سازمانی (EFQM)

هدف از پژوهش حاضر، سنجش عملكرد مدیریت فناوری اطلاعات در كتابخانه­های دانشگاه­های شهید چمران و علوم پزشكی جندی­شاپور، و مقایسه­ عملكرد مدیریت فناوری اطلاعات در كتابخانه­های این دو دانشگاه با یكدیگر و نیز ارزیابی كاربرد الگوی تعالی سازمانی در حوزه­ مدیریت فناوری اطلاعات در كتابخانه­های دانشگاهی است تا از این رهگذر بتوان كیفیت خدمات این حوزه را در كتابخانه­های مورد پژوهش بررسی، و نقاط قوت و زمینه ­های نیازمند بهبود آن­ها را شناسایی كرد. روش به­كار گرفته شده در این پژوهش پیمایشی است. جامعه پژوهش عبارت­ است از كلیه­ مدیران و دست­اندركاران فناوری اطلاعات در كتابخانه­های دانشگاه­های شهید چمران و علوم پزشكی جندی­شاپور. الگوی مورد استفاده در این پژوهش، الگوی بنیاد اروپایی مدیریت كیفیت (EFQM) یا تعالی سازمانی است. این الگو در قالب پرسشنامه­ای اجرا شد كه به­منظور همین تحقیق ساخته شد و شامل 62 خرده معیار بود كه هماهنگ با 9 معیار الگوی تعالی سازمانی،‌ در 9 بخش تنظیم شده بودند. مجموعاً 59 نفر از مدیران سیستم­ها و كتابدارانی كه به نوعی در اداره­ی فناوری اطلاعات در كتابخانه­های خود نقش داشتند در این تحقیق شركت كردند. از این تعداد 35 نفر از دانشگاه شهید چمران، و 24 نفر از دانشگاه علوم پزشكی جندی­شاپور بودند. هم­چنین، پیش از اجرای پرسشنامه یک كارگاه نیز به­منظور آموزش نحوه­ پاسخ­دهی به پرسشنامه برای هریک از این گروه­ها برگزار شد. در پایان كارگاه از شركت­كنندگان خواسته می­شد كه بر اساس تعلیمات، پرسشنامه را نمره­گذاری كنند. نتایج این بررسی نشان دهنده عملكردی پایین­تر از میانگین مورد انتظار بود. به این معنی كه، جمع نمره­ی كسب شده برابر با 778/403 بود كه از این مقدار، 275/178 امتیاز متعلق به “توانمندسازها”، و 503/224 امتیاز متعلق به “نتایج” بود. بیشترین نمره مربوط به معیار «نتایج مشتریان» بود و دو معیار «نتایج كاركنان» و «نتایج جامعه» دارای امتیاز كمتری بودند. در كل، كتابخانه­های دانشگاه جندی­شاپور با كسب نمره­ی بیشتر، عملكرد بهتری در مدیریت فناوری اطلاعات از خود نشان دادند. انجام آزمون تی مستقل بیانگر این بود كه تنها معیاری كه بین دو دانشگاه اختلاف معنا داری نشان داد، بخش عملكردی «نتایج جامعه» بود. سایر معیارها بین دو دانشگاه هیچ اختلاف معنی داری نشان ندادند. با توجه به نتایج به­دست آمده، پیشنهاد این است كه در خصوص مشاركت­های بین كتابخانه­ای و نیز بهبود رضایت­مندی كاركنان لازم است تلاش بیشتری بشود تا این كتابخانه­ها بتوانند مدیریت فناوری اطلاعات خود را بهبود بخشند. هم­چنین، تمامی فرایند این بررسی از ساخت پرسشنامه تا كسب نتایج نشان دهنده‌ قابلیت الگوی تعالی سازمانی و پرسشنامه­ ساخته شده، برای استفاده در كتابخانه­ها است. با این وجود، توصیه می­ شود كه این الگو و پرسشنامه­ ساخته شده برای این تحقیق در سایر انواع كتابخانه­ها نیز آزمون شود تا قابلیت كامل آن برای استفاده در كتابخانه­ها اثبات شود.

