فصل اول : مفاهیم و کلیات

1-1-کلیات… 8

1-1-1- بیان مسئله و سوال اصلی و سوال های فرعی… 8

1-1-2- سوالات تحقیق… 8

1-1-3- فرضیات تحقیق… 9

1-1-4- روش تحقیق… 9

1-1-5- پیشینه تحقیق… 9

1-1-6-اهداف تحقیق… 9

1-1-7-اهمیت و ضرورت تحقیق… 9

1-2- مفاهیم.. 10

علم انبیاء. 10

عصمت انبیاء. 10

بیوت انبیاء. 10

ذریه. 10

1-1-8-سازماندهی پژوهش….. 10

فصل دوم : رابطه علم و عصمت در قرآن

2-1- رابطه علم و عصمت در قرآن.. 13

2-1-1- رابطۀ علم و عقل… 15

2-1-2- عقول انبیا سلام الله علیهم.. 17

2-1-3 رابطه علم و عصمت رابطه علت با معلول است…. 23

2-1-4- حضرت آدم هیچ وقت معصیت خدا را نکرده است…. 23

فصل سوم : ماهیت، کیفیت و ویژگی های علم انبیاء (علیهم السلام) از منظر قرآن

3-1- ماهیت، کیفیت و ویژگی های علم انبیاء (علیهم السلام) از منظر قرآن.. 26

3-1-1- تعریف این علم.. 26

3-1-2- منشا علم لدنی انبیاء علیهم السلام: 30

3-1-3- معلوم این علم.. 32

3-1-4- جهت صدور این علم.. 33

3-1-5- آثار این علم.. 34

3-1-5-1-عدم تنافی این علم با اختیار. 35

3-2- نتیجه بحث…. 39

فصل چهارم : محیط فرهنگی، تربیتی و خانوادگی انبیاء

4-1- محیط فرهنگی، تربیتی و خانوادگی انبیاء. 41

4-1-1- کشف از فضایِ حضورِ انبیاء علیهم السلام. 41

4-1-1-1- دلالت آیه 97 سوره نحل… 41

4-1-1-1-1- مقرون بودن ایمان و عمل صالح.. 42

4-1-1-1-2- حیات طیبه انسانی… 42

4-1-1-1-3- حیثیت وجودی حیات طیبه. 43

 

4-1-1-1-4- کیفیت حیات طیبه. 45

4-1-1-2- دلالت آیه نور. 48

4-1-1-2-1- بیوت معنوی انبیاء. 48

4-1-1-2-1-1- وحی به مادر حضرت موسی… 55

4-1-1-2-2- مادرحضرت عیسی علیه السلام. 57

4-1-1-2-3- دختران حضرت شعیب علیه السلام. 61

4-1-1-3- رشد حِکمی باعث جزم علمی و عزم عملی… 64

4-1-1-3-1- حضرت موسی علیه السلام. 69

4-1-1-3-2- حضرت عیسی علیه السلام:‌ 85

4-1-1-3-3- حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله. 100

نتیجه نهایی… 108

منابع و مآخذ.. 109

چکیده

مسئله عصمت انبیا مسئله ای بوده است که در طول قرن ها مورد بحث علمای رشته های گوناگون مانند علمای کلام و تفسیر و حدیث و عرفان بوده است که این اهتمام دانشمندان نشان دهنده ی اهمیت این مسئله است ولی در اغلب کتب کلام و عقاید، مسئله فارغ از هر گونه تشریح و تبیین طرح می شود بیشتر ادله عقلی گفته می شود

در حالی که قرآن مرجع تمام عقاید است و می توان مباحث عقاید را به قرآن عرضه کرد به همین جهت، قرآن بهترین مبین مسئله عصمت انبیا است و سیر خاصی و منهج ویژه ای را برای این مسئله پیموده است به این گونه که قرآن با تبیین علمی خاص، این علم را برای انبیا ثابت می کند که نتیجه آن شؤونات مختلف و از جمله این شؤون عصمت انبیا است.

