پایان نامه ارشد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی- فیزیولوژی: بررسی و مقایسه روشهای برگشت به حالت اولیه در خشکی و آب پس از یک فعالیت شدید بیهوازی بر سطح لاکتات خون و ضربان قلب شناگران نخبه |
و ضربان قلب شناگران نخبه
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
هدف از انجام این تحقیق، مقایسه دو روش متفاوت برگشت به حالت اولیه در خشکی و آب بر سطح لاکتات خون و ضربان قلب شناگران نخبه بود. بدین منظور 16 دانشجوی پسر ورزشکار (با میانگین سنی88/2± 43/22سال، وزن03/11± 31/72 کیلوگرم، قد93/5± 82/174 سانتیمتر، شاخص توده بدنی 59/2±32/25 کیلوگرم بر مترمربع به صورت داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند. پروتکل تمرین شامل یک جلسه و طی مسافت 100 متر شنای قورباغه و با حداکثر توان فرد بود. نمونههای خونی به مقدار 5 سیسی از سیاهرگ بازوئی و در فواصل قبل، بلافاصله پس از تمرین و نیز پس از پایان مرحله برگشت به حالت اولیه به منظور اندازه گیری میزان لاکتات خون گرفتهشد. همچنین شاخص ضربان قلب نیز در مراحل قبل، بلافاصله پس از تمرین و نیز پس از پایان مرحله برگشت به حالت اولیه اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با عامل درون گروهی، بین گروهی و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد(05/0p=). یافته های آماری نشان داد که میزان لاکتات و ضربان قلب در بازگشت به حالت اولیه در آب نسبت به بازگشت به حالت اولیه در خشکی بسیار سریعترکاهش پیدا کرده است. در مجموع نتایج این تحقیق نشان میدهد که برای باز گرداندن میزان لاکتات خون و ضربان قلب به حالت اولیه و آمادگی ورزشکاران جهت ادامه فعالیت، بازگشت به حالت اولیه در آب روش بسیار مفید و موثرتری نسبت به بازگشت به حالت اولیه در خشکی بود.
واژه های کلیدی: بازگشت به حالت اولیه، فعالیت بیهوازی، لاکتات خون، ضربان قلب، شناگر نخبه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه
1-1- بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………………….. 4
1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………… 8
1-3- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 9
1-3-1- هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………. 9
1-3-2- اهداف اختصاصی………………………………………………………………………………………………… 9
1-4- فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 9
1-5- تعاریف مفهومی متغیرها……………………………………………………………………………………………… 10
1-5-1 برگشت به حالت اولیه………………………………………………………………………………………… 10
1-5-2- لاکتات……………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-5-3- اسیدلاکتیک……………………………………………………………………………………………………… 10
1-5-4- ضربان قلب ……………………………………………………………………………………………………….. 10
1-5-5- فعالیت ورزشی بیهوازی ………………………………………………………………………………… 10
1-6- تعاریف مفهومی متغیرها………………………………………………………………………………………… 10
1-6-1- شناگرنخبه…………………………………………………………………………………………………………. 10
1-6-2- برگشت به حالت اولیه در آب………………………………………………………………………….. 11
1-6-3- برگشت به حالت اولیه در خشکی……………………………………………………………………. 11
فصل دوم:
2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 13
2-2- مفاهیم بنیادی……………………………………………………………………………………………………………… 13
2-2-1- ضربان قلب………………………………………………………………………………………………………… 13
2-2-2- دستگاه های مختلف تولید کننده انرژی در بدن……………………………………………. 14
عنوان صفحه
2-2-3- چگونگی تولید و انتقال انرژی در بدن…………………………………………………………….. 15
2-2-4- فعالیت بیهوازی وگلیکولیز……………………………………………………………………………… 15
2-2-5- اسیدلاكتیک …………………………………………………………………………………………………….. 17
2-2-6- کنترل متابولیسم اسید لاکتیک هنگام فعالیت ورزشی…………………………………. 19
2-2-7- لاکتات و انتقال آن……………………………………………………………………………………………. 19
2-2-8- آستانه لاکتات (OBLA) ………………………………………………………………………………… 20
2-2-9- عوامل تاثیرگذار بر لاكتات و اثرات لاکتات …………………………………………………… 20
2-2-10- غلظت لاكتات خون: تولید در مقابل دفع…………………………………………………….. 21
2-2-11- لاکتات و ورزش …………………………………………………………………………………………….. 22
2-2-12- دفع و اکسیداسیون اسید لاکتیک و لاکتات……………………………………………….. 23
2-2-13- سرنوشتهای اسید پیرویک ……………………………………………………………………………. 23
2-2-14- خستگی و علل آن…………………………………………………………………………………………. 24
2-2-15- خستگی مرکزی، محیطی و خستگی موضعی عضلانی………………………………. 26
2-2-16- خستگی و ساز و كار انقباضی……………………………………………………………………….. 27
2-2-17- برگشت به حالت اولیه و مراحل آن……………………………………………………………… 28
2-2-18- قراردادهای رشته ورزشی شنا برای تعیین سطح پاسخ لاکتات خون ……… 29
2-3- مروری بر مطالعات انجام شده دربارة تغییرات لاکتات در اثر
فعالیتهای ورزشی…………………………………………………………………………………………………………………. 30
2-3-1- مطالعات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………. 31
