سابقه و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………….. 6

اهداف و کاربردهای تحقیق………………………………………………………………….. ….7

طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………7

فصل اول: بررسی علت شناسانه رابطه جهانگردی و جرم……………………………….. 8

مقدّمه………………………………………………………………………………………………….. 8

مبحث اول: تاریخچه‌ سفر، تعریف جرم و جهانگردی……………………………………9

گفتار اول: تاریخچه سفر…………………………………………………………………………..9

گفتاردوم: جهانگردی………………………………………………………………………………11

گفتارسوم : تعریف جرم…………………………………………………………………………..12

گفتار چهارم: زمینه‌های پیوند جرم و جهانگردی……………………………………………13

مبحث دوم: علل وآثار جهانگردی……………………………………………………………..16

گفتاراول: علل جهانگردی……………………………………………………………………….16

گفتار دوم: آثار جهانگردی………………………………………………………………………21

مبحث سوم: جهانگردی از منظر جرم­ شناسی………………………………………………..26

گفتار اول: بررسی سفر از دید جرم­ شناسی ………………………………………………..26

گفتار دوم: سفر و سن مسافر و روابط متقابلشان با یکدیگر……………………………31

گفتار سوم: علل وقوع جرم مرتبط با سفر…………………………………………………..34

مبحث چهارم: رابطه علی معلولی جهانگردی وجرم……………………………………..42

فصل دوم: جرایم  وابسته به جهانگردی…………………………………………………….49

مقدمه:……………………………………………………………………………………………… 49

مبحث اول:.قاچاق ………………………………………………………………………………51

گفتار اول: قاچاق انسان………………………………………………………………………..51

گفتار دوم: قاچاق زنان……………………………………………………………………………56

مبحث دوم: هواپیماربایی ………………………………………………………………………..66

مبحث سوم: جاسوسی …………………………………………………………………………..69

مبحث چهارم: موادّ مخدّر……………………………………………………………………….77

مبحث پنجم: تروریسم…………………………………………………………………………..85

مطالعه میدانی در خصوص چهانگردی و تاثیرات آن بر وقوع جرم………………….93

نمودار………………………………………………………………………………………………….. 98

تحلیل آماری ……………………………………………………………………………………. 99

نتیجه گیری وپیشنهاد: ……………………………………………………………………….. 102

منابع………………………………………………………………………………………………..108

مقدمــه:

انسان موجودی اجتماعی است و به لحاظ نیازهای غریزی و فطری به حضور در یک اجتماع نیاز دارد تا قابلیت‌های ذاتی خود را به منصه‌ی ظهور رساند. اگرچه براساس مقتضیات زمانی و مكانی، نوع روابط انسانها با یكدیگر متفاوت است و این روابط همواره در حال تطور و دگرگونی است، امّا مهم این است كه انسان گزیر و گریزی از حضور در جمع همگنان و همنوعان خویش ندارد. شایان ذكر است كه این حضور همیشه منوط به جمعیت، گروه و یا طبقه خاصی از انسانها نیست، بلكه گاهی به تناسب وضعیتی كه در آن قرار گرفته، بر آن می‌شده تا به هر دلیلی با سفر، خود را بیازماید و در جمع افراد ناهمگن خود را محك بزند. این سفر كردن و جا به ­جایی همراه با آثار و تبعاتی است ویکی از این تبعات می تواند جرم زایی باشد..

