فصل اول: مقدمه ومعرفی پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-1 بیان مساله……………………………………………………………………………………………………… 4

1- 2 اهمیت و ارزش پژوهش…………………………………………………………………………………… 6

1-3 اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 8

1-3-1هدف کلی…………………………………………………………………………………………………… 8

1-3-2 اهداف اختصاصی………………………………………………………………………………………… 8

1-4 فرضیات ویژه پژوهش……………………………………………………………………………………… 9

1-5 قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 9

1-5-1 قلمرو مکانی………………………………………………………………………………………………. 9

1-5- 2 قلمرو زمانی……………………………………………………………………………………………… 9

1-6 محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………….. 10

1-7 واژه هاواصطلاحات کلیدی …………………………………………………………………………….. 10

1-7-1 فوتبال……………………………………………………………………………………………………… 10

1-7-2 رفتارهای نابهنجار………………………………………………………………………………………. 11

1-7-3 عوامل مدیریتی………………………………………………………………………………………….. 11

1-7-4 تماشاگر…………………………………………………………………………………………………… 11

1-7-5 پرخاشگری………………………………………………………………………………………………. 11

1-7-6 خشونت………………………………………………………………………………………………….. 12

1-7-7 اوباشگری………………………………………………………………………………………………… 12

فصل دوم: ادبیات تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-1 مبانی نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………. 14

2-1-1 رفتارهای نابهنجار………………………………………………………………………………………. 14

2-1-2عوامل رفتار نابهنجار درجامعه………………………………………………………………………… 15

2-1-2-1نقش خانواده………………………………………………………………………………………….. 15

2-1-2-2 عوامل اجتماعی……………………………………………………………………………………… 16

2-1-2-3عوامل اقتصادی……………………………………………………………………………………….. 16

2-1-2-4نقش دوستان وهمسالان…………………………………………………………………………….. 17

2-1-2-5عوامل روانشناختی…………………………………………………………………………………… 17

2-1-2-6علتهای دیگر نابهنجاری…………………………………………………………………………….. 17

2-1-3عوامل رفتارنابهنجار در ورزشگاه…………………………………………………………………….. 19

2-1-3-1عامل محیط ورزشگاه……………………………………………………………………………….. 19

2-1-3-2عامل نحوه ی داوری………………………………………………………………………………… 19

2-1-3-3عامل رسانه های ورزشی…………………………………………………………………………… 20

2-1-3-4عامل زمان برگزاری مسابقه………………………………………………………………………… 21

2-1-2 اوباشگری………………………………………………………………………………………………… 22

2-1-3 خشونت………………………………………………………………………………………………….. 24

2-1-4 پرخاشگری………………………………………………………………………………………………. 24

2-1-4-1 تعریف پرخاشگری…………………………………………………………………………………. 24

2-1-4-2 نظریه های پرخاشگری در ورزش………………………………………………………………. 29

2-1-4-2-1 نظریه غرایز……………………………………………………………………………………….. 30

2-1-4-2-2 نظریه یادگیری اجتماعی………………………………………………………………………. 31.

2-1-4-2-3 نظریه تخلیه……………………………………………………………………………………….. 33

2-1-4-2-4 نظریه ناكامی ـ پرخاشگری……………………………………………………………………. 34

2-1-4-2-5 نظریه تجدیدنظر ناكامی ـ پرخاشگری………………………………………………………. 35

2-1-4-3 انواع پرخاشگری در ورزش………………………………………………………………………. 36

2-1-4-4 عوامل اثر گذار در پرخاشگری ورزشی………………………………………………………… 38

2-1-4-5پرخاشگری در فوتبال ایران………………………………………………………………………… 47

2-2 پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………… 51

2-2-1 تحقیقات داخل کشور…………………………………………………………………………………. 51

2-2-2 تحقیقات خارج کشور…………………………………………………………………………………. 53

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 56

3-1 روش پژوهش………………………………………………………………………………………………. 57

3-2 جامعه آماری………………………………………………………………………………………………… 57

3-3 حجم نمونه………………………………………………………………………………………………….. 58

3-4 روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………….. 59

3-5 ابزار اندازه گیری……………………………………………………………………………………………. 59

3-6 روایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………. 60

 