2-3-2-مطالعات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………….. 35
2-4- جمعبندی و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………….. 41
فصل سوم:
3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 43
3-2- طرح تحقیق، بیان متغیرها و نحوه تغییر یا كنترل آنها……………………………………………. 43
3-2-1- طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 43
3-2-2- متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 44
3-2-2-1- متغیر مستقل………………………………………………………………………………………….. 44
3-2-2-2- متغیرهای وابسته……………………………………………………………………………………. 44
3-2-2-3- متغیر مداخلهگر……………………………………………………………………………………… 44
عنوان صفحه
3-3- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………. 44
3-4- ابزار و وسایل اندازه گیری……………………………………………………………………………………………. 45
3-4-1- روش سنجش میزان لاکتات …………………………………………………………………………… 45
3-5- روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 45
3-6- برنامه تمرین…………………………………………………………………………………………………………………. 46
3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………………………………….. 47
فصل چهارم
4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 49
4-2- مشخصات توصیفی آزمودنیها……………………………………………………………………………………. 50
4-3- تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………. 51
4-3-1- آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………………… 51
4-3-2- آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………….. 54
فصل پنجم
5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 57
5-2- خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 57
5-3- بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………… 58
5-3-1- تاثیر نوع برگشت به حالت اولیه بر میزان لاكتات خون………………………………… 58
5-3-2- تاثیر نوع برگشت به حالت اولیه بر میزان ضربان قلب…………………………………… 60
5-3-3- نتیجه گیری کلی………………………………………………………………………………………………… 62
5-4- محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 63
5-5- پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 63
5-5-1- پیشنهادات حاصل از نتایج تحقیق…………………………………………………………………… 63
5-5-2- پیشنهاداتی جهت تحقیقات آینده……………………………………………………………………. 64
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 65
منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 70
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول . 4-1 توصیف ویژگیهای فردی آزمودنیها(تعداد 16 نفر)…………………………………………… 50
جدول 4-2 آمارههای توصیفی میزان لاکتات اندازه گیری شده……………………………………………… 50
جدول 4-3 آمارههای توصیفی مربوط به تغییرات ضربان قلب………………………………………………… 51
جدول 4-4 آزمون آماری اندازه گیری مکرر (لاکتات خون)……………………………………………………… 51
جدول 4-5 آزمون تعقیبی بونفرونی برای تعیین اختلاف بین تکرارها ………………………………….. 52
جدول 4-6 آزمون آماری اندازه گیری مکرر (ضربان قلب)………………………………………………………… 54
جدول 4-7 آزمون تعقیبی بونفرونی برای تعیین اختلاف بین تکرارها ………………………………….. 54
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-2 مقایسه میانگینهای شاخص لاکتات خون (میلی مول در لیتر)…………………………. 53
نمودار 4-4 مقایسه میانگینهای شاخص ضربان قلب (تعداد در دقیقه)…………………………………. 55
مقدمه
برای رسیدن ورزشکار به اوج توانمندی در اجرا عوامل گوناگون فیزیولوژیکی، بیومکانیکی، تغذیهای و روانی اثرگذارهستند. در هر سال صدها پژوهش در زمینه سازه هایی که برساختار و اعمال سیستمهای تولید انرژی ورزشکاران مؤثر هستند، صورت میگیرد. یکی از رشتههای ورزشی که دارای خصوصیات ویژه ای است و تحقیقات زیادی روی ورزشکاران، اجرای روشها و فنون مختلف آن به عمل میآید، ورزش شنا است. تفاوت این ورزش با سایر ورزشها، در این است که ورزشکار از حالت قائم و معمولی به حالت افقی درمیآید. ورزشکار هر روز ساعتها، با بهره گرفتن ازعضلات، اهرمهای استخوانی و محورهای چرخشی که مفاصل باشند، بر سیالی به نام آب، نیرو وارد میآورد و مسافتهای طولانی را با روشهای مختلف میپیماید. آب همواره شناگر را در حالتی ویژه و متمایز از سایر شرایط عادی قرار میدهد، که مطالعه این ویژگیها، جالب توجه و از اهمیت زیادی برخوردار است (رمضانی، نیکبخت، امیر تاش، 1382).
دوره برگشت به حالت اولیه[1] پس از تمرین یا مسابقه یکی از مسائلی است که همواره ورزشکاران با آن درگیر بودهاند. این دوره به زمانی گفته میشود، که از لحظه پایان یافتن فعالیت تا رسیدن به حد فعالیت متابولیکی اولیه طول میکشد. در این دوره حوادث متابولیکی گوناگونی در بدن رخ میدهد که همه آنها در جهت بازسازی انرژی از دست رفته و ذخیرهسازی آن کار میکنند. روندهای این دوره به اندازه روندهای دوره فعالیت اهمیت دارد (سندگل، 1372).