قرآن این علم را منسوب به خانواده ها و بیوت انبیا می داند و وقتی ملاحظه بشود که قرآن مسائل زندگی انبیا و نحوه تولد و معرفی والدین انبیا در سیاق خاصی از آیات قرار داده است به این اصل می رسیم که این بیوت و فرهنگ حاکم بر آنها علل و عوامل این علم هستند از جهت دیگر این علم از طریق ذریه به نسل بعد منتقل می شود و در اختیار فرزندان قرار می گیرد. پس این علم ویژه در بیوت خاص بوده و با تقدیر حکیمانه خداوند به دیگران منتقل می شود این جهت بررسی عصمت انیبا با راهنمایی قرآن باعث می شود که عصمت ملموس بشود و ادله آن با شرح حقیقت علم به سر منزل مقصود برسد.
مقدمه
عصمت انبیا از ضرویات ادیان آسمانی است به عبارت دیگر همان طور که بعثت انبیا به حکم عقل، ضروری است عصمت انبیا همچنین ضروری است.

عصمت در مناط های گوناگون بحث می شود، عصمت در دریافت وحی و حفظ وحی و ابلاغ وحی. ولی مسئله مورد بحث، عصمت از خطیئه و اشتباه و معاصی حتی در حد صغیره است که به عصمت در ابلاغ وحی برگشت دارد. برای حل این مسئله به طور معمول و رایج از ادله عقلی در کتابهای کلامی و تفسیری بحث شده است و در کتب مخصوص به خود مورد کاوش و بررسی قرار گرفته است که اغلب این مباحث تکرار می شود گرچه به قلم نویسنده است ولی استدلال به همان شاکله رایج خود باقی مانده است.

فصل اول:  کلیات پژوهش… 1

1-1- فساد … 2

1-2- اداره 3

1-3- فساد اداری . 3

1-4- واژگان مترادف فساد در قرآن و حدیث.. 4

1-5- مفهوم اصطلاحی فساد اداری در قرآن و حدیث.. 8

1-6- فساد اداری، تخلف اداری و جرم اداری.. 9

1-7- فساد اداری، ماهیت قانونی یا اخلاقی؟. 10

1-8- نسبت دین و فساد اداری.. 11

1-9- پیشینه فساد اداری.. 12

1-10- سابقه پژوهش های انجام شده 13

1-11- ضرورت انجام پژوهش.. 16

1-12- اهداف پژوهش.. 17

1-13- سوالات پژوهش.. 17

1-14- روش انجام پژوهش.. 18

1-15- محدودیت‌های پژوهش.. 18

فصل دوم: حوزه های مطالعه فساد اداری و انواع آن. 19

مقدمه. 20

2-1- حوزه های مطالعه فساد اداری.. 20

2-1-1-  حاکمیت.. 20

2-1-2-  اصلاحات اجتماعی.. 21

2-1-3-  مصادیق فساد اداری.. 25

2-1-3-1- ارتشاء. 25

2-1-3-2- اختلاس.. 29

2-1-3-3- قبیله گرایی.. 31

2-1-3-4- تقلب و تزویر. 34

2-1-3-5- اسراف.. 37

2-1-4-  مصادیق مفسدان اداری.. 38

2-2- انواع فساد اداری.. 42

2-2-1- فساد تصادفی- فساد نظام مند. 43

2-2-2-  فساد خرد- فساد کلان. 44

2-2-3- فساد سیاه- فساد خاکستری- فساد سفید. 44

2-2-4- فساد سیاسی.. 44

2-2-5- فساد اقتصادی و مالی.. 45

2-3- بررسی انواع فساد اداری در قرآن و حدیث.. 45

2-3-1- فساد فردی و تصادفی در مقابل فساد سازمان یافته و نظام مند. 46

2-3-2- فساد خرد-  فساد کلان. 48

2-3-3- فساد  سیاه- فساد خاکستری- فساد سفید. 50

2-3-4- فساد سیاسی.. 52

2-3-5- فساد اقتصادی و مالی.. 56

فصل سوم: عوامل پدید آورنده فساد  اداری.. 59

مقدمه. 60

3-1- عوامل فساد اداری در مطالعات مدیریت.. 60

3-2- عوامل فساد اداری از دیدگاه قرآن و حدیث.. 64

3-2-1-  عوامل شخصی.. 64

 