 

3-7 پایایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………. 61

3-8 روش های تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………….. 62

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 64

4-1 بررسی ویژگی های توصیفی گروه نمونه……………………………………………………………… 64

4-2 بررسی ویژگی های استنباطی گرونمونه……………………………………………………………… 70

4-2-1 فرضیه اول……………………………………………………………………………………………….. 70

4-2-2 فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………….. 71

4-2-3 فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………. 72

4-2-4 فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………. 73

4-2-5 فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………… 74

4-2-6 فرضیه ششم……………………………………………………………………………………………… 74

4-2-7 فرضیه هفتم………………………………………………………………………………………………. 75

4-2-8 فرضیه هشتم…………………………………………………………………………………………….. 78

4-2-9 فرضیه نهم……………………………………………………………………………………………….. 76

4-2-10 فرضیه دهم…………………………………………………………………………………………….. 77

4-2-11 فرضیه یازدهم…………………………………………………………………………………………. 78

4-2-12 فرضیه دوازدهم……………………………………………………………………………………….. 78

4-2-13 فرضیه سیزدهم………………………………………………………………………………………… 79

4-2-14 فرضیه چهاردهم………………………………………………………………………………………. 80

4-2-15 فرضیه پانزدهم………………………………………………………………………………………… 80

4-2-16 فرضیه شانزدهم……………………………………………………………………………………….. 81

4-2-17 فرضیه هفدهم………………………………………………………………………………………….. 82

4-2-18 فرضیه هجدهم………………………………………………………………………………………… 82

4-2-19 فرضیه نوزدهم…………………………………………………………………………………………. 83

4-2-20 فرضیه بیستم…………………………………………………………………………………………… 84

4-2-21 فرضیه بیست ویکم…………………………………………………………………………………… 84

4-2-22 فرضیه بیست ودوم…………………………………………………………………………………… 85

4-2-23 فرضیه بیست وسوم………………………………………………………………………………….. 85

4-2-24 فرضیه بیست وچهارم……………………………………………………………………………….. 86

4-2-25 فرضیه بیست وپنجم…………………………………………………………………………………. 87

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 89

خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 90

5-1 بحث و نتیجه گیری فرضیه های پژوهش…………………………………………………………….. 95

5-1-1 فرضیه اول……………………………………………………………………………………………….. 95

5-1-2 فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………….. 96

5-1-3 فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………. 99

5-1-4 فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………….. 100

5-1-5 فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………. 103

5-1-6 فرضیه ششم……………………………………………………………………………………………. 105

5-2 پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………….. 106

5-3 پیشنهاد های پژوهشی…………………………………………………………………………………… 107

5-4 استفاده کنندگان از نتیجه پایان نامه……………………………………………………………………. 108

