1-1- مقدمه– 2

1-2- بیان مسئله- 6

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق- 8

1-4- اهداف تحقیق- 8

1-5- سوالات تحقیق- 9

1-6- فرضیه های تحقیق- 10

1-7- تعریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق- 11

1-7-1- تعاریف مفهومی- 11

1-7-2- تعاریف عملیاتی- 11

فصل دوم : پیشینه ی تحقیق

2-1- خانواده 12

2-2- ازدواج- 14

2-3- نظریه های آسیب شناسی خانواده 15

2-4- .مشکلات رابطه و ناسازگاری- 19

2-5- تعارض زوج ها 21

2-6- فرایندهای مولد تعارض— 23

2-6-1- فقدان گفتگو- 23

2-6-2- فقدان رهبری مؤثر وتصمیم گیری- 24

2-6-3- تعارض های ارزشی- 24

2-6-4- عقاید متفاوت درباره نقش های جنسیتی- 24

2-6-5- زایندگی اندک– 25

2-6-6- تغییرات و انتقالات– 25

2-6-7- مسایل حل نشده گذشته- 25

2-7- رویکردهای حل تعارض— 25

2-8- سبک های حل تعارض— 27

2-8-1- سبک رقابتی- 28

2-8-2- سبک مشارکتی– 28

2-8-3- سبک توافقی- 29

2-8-4- سبک اجتنابی- 29

2-8-5- سبک انعطاف پذیر- 30

2-9- تکنیک حل تعارض— 30

2-10- طلاق- 32

2-11- تعریف طلاق- 35

2-12- تئوری های طلاق- 35

2-12-1- نظریه کارکردگرایی- 35

2-12-2- نظریه همسان همسری- 36

2-12-3- نظریه شبکه- 37

2-12-4- نظریه مبادله اجتماعی- 38

2-13- رویكرد های نظری روانشناسی  طلاق- 39

2-13-1- نظریه سیستمی خانواده 39

2-13-2- خطر وتاب آوری- 39

2-13-3- نظریه دلبستگی- 41

2-14- عوامل موثر بر طلاق- 44

2-14-1- تفاوت فردی و فرهنگی- 44

2-14-2- مشکلات شدید شخصیتی روانی- 44

2-14-3- عدم بلوغ عاطفی و فکری- 45

2-14-4- مشکلات اقتصادی- 46

2-14-5- اعتیاد 46

2-14-6- خیانت– 46

2-14-7- دخالت اطرافیان- 47

2-14-8- عدم مهارتهای ارتباطی- 48

2-15- طلاق در دیگر ادیان- 50

2-16- جمع بندی چارچوب نظری و ادبیات تحقیق- 51

2-17- پیشینه تحقیق- 52

2-17-1- تحقیقات خارجی- 52

2-17-2- تحقیقات داخلی- 58

فصل سوم : روش تحقیق

3-1- روش– 62

3-2- جامعه آماری- 62

3-3- نمونه آماری و روش نمونه گیری- 62

3-4- ابراز سنجش– 62

3-5- روش تحلیل آماری- 63

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1- اطلاعات توصیفی- 64

4-2- بررسی فرضیه های تحقیق- 65

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- یافته های تحقیق- 72

5-2- بحث و نتیجه گیری- 75

5-3- پیشنهادات– 76

5-3-1- پیشنهادات کاربردی- 76

5-3-2- پیشنهادات پژوهشی- 77

5-4- محدودیت ها 77

منابع- 78

منابع فارسی- 78

منابع خارجی- 80

فهرست جداول

جدول شماره 1-4 : میانگین و انحراف معیار زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر توافقی- 64

جدول شماره 2-4: خلاصه نتایج تحلیل واریانس چند متغیری روی نمره های متغیرهای وابسته پژوهش– 65

جدول شماره 3-4-: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های کاهش همکاری- 66

جدول شماره 4-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های کاهش رابطه  جنسی- 66

جدول شماره 5-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های افزایش واکنش های هیجانی- 67

جدول شماره 6-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های افزایش جلب حمایت فرزند (فرزندان ) 67

جدول شماره 7-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود 68

جدول شماره 8-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسر و دوستان  69

جدول شماره 9-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های جدا کردن امور مالی از یکدیگر- 6

چکیده

هدف از انجام این پژوهش مقایسه تعارضات زناشویی زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر توافقی بود. پژوهش به روش علی- مقایسه ای انجام گرفت . جامعه آماری پژوهش را کلیه ی زوجین متقاضی طلاق شهر بندرعباس در سال 92 تشکیل دادند. نمونه آماری پزوهش متشکل از 45 زوج متقاضی طلاق توافقی و 45 زوج متقاضی طلاق غیر توافقی بودند که به روش طبقه ای تصادفی و از میان نمونه های در دسترس انتخاب شدندو ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه MCQ بود . داده های جمع آوری شده تحقیق با بهره گرفتن از آزمون مانوا تجزیه و تحلیل آماری شد. نتایج نشان داد که بین تعارضات زناشویی زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر توافقی تفاوت معناداری وجود دارد .ضریب تأثیر توافق یا عدم توافق زوجین متقاضی طلاق در کاهش همکاری (91/0)، کاهش روابط جنسی(73/0)، افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود(91/0)، کاهش روابط خانوادگی با خویشاوندان همسرو دوستان (90/0)و جدا کردن امور مالی از یکدیگر(92/0) بوده است. در نهایت باید شدت اختلافات زوجین و عدم توافق برای طلاق موجب افزایش تعارضات در بین آنان می شود

1-1- مقدمه
ازدواج در همه جوامع، رسمی مهم تلقی می شود ، همان طور که بسیاری از پژوهش ها نشان می دهند، ارتباط زناشوئی پیش بینی کننده قوی کیفیت زناشویی است.هم درمانگران و هم زوج ها عقیده دارند که شایع ترین و مخرب ترین مشکلات در ازدواج های شکست خورده مشکلات ارتباطی است  ماهیت ارتباط زناشوئی سرچشمه عمده ناخشنودی و تعارضات زناشویی است (گلاسر[1]، 2000).

