7شخصیت نظامی ……………………………………………………………………………………………………….. 38

4-2-8مدفن نظامی ………………………………………………………………………………………………………………. 40

4-3-1-دیو………………………………………………………………………………………………………………………………. 42

4-3-2-آب حیوان، آب حیات، چشمه زندگی ……………………………………………………………….. 48

4-3-3-توضیحات مربوطه به اسطوره خضر…………………………………………………………………….. 53

4-3-4-اسرافیل ،نفخ صور……………………………………………………………………………………………………. 57

4-3-5-نفخ صور…………………………………………………………………………………………………………………….. 57

4-3-6-سدره…………………………………………………………………………………………………………………………… 59

4-3-7-هاروت…………………………………………………………………………………………………………………………. 59

4-3-8-سیمرغ………………………………………………………………………………………………………………………… 61

 

 

4-3-9-اژدها……………………………………………………………………………………………………………………………. 64

4-3-10-قاروره………………………………………………………………………………………………………………………. 70

4-3-11-اسکندر…………………………………………………………………………………………………………………….. 74

4-3-12-رستم……………………………………………………………………………………………………………………….. 82

4-3-13-رخش………………………………………………………………………………………………………………………. 85

4-3-14-اسفندیار………………………………………………………………………………………………………………….. 86

4-3-15-گنج قارون،گنج روان…………………………………………………………………………………………… 88

4-3-16-طوبی………………………………………………………………………………………………………………………… 90

4-3-17-کیخسرو………………………………………………………………………………………………………………….. 91

4-3-18-کی قباد…………………………………………………………………………………………………………………… 95

4-3-19-کیومرث…………………………………………………………………………………………………………………… 97

4-3-20-جمشید،جام جم……………………………………………………………………………………………………. 98

4-3-21-فریدون……………………………………………………………………………………………………………………. 101

4-3-21-سلیمان ………………………………………………………………………………………………………………….. 104

4-3-22-سلیمان و مور………………………………………………………………………………………………………… 104

4-3-23-طلسم………………………………………………………………………………………………………………………. 107

4-3-24-کوثر………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

4-3-25-یاجوج………………………………………………………………………………………………………………………. 109

4-3-26-خسرو وشیرین………………………………………………………………………………………………………. 111

4-3-27-لیلی و مجنون……………………………………………………………………………………………………….. 112

4-3-28-قاف…………………………………………………………………………………………………………………………… 112

4-3-29غول…………………………………………………………………………………………………………………………….. 115

4-3-30-گاوزمین………………………………………………………………………………………………………………….. 116

4-3-31-فرشته………………………………………………………………………………………………………………………. 117

4-3-32-سروش…………………………………………………………………………………………………………………….. 121

4-3-33-اهریمن و شیطان………………………………………………………………………………………………….. 122

4-3-34-سیاوش……………………………………………………………………………………………………………………. 124

4-3-35-خون سیاوش…………………………………………………………………………………………………………. 125

4-3-36-بهمن………………………………………………………………………………………………………………………… 125

4-3-37-مانی………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

4-3-38-ارژنگ………………………………………………………………………………………………………………………. 129

4-3-39-نتیجه……………………………………………………………………………………………………………………….. 130

فصل پنجم :نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………….. 132

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………… 133

نحوه ارجاع متن…………………………………………………………………………………………………….. 135

منابع ………………………………………………………………………………………………………………………. 136

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………… 138

چکیده:

افسانه و اسطوره به عنوان جلوه هایی از فرهنگ ، با خلاقیت قومی رابطه ای مستقیم دارند و مراد از این خلاقیت ، در این جا چیزی در حدود نوعی آفرینش هنری است. شاید نادرست نباشد اگر بگوییم اسطوره و هنر دو روی یک سکه اند . در خاستگاه و هدف ، مشترک. آن چه این دو را از هم جدا می کند ،یکی نحوه ی ارائه و به اصطلاح ظرف بیان آن دو است و دیگر این که پدید آورنده ی اسطوره ،خلاقیت وجدان جمعی است و عالمل پیدایی اثر هنری ، آفرینش فردی؛ حال آن که در غایت و هدف ،هر دو به جامعه و فرهنگ تعلق دارند. پایان نامه ی حاضر با هدف بررسی «نمادها ی اسطوره در خمسه نظامی» به نگارش در امده است. نگارنده پس از جمع آوری اطلاعات مورد نظر ، نمادهای اسطوره را از این منبع استخراج کرده و سپس آن ها را در ذیل مضامین مختلفی طبقه بندی و به توضیح و تحلیل آن ها پرداخته است. اهمیت این بحث از آن جاست که نشان می دهد این شاهکار زبان فارسی بازتاب گسترده ای از اسطوره را داراست و تمامی این نمادها با زندگی مردم گذشته و امروز پیوندی ناگسستنی دارند. بسیاری از نمادهای اسطوره در خمسه ی نظامی علاوه بر جنبه ی ملّی ، میهنی، جنبه ی مذهبی و دینی نیز دارند که همین ویژگی باعث جاویدان ماندن این اثر سترگ تا امروز بوده است زیرا گرایش های دینی در زمره ی نخستین تمایلات بشر محسوب می شوند. نمادهای اسطوره و اساطیر ماندگار فرهنگ ما ریشه در باورها . عتقادات مردم این مرز و بوم دارند که باید برای حفظ و نکو داشت آن تا همیشه ی تاریخ از تلاش و کوشش باز بایستیم و از آن پاسداری و حمایت کنیم.

مقدمه:

در صد سال اخیر , علاقه به اسطوره شناسی رو به افزایش بوده و دلیل افزایش این علاقه هم بیشتر برای این بوده که اسطوره ها دیگر داستان هایی کودکانه یا توصیفاتی غیرعلمی از جهان تلقی نمی شدند, بلکه نگرشی جدی از حقیقت به شمار می رفتند.اساطیر در جامع امروز و گذشته با حضور پیوسته خود به صورت بخشی از تار و پود حیات بشر – بیان باور ها – شکل دهنده ی رفتار ها و توجیه رسوم , ارزش ها و سنت های آنان در آمده است, بنابر این در این قسمت صحبت از علمی به نام علم اسطوره شناسی به عمل می آید.

   اسطوره شناسی بخشی است از مردم شناسی فرهنگی که خود از مردم شناسی منشعب می شود. مردم شناسی فرهنگی به بررسی و یافتن قوانین عمومی قالب های رفتاری انسان در همه ی ابعاد آن می پردازد و می کوشد توجیهی عمومی از این پدیده ی اجتماعی – فرهنگی به دست دهد. اسطوره شناسی با بررسی مجموعه های اساطیری زنده یا مرده و یافتن کیفیات عمومی و کلی آن ها در خدمت مردم شناسی فرهنگی قرار می گیرد و می تواند به تاریخ – باستان شناسی – روان شناسی و مطالعات مربوط به دین شناسی و تاریخ و فلسفه یاری رساند و خود متقابلاً از نتایج آن رشته ها بهرمند شوند.

این علم محصول قرن نوزدهم میلادی است که نظر جامعه شناسان و روانشناسانی مثل فروید و یونگ را در ابتدا به خود مشغول کرد در واقع در همین زمان بود که این دو جامعه شناس و روانشناس دید متفاوتی در مورد اسطوره ها پیدا کردند و اساطیر رایج رابه صورت نگرش کاربردی نگاه کردند. از آن زمان اسطوره شناسان به این نتیجه رسیدند که این علم به عنوان محصول اندیشه ی قدیم بشر از اهمیت ویژه ای برخوردار است و همان نقطه آغازین در تفکر و بشر بوده که هم اکنون به علم تبدیل شده این علم مربوط به کودکی بشر است, زمانی که انسان در خیال بافی های خود بود و این خیال بافی تنها چیزی بود که برای اندیشه و تفکر و به عبارتی برای تحقیق علمی در اختیار داشت فقط ذهن و خیالش بود و هنگامی که می اندیشید از خیالات خود بهر ه می برد چون هنوز از اندیشه های تجربی بهره مند نبود.