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………. 109

پیوست ها………………………………………………………………………………………………

چکیده لاتین………………………………………………………………………………………………

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف نقش عوامل مدیریتی برگزاری مسابقات بربروز رفتار های نا بهنجار در تماشاگران تیم های فوتبال سپاهان و ذوب آهن اصفهان انتخاب شدکه در این تحقیق اوباشگری ،پرخاشگری و خشونت مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق تاثیر محیط ورزشگاه، رسانه های گروهی ،داوری و زمان برگزاری مسابقات مورد بررسی قرار گرفت در‌ پژوهش حاضر ‌جهت ‌ سنجش   ‌سوالهای ‌ پژوهش ‌از‌ پرسشنامه ‌محقق‌ساخته ‌استفاده ‌شد که پرسشنامه‌های‌ مذکوردارای‌سوال‌های ‌پنج‌گزینه‌ای (کاملا موافقم، موافقم، تاحدودی ‌موافقم، مخالفم، کاملا مخالفم) می‌باشد پرسشنامه اولیه با 27 سوال به چند تن از اساتید و متخصصان داده شد که در نهایت آنها بر روی 24 سوال از پرسشنامه ای تماشاگران اتفاق نظر داشتند که بدین ترتیب روایی محتوایی پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت و جهت سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب الفای کرونباخ استفاده شد که بنابرمحاسبه بعمل آمده، ضریب پایایی پرسشنامه 86/0 بدست آمد که ضریب مطلوبی بود. از آنجایی که جامعه آماری تماشاگران، مسابقات فوتبال بود،انجام یک مطالعه مقدماتی بر روی گروهی از افراد جامعه به منظور ،تعیین واریانس جامعه ضرورت داشت که در نهایت حجم نمونه محاسبه شده برای تماشاگران برابر با 797 نفر شد. به منظور تحلیل استنباطی داده های بدست آمده از ابزار اندازه گیری از روش های من ویتنی،كراسكال والیس و فریدمن استفاده شد. بررسی یافته های کلی نشان داد،ازنظرتماشاگران مسابقات ورزشی فوتبال تیم های ورزشی سپاهان وذوب آهن محیط ورزشگاه می تواند بیشترین نقش را در بروز رفتارهای نا بهنجار داشته باشد. همچنین در این تحقیق تفاوت بین نظرات تماشاگران تیمها در مورد عامل محیط ورزشگاه،زمان برگزاری مسابقه، نحوه داوری و رسانه های ورزشی در بروز رفتارهای نابهنجار بررسی می‌گردد.

فصل اول: مقدمه و معرفی پژوهش

مقدمه:

در بین رشته های ورزشی كه در سراسر دنیا دارای مسابقات منظم است ، بی تردید ورزش فوتبال پر طرفدار ترین و پر مشاركت ترین رشته ورزشی به شمار می آید، تا آنجا كه بسیاری از کشورهای پنج قاره جهان آن را در ردیف ورزش ملی خودمحسوب كرده اند.

لبریز بودن ورزشگاه ها از تماشاچیان در دیدار های داخلی، ملی، قاره ای و جهانی و برخورداری رقابت ها از بینندگان چند صد میلیونی ،پخش تلوزیونی ، فوتبال را به عنوان مردمی ترین ورزش جهان معرفی كرده است. فوتبال در ایران نیز رایج ترین و پر طرفدار ترین ورزش هاست كه در مقایسه با تمام رشته ها ،بیشترین تعداد ورزشكاران و تماشاگران را به خود اختصاص داده است .

از مسائل مهم که در دهة اخیر مورد توجه اند یشمندان اجتماعی و جامع شناسی قرار گرفته است،بررسی و تعیین رویداد ها و رفتار های نابهنجار در فوتبال است كه هر چند وقت جلوه هایی از آن در هنگام بر گزاری مسابقات فوتبال در عرصه های ملی وبین المللی مشاهده می شود (برومند دولق، 1384).

 