عنوان                                                         ­                                                                شماره صفحه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده­ی فارسی  ………………………………………………………………………………………………………………………. الف
پیشگفتار  ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ب
فهرست مندرجات  ……………………………………………………………………………………………………………………. ه
          فهرست مطالب  ……………………………………………………………………………………………………………. ه
          فهرست جداول  ……………………………………………………………………………………………………………. ط
          فهرست نمودارها  …………………………………………………………………………………………………………. ک

          فهرست شکل­ها  …………………………………………………………………………………………………………..    ک

 

 

فهرست مطالب

 

فصل اول: کلیات پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….. 1
  1-1- مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2
  1-2- بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5
  1-3- ضرورت پژوهش  …………………………………………………………………………………………………………………………………. 6
  1-4- اهداف پژوهش  …………………………………………………………………………………………………………………………………… 8
  1-5- سؤال­های پژوهش  ……………………………………………………………………………………………………………………………… 8
  1-6- تعاریف عملیاتی  …………………………………………………………………………………………………………………………………. 9
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه­ی پژوهش  ………………………………………………………………… 11
  2-1- مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12
  2-2- گستره­ی مفهومی کیفیت  ………………………………………………………………………………………………………………….. 14
    2-2-1- بر تعاریف کیفیت  ………………………………………………………………………………………………………… 14
  2-3- زمینه­ پیدایش و گسترش مطالعات مدیریت کیفیت  ……………………………………………………………………. 18
    2-3-1- مدیریت کیفیت فراگیر (TQM)  ……………………………………………………………………………………………. 19
  2-4- سنجش عملکرد و مدیریت کیفیت فراگیر  ……………………………………………………………………………………….. 21
  2-5- استفاده از الگوهای مدیریت کیفیت به­منظور سنجش عملکرد …………………………………………………………. 24
    2-5-1- جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج (MBNQA) …………………………………………………………………… 24
  2-5-2- شش سیگما (Six Sigma) …………………………………………………………………………………………………… 25
  2-5-3- کارت امتیازی متوازن (BSC) …………………………………………………….. ………………………………………… 29
  2-5-4- الگوی “بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت” (EFQM) یا تعالی سازمانی  …………………………………… 31

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    2-5-4-1- مفاهیم بنیادین الگوی تعالی سازمانی ………………………………………………………………………. 33
    2-5-4-2- معیارهای الگوی تعالی سازمانی ………………………………………………………………………………… 36
  2-5-4-3- منطق امتیازدهی در الگوی تعالی سازمانی ………………………………………………………………. 42
    2-5-4-4- مزایای الگوی تعالی سازمانی …………………………………………………………………………………….. 43
  2-6- خلاصه و نتیجه ­گیری از مباحث نظری ………………………………………………………………………………………………. 44
  2-7- پیشینه­ی پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 45
    2-7-1- پیشینه در خارج از کشور …………………………………………………………………………………………………………. 46
    2-7-2- پیشینه در ایران ………………………………………………………………………………………………………………………… 53
  2-8- خلاصه و نتیجه ­گیری از پیشینه­ی پژوهش ……………………………………………………………………………………….. 56
فصل سوم: روش­شناسی پژوهش ………………………………………………………………………………………………. 60
  3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61
  3-2- روش پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 63
  3-3- جامعه­ پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63
  3-4- ابزار گردآوری داده ­ها ………………………………………………………………………………………………………………………….. 64
    3-4-1- پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64
      3-4-1-1- نحوه­ تهیه پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………… 65
      3-4-1-2- نحوه­ محاسبه امتیازها بر اساس داده ­های به­دست آمده از پرسشنامه­ الگوی                   تعالی سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………

6جج

 

