1-1- مقدمه…………………………….. 3

1-2- بیان مسئله……………………………. 3

1-3- سابقه و ضرورت انجام پژوهش……………………………… 4

1-4- اهداف تحقیق…………………………….. 6

1-4-1-اهداف کلی……………………………6

1-4-2-اهداف جزئی…………………………… 6

1-5- متغیرها…………………………… 6

1-5-1- متغیرهای مستقل…………………………….. 6

1-5-2- متغیرهای وابسته……………………………. 6

1-6- فرضیه­ های پژوهش……………………………… 6

1-7- روش تحقیق…………………………….. 7

1-8- محدودیت­های تحقیق…………………………….. 7

1-9- تعریف واژگان مفهومی و عملیاتی……………………. 7

1-9-1- الکترومیوگرافی…………………………….. 7

1-9-2- حداکثر انقباض ارادی ایزومتریک (MVIC)…………………

1-9-3-گونیامتر……………………………. 8

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه…………………………… 11

2-2-مبانی نظری…………………………….. 11

2-2-1-ساختار استخوان­های تشکیل دهنده کمربندشانه ­ا­ی……………….. 11

2-2-1-ساختار استخوان­های تشکیل دهنده­ کمربند شانه ­ای……………….. 12

2-2-1-1 استخوان بازو: 12

2-2-1-2- کتف: 14

2-2-1-3-ترقوه: 16

2-2-2-ساختار مفاصل و بافت­های حمایت کننده کمربند شانه­ای.. 17

2-2-2-1-جناغی-ترقوه ­ای…………………………….. 18

2-2-2-2-آخرومی-ترقوه ­ای…………………………….. 18

2-2-2-3-کتفی-صدری…………………………….. 19

2-2-2-4-مفصل تحت دلتوئید……………………………. 19

2-2-2-5-مفصل گلنوهومرال……………………………. 19

2-2-3-پایدارکننده­ های استاتیکی مفصل گلنوهورمرال…………. 20

2-2-3-1- سطح مفصلی…………………………….. 20

2-2-3-2- لابرم…………………………… 21

2-2-3-3- کپسول مفصلی…………………………… 21

2-2-3-4- لیگامنت­ها…………………………… 22

2-2-4- پایدارکننده­ های دینامیکی مفصل گلنوهومرال………….. 24

2-2-4-1- عضلات RC……………………………

2-2-4-2-زوج نیرو صفحه فرونتال……………………………. 25

2-2-4-3-زوج نیروی صفحه عرضی…………………………….. 26

2-2-5-حرکات و دامنه حرکتی شانه……………………………. 27

2-2-5-1-فلکشن و آبداکشن…………………………….. 27

2-2-5-2-اداکشن و اکستنشن…………………………….. 28

2-2-5-3-چرخش داخلی و خارجی…………………………….. 29

2-2-5-4-فلکشن افقی و اکستنشن افقی…………………………….. 29

2-2-6-حرکات ترکیبی کمربند شانه……………………………. 30

2-2-7-فعالیت عضلانی در کمربند شانه……………………………. 30

2-2-7-1-عضلات اسکاپولاهومرال……………………………. 31

عضله دلتوئید……………………………. 31

عضلات روتاتورکاف……………………………… 32

عضله فوق­خاری…………………………… 32

عضله تحت­خاری…………………………….. 33

عضله گردکوچک……………………………… 33

عضله تحت­کتفی…………………………….. 33

2-2-7-2-عضلات آکسیو اسکاپولار و آکسیوکلاویکولار………….. 33

عضله ذوزنقه…………………………… 34

بالابرنده کتف……………………………34

عضله دندانه­ای قدامی…………………………….. 34

سینه ­ای کوچک…………………………… 35

2-2-7-3-عضلات آگسیوهومرال……………………………. 35

عضله سینه ­ای بزرگ……………………………… 35

 

 

