1-1- مقدمه. 1

1-2- شرح وبیان مسأله پژوهش 2

1-3- هدف پژوهش 4

1-4- فرضیه ­های پژوهش 4

1-5- اهمیت و ارزش پژوهش 4

1-6- روش پژوهش 5

1-6-1- داده ­های استفاده­شده در پژوهش 6

1-6-2- ابزار گردآوری و تحلیل داده ­ها 6

1-7- واژگان کلیدی 7

1-8- جمع­بندی فصل 7

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش

مقدمه 8

2-1- رهیافت­های مختلف در تعریف پول 9

2-1-1- رهیافت­های نظری تعریف پول 9

2-1-2- رهیافت تجربی تعریف پول 13

2-2- وظایف پول 15

2-2-1- پول به عنوان وسیله مبادله 16

2-2-2- پول واحد حساب یا سنجش 16

2-2-3- پول به عنوان ذخیره ارزش 17

2-2-4- پول، وسیله­ای جهت پرداخت­های آتی 17

2-2-5- وظیفه و نقش پویای پول 1

2-3- نظریه­ های پولی 18

2-3-1- نظریه کلاسیک­ها 18

2-3-1-1- نظریه مقداری پول کلاسیک­ها 21

2-3-1-2- نظریه کمبریج 23

2-3-2- نظریه نئوکلاسیک­ها 26

2-3-3- پول­گرایی 27

2-3-4- موریس اله: بیان مجدد نظریه مقداری پول 30

 

فصل سوم: الگوی نظری پژوهش

مقدمه 32

3-1- اصل نسبیتی 33

3-2- اصل موروثی 35

3-3- اصل منطقی بودن 40

3-4- فرمول­بندی اصول موضوعه 41

3-5- تفسیر اقتصادی نتایج حاصله 42

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل الگو بر اساس مشاهدات تجربی

مقدمه 44

4-1- پارامترهای ثابت الگو 44

4-1-1- توضیحاتی درباره نرخ بهره خالص 46

4-2- مقادیر نظری و داده ­های تجربی 47

4-3- معیاری برای خوبی برازش 58

4-4- جمع­بندی فصل 59

 

 

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه 62

5-2- نتایج پژوهش 63

5-3- آزمون فرضیه ­ها 64

5-4- محدودیت­های پژوهش 65

5-5- پیشنهادات ………………………………….. 65

5-5-1- پیشنهادات پژوهشی ………………………….. 65

5-5-2- پیشنهادات کاربردی …………………………. 65

پیوست 66

منابع و مآخذ 71

 

فهرست شکل­ها

شکل 4-1: تابع تقاضای نسبی پول.. 45

شکل4-2: مقایسه تقاضای نسبی پول مشاهده­شده و محاسبه­شده به­ازای 5% = F  50

شکل 4-3: مقایسه تقاضای نسبی پول مشاهده­شده و محاسبه­شده به­ازای 10% = F  51

شکل 4-4: مقایسه تقاضای نسبی پول مشاهده­شده و محاسبه­شده به­ازای 15% = F  53

شکل 4-5: مقایسه حجم پول مشاهده­شده و محاسبه­شده به­ازای 5% = F. 54

شکل 4-6: مقایسه حجم پول مشاهده­شده و محاسبه­شده به­ازای 10% = F  55

شکل4-7: مقایسه حجم پول مشاهده­شده و محاسبه­شده به­ازای 15% = F. 56

شکل 4-8: هزینه ناخالص ملی به قیمت­های جاری.. 57

شکل 4-9: حجم واقعی پول.. 58

 

فهرست جدول­ها

جدول 4-1: حجم پول محاسبه­شده و تقاضای نسبی پول محاسبه­شده.. 49

جدول 4-2: مقدار  به­ازای نرخ­های فراموشی مختلف.. 5

چکیده

حجم پول یکی از متغیرهای مهم اقتصاد کلان و نیز یکی از ابزارهای اصلی سیاست­های کنترل تقاضا به­شمار می­رود. با این حال اختلاف ریشه­داری بین مکاتب اقتصادی در مورد نحوه به­ کارگیری و میزان تأثیر بخشی آن برمتغیرهای واقعی وجود دارد. در طول تاریخ اقتصاد، بسیاری از اندیشمندان در مورد معنا و مفهوم پول، وظایف، اهمیت، انواع، عوامل تعیین­کننده تقاضا، و آثار آن بر متغیرهای اقتصادی، تحقیقاتی نموده و نظریه­ های مختلفی ارائه­کرده ­اند. به جرأت می­توان گفت نظریه مقداری پول، معروف­ترین نظریه­ای است که در این زمینه توسط اندیشمندان مختلف ارائه­شده­است، به­ طوری که قبل از دهه 1930، نظریه مقداری پول، نظریه مسلط در اقتصاد کلان بود. هرچند می­توان بزرگ­ترین و مهم­ترین پیام نظریه فوق را رابطه حجم پول و سطح قیمت­ها دانست، اما نوع، نسبت و اندازه این رابطه، ثبات و متغیر بودن آن و عوامل مؤثر بر آن، هرکدام توسط اقتصاددانان مذکور و طی سالیان درازی بیان و بررسی شده­است.

در این پژوهش با تکیه بر مقاله « بیان مجدد نظریه مقداری پول » موریس اله (1966) سعی شده تا با بررسی عوامل موثر بر  تقاضای پول، نسبت و اندازه رابطه حجم پول و رشد آن با تورم، و همچنین ثبات یا عدم ثبات این نسبت در طول زمان مورد بررسی قرار گرفته است. به عبارت دیگر با توجه به پیام­های نظریه مقداری پول و همچنین روش اله برای بیان این نظریه، تفاوت دیدگاه ­ها در مورد تقاضای پول، مسئله شکل­ گیری ذهنیت، و ریشه تورم مورد بررسی قرار گرفته­است.

داده ­های مورد استفاده در این مطالعه، از اطلاعات سری زمانی بانک مرکزی استخراج گردیده­است و از نرم افزار Excel برای محاسبات ریاضی داده ­ها و به­ طور بسیار محدودی از نرم افزار MATLAB برای رسم نمودار استفاده­شده­است.

نتایج این پژوهش نشان می­دهد در هر زمان معین، یک رابطه نسبی بین سطح قیمت­ها و مقدار پول برقرار است. اما ضریب این نسبت، ثابت نیست، بلکه مقدار آن در هر زمان به نرخ­های رشد مخارج اسمی کل گذشته بستگی دارد. سرعت گردش پول ثابت نمی ­باشد، اما تابع ثابتی از نرخ رشد مخارج اسمی کل گذشته­است. بنابراین تنها در شرایط سکون[1]، نسبت  (ضریب کمبریج) ثابت است. رشد تولیدات تأثیری مثبت بر سرعت گردش پول، و تاثیری منفی بر تقاضای نسبی پول دارد. رشد قیمت­ها (نرخ تورم) تاثیری مثبت بر سرعت گردش پول و تأثیری منفی بر تقاضای نسبی پول دارد. نرخ بهره خالص تأثیری مثبت بر تقاضای نسبی پول و تأثیری منفی بر سرعت گردش پول دارد. هر­چه نرخ رشد مخارج اسمی در طول زمان، بزرگ­تر باشد، تأثیر حجم پول بر سطح قیمت­ها بیشتر خواهد­بود.