68

        3-4-1-2-1- نحوه­ امتیازدهی به توانمندسازها……………………………………………………………. 68
          3-4-1-2-1-1- معیار اول، رهبری……………………………………………………………… 68
          3-4-1-2-1-2- معیار دوم، خط مشی و استراتژی ……………………
پایان نامه
………………
69
          3-4-1-2-1-3- معیار سوم، کارکنان ………………………………………………………… 70
          3-4-1-2-1-4- معیار چهارم، شراکت­ها و منابع ………………………………………. 70
          3-4-1-2-1-5- معیار پنجم، فرایندها ………………………………………………………. 71
        3-4-1-2-2- نحوه­ امتیازدهی به نتایج ………………………………………………………………………. 72
          3-4-1-2-2-1- معیار ششم، نتایج مشتریان ……………………………………………. 72
          3-4-1-2-2-2- معیار هفتم، نتایج کارکنان ……………………………………………… 73
          3-4-1-2-2-3- معیار هشتم، نتایج جامعه ……………………………………………….. 74
          3-4-1-2-2-4- معیار نهم، نتایج کلیدی عملکرد …………………………………….. 75

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      3-4-1-2-3- نحوه­ محاسبه امتیاز کلِ معیارهای الگوی تعالی سازمانی ……………………. 77  
    3-4-1-3- سنجش روایی و پایایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………….. 77
      3-4-1-3-1- روایی پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………….. 77
      3-4-1-3-2- پایایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………. 78
    3-4-2- کارگاه ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 78
  3-5- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها ………………………………………………………………………………………………………………. 79
    3-5-1- نرم افزارهای مورد استفاده ……………………………………………………………………………………………………….. 79
    3-5-2- روش­های آماری به­کار گرفته شده …………………………………………………………………………………………… 80
  3-6- مشکلات پژوهش و راه­کارهای اتخاذ شده برای غلبه بر آن­ها …………………………………………………………… 80
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­های پژوهش ………………………………………………………………………… 83
  4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84
  4-2- ویژگی­های کلی جامعه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….. 84
  4-3- بررسی سؤال­های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………… 88
    4-3-1- سؤال اول پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 89
    4-3-2- سؤال دوم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 89
    4-3-3- سؤال سوم پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………… 89
      4-3-1-1-  رهبری ………………………………………………………………………………………………………………………. 90
      4-3-1-2- خط مشی و استراتژی ……………………………………………………………………………………………….. 91
      4-3-1-3- كاركنان ……………………………………………………………………………………………………………………… 93
      4-3-1-4- مشاركت­ها و منابع …………………………………………………………………………………………………….. 94
      4-3-1-5- فرایندها …………………………………………………………………………………………………………………….. 95
      4-3-1-6- نتایج مشتریان …………………………………………………………………………………………………………… 100
      4-3-1-7- نتایج كاركنان ……………………………………………………………………………………………………………. 102
      4-3-1-8- نتایج جامعه ……………………………………………………………………………………………………………….. 104
      4-3-1-9- نتایج كلیدی عملكرد …………………………………………………………………………………………………. 105
    4-3-4- سؤال چهارم پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………… 116
    4-3-5- سؤال پنجم پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………….. 120
               

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل پنجم: بحث، نتیجه ­گیری و پیشنهادهای پژوهش …………………………………………………………… 122  
  5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 123  
  5-2- بحث و نتیجه ­گیری …………………………………………………………………………………………………………………………….. 124  
    5-2-1- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در جامعه­ پژوهش ………………………………. 125  
      5-2-1-1- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات از دیدگاه عوامل توانمندساز در جامعه­ پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….

125

 

126

 
      5-2-2-2- وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات از دیدگاه عوامل نتایج در جامعه­ پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….

 

 

134

 
 

5-2-2- ارزیابی کاربرد الگوی تعالی سازمانی در حوزه­ مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های   دانشگاهی ………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

5-3- پیشنهادهای پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………..