اگر جهانگردی بر وقوع جرم مؤثر باشد سؤالی دیگر در ذهن متبادر می‌شود و آن، اینكه این تأثیرگذاری تا چه میزانی است؟ آیا این تأثیر و قدرت تأثیرگذاری جهانگردی تا جایی است كه می‌تواند بسیاری از مرزهای جغرافیایی را درهم بشكند و هر آنچه در یک كشور ارزش محسوب می‌شود در ذهن و اندیشه ی انسان بدل به ضد ارزش سازد؟ یا آن را با مبانی ارزشی جوامع کاری نیست؟ به فرض سفر یک تاجر ایرانی مسلمان که با عقاید و هنجارهای فرهنگی خود تربیت یافته است به کشوری که مردمان آن، عقاید مخالف دارند، می ­تواند بر اثر ارتباط با عالمی مقابل آنچه بدان اعتقاد دارد تدریجاً فضای اندیشه وی را تغییر دهد و هنجارهای ذهنی و فرهنگی او را دستخوش تغییرگرداند. تا اینکه هر آنچه وی تا گذشته بدان اعتقاد راسخ داشته است بر اثر مسافرت و گردشگری یا ارتباط مستقیم با فرهنگ‌های دیگر، امری عبث بداند و بیهوده بیانگارد. باید گفت بدون شك جهانگردی و اصولاً گردشگری وبرقراری ارتباط با روحیات و اندیشه‌های ملل، در رفتارهای فردی و اجتماعی آدمیان  تأثیرگذار است و این تأثیر بسته به وضعیت هر فرد از حیث طبقه اجتماعی، اوضاع و احوال زندگی ، میزان تحصیلات، سن، میزان درآمد و جوامعی كه فرد با آن روابط مستقیم داشته یا دارد ،متغیر است. بی تردید سفر جوان ایرانی به خارج از كشور و آشنایی وی با فرهنگ‌های متقابل تأثیر بیشتری می‌تواند در ذهن و اندیشه و كردار اجتماعی و فردی وی داشته باشد. یا سفر یک غیر ایرانی جوان به ایران و حضور وی در مجامع عمومی  می تواند تأثیر بیشتری بر رفتار های فرهنگی وی داشته باشد. سفر و جهانگردی گاه می‌تواند زمینه­سازتغییر برخی مبانی اخلاقی یا  وقوع بسیاری از جرایم باشد یا تا بدانجا پیش رود که هنجار های فرهنگی شخص در رویارویی با فرهنگ های بیگانه تبدیل به نا هنجاری ها گردد.  یا عملی كه تا دیروز برایش ارزش شمرده می شد   به تدریج  بدل به ضد ارزش گردد. از اشاره به این موضوع قصد یک برداشت ذهنی داریم. وقتی با یک انسان در برابر پدیده‌ای به نام رسانه‌ اعم از ماهواره ، اینترنت، وازاین  دست مواجه هستیم وضعیت هنجارها و آرمانهای نشانه رفته برای تجاوز، نیز روشن است. حال سفر این انسان و ارتباط مستقیم و رو در روی وی  با فرهنگ متقابل، وضعیت اندیشه‌، اعتقاد، ورفتارهای فرهنگی و اجتماعی و دیگرموارد مربوط به آن را دگرگون میسازد . به هر روی این واقعیتی تردید ناپذیر است كه سفر به عنوان یک پدیده اجتماعی تعیین كننده، ذهن و اندیشه ی هر فرد را دگرگون می‌سازد و این دگرگونی از حیث فرهنگ و مذهب ما، جنبه مثبت و منفی دارد. زیراگاهی اوقات سفر كردن یک ایرانی مسلمان به كشور عربستان و مشاهده آنچه سالها شنیده است می‌تواند عقاید دینی وی را از قوت و استحكام بیشتری برخوردار نماید یا سفر یک فرد از كشوری با اندیشه ی  لائیک به كشوری همچون ایران ، می‌تواند زمینه­ ساز تكوین شخصیت دینی وی باشد. اگر چه این مثال آخر می‌تواند به موضوع بحث نگارنده ،ارتباطی موضوعی نداشته باشد امّا از حیث مفهومی می‌تواند ذهن را به آنچه نگارنده سعی در اثبات آن دارد ، قرین سازد.

آنچه تا به حال در خصوص آن ، بحث شد مقوله ی جرم شناسی بود یعنی آنچه می‌تواند وقوع جرم را بسترسازی كند. وریشه­ برخی از جرایم را می‌توان در همین پدیده ی  اجتماعی انكار ناپذیر یافت. درواقع می‌توان با شناخت این پدیده‌های اجتماعی و مقابلها تقویت آنها، ریشه ی  بسیاری از جرایم را خشكانید. متأسفانه آمار تكان دهنده ی  سفر مردان و زنان ایرانی به برخی از شهرهای معروف و بزرگ دنیا كه مركز فساد و فحشا می‌باشد بسیار تامل بر  انگیز و تأسف بار است. به نحوی كه هرذهنی را با این سؤال مواجه می‌سازد  که علل یا علت این سفرها به این نقاط خاص از دنیا چیست؟ در وضعیتی بسیار خوش بینانه می‌توان تصور كرد كه اینگونه سفرها برای رهایی از وضعیتی مداوم و تكراری است كه مذهب و فرهنگ وآیین ایرانی آن را آفریده است و نظام سیاسی كشورمان هم از آن حمایت می‌كند. امّا چرا بایستی از دو كلمه مداوم و تكراری در این بحث استفاده كرد؟ نگارنده قصد دارد وضعیت ذهن لگام گسیخته یک ایرانی را به تصویر بكشد در حالی كه آرمانها و اعتقادهای بومی و دینی او به غارت رفته و این یغماگری تا  به آن جا دامن گسترانیده است كه زن، جلوه گری با فرهنگ و آیین غیر بومی را برآیین و فرهنگ بومی خود برتر می‌داند. و  نمیتواند با مبانی فرهنگی خود کنار بیاید.  پس ناگزیراز آن  است که به محیط جغرافیایی و به نظام سیاسی دیگری پناه برد یا مردی كه بر هر اساس به ایجاد روابط نامشروع جنسی و اخلاقی تمایل دارد امّا او با نظام سیاسی و اخلاقی انتقادگری رو به روست كه وی را به جهت عملش محاكمه می‌كند پس ناچار به یک محیط آزاد پناه می‌برد و این پناه بردن، با پدیده ای اجتماعی به نام سفر همراه می‌شود.