2-3- پیشینه پژوهش…………………………… 36

2-3-1-آسیب عضلات روتاتورکاف…………………………… 37

2-3-2-ناپایداری مفصل گلنوهومرال……………………………. 38

2-3-3-دسته بندی سندروم­های برخوردی…………………………….. 39

2-3-4- تست­های سندروم­های برخوردی……………………………41

2-3-3-1-تست برخوردی نیر……………………………. 41

2-3-3-2-هاوکینز……………………………. 42

2-3-3-4-تست جاب……………………………… 42

2-3-3-4-تست سوپینیشن…………………………….. 42

2-3-5- بر تحقیقات گذشته……………………………. 43

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- مقدمه……………………………49

3-2- روش اجرای تحقیق…………………………….. 49

3-2-1- جامعه آماری و شیوه گزینش نمونه ­ها ……………………………49

3-2-2-شرایط عمومی عضویت در گروه شانه نرمال………………….. 50

3-2-3-شرایط اختصاصی عضویت در گره شانه نرمال………………. 50

3-3-ابزارها و روشها ……………………………54

3-3-1- قد و وزن آزمودنی­ها…………………………… 54

3-3-2-مقدار مقاومت……………………………… 54

3-3-3- فعالیت الکترومایوگرافی عضلات……………………………… 54

3-3-4- اندازه گیری زاویه بازو با تنه……………………………. 55

3-4- روش اجرا…………………………… 55

3-5-پرتکل آزمایشی…………………………….. 56

3-6- اندازه گیری الکترومایوگرافی…………………………….. 60

3-7- حرکات وظیفه ای و شرایط آن……………………………. 64

3-8- ابزارهای تحقیق…………………………….. 64

3-9- متغیرهای مورد مطالعه RMS همسان سازی شده…………..66

3-10- تجزیه و تحلیل آماری…………………………….. 66

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

4-1-مقدمه……………………………. 69

4-2- فعالیت عضلانی مربوط به صفحات حرکتی مختلف در زوایای مختلف……….. 69

4-3-گشتاوری حاصل از وزن بالاتنه……………………………74

فصل پنجم: استنباط و نتیجه ­گیری

5-1- مقدمه……………………………. 93

5-2- بحث و نتیجه گیری…………………………….. 93

5-3- نتیجه گیری نهایی ………………………………….98

5-4- پیشنهادات……………………………… 99

منابع ………………………………………..103

چکیده:

اختلالات شانه عموما بین ورزشکاران و کارگران شایع است. بیشتر همراه با آسیب عضلات روتاتورکاف می­باشد. هرچند مکانیسم دقیق رفتار عضلانی در طول الویشن بالاتنه به خوبی توضیح داده نشده است. هدف مطالعه ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات شانه در طول دامنه متفاوت الویش شانه در سطوح ساجیتال، فرونتال و اسکپشن است.

دوازده نفر آزمودنی زن بر اساس روش دسترسی از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا انتخاب شدند. آزمودنی­ها هیچ پیشینه آسیبی در پشت یا سیستم عصبی عضلانی نداشتند. میانگین سن، قد و وزن به ترتیب (کیلوگرم 54/5±5/7)، (سانتیمتر162/5±4/2) و (سال 24/5±1/6 ) بود. به منظور ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات یک سیستم EMG، 16 کاناله با الکترودهای دوقطبی استفاده شد. الکترودها روی عضلات ذوزنقه فوقانی، ذوزنقه میانی، ذوزنقه تحتانی، دلتوئید قدامی، دلتوئید میانی، دلتوئید خلفی و فوق خاری قرار داشتند. نرخ نمونه برداری 2000 هرتز و در دامنه 15-500 هرتز فیلتر شد. ناچ فیلتر همچنین با فرکانس برشی 50 هرتز برای برای سیگنال­های برق شهری استفاده شد.

آزمودنی در وضعیت ایستاده همراه با اکستنشن آرنج و و مفضل شانه در 4 وضعیت صفر، 30، 60 و 90 درجه قرار داشت که در سه سطح شامل فرونتال، ساجیتال و اسکپشن عمل می­کرد راست ایستاده بود. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از SPSS-16 با خطای 05/0 استفاده شد.

شدت فعالیت عضله فوق­خاری صفحه فرونتال به صورت معنی داری بیشتر از صفحات دیگر بود (p=0/006 و F=8/9)  و در دلتوئید میانی نیز نتایج مشابهی مشاهده شد( p=0/001 و F=16/3)

شدت فعالیت عضله فوق خاری در زوایای مختلف تفاوت معنی داری داشت و در زاویه 90 درجه بیشترین مقدار بود( P=0/00 و F=1/9). هرچند شدت فعالیت عضله فوق­خاری نسبت به سایر عضلات در زاویه 30 درجه صفحه فرونتال به صورت معنی داری بیشتر از شدت فعالیت سایر عضلات بود( P=0/00 و F=243/11)

شدت فعالیت عضله دلتوئید میانی در زاویه 90 درجه به صورت معنی داری بیشتر از سایر عضلات بود(P=0/02 و F=14/8).