142

 

 

142

 

143

 
  5-4- پیشنهادهایی برای انجام پژوهش­های آینده ………………………………………………………………………………………. 146  
فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………….. 147  
  منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 148  
  منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 151  
پیوست شماره­ 1: پرسشنامه­ پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….. 154  
چکیده به زبان انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 162  

 

 

 فهرست جداول

 
جدول شماره 3-1: معیارهای اصلی پرسشنامه و تعداد زیر معیارهای تخصیص یافته به هریک از آن­ها ……….. 66  
جدول شماره 3-2: نحوه­ تخصیص امتیازها در پرسشنامه …………………………………………………………………………….. 67  
جدول شماره 3-3: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار رهبری ……………………………………………………………………………………… 69  
جدول شماره 3-4: نحوه محاسبه امتیاز معیار خط مشی و استراتژی ……………………………………………………………… 69  
جدول شماره 3-5: نحوه محاسبه امتیاز معیار کارکنان ……………………………………………………………………………………. 70  
جدول شماره 3-6: نحوه محاسبه امتیاز معیار شراکت­ها و منابع ……………………………………………………………………… 71  
جدول شماره 3-7: نحوه محاسبه امتیاز معیار فرایندها …………………………………………………………………………………… 71  
جدول شماره 3-8: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار نتایج مشتریان …………………………………………………………………………. 73  
جدول شماره 3-9: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار کارکنان ……………………………………………………………………………………. 74  
جدول شماره 3-10: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار نتایج جامعه …………………………………………………………………………… 75  
جدول شماره 3-11: نحوه­ محاسبه امتیاز معیار نتایج کلیدی عملکرد …………………………………………………………….. 76  
جدول شماره 4-1: دانشگاه محل خدمت پاسخ­گویان به پرسشنامه …………………………………………………………………. 85  
جدول شماره 4-2: توزیع سن پاسخ­گویان به پرسشنامه ………………………………………………………………………………….. 86  
جدول شماره 4-3: توزیع سطح تحصیلی پاسخ­گویان به پرسشنامه ………………………………………………………………… 87  
جدول شماره 4-4: رشته تحصیلی پاسخ­گویان به پرسشنامه ……………………………………………………………………….. 87  
جدول شماره 4-5: سابقه­ کار پاسخ­گویان به پرسشنامه ……………………………………………………………………………….. 88  
جدول شماره 4-6: خرده معیارهای رهبری و امتیاز میانگین آن­ها …………………………………………………………………. 90  
جدول شماره 4-7: خرده معیارهای خط مشی و استراتژی و امتیاز میانگین آن­ها …………………………………………. 92  
جدول شماره 4-8: خرده معیارهای کارکنان و امتیاز میانگین آن­ها  ………………………………………………………………. 93  
جدول شماره 4-9: خرده معیارهای مشارکت­ها و منابع و امتیاز میانگین آن­ها ………………………………………………. 95  
جدول شماره 4-10: خرده معیارهای فرایندها و امتیاز میانگین آن­ها …………………………………………………………….. 96  
جدول شماره 4-11: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود  مدیریت فناوری اطلاعات در     کتابخانه ­های مورد بررسی ………………………………………………………………………………………………..

97

 

98

 
جدول شماره 4-12: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه شهید چمران………………………………………………………………………………..

98

 

99

 
جدول شماره 4-13: امتیاز کلِ معیارهای توانمندساز از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در    کتابخانه ­های دانشگاه علوم پزشکی جندی­شاپور …………………………………………………………….

 

 

100

 
جدول شماره 4-14: خرده معیارهای نتایج مشتریان و امتیاز میانگین آن­ها …………………………………………………… 101  
جدول شماره 4-15: خرده معیارهای نتایج کارکنان و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………………………………. 103  
جدول شماره 4-16: خرده معیارهای نتایج جامعه و امتیاز میانگین آن­ها ………………………………………………………. 104  
جدول شماره 4-17: خرده معیارهای دستاوردهای کلیدی عملکرد و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………. 106  
جدول شماره 4-18: خرده معیارهای شاخص ­های کلیدی عملکرد و امتیاز میانگین آن­ها ……………………………… 107  
جدول شماره 4-19: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های مورد بررسی………………………………………………………………………………………………………………………

108

 

109

 
جدول شماره 4-20: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های­                 دانشگاه شهید چمران ……………………………………………………………………………………………..

