عنوان                                                                                                             صفحه

 فصل اول: کلیات

 1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………… 3

1-3- سئوال­های تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 4

1-4- فرضیه ­های تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 5

1-5- هدف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-6- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-7- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-8- ساختار پایان نامه ………………………………………………………………………………………………………….. 6

 فصل دوم: مطالعات انجام شده

 2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

2-2- مطالعات انجام شده­ی خارجی………………………………………………………………………………………. 9

2-3- مطالعات انجام شده داخلی…………………………………………………………………………………………… 12

2-4- جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………… 18

 فصل سوم: مبانی نظری

 3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

3-2- مفهوم بهره­وری و شاخص های آن ………………………………………………………………………………. 23

3-2-1- شاخص بهره­وری جزیی (PFP)………………………………………………………………………… 26

3-2-2- شاخص بهره­وری كل(TFP)……………………………………………………………………………… 27

3-3- اندازه ­گیری بهره­وری کل عوامل…………………………………………………………………………………….. 27

 عنوان                                                                                                  صفحه

3-3-1- روش­های غیر پارامتری……………………………………………………………………………………… 28

3-3-1-1- روش حسابداری رشد……………………………………………………………………………. 28

3-3-1-2- روش شاخص عددی……………………………………………………………………………… 28

3-3-2- روش پارامتری………………………………………………………………………………………………….. 32

3-4- شاخص TFP بر اساس نرخ سودآوری…………………………………………………………………………… 33

3-5- شاخص هاینس…………………………………………………………………………………………………………….. 35

3-6- شاخص بهره­وری کراگ و هریس…………………………………………………………………………………… 36

3-7- محاسبه بهره وری کل عوامل تولید به روش مقداری……………………………………………………… 37

3-8- استخراج تابع تقاضای نیروی کار …………………………………………………………………………………. 38

3-9- محاسبه موجودی سرمایه……………………………………………………………………………………………… 41

3-10- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 42

3-11- داده های پانلی (تابلویی)…………………………………………………………………………………………… 43

3-12- آزمون های تشخیصی………………………………………………………………………………………………… 45

3-12-1- آزمون F(چو)…………………………………………………………………………………………………. 46

3-12-2- آزمون روش پاگان (LM)………………………………………………………………………………. 46

3-13- آزمون ایستایی در داده ­های ترکیبی……………………………………………………………………………. 48

3-13-1- آزمون لوین و لین………………………………………………………………………………………….. 49

3-13-2- آزمون آیم،پسران و شین………………………………………………………………………………… 52

 فصل چهارم: برآورد مدل و تحلیل نتایج

 4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

4-2- الگو و متغیرهای مورد استفاده……………………………………………………………………………………… 56

4-2-1- اشتغال……………………………………………………………………………………………………………… 57

4-2-2- بهره­وری کل عوامل تولید………………………………………………………………………………….. 57

4-2-3- محاسبه موجودی سرمایه………………………………………………………………………………….. 57

4-2-4- هزینه واحد نیروی کار………………………………………………………………………………………. 59

4-3- آزمون ایستایی در داده ­های پانلی…………………………………………………………………………………. 60

4-3-1- آزمون ایستایی لوین،لین و چو………………………………………………………………………….. 60

4-3-2- آزمون ایستایی آیم،پسران و شین……………………………………………………………………… 61

4-4- آزمون های تشخیصی…………………………………………………………………………………………………… 61

4-4-1- آزمون چاو………………………………………………………………………………………………………… 61

عنوان                                                                                                   صفحه

4-4-2- آزمون بروش- پاگان………………………………………………………………………………………….. 62

4-4-3- آمون هاسمن……………………………………………………………………………………………………. 63

4-5-  مدل اثر ثابت………………………………………………………………………………………………………………. 65

 

 

4-6- نتایج تخمین ………………………………………………………………………………………………………………. 67

4-7- بررسی مقایسه بنگاه­های با بهره­وری بالا و بنگاه­های با بهره­وری پایین و اثرات آنها

