1-5 نوآوری­های پایان نامه . 10
1-6 ساختار کلی پایان نامه . 11
فصل2  معرفی مکانیزم شش میله­ای وفرمول بندی آن.. 12
2-1 مقدمه. 13
2-2 برخی کاربردهای مکانیزم­ های شش میله­ای.. 14
2-3 تحلیل هندسی و روابط حاکم بر مکانیزم. 19
2-4 نتیجه ­گیری و جمع­بندی فصل.. 22
فصل3 روش­های بهینه­سازی تک هدفه و چند هدفه. 23
3-1  مقدمه. 24
3-2  مفاهیم بهینه سازی.. 24
3-2-1 مفاهیم بهینه­سازی تک هدفه. 24
3-2-2 تعاریف و مفاهیم بهینه­سازی چند هدفه. 25
3-3  روش­های بهینه سازی تک هدفه. 27
3-3-1  الگوریتم ژنتیک… 27
3-3-1-1  مقدمه. 27
3-3-1-2 تاریخچه. 27
3-3-1-3 ساختار الگوریتم ژنتیک… 28
3-3-1-4 عملگرهای ژنتیکی.. 28
3-3-1-5  روند کلی اجرای الگوریتم ژنتیک… 30
3-3-2 الگوریتم تکامل تفاضلی.. 31
3-3-2-1 مقدمه. 31
3-3-2-2 تاریخچه. 32
3-3-2-3 ساختار الگوریتم تکامل تفاضلی.. 32
3-3-2-4 پارامترهاى كنترلى.. 35
3-3-2-5  استراتژى­هاى متنوع DE.. 36
٣-٣-٣ الگوریتم تجمعى ذره (ازدحام ذرات) 37
٣-٣-٣-١ مقدمه. 37
٣-٣-٣-٢ تاریخچه روش بهینه سازى تجمعى ذره 37
٣-٣-٣-٣ روش بهینه­سازى تجمعى ذره استاندارد. 38
٣-٣-٣-٤ شبه برنامه روش بهینه سازى تجمعى ذره استاندارد. 40
٣-٣-٣-٥ بررسى ضریب وزن و ضرایب یادگیرى.. 41
٣-٣-٤ الگوریتم تركیبى ژنتیک و تجمعى ذره 42
٣-٣-٤-١ الگوریتم تركیبى HGAPSO.. 43
٣-٣-٤-٢ روش تركیبى GAPSO.. 43
٣-٤ روش­هاى بهینه­سازى چند هدفى.. 45
٣-٤-١ روش بهینه­سازى مرتب سازى نقاط غیر برتر نسخه دوم) NSGA-II ( 45
٣-٤-١-١ زیربرنامه   Non-Dominant Sorting (NS) 46
٣-٤-١-٢ زیربرنامهCrowding Distance(CD) 46
٣-٤-١-٣ روند كلى الگوریتم NSGA-II. 47
3-5 نتیجه ­گیری و جمع­بندی فصل.. 48
فصل4   بهینه­سازی مکانیزم شش­میله­ای.. 49
4-1 مقدمه. 50
4-2 متد کاهش کنترل شده انحراف مجاز 51
4-3 تابع هدف.. 56
4-4  سنتز بهینه مكانیزم. 57
4-4-1 بهینه سازی تک هدفه. 58
4-4-1-1 سنتز بهینه مسیر اول. 58
4-4-1-2 سنتز بهینه مسیر دوم. 65
4-4-2 بهینه سازی دو هدفه. 72
4-4-2-1 متد کاهش کنترل شده انحراف زاویه انتقال. 73
4-4-2-2 نتایج بهینه سازی.. 75
4-5 نتیجه ­گیری و جمع­بندی فصل.. 78
فصل5   نتیجه ­گیری.. 79
5-1 نتیجه ­گیری.. 80
مراجع. 81
 