 در واقع نگارنده به این جنبه از موضوع می‌پردازد كه گاه سفر كردن به حدی موثراست كه یارای تغییر و تبدیل بسیاری از هنجارها و ارزشها را در ذهن یک ایرانی دارد. البته گاهی بدون سفر كردن و براثر هجمه عظیم رسانه‌های غیر بومی، سفر كردن برای یک ایرانی تبدیل به یک ملجاء و مأمن می‌شود تا از آنچه نسبت به آن منع می‌شود فراغت حاصل كند و به تمنیات و خواست‌های درونی خویش واصل گردد. در درجه ی  اول می‌توان حالتی را تصور كرد كه فرهنگ‌ها و آیین‌های غیر بومی همراه  با یک مسافر پا به مرزهای سیاسی و جغرافیایی ما می‌نهند و بر اثر تعامل با شاخصه های فرهنگ بومی و حتی خرده فرهنگ های قومی ،آن ها را دگرگون می سازند. این سخنان ، نگاهی را توجیه می کنند که  روی به سوی دیدگاه های جرم شناسانه دارد و در طریقت موصوف گریزی نیست تا بر علوم دیگری همچون روانشناسی، جامعه شناسی، گردشگری گذری نمائیم زیرا دامنه سخن گسترده خواهد شد. در بحث پیشگیری از وقوع جرایمی كه می‌توان ریشه ی آن ها را در جهانگردی و اساساً سفر دید ،  باید افراد جامعه را نسبت به معیارهای سیاسی و فرهنگی شان وفادار تربیت نمود تا بتوان از طریق كاركردهای فرهنگی و هنجارهای فردی و اجتماعی هر فرد را مستحكم­تر از قبل ساخت. البته این مسأله به شیوه آموزش و پرورش افراد در دوران کودکی نیز بستگی دارد. به دیگر سخن آنچه با ارزبری، اقتصاد كشور را لطمه می‌زند، در تقویت انگاره‌های دینی و ایرانی به كار برده میشود. قصد نظریه پردازی نداریم بلكه می‌توان با زیر ساخت‌های صحیح و مناسب جامعه را به این سمت و سو كشاند كه سفر به دنیا همراه با زندگی اجتماعی و فردی هر ایرانی آمیخته باشد امّا این همراهی در سطحی باشد كه آرمانها و ارزشها را متزلزل نسازد. به خوبی هر انسان می‌تواند هر رویداد و واقعه ی اجتماعی ارزشمند یا بی ارزش  را مشاهده كند و آنچه با فرهنگ ایرانی و اسلامی او مقارنت و مجالست دارد را ثبت  نماید و ضد ارزشها را دفع كند. زیرا یكی از راه های تكامل انسان ، تعامل با دنیایی فراتر از زندگی معمول یا روزمرگی است. اساساً در پس این سفر، رمز و رازی  نهفته است و آن ، این است كه تعامل انسان با سایر انسان‌ها و جوامع بشری، ارزشها و هنجارهای فرهنگی وی را در قیاس با فرهنگ های دیگر مرزبندی می کند. از زاویه ی  دیگرنیز می‌توان به مقوله ی جهانگردی و تأثیرات آن بر وقوع جرم نگریست . چه بسیار ترورهایی كه در حین سفر و تحت عنوان جهانگردی و توریسم صورت گرفته است و فرد مجرم کوشیده است تا جرم خود را زیر لوای سفر و نام توریست پنهان سازد و از جنگ قانون بگریزد . به هر حال بر این تحقیق دو نگاه مترتب است . که تلاش در تبیین آن داریم حال آنچه در ذهن متبادر می‌شود این است که چه مسائل و موضوعاتی می تواند حلقه اتصال این دو موضوع (جرم و جهانگردی) قرار گیرد. آیا اساساً ارتباطی میان این توان یافت تا بتوان درباره ی آن قلم فرسایی کرد یا آنگونه که باید میان آن ها ارتباطی نمی توان یافت ؟ این پرسشی است که پاسخ آن در درازنای این پژوهش ، بر خواننده روشن خواهد شد (( تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.))