لاکتات[2] یکی از عوامل مرتبط با خستگی میباشد، که طی فرایند گلیکولیز بیهوازی تولید می شود و چون انباشت آن با اسیدی شدن همراه است و اسیدی شدن با ایجاد خستگی همراه میباشد، به عنوان شاخص همراه با اسیدی شدن اندازه گیری می شود ( جیمز[3] و همكاران، 2008).
درسالهای اخیر، برخی از مربیان و فیزیولوژیستهای ورزشی با توجه به اهمیت تغییرات لاکتات خون هنگام فعالیتهای ورزشی، ازآن برای تعیین شدت و حجم تمرین مورد نیاز، برای ایجاد تحریکات تمرینی بهینه استفاده کرده اند (گائینی، ظفری، 1384).
پژوهشگران در مرحلههای متفاوت تمرین یا مسابقه، نسبت به اندازه گیری سطح لاکتات خون ورزشکاران و چگونگی تغییرات آن اقدام و تفسیر کرده اند. یکی از مهمترین مرحلهها، مرحله برگشت به حالت اولیه است. گاهی فاصله دو نوبت مسابقه یا تمرین آنقدر طولانی نیست که زمان، خودبخود بتواند مشکل بازسازی انرژی از دست رفته را حل کند. ناقص ماندن دوره برگشت به حالت اولیه بیشک به کاهش توانایی در اجرای کارهای بدنی منجر خواهد شد (گائینی و ظفری، 1384).
اگر مدت و شدت دوره برگشت به حالت اولیه کافی نباشد، ممکن است که ورزشکار به عوارضی نظیر خستگی مزمن و سندرم بیش تمرینی دچار شود. این حالت، اغلب برکیفیت و کمیت اجرا و توانایی بدن تأثیر منفی خواهد گذاشت (رمضانی و همکاران، 1382).
مربیان شاخص های گوناگون برای تعیین چگونگی مرحله برگشت به حالت اولیه به کار
میبرند. بعضی از آنها، سطح لاکتات خون یا عضله، سرعت و میزان برگشت آن به سطح آستانه بیهوازی را ملاک قرار میدهند. برخی دیگر، سطح لاکتات خون در زمان استراحت را شاخصی برای شروع فعالیت بعدی در نظر میگیرند. مشاهده شده است که ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی، نسبت به سرعت برگشت لاکتات به سطح آستانه بی هوازی در دوره برگشت به حالت اولیه، واکنشهای متفاوتی دارند. بنابراین، لازم است تحقیقات بیشتر و جامعتری در این خصوص به عمل آید تا اطلاعات دقیقتر و کاربردیتری در اختیار مربیان و ورزشکاران قرار گیرد (رمضانی و همکاران، 1382).
برای حذف لاکتات از عضلات وگردش خون، به انرژی سوخت و سازی نیاز است که بخش عمده و اصلی آن، از راه دستگاه هوازی و در حضور اکسیژن تأمین می شود (گائینی، ظفری، 1384).
نظر پژوهشگران درباره تأثیر تمرین، میزان لاکتات خون و برگشت به سطح اولیه متفاوت است. نتیجه برخی از تحقیقات نشان میدهد که تمرینات ورزشی برای سازگاری بدن، باید به گونه ای باشدکه با افزایش توان هوازی، از سرعت ومیزان تولید لاکتات کاسته شود. در برخی دیگر از پژوهشها گزارش شده است که در زمان برگشت به حالت اولیه، روشهایی را باید به کار برد تا لاکتات[4] تشکیل شده با سرعت بیشتری دفع شود و سریعتر به سطح آستانه بیهوازی یا استراحت برگردد (رمضانی و همکاران، 1382).
تعداد دیگری ازپژوهشگران، به روشهایی اشاره می کنند که هر دو جنبه را در بر میگیرد. آنها تقویت توان هوازی و بکار بردن روشهای خاص در زمان برگشت به حالت اولیه را برای سازگار شدن ورزشکار و آماده شدن فرد برای شرکت در رقابتهای پیدرپی پیشنهاد
می کنند (رمضانی و همکاران، 1382).
پژوهشگران، در روند تولید لاکتات پس از یک فعالیت شدید بیهوازی اتفاق نظر دارند، اما در مورد سرعت کاهش لاکتات خون در دوره برگشت به حالت اولیه، بخصوص در مورد شناگران، نظریه روشنی ارائه ندادهاند (گائینی، ظفری، 1384).
بنابراین پژوهش حاضر روشی را که برای اولین بار روی شناگران نخبه ایرانی در دوره برگشت به حالت اولیه بهکار میرود را مورد مطالعه قرار داد. در این روش، تغییرات ویژه سطح لاکتات خون و ضربان قلب شناگران، در ردههای سنی متفاوت مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت.
[1] Recovery
[2] Lactate
[3]. James
[4] Lactate
فرم در حال بارگذاری ...
[سه شنبه 1399-10-02] [ 08:54:00 ب.ظ ]
|