فوتبال در ایران نیز روز به روز بین اقشار مختلف جامعه رو به گسترش است و تقریباً دوران گذار خود از فوتبال سنتی به دنیای حرفه ای را می گذراند. به موازت این حركت و بیشرفت، در سال های اخیر خشونت و پرخاشگری در مسابقات فوتبال نیز شیوع یافته است و به حوادث تلخ و تأسف باری چه در عرصه ملی و چه در عرصه بین المللی تبدیل شده است واین موضوع نگرانی های فراوانی را برای دست اندركاران وعلاقه مندان فوتبال فرا هم كرده است.با اینكه تیم های باشگاهی با عنوان باشگاه های فر هنگی ـ ورزشی فعالیت می كنند، اما تاكنون در مورد نحوه رفتار ورزشكاران و طرفدارانشان در ورزشگاه ها بررسی های جدی و قابل ملاحظه كمی صورت گرفته است ، پژوهش های گوناگون كه در مورد بروز رفتار های نا بهنجار در رقابت ها ی ورزشی انجام گرفته است، نشانگر تأثیر معنی دار وضعیت های مختلف در بروز چنین رفتار هایی است. مثلاً مشخص شده كه درپایان رقابت های ورزشی،رفتار خشونت آمیز و پر خاشگرانه تماشاگران تیم هایی كه در خطر سقوط قرار دارند و با اینكه در جریان رقابت برای دست یابی به مقام قهرمانی هستند، بیشتر می شود (برومند دولق،1384).مطالعات و بررسی های متعددی توسط روان شناسان و افراد آگاه در مورد خشونت و رفتار پرخاشگرانه صورت گرفته است؛ ولی هنوز تحقیقات و مطالعات گسترده درابعاد گوناگون این رفتار ها در ورزش مورد نیاز است.از جمله رفتار های نابهنجار می توان به ‌شرط بندی ، تبانی، اوباشگری، خشونت، پرخاشگری و افسردگی اشاره كرد (علی نورعلی وند،1386). كه در این تحقیق اوباشگری ،پرخاشگری و خشونت مد نظر قرار گرفته شده و مورد بررسی قرار می گیرد و با توجه به خلا علمی كه در مورد عوامل مدیریتی مؤثر در بروز این رفتار ها در فوتبال حرفه ای نو پای ایران به وضوح احساس می شود، پژوهش حاضر با هدف نقش عوامل مدیریتی بر گزاری مسابقات و بروز رفتار های نا بهنجار در تماشاگران تیم های فوتبال سپاهان و ذوب آهن اصفهان انتخاب شده است.

1-1- بیان مسأله

ورزش یكی از مهمترین نهاد های جوامع مدرن صنعتی می باشد كه بخش اعظم جمعیت هر كشوری به اشكال گوناگون با آن سرو كار دارند که در این بین ورزش فوتبال بی شك پر طرفدار ترین، جذاب ترین، پر بیننده ترین و هیجان انگیز ترین رشته ورزشی محسوب می شود.

فوتبال مانند هر پدیده اجتماعی دیگری مختصات خاص خودش را دارد وبه مانند سایر پدیده های اجتماعی هم اثرپذیر و هم اثر گذارمی باشد. اگرچه گذشته ای نه چندان دور فوتبال صرفاً در بین بخش كوچكی از جوانان ونوجوانان شهرهای بزرگ رواج داشت،اما امروزه به یک پدیده بزرگ اجتماعی تبدیل شده که زن ومرد و پیر و جوان در اقصی نقاط جهان نسبت به آن حساسیت و علاقه نشان می دهند(بیژن افسر کشمیری،1381).

با حرفه ای شدن ورزش فوتبال و افزایش هیجانات ناشی از مسابقات آن به تدریج بر تعداد تماشاگران این رشته ورزشی افزوده شده به طوری كه در بر خی از مسابقات جمعیت حاضر در استادیوم به پیش از یک صد هزار نفر هم میرسد وبا گذر زمان و با رواج تب فوتبال در جوامع مختلف حساسیت های كاذبی نسبت به این رشته ورزشی شكل گرفت ، به طوری كه منجر به بروز رفتارهای نا بهنجار در قشر تماشاگران گردید.

اعمالی همچون شرط بندی، تبانی و خشونت و پرخاشگری از مهمترین انواع رفتار های نابهنجاری بود كه در طی سال های گذشته تا به امروز در میادین ورزشی رخ داده است.(علی نور علی وند،1386)

رفتار خشونت آمیز و پرخاشجویانه تماشاگران فوتبال كه امروز در بیشتر كشور های دنیا مشاهده می شود از مهمترین اشكال این رفتار ها قلمداد می شود.

كشور ایران نیز در یكی دو دهه گذشته و به خصوص در چند سال اخیر با بالا رفتن تب فوتبال در بین كلیه اقشار جامعه و حضور در مسابقات جام جهانی با این معضل اجتماعی رو برو بوده است.