روی اشتغال…………………………………………………………………………………………………………………………… 69

4-7-1- نتایج تخمین جهت مقایسه بنگاه­های با بهره­وری بالا و پایین……………………………. 71

4-7-1-1- نتیجه­ تخمین مدل بنگاه­های با بهره­وری پایین…………………………………… 72

4-7-1-2- نتیجه­ تخمین مدل بنگاه­های با بهره­وری بالا………………………………………. 72

 فصل پنجم: خلاصه و نتیجه ­گیری

 5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

5-2- خلاصه…………………………………………………………………………………………………………………………. 75

5-3- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………. 76

5-4- توصیه­های سیاست گذاری……………………………………………………………………………………………. 78

5-5- پیشنهاد برای تحقیق آینده…………………………………………………………………………………………… 78

5-6- محدودیت های تحقق………………………………………………………………………………………………….. 79

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………… 80

مقدمه

اشتغال یکی از مسائل مهمی است که در چند سال اخیر مورد توجه کارشناسان اقتصادی قرار گرفته است. بدون شک عوامل گوناگونی بر اشتغال مؤثرند و بررسی آن­ها می ­تواند ما را در حل مسأله اشتغال و از بین بردن بیکاری یاری دهد. یکی از این عوامل تأثیرگذار، بهره­وری کل عوامل تولید می­باشد که نقش بسیار مهمی در افزایش توان تولیدی در اقتصاد کشور دارد. به همین دلیل این مطالعه به تأثیر بهره­وری کل عوامل تولید بر اشتغال در ایران می ­پردازد.

­ بهره­وری بالاتر یعنی تولید کالای بیشتر با یک سطح ثابت از منابع و نهاده­ها، یا به عبارتی دیگر همان تولید با نهاده­های تولید کمتر، صورت گیرد. همان طور که از تعریف بهره­وری پیداست، یکی از این عوامل و نهاده­های تولید، نیروی­کار است که افزایش بهره­وری ممکن است بر آن تأثیرگذار باشد.

با توجه به نوع نهاده­ای كه به كار می­رود می­توان به دونوع شاخص بهره­وری اشاره كرد:

الف) شاخص ­های بهره­وری جزیی (PFP)[1]: اندازه ­گیری بهره­وری به مفهوم متوسط تولید در ازاء یک واحد از نهاده مورد نظر است. مثلاً نهاده می ­تواند نیروی­كار یا سرمایه باشد.

ب) شاخص بهره­وری كل عوامل تولید (TFP)[2]: بهره­وری كل عوامل تولید از نسبت ستاده به كل نهاده­ها یا از نسبت ارزش افزوده به كل نهاده­ها به دست می­آید.

درمورد تأثیر بهره­وری كل‌ عوامل ‌تولید بر اشتغال، اقتصاددانان به نتایج مختلفی دست یافته
اند. به عنوان مثال: گالی(1999)[3] ، نتیجه گرفت که بهره­وری‌كل‌ عوامل‌ تولید باعث كاهش میزان ساعت كار و صرفه جویی نیروی­کار در صنایع تولیدی آمریكا می­ شود. در مقابل آن چانگ و هونگ (2006)[4] ، برای صنایع تولید آمریكا برای سال‌های (1999-1958) به این نتیجه رسیدند كه بهبود فن­آوری باعث افزایش اشتغال در بیشتر صنایع آمریكا می‌شود كه این نتیجه با مدل چسبندگی قیمت كینز بیشتر سازگار است (كیم و لیم، 2009 : 2).

پس با توجه به نتایج کشف شده­ی اقتصاددانان، بهره­وری ممكن است به صورت­های مختلفی اشتغال را تحت تأثیر قرار دهد. در این تحقیق تاثیر بهره­وری کل عوامل تولید بر روی اشتغال در صنعت ساخت مواد و محصولات شیمیایی برای دوره زمانی 1386-1376 در ایران مورد بررسی قرار می­گیرد.

یکی از چالش
هایی که مؤسسات و سازمان
های ایرانی در آینده با آن روبرو خواهند بود افزایش بیکاری است. یکی از راه
های برون
رفت از تنگنای فوق، مدیریت جامع بهره
وری است (طاهری،1389: 58).

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

حل مسأله اشتغال و از بین بردن بیکاری و افزایش بهره­وری دو مسأله مهم اقتصادی هستند. افزایش بهره­وری کل عوامل تولید، یعنی با همان نهاده­ها و امکانات موجود، تولید بیشتری داشته باشیم یا به عبارت دیگر همان تولید با عوامل تولید کمتر صورت گیرد.

مسأله­ای که در اینجا مطرح می­ شود، این است که اگر ظرفیت تولیدی کشور افزایش پیدا نکند، افزایش بهره­وری کل عوامل تولید، ممکن است با افزایش اشتغال در تناقض باشد.

افزایش بهره­وری کل عوامل تولید در یک صنعت می ­تواند سبب كاهش قیمت محصولات تولیدی آن صنعت ­شود و كاهش قیمت، از جمله کاهش قیمت عوامل تولید، منجر به كاهش هزینه متوسط  تولید كالاها و خدمات و افزایش میزان سود­آوری محصولات نهایی در واحدهای تولیدی آن صنعت خواهد شد. پیامد چنین تحولی، تأثیر چشمگیر بر افزایش تقاضا و از همه مهمتر افزایش توان رقابت محصولات داخل در بازارهای خارجی خواهد بود. در نتیجه حجم سرمایه
گذاری‌های جدید صنعتی افزایش می­یابد و متعاقب آن استفاده از ابداعات و فن‌آوری‌های جدید گسترش پیدا می­ کند و این خود عامل موثری در رشد بهره­وری برای مرحله بعد است (مولایی،407:1378).