3-2-1-1- تأمین نیازهای زیستی.. 65

3-2-1-2- کسب منزلت و قدرت.. 68

3-2-1-3- فزون خواهی و رفاه طلبی.. 71

3-2-1-4- فقدان ایمان و عدم التزام  به اصول شرعی.. 74

3-2-2- عوامل اقتصادی.. 76

3- 2-3- عوامل فرهنگی و اجتماعی.. 81

3-2-4- عوامل قضایی.. 86

3-2-5- عوامل سیاسی و اداری.. 88

فصل چهارم: راهکارهای مقابله با فساد اداری.. 94

مقدمه: 95

4-1- راهکارهای مبتنی بر اخلاق. 96

4-1-1- اخلاق فردی.. 96

4-1-2- اخلاق اجتماعی.. 100

4-2- راهکارهای مبتنی بر قانون. 105

4-2-1- راهکارهای سیاسی و اداری.. 106

4-2-1-1- تعادل در عدم تمرکز اداری.. 106

4-2-1- 2- اصلاحات ساختاری.. 108

4-2-1-3-  برکناری عناصر فاسد. 109

4-2-1-4- دقت درگزینش کارگزاران. 111

4-2-1-5- برخورداری مدیران از قدرت مرجعیت.. 113

4-2-1-6- حفظ شئون و ارتقاء منزلت کارکنان. 114

4-2-1-7- برقراری نظام تشویق و تنبیه مناسب.. 116

4-2-1-8- نظارت و بازرسی.. 118

4-2-2- راهکارهای اقتصادی.. 120

4-2-3- راهکارهای فرهنگی.. 124

4-2-4- راهکارهای قضایی.. 125

نتیجه گیری.. 129

منابع. 131

چكیده انگلیسی…………. 14
فهرست شکل ها

شکل شماره(2-1) رابطه فساد اداری با قانون و اخلاق.. 11

شکل شماره(2-2) رابطه فساد اداری با دین، اخلاق و قانون  12

1-1-مقدمه. 2

1-3-پیشینه ی تحقیق.. 3

1-4-اهمیت پژوهش… 5

1-6-پرسش های پژوهش… 5

1-7-فرضیه های پژوهش… 6

1-8-چه کاربردهایی از انجام این تحقیق متصور است؟. 6

1-9-روش پژوهش و گرد آوری اطلاعات.. 6

فصل دوم. 7

2-1. بررسی پژوهشهای انجام شده 8

2-1. قصد انعقاد بیع شرط.. 31

2-2. شرایط صحت بیع شرط.. 31

2-3. شرایط شرط در بیع شرط.. 32

2-4. آثار بیع شرط.. 32

2-7. ماهیت حقوقی اسقاط.. 40

2-8. اسقاط صریح یا ضمنی.. 41

2-9. اسقاط حق خیار با منتفی شدن مبنای آن. 41

2-10. اسقاط خیار 42

فصل سوم. 45

مستثنیات ادله صحت شرط و شرط در بیع خیاری.. 45

3-1. شرط در بیع خیاری خلاف مقتضای عقد است.. 47

3-2. شرط در بیع خیاری حیله رباست.. 48

3-3. حیله های ربا 48

3-4. بیع خیاری و حیل ربا 48

3-5. اقسام بیع خیاری.. 50

3-6. تقسیم بیع خیاری از جهت انواع شرط رد ثمن.. 52

3-7. احکام بیع خیاری.. 53

فصل چهارم. 86

کاربرد بیع خیاری در بانکداری و بازارهای مالی.. 86

4-1. تعریف بانک و اهداف آن. 87

4-2. انواع تسهیلات اعطایی بانکها 89

4-3. اقسام بیع خیاری و تعیین اقسام متناسب در بانکداری.. 96

4-5. ظرفیت فقهی بیع خیاری در تخصیص منابع. 100

4-6. کاربرد بیع خیاری در بازارهای مالی نقد. 104

4-7. اوراق مالی قابل خرید و فروش… 106

4-8. بیع خیار در بازارهای مشتقه. 109

4-8-1. بازارهای مشتقه. 109

4-8-2. بازار نقد و مشتقه. 109

 

4-8-3. انواع قراردادها در بازارهای مشتقه. 110

4-14-4. دیدگاه فقهی ابزارهای مشتقه. 110

4-8-5.کاربردهای بیع خیار در بازارهای مشتقه. 111

5-11-2. تحلیل فرضیات.. 115

4-8-7. جمع بندی.. 118

 