 

 

110

 
جدول شماره 4-21: امتیازِ کلِ معیارهای نتایج از وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه علوم پزشکی جندی­شاپور……………………………………………………………………………………

 

 

110

 
جدول شماره 4-22: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های هر دو دانشگاه ……. 111  
جدول شماره 4-23: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه­ شهید چمران ……………………………………………………………………………………………………………………..

 

 

113

 
جدول شماره 4-24: امتیازِ کلِ وضعیت موجود مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه­ علوم پزشکی جندی­شاپور ………………………………………………………………………………………………………

 

 

114

 
جدول شماره 4-25: نتایج آزمون تی در جامعه­ مورد بررسی ………………………………………………………………………. 118  
جدول شماره 4-26: مقایسه­ معیارهای الگوی تعالی سازمانی در مورد وضعیت مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه­های شهید چمران و علوم پزشکی جندی­شاپور ………………………………………………………

 

 

119

 

 

  

 

فهرست نمودارها

 
نمودار شماره 4-1: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های مورد بررسی ………….. 112  
نمودار شماره 4-2: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه شهید چمران …………………………………………………………………………………………………………………………….

113

 

113

 

نمودار شماره 4-3: وضعیت موجود و مطلوب مدیریت فناوری اطلاعات در کتابخانه ­های دانشگاه­ علوم پزشکی

 

جندی­شاپور…………………………………………………………………………………………………………………………….. 115

 

 

 

فهرست شکل­ها

 
شکل شماره 2-1: چرخه­ی شش سیگما …………………………………………………………………………………………………………… 27  
شکل شماره 2-2: معیارهای نُه­گانه­ی الگوی تعالی سازمانی و امتیاز آن­ها ……………………………………………………… 42  
شکل شماره 4-1: امتیازهای کسب شده­ی جامعه­ مورد بررسی از معیارهای الگوی تعالی سازمانی …………… 120  
شکل شماره 5-1: تأثیر پذیری مدیریت فناوری اطلاعات از مؤلفه­ های مشتریان و تغییرات …………………………… 125  

 

 

 

1-1- مقدمه

مدیریت، به­عنوان مرکز ثقل و بنیاد فعالیت­های سازمان­ها به حساب می ­آید و چالش­های فراروی مدیران و شیوه ­های مقابله با آن­ها از اساسی­ترین وظایف این حوزه تلقی می­ شود. همان­طور که مدیریت مدبرانه، هوشمندانه و علمی می ­تواند تأثیر شگرفی بر ارتقاءِ وضعیت یک سازمان بگذارد، فقر ناشی از اقدامات شتابزده، خالی از اندیشه و غیر علمی، در این حیطه، قادر است هر سازمانی را به ورطه­ی نابودی نزدیک گرداند.

بدون شک، تصمیم ­گیری یکی از وظایف اصلی مدیریت است، لیکن با توجه به این­که تصمیم ­گیری بدون وجود اطلاعات و برقراری ارتباطات لازم میسر نیست، پایه­ اجرایی چنین وظیفه ­ای، فراهم آوردن اطلاعات لازم برای مدیریت است. مدیران سازمان­هایی که اطلاعات اندکی در اختیار دارند، مجبورند که به­ طور ناگهانی یا در تاریکی تصمیم ­گیری کنند که بالطبع خسارات ناشی از این­گونه تصمیم­ گیری­ ها، جبران ناپذیر است.

در مقابل این وضعیت، میزان تأثیر مثبتِ تصمیم­های راهبردی صحیح و به­موقع، بر کسی پوشیده نیست. اما نکته­ی درخور توجه این است که در دست داشتن اطلاعات به­موقع، صحیح، مناسب و برقراری ارتباطات در کلیه­ سطوح مدیریت، خود نیازمند بهره­ گیری از فناوری­های اطلاعاتی[1] است تا با اتکاء به آن، تصمیم­گیری­، برنامه ­ریزی و کنترل وظایف اجرایی برای مدیر، تسهیل شود. بدون شک، “سازمان­هایی که در آن­ها پیاده سازی و استفاده از فناوری اطلاعات با موفقیت همراه باشد، با دستاوردهای عملکردی قابل توجهی روبرو خواهند بود” (ناخدا و حری، 1384، ص. 57). با توجه به خصیصه­های فناوری اطلاعات، مدیریت این فناوری­ها به­عنوان بخش جدیدی در دیدگاه ­های مدیریت مطرح شده است که می­بایست به ملزومات به­ کارگیری، عملکرد و محیط اجرایی آن­ها ضمن بررسی ابعاد، منابع اطلاعاتی و کاربردشان توجه داشت.