هر چند كه سابقه خشونت در میادین ورزشی كشور ایران به سال های بسیار دور و حتی قبل از انقلاب باز می گردد،لیكن گستره و شدت این رفتار ها ی خشونت آمیز به حدی نبوده كه محققان علوم اجتماعی را به خود جلب كند و در یک دهةاخیر پس از بوجود آمدن این رفتار ها در بین هواداران فوتبال كه در زیر به برخی ازآنها اشاره می شود تحقیقاتی هر چند اندك در این زمینه صورت گرفته است.

1ـ در آبان ماه سال 1385 بر اثر خشونت هواداران پس از بازی استقلال و پیروزی به 480 دستگاه اتوبوس شركت واحد خسارت وارد شد كه هزینه آن بالغ بر 170 میلیون ریال بر آورد شده است. در این بازی بیش از 50 نفر از تماشاگران آشوب گر دو تیم توسط پلیس دستگیر شدند(علی نور علی وند،1386).

2ـ آشوب ها و تجمعات خیابانی پس از بر گزاری مسابقه فوتبال بین دو تیم ایران و استرالیا در مسابقات مقدماتی جام جهانی 1998فرانسه (به نقل از صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران).

3ـ آشوب ها و تجمعات خیابانی پس از پیروزی تیم فوتبال ایران در برابر آمریكا در مسابقات جام جهانی 1998فرانسه(به نقل از صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران).

4ـ كشته و زخمی شدن بیش از 50 نفر از تماشا گران فوتبال ایران و ژاپن در استادیوم آزادی در مسابقات مقدماتی جام جهانی (2006) آلمان (علی نور علی وند،1386).

5ـ بر هم زدن نظم مسابقه فوتبال ایران و كره شمالی از سوی تماشاگران حاضر در استادیوم در مسابقات مقدماتی جام ملت های آسیا در سال 2004 میلادی كه به محرومیت ایران از حضور تماشاگران در مسابقات بعدی انجامید(به نقل از صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران).

6ـ تخریب اموال عمومی به خصوص وسایل حمل و نقل شهری و عمومی بعد از مسابقات مهم داخلی و بین المللی (مدیریت مطالعات و پژوهش ناجا،1380).

7ـ پرتاب نارنجك به دست یكی از تماشاگران سپاهان اصفهان و نابینا شدن مأمور نیروی انتظامی در سال 1386 (به نقل از صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران)

حوادث فوق تنها بخشی از رفتار های خشونت آمیز هواداران فوتبال می باشدكه لزوم تحقیقات و بررسی هایی در مورد این رفتار های نابهنجار را آشكار می كند.

2-1- اهمیت و ارزش تحقیق

بدون تردید فوتبال پر طرفدار ترین رشته ورزشی جهان است كه بالا ترین ظرفیت را برای جذب تماشاگران دارد ودر میان همه رشته های ورزشی فوتبال از اهمیت ویژه ای بر خوردار است و امروزه صرفاً یک ورزش ساده وتفریحی نیست ، بلكه جنبه صنعتی ،تجاری، سیاسی اجتماعی و فرهنگی به خود گرفته است.

تا كنون فوتبال در نزد سیاستمداران ،روشنفکران و مردم كوچه و بازار بیشتر به عنوان امر حاشیه ای و از عناصر اوقات فراغت جوانان تلقی می شده است.در حال حاضر با توجه به تغییرات عمده ساختاری ایجاد شده در جامعه جدید (در سطح ملی و جهانی) ضمن اینكه گروه های جدیدی شكل گرفته اند ، نیاز های جدیدی نیز مطرح شده است كه بدون شك بی توجهی به این گروه ها و عدم توجه به نیاز های آنها پیامد های ناگواری برای جامعه در پی خواهد داشت.

در عصر حاضر ورزش به بخش مهمی از زندگی اجتماعی و فرهنگی بسیاری از جوامع دنیا بدل شده است. ورزش فوتبال به عنوان یک پدیده اجتماعی، محصول و نتیجه نظام اجتماعی و مناسبات اجتماعی حاكم بر همان جامعه است(علی نور علی وند،1386).