برای مثال زمانی که رفتار کودکانی رو که هنوز شیوه ی اندیشیدن عقلانی و تجربی را فرا نگرفته اند دقت کنیم جز خیال بافی در مورد جهان اطراف خویش کار دیگری نمی کنند و در عین حال برای تخیلات خویش ارزش و اعتباری فراوان قائل هستند. پس اسطوره ها نیز همانند خیالات دوران کودکی به خاطر ارزش و اعتباری که در ایام طفولیت بشر به دست آورده بودند بعد از آن دوران از بین نرفتند بلکه پوششی از عقل و اندیشه ی جدید بر آن ها کشیده و در دامن ادیان همچنان در بین مردم دوام آورده اند. در این میان اگر از کلمه ی اسطوره شناسی پسوند ” – شناسی ” را حذف کنیم (( البته در این رابطه در قسمت های بعدی توضیح تکمیلی داده می شود )) به کلمه ی اسطوره می رسیم, که این جا برای ما سوال پیش می آید اسطوره چیست ؟, اما قبل از پاسخ به این سوال باید چند رکن اصلی اسطوره شناسی را برای شما بگویم که در آینده تک تک آنها را بررسی می کنیم :

در اسطوره شناسی باید به سه مفهوم توجه داشته باشیم : ” 1- اسطوره / 2- آفرینش / 3- مرگ ” می شود گفت این سه کلمه, سه رکن اصلی اسطوره شناسی هستند. ما باید بدانیم که اسطوره چیست؟ و یا چگونه خدایان و ایزدان آفریده شدند؟ و پایان و مرگی نیز برای آنها هست؟ این سه رکن هر کدام به جزءهای مختلفی تقسیم می شوند که من بعدا در مورد هر کدامشان توضیح می دهم.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسأله

آن دسته از کسانی که چه در گذشته و چه امروزه به پژوهش و شناخت اسطوره اشتغال دارند ، تا کنون برای اسطوره تعریف مشخص، دقیق و پذیرفتنی برای همگان نیافته اند بلکه هر یک به میل و اشتیاق و وابستگی اجتماعی خویش آن را تعریف کرده اند .

از جمله :

((اسطوره چون قصه ای موهوم و قصه ی جانوران و ترانه و تصنی عاشقانه و مردمی است ))(ستاری ،1377،صفحه ی14)

((اسطوره پدیده ای است منحصراً عقلانی است و احساس در آن هیچ نقشی ندارد حتی از این حد نیز می توان فراتر رفت و گفت اسطوره توجیه اخباری و ظاهری امری واقعی است ،بی آنکه رمز و یا تمثیلی در آن باشد و تنها در اواخر دوران تحویل و تطور اساطیری است که رمز و تمثیل به دست شاعران و فیلسوفان در اسطوره راه می یابد )).(ستاری ،1377،صفحه ی 45)

((اگر با دقت به مطالعه ی تاریخ بپردازیم ،خواهیم دید که مساله هویت و ذهنیتی که ایرانیان برای خودشان قائل می شدند ،در قالب همان داستان های اسطوره ای قبل از اسلام وجود داشت یکی از عوامل مهم تداوم بخش تاریخ سیاسی ،دولت و فرهنگ ما ایرانی ها وجود این اسطوره ها بود )).(احمدی ،1383،صفحه ی 3195)

2-1- اهمیت اسطوره

فرهنگ ایران از دیر باز با باورها ،اعتقادات ،آداب و رسوم و اسطوره هایی پیوند یافته که هر کدام بیان گر نیازی خاص و بازتاب هویت ملی –میهنی مردم این سرزمین بوده است .بسیاری از اشاره های اساطیری با معتقدات دینی و مذهبی پیوندیافته اند و با گذشت زمان به تکامل رسیده و به عنوان جزء لا ینفک و ضروری به حیات خویش ادامه می دهند . اسطوره بیان گر الگوهای برتر و انسان های آرمان گر است .

در اسطوره انسان به دنبال دنیایی برتر و بالاتر از این دنیاست .دنیایی همچون مدینه ی فاضله اسطوره ها اگر چه گاهی بر مبنای اغراق و چاپلوسی هستند تا حقیقت جویی اما می توان جنبه ی اخلاقی آنها را از خلال ادبیات گذشته باز شناخته و در موارد درست آنها به داوری پرداخت اما این کار به مطالعه ی عمیق و دقیق نیاز دارد . در غیر این صورت نمی توان به مطالب افسانه ای و اسطوره ای اعتماد کرد .چیزی که یک اسطوره را ارزشمند جلوه می دهد ،شناخت و استخراج ویژگی های واقعی آن و تطبیقش با باورها و اعتقادات جامعه است .