همان­طور که فرج پهلو (1992، ص. 46) نیز بیان می­دارد، بقای ملت­های امروزی، به کسب اطلاعات و بهره­ گیری از فناوری­های پیشرفته­ای وابسته است که در جهان امروز نقش مسلطی را در چرخه­ی زندگی روزانه ممالک پیشرفته ایفا می­نمایند. البته، پیاده­سازی و بهره­ گیری از فناوری­های اطلاعاتی که همواره درحال تغییر و تحول­اند، نیازمند مدیریتی است که علاوه بر داشتن دانش لازم و کافی از فناوری­های اطلاعاتی مورد نیاز سازمان، قادر به همگامی با رشد فزاینده و تغییرات دنیای فناوری­های اطلاعات باشد که البته اطمینان از حصولِ این امر، مستلزم سنجش­ عملکرد به منظور ایجاد زمینه­ مساعد برای رشد و پویایی سازمان است.

سنجش عملکرد[2] که بخش مهمی از مدیریت مطلوب است، در تعیین اهداف و اولویت­ها به مدیران کمک، و هدایت و نظارت بر فعالیت­های سازمان را تسهیل می­نماید. البته بدیهی است که ارائه­ صرف آمار و ارقامی که حاصل مطالعات سنجش عملکرد می­باشند، تصویرِ تمام نمایی از چگونگی عملکرد ارائه نمی­ کند و بهره­ گیری از شاخص ­هایی که بتوان کیفیت ارائه­ خدمات را به­واسطه­ آن­ها مورد سنجش قرار داد، از اهمیت زیادی برخوردار است (ابوت[3]، 1377، ص. 2).

تاكنون پیشرفت­های قابل توجهی در روش­ها و فنون سنجش كیفیت در عرصه­ مدیریت به عمل آمده است. در مؤسساتِ خدماتی، ازجمله در كتابخانه­ها، به­كارگیری این فنون و ابزار اخیراً آغاز شده است. این درحالی است كه از یك­سو هر كتابخانه به­عنوان یک سازمان، لازم است که با بهره­ گیری از روش­ها و فنون مناسب و مطلوب مدیریت به­ طور مستمر بر مطلوبیت خدمات خود بیافزاید تا رضایت مراجعین هرچه بیشتر فراهم شود، و از سوی دیگر، لازم است که به­ طور مستمر، نسبت به خدمات عرضه شده و روش­های صحیح مدیریتی برای سامان­دهی و عرضه این خدمات در كتابخانه ارزیابی صحیحی در دست باشد و از آن اطمینان حاصل شود. آن­چه که بر اهمیت این امر می­افزاید، پیاده­سازی و بهره­ گیری از فناوری­های اطلاعاتی در کتابخانه ­های دانشگاهی است که دهه­ 1960 را می­توان آغاز ورود آن­ها به این کتابخانه ­ها دانست (ناخدا و حری، 1384، ص. 60).

در ایران نیز، باتوجه به پیشرفت­های نسبی حاصل در ابعاد فناورانه، و ضرورت بهینه­سازی و اقتصادی نمودن هرچه بیشتر خدمات، اكنون زمان آن رسیده است كه به موضوع كیفیت در مدیریت فناوری اطلاعات كتابخانه­ها و خدمات آن توجه بیشتری به عمل آید. از این­رو، لازم است كیفیت عملكرد مدیریت فناوری اطلاعات كتابخانه به­ طور مستمر سنجیده شود و زیر نظارت باشد.

[1] Information Technology

[2] Performance Measurement

[3] Abbott

 

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...