تعریف مساله:جهانگردی و گردشگری به عنوان عاملی تاثیرگذار می ­تواند از جنبه­ های مختلف، مورد بررسی قرار گیرد تا به عنوان یک مساله  ی اجتــماعی تاثیر آن را بر میزان بزهکاری مورد توجه واقع شود . اما آنچه می ­تواند گذرگاه نگارش این تحقیق باشد نحوه اثرگذاری جهانگردی بر وقوع یا عدم وقوع جرم است. در این میان به دنبال یافتن رابطه علیت بین جرم و جهانگردی هستیم. و روشن خواهیم نمود که  جهانگردی می ­تواند به عنوان ابزاری در راستای وقوع جرایمی چون ترور، جاسوسی وجز آن کار گر واقع شود.

سوالات اصلی تحقیق:

1: آیا جهانگردی و جرم می­توانند ارتباط داشته باشند .اگر جواب مثبت است این ارتباط تا چه حد است؟

فرضیه­ تحقیق:

جهانگردی می ­تواند بر ارزشها و هنجارهای فرد اثر گذارد به نحوی که به تغییر و تبدیل شان بینجامد.

سابقه و ضرورت تحقیق:

دغدغه ذهنی نگارنده این است  که جای چنین تحقیقی در میان پژوهش های به عمل آمده  تقریباً خالی است. و تا کنون به جهانگردی و جرم از این زاویه ، نگاه نشده است . بنابر این ، هدف آن است تا به دقت به این موضوع پرداخته شود و جزئیات موضوع از جغرافیای فرهنگی گرفته تا تغییر و دگرگونی شاخصه های مختلف آن (شاخصه های فرهنگی)تبیین گردد. باشد که به اصل موضوع برسیم و پیام خود را بر خوانندگان آشکارا برسانیم.

اهداف و کاربردهای تحقیق:

هدف ، تبیین رویکرد عِلّی- معلولی تاثیر جهانگردی (به عنوان پدیده ای انسانی- اجتماعی) بر بزهکاری است. در راستای تعقیب این هدف ،توجّه موسسات آموزشی از مدرسه تا دانشگاه به انسان حاضر در این عصر و زمانه را لحاظ کرده ایم . دیگر آنکه جلب توجه رسانه ­ها برای تقویت هنجارهای اصولی انسان بسیار پر اهمیت است و می تواند آدمی را در برابر مقوله­ای به نام سفر از نا هنجاری ها باز دارد. زیرا سفر فرایند عظیمی است که به سامان رسانیدن آن همتی بلند را می طلبد .

 پرّ و بال مرغ جان ها همت است       نطفه ی جان جهان ها همت است                                                                                                 

طرح تحقیق:

با توجه به پرسش های  تحقیقی، نوشته ی حاضر در دو فصل جداگانه  تدوین شده است تا هر فصلی عهده دار پاسخ گویی  به یکی از پرسش ها  و نقد و بررسی فرضیه ­های مربوط به آن باشد. در فصل اول جهانگردی و تاثیرات آن بر وقوع جرم بررسی می­ شود. ابتدا معنی جهانگرد و بعد تعریف جرم را تبیین می­کنیم و بعد ازآن ارتباط این دو مقوله مورد بررسی قرار می گیرد. در این فصل تلاش بر آن است که زمینه ­های پیوند دهنده جرم و جهانگردی بررسی شود و علت سفر و جهانگردی انسان ها بررسی گردد. از سویی دیگر وضعیت رسانه ­های غربی و اساساً قدرت اثر گذاری آنها در جذب توریست و القاء هنجارها و ارزشهای آنهانیز به عنوان عامل مهمی در سفر ایرانیان به نقاط مختلف جهان مورد توجه قرار گیرد.

در فصل دوم به جرایمی می­پردازیم که در قالب جهانگردی صورت می­گیردو مجرم از جهانگردی به عنوان یک ابزار، بهره می­برد تا به مقصود نهایی خود نایل آید.

سپاسگزاری و قدر دانی:

همّتم بدرقه ی راه کن ای طایر قدس                          که دراز است ره مقصد و من نو سفرم

جای آن دارد تا در راستای پیدایی این پژوهش از هدایت های دلسوزانه ی استاد راهنما ، جناب آقای دکتر فرح بخش که فرزانگی و فرهیختگی قرین جوانی شان گردیده و همچنین  استاد  مشاور ، جناب اقای دکتر خسرو شاهی ، مدیر گروه حقوق جزای دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی نراق ،که بهره های فراوانی از وجود نازنینشان برده ام  سپاسگذاری کنم و از ویراستار این اثر ،پدرم  آقای دکتر محمود صادقی زاده که