با شناخت اسطوره های یک منطقه و یک قوم می توان تصویر درست و روشنی از فرهنگ یک ملت را ترسیم کرد .اسطوره نماد فرهنگ یک جامعه است و بازتاب تجربه و روایت تاریخی مردم در طول سالیانی است که آنها را به ارث برده اند بسیاری از اسطوره های فرهنگ ما از گزند فراموشی رهایی یافته در طول تاریخ ،ملت های قهرمان خواسته اند و با این قهرمان اسطوره سازی کرده اند .البته اسطوره سازی ویژگی های خاص خود را دارد و زمان و مکان خویش را می طلبد تا در یک جامعه مقبول باشد و باعث رشد و تداوم فرهنگ آن جامعه گردد .مانند فردوسی که از رستم قهرمانی می سازد که در سال های بعد و در طول قرن ها ی متمادی به یک اسطوره تبدیل می شود .اسطوره های ملی که مردم آنها را پذیرفته باشند .مانع انحلال و رکود و شکست هویت ملی و فرهنگ یک جامعه می گردند همان گونه که شاهنامه نقش بنیادی در اتحاد ملی ایرانیان در طول تاریخ تا امروز ایفا کرده است .از ویژگی های عمده ی اسطوره ارتباط تنگاتنگ آن با حماسه است . ارتباطی که موجب می شود تا حماسه از یک رویداد جنگی و درگیری فیزیکی انسانها با یکدیگر یا با طبیعت به موضوعی ماورایی تبدیل شود و قابلیت تأویل و تفسیر یابد .اسطوره ها زمانی محبوب و سرنوشت ساز می شوند که طی سالیان طولانی مردم از آنها الگو بردای کنند و درس بگیرند اسطوره عینی شدن و تجربه ی اجتماعی بشر است نه تجربه ی فردی او اسطوره آرزوی شخصی است که تشخص یافته است اسطوره آسیب پذیر است و استدلال های عقلی راهی بدان ندارند و نمی توان آن را با قیاس منطقی رد کرد در اساطیر نیروهای طبیعی ،جادو ،سحر و….نقش آفرین بوده اند .شاخص ترین ویژگی شخصیت های اسطوره ای جنگاوری ،رویین تنی و آرمان گرایی آنها ست .

اسطوره ها از اجزا و عناصر مختلفی ترکیب یافته اند که از آن میان می توان به مذهب ،آیین، حماسه (اسطوره ها در قالب حماسه تجلی می یابند )،تمدن و فرهنگ (که زیر بنای اسطوره سازی هستند ) ،اخلاق،ادبیات ،داستان ،افسانه ،نوعی همدمی سحر آمیز بین افکار، تصاویر و اشیا که سبب می شود جهان اساطیری مانند رؤیای عظیم جلوه کند که در آن هر چیز ممکن است از چیز دیگری پدید آید .امید ،آرزو، غم، درد،شادی و ترس که می توانند عرصه ی گسترده ای را برای شناخت چهره های اساطیری ملل مختلف باز کند . تمثیل، تاریخ ،علم (چون اسطوره مانند علم ثمره ی عقل است)،رؤیا ،موسیقی،فلسفه، مناسک و جامعه اشاره کرد.

3-1- اهداف تحقیق

هدف کلی: جستجوی اسطوره ها در خمسه نظامی است.

هدف جزئی: بررسی تفاوت های معنایی اسطوره ها در اشعار نظامی با همان اسطوره ها در شعر شاعران پیش از او مثلاً فردوسی است.