فهرست جدول­ها
جدول 4-1 ثابت­های بکار گرفته شده در بهینه­سازی برای مسیر اول  58
جدول 4-2 حدود تعیین شده متغیرهای طراحی برای مسیر اول. 59
جدول 4-3 مکانیزم­ های بدست آمده از چهار الگوریتم برای مسیر اول به روش اول. 61
جدول 4-4 مکانیزم بدست آمده از سه الگوریتم برای مسیر اول به روش دوم. 64
جدول 4-5 حداکثر انحرافات مجاز برای سه الگوریتم ژنتیک، ازدحام ذرات وGAPSO  برای مسیر اول به روش دوم. 64
جدول 4-6 ثابت­های بکار گرفته شده در بهینه­سازی برای مسیر دوم. 66
جدول 4-7 حدود تعیین شده متغیرهای طراحی مسیر دوم. 66
جدول 4-8 مکانیزم­ های بدست آمده از دو الگوریتم تکامل تفاضلی وGAPSO  برای مسیر دوم  به روش اول. 68
جدول 4-9 مکانیزم بدست آمده از الگوریتم GAPSO برای مسیر دوم به روش دوم. 70
جدول 4-10 حداکثر انحرافات مجاز الگوریتم تکامل تفاضلی وGAPSO  برای مسیر دوم به روش دوم. 71
جدول 4-11 ثابت­های بدست آمده برای چهار مکانیزم C,B,A وD ومقادیر خطای هریک… 76
 
فهرست شکل­ها
شکل2-1: مکانیزم وات نوع اول. 13
شکل2-2: مکانیزم وات نوع دوم. 13
شکل2-3: مکانیزم استفن­سون نوع اول. 13
شکل2-4: مکانیزم استفن­سون نوع دوم. 13
شکل2-5: مکانیزم استفن­سون نوع سوم. 14
شکل2-6: تولید نوارهای مغناطیسی.. 15
شکل2-7: مکانیزم استفن­سون نوع سوم برای هدایت نوار مغناطیسی.. 16

 