عدم توافق در هر رابطه زناشوئی طبیعی است. پژوهش ها نشان داده اند که اگر زوج ها بتوانند به شیوه مثبتی تعارضات را مدیریت کنند و توانایی حل آنها را داشته باشند، وجود تعارض فراوان آسیب زا نیست. رابطه تعارض و رضایت زناشویی از پیشینه پژوهشی چندین ساله ای برخوردار است. تعارضات زناشویی یکی از مشکلات شایع زوج ها در دنیای امروز است. وجود تعارض در روابط انسان ها به ویژه زوج ها امری شایع است (ریاحی و همکاران، 1386).

تعارض زمانی به وجود می آید که زوج ها به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که می گیرند، درجات مختلفی از استقلال و همبستگی را نشان دهند. این تفاوت ها را می توان روی یک پیوستار از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه بندی کرد. از گلاسر (2000) تعارض زناشوئی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خود محوری، اختلاف درخواسته ها، طرحواره های رفتاری و رفتار غیر مسؤولانه نسبت به ارتباط زناشوئی و ازدواج است.ازدیدگاه سکستون، تعارض هنگامی رخ می دهد که چیزی رضایت را برای شخص فراهم کرده، در حالی که همان چیز برای دیگری محرومیت را به دنبال داشته است. درمانگران سیستمی تعارض را ناشی از هر نوع تنازع بر سر تصاحب پایگاه و منابع قدرت در بین زوج ها می دانند.رایس (1996) دو نوع تعارض را در روابط زناشوئی مطرح می سازد: تعارض سازنده و تعارض مخرب. در تعارض سازنده تمرکز بر حل مسئله است و در آن نزدیکی، احترام مثبت ، اعتماد به یکدیگر وجود دارد . در تعارض مخرب زوج ها همدیگر را به جای مشکل مورد حمله قرار می دهند. در این تعارض از طریق سرزنش و انتقاد، هر یک سعی دارند دیگری را تحت نفوذ خود در آورد و اظهار نظرهای بسیار منفی علیه یکدیگر به کار ببرند که در این حالت ارتباط درستی بین آنها برقرار نمی شود(دانیلین ،1383).

پژوهش ها در زمینه تاثیرات مخرب تعارضات زناشویی نشان می دهند که تعارضات زناشوئی تاثیرات زیان آوری بر سلامت جسم، روان و خانواده دارد (فینچام و بیچ، 1999 ؛ فینچام، 2003) . همچنین تعارضات زناشوئی با پیامدهای مهم در خانواده همانند فرزند پروری ناکارآمد، سازگاری ضعیف فرزندان، افزایش احتمال تعارضات والد- فرزندی مرتبط است ،طلاق، شایع ترین تاثیر مخرب تعارض است و آمار بالای طلاق در کشورهای غربی گواه آن است، به طوری که شیوع آن به بیش از 50 درصد می رسد ، یعنی از هر دو زوج که برای اولین بار ازدواج می کنند یک زوج طلاق می گیرد که از مهمترین عوامل آن ناتوانی آنها در حل تعارض های زناشوئی است . میزان طلاق در کشور ایران بر اساس آمارهای موجود در سالهای مختلف بین 11 تا 16 درصد در حال نوسان است و در کل حاکی از افزایش آن است. شواهد نشان می دهد که سطح بالای تعارض زناشویی با روابط اعضای خانواده ارتباط دارد.( گزنل[2] ،1974).

براین اساس از بین عوامل موثر بر تعارضات زناشویی که به بروز طلاق منجر می گردد. می توان به عملکرد خانواده اشاره کرد .

در تعریف عملکرد خانواده گفته می شودکه عملکرد خانواده، تلاش مشترکی برای برقراری و حفظ تعادل در خانواده است  . عملکرد خانواده به توانایی در هماهنگی با تغییرات، حل تضادها و تعارضات، همبستگی بین اعضا و موفقیت در اعمال الگوهای انضباطی ، رعایت حد و مرز بین افراد، اجرای مقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل نظام خانواده است(کلانتری ،1390).

تغییرات کمی و کیفی در این فرایند باعث شکل گیری شخصیت متفاوت در خانواده می شود و در بیشتر موارد با وجود اینکه ممکن است پشتوانه ای برای سلامت رفتاری افراد باشد، مشکلات رفتاری خاصی را ایجاد می کند که به عوامل متعددی بستگی دارد(پورصادق کردی،1388) . عملکرد کل خانواده را می توان در ابعاد مختلفی نظیر حل مشکل، ارتباط ، نقش ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی و کنترل رفتار بررسی کرد. در این زمینه پژوهش های متعددی بر نقش ساختار و عملکرد خانواده شامل حل مشکل و ابراز عواطف تاکید کرده اند.

پژوهش ها نشان داده اند که عملکرد خانواده در ایجاد تعارضات زناشویی موثر است همچنین شواهد نشان داده که کیفیت روابط خانوادگی در خانواده های طلاق تعارضات زناشویی بیشتری مشاهده شده است. این مشاهدات نشان می دهد که تعارضات زناشویی یکی از عوامل طلاق است (آموتو و راجرز،1997).