4-1- پرسش تحقیق

1)آیا نظامی هم تا حدودی به تبعیت از فردوسی اسطوره ها رادر شعر خود به کار برده است؟

2)کاربرد اسطورها در شعر نظامی با شعر فردوسی بر مبنای تفاوت سبکی آنها متفاوت است؟

مقدمه. 3

1-1. بیان مساله. 4

1-2. پرسش پژوهش… 8

1-3. فرضیه ­های پژوهش… 8

1-4. اهداف پژوهش… 9

1-5. روش پژوهش… 9

1-6. تعریف واژگان کلیدی.. 11

1-7. سازماندهی پژوهش… 11

فصل دوم: ادبیات موضوع

مقدمه. 13

2-1. مبانی نظری.. 13

2-1-1. تحلیل فنی.. 15

2-1-1-1. مبانی تحلیل فنی.. 16

2-1-1-2. پایه و اساس تحلیل فنی.. 17

2-1-2. تحلیل بنیادی.. 18

2-1-2-1. نقاط ضعف تحلیل بنیادی.. 19

2-1-3. فرضیه گام تصادفی.. 20

2-1-4. انواع نظام­های ارزی.. 20

2-1-4-1. نظام­های ارزی شناور. 22

2-1-4-2. نظام­های ارزی میانه. 24

2-1-4-3. نظام­های ارزی میخکوب شده نرم. 25

2-1-4-4. نظام­های ارزی میخکوب سخت… 27

2-1-5. دیدگاه ­های مختلف در ادبیات نرخ ارز. 28

2-1-5-1. دیدگاه سنتی نرخ ارز. 28

الف. روش کشش­ها 28

ب. الگوی برابری قدرت خرید ( ). 30

ج. الگوی ماندل – فلمینگ ( ). 32

2-1-5-2. دیدگاه جدید دارایی.. 34

الف. الگوهای پولی تعیین نرخ ارز. 34

ب. الگوی تعادل پورتفولیو. 37

2-2. مطالعات انجام شده 38

2-2-1. مطالعات خارجی.. 38

2-2-2. مطالعات داخلی.. 46

2-3. بر تحولات ارزی ایران. 48

2-3-1. تحولات ارزی تا زمان وقوع انقلاب اسلامی.. 48

2-3-2. تحولات ارزی پس از وقوع انقلاب اسلامی.. 50

فصل سوم: روش پژوهش

3-1. مقدمه. 55

3-2. حدود پژوهش و روش جمع­آوری داده ­ها و اطلاعات.. 55

3-3. پیش بینی.. 56

3-4. الگوهای پیش ­بینی سری­های زمانی.. 57

3-4-1. الگوی خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته ( ). 58

3-4-1-1. تاریخچه خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته. 58

3-4-1-2. ویژگی­های روش خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته. 59

3-4-1-3. الگوسازی ،  و .. 60

3-4-1-4. الگوی خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته. 62

3-4-1-5. مراحل الگوسازی سری زمانی با روش خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته. 63

3-4-2. الگوهای شبکه­ های عصبی مصنوعی ( ). 64

3-4-2-1. تاریخچه شبکه­ های عصبی مصنوعی.. 64

3-4-2-2. مبانی شبکه­ های عصبی مصنوعی.. 65

3-4-2-3. مزیت­ها و معایب شبکه­ های عصبی مصنوعی.. 66

3-4-2-4. ساختار شبکه­ های عصبی مصنوعی.. 66

3-4-2-5. دسته­بندی داده ­ها 68

3-4-2-6. واحدهای پردازش… 69

3-4-2-7. انواع توابع فعال­سازی (تبدیل). 69

3-4-2-8. انواع شبکه­ های عصبی.. 71

3-4-2-9. مراحل اساسی ساخت یک شبکه عصبی مصنوعی.. 74

3-4-2-10. الگوریتم­های آموزش شبکه­ های عصبی مصنوعی.. 75

3-4-2-11. شبکه­ های پرسپترون چند لایه ( ). 76

3-4-2-12. معیارهای خطا 79

 