نتایج:

به منظور تفکیک عضله فوق­خاری از ودیگر عضلات شانه، انقباض ایزومتریک در 30 درجه آبداکشن پیشنهاد می­ شود. و فعالیت عضله دلتوئید میانی نسبت به سایر عضلات در 90 درجه آبداکشن است.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

2-1- بیان مسئله

عضلات چرخاننده بازو RC[1] شامل فوق­خاری، تحت­خاری، گرد گوچک و تحت­کتفی هستند که که این چهار عضله باهم، عضلات RC را تشکیل می­دهند.

عضله فوق­خاری و عضله دلتوئید، عضلات اصلی در آبداکشن مفصل شانه هستند. مطالعات نشان
می­دهد که عضلات RC، دو عملکرد اصلی در مفصل بازویی- دوری دارند که شامل ۱) نقش حرکتی استخوان بازو در مفصل شانه ۲) تثبیت مفصل گلنوهومرال

افزایش پارگی یا نقص RC، منجر به نیمه دررفتگی سر استخوان بازو و نقص عملکرد مفصل شانه
می­ شود. عضلات RC با همکاری هم مفصلی را که ذاتا ناپایدار است را احاطه کرده ­اند و مفصل گلنوهومرال را از طریق زوج نیرو هم در صفحه فرونتال و هم در صفحه عرضی پایدار می­ کنند( فانک 2005[2]).

بنابراین پارگی در هرکدام از عضلات RC مخصوصاً فوق­خاری باعث ناپایدار شدن شانه می­گردد و باعث می­ شود که شانه نتواند عملکرد مناسب خود را به عنوان متحرک­ترین مفصل بدن انجام دهد. عضله فوق­خاری در حرکت آبداکشن و در تولید نیروی کوپل در صفحه عرضی مفصل شانه موثر است. پس تشخیص به موقع آسیب در عضله فوق­خاری این امکان را می­دهد که با درمان این عضله، کارایی سریع تر مفصل شانه به دست آید. تست­های زیادی برای سنجش آسیب عضله فوق­خاری وجود دارد اما هیچ یک از این تست­ها به عنوان مناسب­ترین تست شناخته نشده است. هدف از تحقیق حاضر ارائه یک تست مناسب برای عضله فوق­خاری است. در این مطالعه به دلیل اینکه از لحاظ بیومکانیکی عضله
فوق­خاری در حالت اکستنشن آرنج بیشتر فعال است تمام تست­ها در این مطالعه وضعیت اکستنشن آرنج انجام می­ شود.

3-1- سابقه و ضرورت انجام پژوهش

عموما اختلالات شانه شایع است و اغلب به علت آسیب دیدگی تاندون RC و مخصوصاً تاندون عضله فوق­خاری است(ال مند[1] و همکاران۱۹۹۰،جی اسوند[2] و همکاران۱۹۹۸، نیر [3] و همکاران۱۹۸۳). اساس فرض، در سنجش شناخت آسیب فوق­خاری، این است که باید در درجه اول فوق­خاری فعال شود که با حداقل شدت فعالیت سایر عضلاتی شانه همراه باشد.

به منظور سنجش آسیب عضله فوق­خاری، برای نخستین بار توسط مونیز وجاب وضعیت ۹۰ درجه آبداکشن بازو و ۳۰ درجه هوریزنتال فلکشن در صفحه کتف که با چرخش داخلی بازو و به کار بردن مقاومت در مقابل آبداکشن پیشنهاد شد. آنها با این موقعیت آزمایشی ادعا کردند که فعالیت عضله فوق­خاری را می­توان از سایر عضلات تفکیک کرد و آنرا تست Empty can (EC) نامیدند( مونیز و جاب[4] ۱۹۸۲). با این حال برای حمایت از این نتیجه تنها سیگنال­های خام Emg را از عضلات RC، تنها در یک آزمودنی و بدون نرملایز سازی گزارش کردند.

از آنجا که در طول چرخش داخلی برجستگی بزرگ به زیر قوس آخرومی-ترقوه­ای برخورد می­ کند، 45 درجه چرخش خارجی را به جای چرخش داخلی در تست جاب به کار بردند وبه عنوان تست Full can (FC) نامیدند.آنها استدلال کردند که وضعیت FC درد کمتری را نسبت به EC برمی­انگیزد و بنابراین برای عملکرد فوق­خاری یک آزمایش قابل اطمینان­تری است.

کلی و همکارانش بیان کردند که در این وضعیت شدت فعالیت عضله فوق­خاری در تست FC وEC مشابه است.( کلی و کدرمس[5] ۱۹۹۶).