فهرست جداول

جدول4- 1: توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان.. 113

جدول4- 2: توزیع فراوانی وضعیت تحصیلات پاسخ دهندگان.. 113

جدول4- 3: توزیع فراوانی سمت سازمانی پاسخ دهندگان.. 114

جدول4- 4: توزیع فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان.. 114

جدول4- 5: نتایج آزمونt  تک نمونه فرضیه اول.. 115

جدول4- 6: نتایج آزمونt  تک نمونه فرضیه دوم. 116

جدول4- 7: نتایج آزمونt  تک نمونه فرضیه سوم. 116

جدول4- 8: نتایج آزمونt  تک نمونه فرضیه چهارم. 117

چكیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی فقهی اقتصادی بیع خیاری و پیامدهای آن در چهار فصل انجام گرفت. در فصل اول مقدمه پژوهش را بیان کردیم، فصل دوم به پژوهش هایی که از گذشته در رابطه با این موضوع صورت گرفته اختصاص داده شد. فصل سوم به به مستثنیات ادله صحت شرط در بیع خیاری و تا حدودی بررسی فقهی بیع خیاری پرداخته شد و در فصل چهارم هم خلاصه ای از کاربردهای بیع خیاری در محدوده کمی از اقتصاد پرداخته شد.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی  بوده که جامعه آماری شامل کلیه کارکنان و مشتریان بانکهای صادرات و سپه شهر زاهدان می­باشد. روش نمونه گیری تصادفی ساده که تعداد 300 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. روش گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه انجام گرفت. جهت جمع آوری اطلاعات مربوط به تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته که شامل19 سوال 5 درجه­ای می­باشد، روایی این پرسشنامه ­ها از نوع محتوایی و پایایی آن­ها با بهره گرفتن از ضریب آلفای كرونباخ به ترتیب (87/0)برآورد گردید. برای تحلیل آماری داده ­ها از آزمون جدول توزیع فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و برای تحلی فرضیه ­ها از آزمونt  تک نمونه استفاده گردید. یافته­ های پژوهش حاكی از آن است که بیع خیاری بر بانکداری اسلامی تاثیر دارد و از بیع خیاری می­توان در نظام بانکداری بدون ربا استفاده نمود. همچنین بیع خیاری حق ضرر برای بایع و مشتری قائل می­ شود. یافته­ ها حاکی از اینست میزان آگاهی مشتریان پایین­تر از حد متوسط است.
1-1-مقدمه
عقد بیع از جمله مهمترین عقود معین و مشهورترین آنهاست و نسبت به سایر عقود وتصرفات قانونی،کاربرد بیشتری در روابط میان افراد دارد، و نه تنها امروز بلکه در گذشته نیز اساس معاملات و روابط تجاری مبتنی بر آن بوده است، این بدان جهت است که انسان طبعاً مدنی و اجتماعی است و نمی تواند به تنهایی نیازهای خود را برطرف سازد، از اینرو در کتب فقهی وحقوقی، بحث از بیع مقدم بر همه عقود دیگر مطرح می شود چندان که قواعد و شروط مربوط به آن،مبنای سایر تصرفات نیز واقع شده است.

چكیده 1

فصل اول: كلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 3

1-2- بیان مساله. 4

1-3- ضرورت اهداف و اهمیت موضوع. 4

1-4- سؤالات تحقیق.. 5

1-5- فرضیه‏های تحقیق.. 5

1-6- روش تحقیق.. 7

1-7- مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق.. 8

1-8- تعریف واژه ‏ها و اصطلاحات… 13

فصل دوم: مفهوم شناسی

2-1- حجاب… 15

2-2- خمار. 17

2-3- جلباب… 19

فصل سوم: حدود پوشش

3-1- حدود پوشش از نظر فقهای پیشین شیعه. 22

3-2- حدود حجاب در روابط زن و مرد. 26

3-3- كیفیت پوشش زن و مرد. 27

3-4- کیفیت پوشش سراسری و شرایط آن. 31

3-5- آیات مربوط به كیفیت ارتباط با نامحرم. 36

3-6- تقسیم بندی حدود پوشش… 42

3-7- نگاهی بر شبهات… 44

3-8- بازتاب رعایت حدود پوشش مناسب… 48

3-9- حدود پوشش بین زن ومرد. 50

3-10- احادیث نبوی.. 52

فصل چهارم: فلسفه پوشش

4-1- فلسفه پوشش… 55

4-2- فلسفه تائید اسلام بر مسئله حجاب… 56

4-3- منظور از غض بصر. 58

 