3-4-3. مفاهیم فازی.. 80

3-4-3-1. تاریخچه نظریه فازی.. 80

3-4-3-2. مجموعه­های فازی.. 81

3-4-3-3. عملگرهای فازی.. 82

3-4-3-4. اصل گسترش در مجموعه­های فازی.. 82

3-4-3-5. عدد فازی.. 83

3-4-3-6. مبانی رگرسیون فازی.. 85

3-5. الگوی هوش محاسباتی ترکیبی.. 87

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

4-1. مقدمه. 96

4-2. مجموعه­ی داده ­ها 96

4-3. آماده ­سازی داده ­های ورودی.. 97

4-4. برازش الگوی خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته. 98

4-5. طراحی و آموزش یک شبکه عصبی مصنوعی.. 105

4-5-1. انتخاب نوع شبکه. 106

4-5-2. تعیین تعداد لایه ­ها 106

4-5-3. تعیین تعداد نرون­های هر لایه. 107

4-5-4. تعیین توابع فعال­سازی.. 110

4-5-5. تعیین الگوریتم آموزش… 110

4-5-6. مجموعه­های آموزش و آزمون. 111

4-5-7. معیار سنجش عملکرد. 111

4-6. فازی­سازی الگوی  طراحی شده. 113

4-7. فازی­سازی تجدید نظر شده و نهایی سازی مقادیر ضرایب.. 117

4-8. مقایسه الگوی هوش محاسباتی ترکیبی با سایر الگوها 118

4-9. آزمون فرضیه ­های پژوهش… 119

فصل پنجم: خلاصه، نتیجه ­گیری و پیشنهادها

5-1. خلاصه و نتیجه ­گیری.. 122

5-2. پیشنهادها 123

منابع. 124

پیوست.. 132

 

فهرست شکل­ها

شکل (2-1): روش­های پیش ­بینی نرخ ارز. 15

شکل (3-1): نمایش لایه ­ها در شبکه عصبی مصنوعی.. 67

شکل (3-2): ساختار کلی یک پرسپترون چند لایه. 77

شکل (4-1): نرخ ارز مربوط به 12 فروردین ماه 1391 تا 21 خرداد ماه 1393. 97

شکل (4-2): داده ­های نرمال شده نرخ ارز مربوط به 12 فروردین ماه 1391 تا 21 خرداد ماه 1393. 98

شکل (4-3): مقادیر واقعی و پیش ­بینی شده الگوی 104

شکل (4-4): باقیمانده­های الگوی . 105

شکل (4-5): عملکرد  شبکه طراحی شده در داده ­های آزمون و آموزش… 109

شکل (4-6): ساختار نهایی  طراحی شده 112

شکل (4-7): مقادیر واقعی و برآورد شده توسط  طراحی شده 113

شکل (4-8): مقادیر واقعی و حد بالا و پایین آن­ها (الگوی فازی­سازی شده اولیه) 116

شکل (4-9): مقادیر واقعی و حد بالا و پایین آن­ها (الگوی فازی­سازی شده نهایی) 11

 

فهرست جدول­ها

جدول (2-1): مزیت­ها و معایب نظام­های ارزی.. 21

جدول (3-1): متداول­ترین توابع فعال­سازی شبکه­ های عصبی مصنوعی.. 70

جدول (4-1): تقسیم ­بندی داده ­ها به داده ­های آموزش و آزمون. 99

جدول (4-2): نتایج حاصل از آزمون ریشه واحد برای متغیر نرخ ارز (دلار در مقابل ریال) 100

جدول (4-3): مقادیر آکائیک در الگوی برآورد شده . 101

جدول (4-4): نتایج تخمین الگوی 107

جدول (4-5): معیارهای عملکرد الگوهای  و 103

جدول (4-6): بررسی توابع فعال­سازی.. 110

جدول (4-7): تقسیم ­بندی داده ­ها به داده ­های آموزش و آزمون. 111

جدول (4-8): مقادیر مربوط به وزن­ها و بایاس­های  طراحی شده 112

جدول (4-9): معیارهای عملکرد الگوی  طراحی شده 113

جدول (4-10): مقادیر واقعی و حد پایین و بالای آن­ها (الگوی فازی­سازی شده نهایی) 118

جدول (4-11): معیارهای عملکرد الگوی هوش محاسباتی ترکیبی.. 118

جدول (4-12): نتایج به­دست آمده از الگوها 11

 

فهرست علایم و اختصارات

میانگین مطلق خطا ( )

میانگین مربع خطا ( )

مجموع مربع خطا ( )

ریشه میانگین مربع خطا ( )

میانگین درصد مطلق خطا ( ) .