رشد بهره­وری كل ‌عوامل‌ تولید همچنین باعث افزایش سرمایه ­گذاری می‌شود و افزایش سرمایه ­گذاری با افزایش تقاضای كالای سرمایه­ای در ارتباط است. بنابراین، در صورتی كه نیروی
كار و سرمایه مكمل همدیگر باشند، تقاضای نیروی­كار افزایش می‌یابد كه این باعث افزایش استخدام و به كارگیری نیروی‌كار می­ شود. از طرف دیگر با توجه به این که افزایش بهره­وری موجب آن می­ شود که همان میزان محصولات را با عوامل تولید کمتر مخصوصاً در کوتاه­مدت تولید کنیم، با توجه به این که یکی از عوامل تولید، نیروی­کار می­باشد، در این صورت افزایش بهره­وری کاهش اشتغال را به دنبال دارد. نظرات بعضی از اقتصاددانان مانند گالی (1999)  نیز این ادعا که بهره­وری موجب کاهش ساعات کاری و اشتغال می­ شود را تأیید می­ کند.

موضوع از دو جنبه قابل بررسی است؛ از طرفی رشد بهره­وری باعث افزایش توان تولیدی کشور می­ شود که این باعث افزایش اشتغال می­ شود و از طرف دیگر رشد بهره­وری منجر به صرفه­جویی در منابع تولیدی می­ شود و از آن جا که یکی از منابع تولید، نیروی­کار است، رشد بهره­وری کاهش اشتغال را به دنبال دارد.  بنابراین باید در پی  این باشیم که هم رشد بهره­وری را داشته باشیم و هم مشکل بیکاری برطرف شود. 

با توجه به مطالب گفته شده، این موضوع بسیار مهم است كه تأثیر رشد بهره­وری بر اشتغال و استخدام نیروی­كار مورد قرار گیرد؛ چرا كه افزایش بهره­وری در صورتی که به افزایش بیكاری منجر شود (به علت تعدیلاتی كه در واحدهای تولیدی شكل می­گیرد) تا حدودی از اهمیت بهره
وری خواهد کاست.

1-3- سئوال­های تحقیق

بهره­وری كل‌عوامل تولید چه تأثیری بر میزان اشتغال در صنعت ساخت مواد و محصولات شیمیایی دارد؟

آیا تأثیر بهره‌وری بر اشتغال در بنگاه­هایی كه بهره‌وری پایین‌تری دارند با بنگاه­هایی كه بهره‌وری بالاتری دارند، متفاوت است؟

1-4- فرضیه ­های تحقیق

 

افزایش بهره­وری‌كل‌ عوامل ‌تولید باعث افزایش میزان اشتغال در صنعت ساخت مواد و محصولات شیمیایی می‌شود.

در بنگاه­هایی كه بهره‌وری ‌كل‌ بالایی وجود دارد، نسبت به بنگاه­هایی كه بهره‌وری پایین دارند، تأثیر بهره‌وری بر اشتغال بیشتر است.

 

1-5- هدف تحقیق

حل مسأله اشتغال و افزایش توان تولیدی یک کشور دو مسأله بسیار مهم و مورد توجه سیاست­گذاران اقتصادی در کشورهای درحال توسعه­اند.

با توجه به اهمیت خاصی كه بهره­وری در كاهش هزینه تولید و افزایش توان رقابت محصولات داخلی و خارجی دارد (به دلیل اینكه باعث كاهش هزینه و كاهش قیمت محصول می‌شود) و از آنجایی كه یكی از مشكلات اقتصادی هركشوری مخصوصاً كشور ایران بیكاری است، نیاز به بررسی تأثیر بهره­وری بر روی اشتغال احساس می­ شود. هدف از تحقیق حاضر این است كه تأثیر بهره‌وری كل ‌عوامل ‌تولید بر میزان اشتغال در صنایع ساخت مواد و محصولات شیمیایی در ایران مورد بررسی قرار گیرد.

1-6- روش تحقیق

در این پایان نامه از روش کتابخانه­ای با تأکید بر مطالعات نظری و تجربی استفاده گردیده است؛ دوره زمانی مورد مطالعه از 1376 تا 1386می
باشد. همچنین به منظور تخمین مدل از روش­های اقتصادسنجی داده ­های پانلی[5] و از نرم افزارهای Eviews ، Excel و Stata استفاده شده است.

1-7- جامعه آماری