4-4- فلسفه حجاب از دیدگاه موافقان حجاب… 58

4-5- فلسفه حجاب از دیدگاه مخالفان. 59

4-6- حجاب و پوشش… 60

4-6-1 فلسفه‌ فردی حجاب و پوشش… 60

4-6-2 فلسفه اجتماعی حجاب و پوشش… 61

4-7- فلسفه اصل وجوب پوشش… 62

4-8- فلسفه حجاب از دیدگاه مسلمانان. 63

4-9- فلسفه حکم پوشش… 64

4-10- شواهد روایی.. 65

4-11- فلسفه تفاوت پوشش زن و مرد. 67

4-12- فلسفه حجاب و افزایش التهاب… 69

فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری.. 72

منابع و مآخذ 75

فهرست منابع فارسی 75

چکیده انگلیسی.. 77

چكیده 
حجاب فیزیكی بدن، همان محوری است كه مورد توجه اكثر علما و فقها بوده است، این بخش از حجاب محسوس ترین و ملموس ترین بُعد می باشد. در پایان نامه حاضر، پوشش وحجاب از دیدگاه قرآن كریم مورد بررسی قرار گرفته كه در ابتدا به پیشینه و مفاهیم مختلفی درباره پوشش وحجاب اشاره شده است، سپس ازموضوعات زیر سخن رفته است: حدود پوشش زن و مرد، فلسفه پوشش كه در  قرآن كریم چون سوره های احزاب و نور به این بعد از حجاب با عنوان خمار و جلباب تاكید ویژه شده است. در پایان نتیجه حاصل از دامنه تحقیق كه از طریق منابعی چون تفحص درسور قرآن كریم و بررسی پایانامه هایی كه در زمینه پوشش و حجاب كار شده اند را ذكر نموده ایم.

1-1- مقدمه
پوشش در کلام الله مجید در سوره های نور و احزاب به صراحت و وضوح تبیین شده است. «در این آیات شریفه حدود پوشش، آثار و کارکردهای آن بیان گردیده است؛ در حقیقت، پوشش زن  ومرد مسلمان به فتوای همه ی مراجع معروف تقلید در این زمان یکی از ضروریات دین است.»

لزوم پوشیدگی براساس شش دلیل قطعی قابل اثبات است که هر یک به تنهایی برای اثبات ضرورت پوشش کافی است: – قرآن کریم، روایات شریفه، سیره ی اهل بیت علیه السلام، براهین عقلی، فطرت و طبیعت انسانی و تاریخ.

نکته مهم در بررسی پوشش از نظر دین مبین اسلام، این است که نگرشی مطابق با فطرت و هویت حقیقی زنان است که نه تنها یک بُعدی نبوده، بلکه همه­ی ابعاد و جوانب شخصیت زن ومرد مسلمان در بُعد مادی و معنوی را مدّ نظر قرار داده است. از این روی در این پایانامه، پوشش از دیدگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است.

مقدمه. 2

1- تعریف و تبیین مسأله: 3

2- سؤالات تحقیق: 4

3- سابقه و پیشینه تحقیق: 4

4- ضرورت انجام پژوهش: 4

5- فرضیه‌های تحقیق: 5

6- هدف‌ها و كاربردهای انجام این تحقیق: 5

7- بیان روش تحقیق و چارچوب پژوهش: 6

كلیات…. 7

مبحث اول: مفاهیم.. 7

گفتار اول: حكم.. 7

معنای لغوی: 7

معنای اصطلاحی: 7

تعریف لغوی حكم: 8

تعریف اصطلاحی حكم: 8

گفتار دوم: تعدی.. 10

معنای لغوی: 10

تعریف اصطلاحی: 10

گفتار سوم: حریم.. 12

معنای لغوی حریم: 12

تعریف اصطلاحی حریم: 13

گفتار چهارم: حریم خصوصی.. 14

گفتار پنجم: شخص حقیقی.. 15

گفتار ششم: اذن. 16

معنای اصطلاحی اذن. 17

تفاوت اذن و رضایت: 18

تفاوت اذن و اجازه: 19

گفتار هفتم: حق.. 19

معنای لغوی: 19

تعریف اصطلاحی حق: 20

مبحث دوم: مبانی.. 22

گفتار اول: آزادی.. 22

الف) مفهوم آزادی: 22

ب) آزادی در اسلام: 23

تعریف و مفهوم آزادی تن: 24

ج) حمایت از آزادی در اسناد بین المللی: 25

د) حمایت از آزادی در قانون اساسی: 26

حدود آزادی تن: 27

گفتار دوم:  امنیت… 27

الف) مفهوم امنیت: 29

ب) امنیت در اسلام: 29

ج) امنیت در قانون اساسی: 31

1- امنیت حیثیت: 31

2- امنیت جان: 31

3- امنیت مال: 32

4- امنیت مسكن: 33

د) امنیت و اصول قضایی: 35

گفتار سوم:  شأن و كرامت انسانی.. 36

الف) انواع كرامات الهی: 37

1- خلقت انسان: 37

2- داشتن روحی خدایی: 37

3- مسخّر قرار دادن موجودات دیگر برای انسان: 38

4- فراهم كردن اسباب هدایت انسان: 38

5- برتری دادن انسان بر سایر مخلوقات… 38

ب) كرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای آن: 39

ج) كرامت انسانی در اسناد بین المللی: 40

فصل دوم: حوزه های حریم خصوصی و حمایتهای شرعی و قانونی از حریم خصوصی در برابر تعدّی.. 42