گرچه کلی وکدرمس فعالیت ۸ عضله شانه را گزارش کردند اما آنها از گزارش سطح فعالیت نسبی بین عضله فوق­خاری و دیگر عضلات شانه قصور کردند.

تا حدی بر اساس نتایج EC و FCبه صورت بالینی، برای تشخیص آسیب فوق­خاری از این دو تست استفاده می­ شود. با این حال نتایج الکترومیوگرافی[6] جاب و کلی داده ­های کافی برای حمایت از تفکیک فعالیت عضله فوق­خاری در تست­های FC و EC ارائه نکرده ­اند.

در واقع شواهد الکترومیوگرافی نشان می­دهد که در تست­های FC و EC شدت فعالیت عضله دلتوئید بالا است(تونزند[7] و همکاران ۱۹۹۱،مولانگل[8] و همکاران۱۹۹۶، رینولد[9] و همکاران۲۰۰۷). علاوه بر عضله فوق­خاری (مولانگل و همکاران۱۹۹۶، رولندز و همکاران[10] ۱۹۹۵،بیچر[11] و همکاران۲۰۰۸)، تحت­کتفی (تونزند و همکاران ۱۹۹۱، بیچرو همکاران۲۰۰۸) و دندانه ای قدامی (مولانگل و همکاران۱۹۹۶ ، بیچرو همکاران۲۰۰۸) فعال هستند.

بعد از آن در این راستا برای تعیین اعتبار آزمون تست­های FC و EC یک مطالعه جامع از فعالیتEmg عضلات شانه در طی تست­های FC و EC انجام شد.

که در این مطالعه نشان داده که در هر دو تست FC و EC عضله فوق­خاری با MVC۹۰% است و فعالیت این عضله به صورت انتخابی نیست چرا که ۸ عضله دیگر هم از جمله تحت­خاری، تحت­کتفی ، بخش میانی ذورنقه ، بخش تحتانی ذوزنقه، دندانه ای قدامی، دلتوئید میانی، قدامی و خلفی بیش از MVC ۷۰% فعال بودند (کریگ[12] و همکاران۲۰۰۸).

بنابراین بررسی الکترومایوگرافی، آزمایش­های FC و EC نشان می­دهد علارغم اینکه وضعیت­های FC و EC می ­تواند برای تقویت هم زمان عضلات شانه مفید باشد این آزمایش­ها نمی ­تواند به طور انتخابی عضله فوق­خاری را فعال کند و نباید به عنوان یک تست قطعی آسیب فوق­خاری تفسیر شوند.

پس به منظور شناسایی آسیب عضله فوق­خاری، وضعیتی که بتواند فعالیت این عضله را از سایر عضلات جدا کند وجود ندارد و همچنان این مسئله باقی می­ماند که در چه وضعیتی می­توان فعالیت این عضله را از سایر عضلات جدا کرد. در این مطالعه به دنبال وضعیتی هستیم که بتواند فعالیت عضله فوق­خاری را از سایر عضلات جدا کند.

4-1- اهداف تحقیق

1-4-1- اهداف کلی

عملکرد الکترومایوگرافی عضلات شانه در وضعیت­های مختلف.

2-4-1- اهداف جزئی

RMS عضلات کمربند شانه ( فوق­ خاری، ذوزنقه فوقانی، تحتانی، میانی و دالی قدامی، میانی و خلفی)

تعیین RMS عضلات کمربند شانه در حداکثر انقباض ایزومتریک ارادی.

5-1- متغیرها

1-5-1- متغیرهای مستقل

حرکت آبداکشن در سه صفحه کتف، صفحه فرونتال و صفحه ساجیتال.

2-5-1- متغیرهای وابسته

شاخص الکترومیوگرافی RMS (Root mean square)

متغیر ذکر شده در عضلات فوق­خاری، ذوزنقه و دالی میانی بررسی می­ شود.

6-1- فرضیه های پژوهش

1-فعالیت عضله فوق­خاری در صفحه کتف بیشترین فعالیت را خواهد داشت و در صفحه فرونتال کمترین فعالیت را خواهد داشت.

2-فعالیت عضله فوق­خاری در وضعیت 30 درجه در مقایسه با وضعیت­های صفر، 60، 90 درجه بیشترین مقدار راخواهد داشت.

3-عضله ذوزنقه و دلتوئید در صفحه کتف و در زاویه 30 درجه آبداکشن شدت کمتری خواهد داشت.

[1] Ell man

[2] G Shwend

[3] Near

[4] Job and Monyes

Kelly, Kadrmas

[6] EMG

[7] Townsend

[8] Malanga

[9] Reinold

[10] Rowlands

[11] Boettcher