میانگین خطا ( ).

چکیده

پیش ­بینی از ابزارها و راهکارهای مؤثر به منظور برنامه ­ریزی و تدوین روش­های مالی است. دقت پیش ­بینی از مهم­ترین عوامل مؤثر در انتخاب روش پیش ­بینی است. امروزه با وجود روش­های متعدد پیش­بینی، هنوز پیش ­بینی دقیق نرخ ارز کار چندان ساده­ای نیست و اکثر محققان درصدد به­ کارگیری و ترکیب روش­های متفاوت به منظور دستیابی به نتایج دقیق­تر هستند. الگوهای خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته یکی از مهم­ترین و پرکاربردترین الگوهای سری‌های زمانی هستند. مهم­ترین محدودیت آن­ها پیش‌فرض خطی‌بودن الگو است. شبكه‌های عصبی مصنوعی از جمله مهم­ترین و دقیق‌ترین روش­های حال حاضر جهت الگو‌سازی غیرخطی داده‌ها هستند. اما با وجود تمامی مزیت‌های شبکه‌های عصبی، این‌گونه از شبکه‌ها را نمی‌توان در تمامی موارد و به عنوان یک الگوی کلی که برای همه موارد مناسب باشند، درنظرگرفت. الگوی رگرسیون فازی یک الگوی مناسب در شرایط پیش ­بینی با داده ­های کم است. امّا عملکرد آن­ها در حالت کلی چندان رضایت‌بخش نیست. بنابراین، در پژوهش حاضر از شبکه‌های عصبی مصنوعی و رگرسیون فازی به ترتیب به منظور حذف محدودیت‌های خطی و تعداد داده‌های مورد نیاز در روش خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته و بهبود نتایج حاصل، استفاده ‌شده است. اطلاعات استفاده شده در این پژوهش شامل 115 داده­ی هفتگی نرخ ارز (دلار ایالات متحده در مقابل ریال ایران) از تاریخ 12/01/1391 تا 21/03/1393 است. در پژوهش حاضر به منظور اندازه ­گیری عملکرد پیش ­بینی الگوی ارائه شده از شاخص ­های مختلفی مانند میانگین مطلق خطا ( )، میانگین مربع خطا ( )، مجموع مربع خطا ( )، ریشه میانگین مربع خطا ( )، میانگین درصد مطلق خطا ( ) و میانگین خطا ( ) استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که الگوی هوش محاسباتی ترکیبی نسبت به سایر الگوها نتایج دقیق­تری در پیش ­بینی نرخ ارز (دلار در مقابل ریال) ارائه می­دهد

مقدمه

پیش ­بینی یکی از ابزارهای مدیریت مؤفق و عنصر کلیدی در مدیریت و برنامه ­ریزی­های اقتصادی محسوب می­ شود. نرخ ارز به عنوان یک متغیر کلان اقتصادی بسیار پراهمیت و تأثیرگذار بر بخش­های مختلف داخلی و خارجی اقتصادی یک کشور، هم­چون وضعیت تراز ­پرداخت­ها و قدرت رقابت بین­المللی، نقش تعیین ­کننده ­ای در سیاست­گذاری­های اقتصادی ایفا می­ کند. تغییرات نرخ ارز، بخش­های مختلف اقتصاد یک کشور را تحت تأثیر قرار می­دهد. بنابراین، الگوسازی و پیش ­بینی روند آتی این متغیر برای ارائه سیاست­ها و رهنمود­های اقتصادی امری ضروری به نظر می­رسد اما این امر با توجه به ساختار اقتصادی ایران اهمیت دوچندانی پیدا می­ کند. از آن­جا که قسمت اعظم درآمد­های ارزی کشور از طریق فروش نفت خام تأمین می­ شود و منبع اصلی درآمد دولت نیز همین فروش نفت خام است، به همین علت تغییرات نرخ ارز می ­تواند تأثیرات بسیاری بر ساختار اقتصادی کشور و بازار­های داخلی داشته باشد. با توجه به موارد گفته شده جای تعجب نیست که حجم عظیمی از ادبیات اقتصادی به الگو­سازی و پیش ­بینی نرخ­های ارز پرداخته است.