مبحث اوّل: حوزه‌های حریم خصوصی.. 43

گفتار اوّل: حریم منزل و خلوت افراد: 43

الف) مبانی فقهی و شرعی حرمت مسكن افراد: 43

 

1- آیات… 44

2- روایات: 46

3- قاعدة فقهی لاضرر: 49

ب) حمایت از مسكن در قوانین ایران. 50

1) قانون اساسی: 50

2) قانون مجازات اسلامی: 50

3) قانون آئین دادرسی كیفری: 51

ج) حمایت از مسكن در اسناد بین المللی و فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی: 52

1) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: 52

2) اعلامیه جهانی حقوق بشر. 52

3) حمایت از مسکن در فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی.. 52

گفتار دوّم: حریم خصوصی اموال.. 53

الف) تعریف مال: 53

1) تعریف مال در اصطلاح فقهی و حقوقی: 54

ب) حرمت مال در آیات قرآن: 56

خلاصة بحث‌ها: 59

ج) حرمت مال در روایات: 61

1- قاعدة فقهی تسلیط: 63

2- قاعدة فقهی احترام مال مسلمان: 64

د) حمایت از مال در قوانین ایران. 64

1- قانون مدنی: 65

2- قانون اساسی: 65

ه‍‌) حمایت از مال در اعلامیه جهانی حقوق بشر. 65

و‍‌) حمایت از مال در فرمان هشت ماده ای امام خمینی(ره) 65

 

گفتار سوّم: حریم و امنیت جان: 66

الف) آیات… 66

ب) حمایت از جان در قوانین ایران و اسناد بین المللی: 66

1- قانون اساسی: 66

2- اعلامیه جهانی حقوق بشر: 67

3- میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: 67

4- قانون مسئولیت مدنی: 67

گفتار چهارم: حمایت از حریم حیثیتی اشخاص….. 68

الف: ممنوعیت تجسّس و تحسّس و تفتیش: 68

1- آیات: 68

2- روایات: 69

ب) مموعیت سوء ظن: 71

1) آیات… 71

2) روایات: 71

ج) ممنوعیت نمیمه و غیبت: 74

1- آیات: 74

2- روایات: 74

د) ممنوعیت اشاعة فحشا و هتك ستر: 75

1- روایات: 76

ه‍‌) ممنوعیت سَبّ و هجو و قذف: 77

1- معنای لغوی سَبّ: 77

2- معنای فقهی سبّ: 78

3- معنای لغوی هجو: 78

4- معنای فقهی هجو: 79

5- مستندات فقهی سَبّ: 80

1-5) آیات: 80

2-5) روایات: 81

3-5) اجماع: 82

4-5) عقل: 82

6- مستندات فقهی هجو: 82

1-6) آیات: 82

2-6) روایات: 83

3-6) اجماع: 84

4-6) عقل: 84

گفتار پنجم: مصونیت مكاتبات، مخابرات و ارتباطات خصوصی افراد: 84

الف) حمایت از مكاتبات افراد در روایات: 84

ب) حمایت از مكاتبات و مراسلات افراد در قوانین ایران: 85

1) قانون اساسی: 85

2) قانون مجازات اسلامی: 86

3- قانون آئین دادرسی كیفری: 87

4- قانون تأسیس شركت مخابرات ایران: 87

ج) حمایت از مكاتبات و ارتباطات افراد در مقررات بین المللی و فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی: 88

1) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی: 88

2) اعلامیه جهانی حقوق بشر: 88

3) فرمان هشت‌ماده‌ای امام خمینی: 88

گفتار ششم: مصونیت اندیشه و بیان. 89

الف) اهمیت تعقل، اندیشه و خردورزی در كتاب و سنت: 89

ب) تقابل بین رعایت حریم خصوصی و آزادی بیان: 91

1- آزادی بیان در قرآن: 91

دامنه وُسعت اِعمال حق آزادی بیان: 92

2- مرزها و محدوده‌های آزادی بیان: 92

1-2) مخالفت با اسلام: 93

2-2) مخالفت با مصالح مسلمین و جامعه اسلامی: 93

3-2) نشر و تبلیغ ادیان غیر اسلامی و افكار و عقاید ضالّه: 94

4-2) مخالفت با اخلاق و عفت عمومی: 94

گفتار هفتم: مصون بودن شغل افراد از تعرض….. 95

الف) محدوده‌های آزادی شغل: 96

ب) حمایت از شغل افراد در قانون اساسی: 98

گفتار هشتم: نقض حریم خصوصی بوسیلة تكنولوژی و ابزار جدید.. 98

مبحث دوّم: استثنائات وارد شدن به حریم خصوصی افراد. 101

گفتار اوّل: استثنائات وارد بر اصل مصونیت مسكن.. 101

گفتار دوّم: تحقیق و تفحّص در امر ازدواج.. 102

دلیل جواز: 102

گفتار سوّم: تفحّص و مراقبت از كودك، نوجوان و جوان. 103

دلیل جواز: 103

گفتار چهارم: تفحّص از احوال محرومان جامعه: 104

دلیل جواز: 104

گفتار پنجم: نقیب و عریف…. 105

گفتار ششّم: نظارت بر اعمال كارگزاران. 106

دلیل جواز نظارت در اعمال كارگزاران: 107

الف) قدرت عامل فساد و انحراف: 107

ب) امر به معروف و نهی از منكر: 107

فصل سوم: حکم تعدی و راهکارهای فقهی و حقوقی برای برخورد با فرد متعدی.. 109

مبحث اوّل: حكم تعدّی به حریم خصوصی اشخاص….. 110

گفتار اوّل: دلیل حرمت… 110

الف) دلیل عام: 110

1) دلیل عقلی: 110

1-1) ظلم بودن ورود به حریم خصوصی افراد. 110

2-1) اصل عدم ولایت: 111

ب) دلیل خاص (دلیل نقلی): 114

1- ظلم بودن ورود به حریم خصوصی افراد از نظر شرع: 114

2- حرمت مؤمن در قرآن و سنّت: 114

گفتار دوّم: دفاع در مقابل تجاوز به حریم خصوصی افراد. 117

الف) معنای لغوی دفاع مشروع: 117

ب) تعریف اصطلاحی دفاع مشروع: 115

ج) دفاع مشروع در اسلام: 118

د) بحث در وجوب دفاع مشروع و فرق آن با اقسام دفاع: 121

ه‍‌) موضوع دفاع مشروع در فقه اسلامی: 124

و) گسترة قلمرو دفاع مشروع: 124

1- دفاع فردی (دفاع از نفس): 124

1-1. آیات: 125

1-1-1. آیه اعتداء: 125

2-1-1. مفردات آیه اعتداء: 125

3-1-1. تفسیر عمومی آیه‌ی اعتداء: 128

4-1-1. تفسیر اختصاصی آیه اعتداء: 129

1-1-2. آیة معاقبه: 131

1-1-3. آیة جزا سیّئه: 132

2-1-3. مفردات آیه: 133

3-1-3. تفسیر عمومی آیه: 134

4-1-3. تفسیر اختصاصی: 135

1-2) روایات.. 136

1-1-2. روایات مربوط به دفاع از نفس: 136

2-1-2. روایات مربوط به دفاع از مال: 137

3-1-2. روایات مربوط به دفاع از عرض: 138

4-1-2. روایات در باب دفاع از مسكن: 139

دفاع از غیر: 140

1-2. دفاع از نفس غیر: 140

2-2. دفاع از مال غیر: 141

1-3. عقل: 141

1-4. اجماع: 142

1-3-1-2. دفاع از عرض و ناموس و مال در قانون مجازات اسلامی: 142

2- دفاع اجتماعی اسلام: 142

1-2. معنای لغوی معروف و منكر: 143

2-2. مراتب و مراحل امر به معروف و نهی از منكر: 144

1-2-2. مراتب تذكاری.. 144

1-1-2-2. انكار قلبی: 145

2-1-2-2. انكار زبانی: 145

2-2-2. مرتبة عملی (انكار به ید) 145

3) دفاع از كیان اسلام: 146

گفتار سوّم: تعدّی به مال دیگران: 147

الف) ضمان مدنی: قاعدة ضمان ید. 147

1- مستندات قاعده: 148

1-1. بنای عقلاء: 148

2-1. سیره 148

3-1. حدیث علی الید: 148

4-1. بیان مفاد حدیث: 148

ب) قاعدة اتلاف: 149

6-1. موارد تطبیق قاعدة اتلاف: 150

ج) قاعدة تسلیط: 150

گفتار چهارم: فرق عرض و ناموس…. 151

الف) قتل در فراش به عنوان یكی از مصادیق دفاع از ناموس: 151

ب) فقه و قتل در فراش: 152

ج) روایات و قتل در فراش: 154

1- فلسفة حكم موضوع مادة 630 در فقه اسلامی: 156

1-1. تحریک و تهییج روحی (اختلاف در قوة اراده و در نتیجه مخدوش شدن عنصر معنوی جرم) 157

2- 1. اجرای حدّ الهی: 158

3- 1. دفاع مشروع: 159

گفتار پنجم: چرا دفاع در برابر قوای انتظامی، دفاع مشروع نیست؟. 161

الف) موضوع تجاوز: 161

ب) ضرورت اثبات دفاع مشروع: 162

ج) دلایل ضرورت اثبات دفاع مشروع: 162

د) طریق اثبات دفاع مشروع: 163

1- مستندات قانونی دفاع مشروع: 164

1-1. قانون اساسی: 164

2-1. قانون مجازات اسلامی: 165

3-1. مادة 92 قانون تعزیرات: 166

4-1.مادة 93 قانون تعزیرات: 166

5-1. قانون مدنی: 167

گفتار ششم:  ضمانت اجرای تعدی به حقوق حیثیتی اشخاص: 167

الف) معنای لغوی و اصطلاحی تعزیر: 168

1- نظریه مشروعیت تعزیر مالی در فقه امامیه: 169

2- تعریر مالی كیفر خصوصی نسبت به آلام و دردهای جسمی.. 170

3- تعزیر مالی كیفر خصوصی نسبت به لطمه زدن به عرض: 170

4- تعزیر مالی كیفر خصوصی نسبت به ایراد خسارت معنوی به وسیله سَبّ: 171

5- امكان تبدیل تعزیر به روش جبران مالی خسارت معنوی: 173

نتیجه‌گیری.. 175

پیشنهادها 177

فهرست منابع.. 180

الف) منابع عربی.. 181

ب) منابع فارسی.. 189

ج) مقالات… 193

د) پایان نامه ­ها 193

چكیده
احکام حریم خصوصی با توجه به ارتباط مستقیمی که با کرامت انسان دارد یکی از اساسی­ترین حقوق بشر امروز به شمار می­آید،   و از اهمیت ویژه­ای برخوردار است.

وجوب رعایت حریم خصوصی دیگران یکی از احکام مهم اسلام است. قرآن کریم در آیات متعدد نظیر: (27 و 28) سورة نور و (12) سورة حجرات، بر وجوب رعایت حریم خصوصی افراد تأکید کرده است. روایات پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) نیز به پرهیز از نقض حریم خصوصی دیگران توصیه می­نماید.

هرچند حریم خصوصی با این عنوان خاص در کتب فقهی مطرح نشده است ولی بسیاری از مصادیق آن مانند حق مالکیت، منع تجسّس، حق برخورداری از اصل برائت، حق غیرقابل تعرض بودن حقوق وابسته به شخصیت با تأکید بر نهی از سوء ظن، اشاعة فحشاء، سَبّ، هجو، قذف، نمیمه، و غیبت به طور صریح مورد حمایت قرار گرفته است. آیات (27 و 28) سورة نور نیز صریحاً یکی از عمده­ترین مصادیق حریم خصوصی یعنی مصونیت مسکن را به رسمیت شناخته است.

در این رساله پس از بررسی مفاد واژه­ های کلیدی و مبانی فقهی و حقوقی حریم خصوصی شامل آزادی، امنیت و کرامت انسانی، به بحث از حمایتهای شرعی و قانونی از مصادیق و حوزه های حریم خصوصی در برابر تعدی پرداخته­ایم، همچنین بیان کرده­ایم که از منظر فقهی و حقوقی برای اشخاص متعدی چه مجازاتهایی در نظر گرفته شده است. البته برخی از مصادیق تعدی مانند سوء ظن، نمیمه و غیبت منحصراً دارای مجازات اخروی هستند با آنکه از نظر تعدی به حریم حیثیتی، گناه بزرگی به شمار می­آیند.