شکل2-8: مکانیزم شش میله­ای پروتز زانو کشیده صفر درجه. 17
شکل2-9: مکانیزم شش میله­ای پروتز زانو خمش کامل.. 17
شکل2-10: مکانیزم تغزیه، وات نوع دوم. 17
شکل2-11: مکانیزم شش میله­ای استفن­سون نوع سوم برای تولید مسیر. 18
شکل2-12: چهار موقعیت بعدی مکانیزم در تولید مسیر. 19
شکل2-13: هندسه مکانیزم شش میله­ای استفن­سون نوع سوم]27[. 20
شکل3-1: مفهوم برتری در فضای دو هدفی، ذره a بر بقیه ذرات برتری دارد. 26
شکل3-2: جبهه پارتو مجموعه ­ای از جواب­ها در فضای دو هدفه. 27
شکل3-3: عملگر ترکیب در الگوریتم ژنتیک… 29
شکل3-4: عملگر جهش در الگوریتم ژنتیک… 30
شکل3-5: روند کلی یک الگوریتم ژنتیک استاندارد. 31
شکل3-6: مثالی از یک تابع هزینه دو بعدی برای تولید ………. 33
شکل3-7: فرایند ادغام 7 بعدی.. 34
شکل3-8: روند کلی الگوریتم تکامل تفاضلی.. 35
شکل3-9: چگونگی حرکت ذره در روش تجمعی.. 40
شکل3-10: شبه برنامه روش تجمعی ذره 41
شکل3-11: شبه برنامه روش GAPSO.. 45
شکل3-12: نحوه محاسبه معیار ازدحام جمعیت در NSGA-II. 47
شکل3-13: نمای کلی از عملکرد الگوریتم NSGA-II. 48
شکل4-1 : تولید مسیر توسط مکانیزم شش میله­ای.. 51
شکل4-2: تابع  qام مکانیزم اطراف بازه انحراف مجاز 53
شکل4-3: تابع شکل(a) و تابع موقعیت(b) 53
شکل4-4: الگوریتم کاهش کنترلشده انحراف مجاز 54
شکل4-5: کاهش مرز مجاز برای بخش خط راست مسیر. 55
شکل4-6: کاهش مرز مجاز برای بخش قطاعی(دایروی) مسیر. 55
شکل4-7: تجزیه قسمتی از مسیر به دو بخش خط راست و قطاع دایروی.. 58
شکل4-8: شبه الگوریتم شرط کاهش انحراف مجاز 60
شکل4-9: مسیر مطلوب اول و نقاط دقت بدست آمده از مکانیزم بهینه شده توسط GAPSO به روش اول. 61
شکل4-10: مسیر مطلوب اول و نقاط دقت بدست آمده از مکانیزم بهینه شده توسط GAPSO با روش دوم تعیین متغیرطراحی   65
شکل4-11: مقایسه فاصله مسیر بدست آمده الگوریتم DE وGAPSO از مسیر مطلوب با بزرگنمایی.. 65
شکل4-12: مسیر مطلوب دوم که توسط مکانیزم طی می­ شود. 66
شکل4-13: مسیر مطلوب دوم و نقاط دقت بدست آمده از مکانیزم بهینه شده توسط GAPSO به روش اول. 69
شکل4-14: مسیر مطلوب دوم و نقاط دقت بدست آمده از مکانیزم بهینه شده توسط GAPSO با روش دوم تعیین متغیرطراحی   71
شکل4-15: مقایسه فاصله مسیر بدست آمده الگوریتم DE وGAPSO از مسیر مطلوب با بزرگنمایی.. 71
شکل 4-16: کاهش بازه مجاز زاویه انتقال. 73
شکل 4-17: شبه الگوریتم کاهش انحراف مجاز زاویه انتقال. 74
شکل 4-18: برتری جبهه پارتو به روش کاهش کنترل شده انحراف مجاز زاویه انتقال بر جبهه پرتو بدون بکارگیری این روش… 74
شکل 4-19: جبهه پارتوئی بدست آمده از الگوریتم ژنتیک چند هدفه. 75
شکل 4-20: جبهه پارتوئی بدست آمده از الگوریتم ژنتیک چند هدفه با بزرگنمایی و حذف نقاط با خطای مسیر بیشتر از 400. 76
شکل 4-21: برتری نقطه A بر بهترین نتیجهDE 77
چکیده
در این پایان نامه ما به ارائه سنتز بهینه ابعادی مکانیزم شش میله­ای با قیدهای دورانی می­پردازیم. هدف از سنتز، تولید مسیر به گونه­ ای است که تا حد امکان به مسیر مطلوب نزدیک­تر باشد. از زنجیره­های شش میله­ای، با هفت اتصال چرخشی، شناخته شده با یک درجه آزادی می­توان زنجیره وات و استفن­سون را نام برد. دو نوع مکانیزم از زنجیره وات و سه نوع مکانیزم از زنجیره استفن­سون حاصل می­ شود که معرفی و چند کاربرد آنها در فصل 2 پایان نامه آورده شده است.
به منظور سنتز بهینه تک هدفه مکانیزم، با در نظر گرفتن تابع خطای مسیر به عنوان تابع هدف، ترکیب الگوریتم ژنتیک و روش تجمعی ذره مورد استفاده قرار گرفته شده است و دقت نتایج خطای مسیر با آخرین نتایج در مقالات مقایسه می­ شود. الگوریتم چند هدفه NSGAII برای کمینه سازی همزمان دو تابع هدف مورد استفاده قرار می­گیرد. دو تابع هدف با رفتار متضاد در نظر گرفته شده در این کار عبارتند از تابع خطای مسیر و انحراف زاویه انتقال از . در بهینه­­سازی دو هدفه با بکارگیری متد کاهش کنترل­ شده انحراف مجاز زاویه انتقال سرعت همگرائی تابع خطا را بالا برده و سعی در بدست آوردن جبهه پارتوئی مناسب می­ شود.
پیشگفتار
مکانیزم یک ابزار مکانیکی است که به منظور انتقال حرکت و یا نیرو از یک منبع به یک خروجی بکار می­رود. یک اهرم بندی تشکیل شده است از اهرم­ها (یا میله­ها) که به طور عمومی صلب در نظر گرفته می­شوند و توسط اتصالاتی از قبیل پین (لولا) یا لغزنده­های منشوری بطوری که زنجیره­های (حلقه­های) باز یا بسته را می­سازند، به یکدیگر وصل می­شوند. این چنین زنجیره­های سینماتیکی که حداقل یک اهرم آن ثابت و حداقل دو اهرم دیگر متحرک باقی بماند، مکانیزم نام دارد و اگر کلیه اهرم ها ثابت باشند، آنگاه سازه نامیده می­ شود. به عبارت دیگر مکانیزم اجازه می­دهد اهرم­های “صلب” آن نسبت به یکدیگر حرکت داشته باشند. در حالی که برای سازه این چنین نیست.
زنجیره­های سینماتیکی بخش مهم از مکانیزم­ ها هستند که تحقیقات در زمینه آنها به دو بخش 1- آنالیز و 2- سنتز تقسیم می­ شود.

• آنالیز: فرایند بررسی حرکت همه اعضا و یا بعضی از اعضای زنجیره بر اساس پارامترهای هندسی مکانیزم می­باشد.

فهرست مطالب

عنوان                                                      صفحه

چکیده :………………………………………. 1

مقدمه………………………………………… 3

فصل اول: کلیات

1-1 بیان مسئله:……………………………….. 6

1- 2 اهمیت موضوع تحقیق…………………………. 8

1-3 اهداف تحقیق……………………………….. 9

1-4 پرسشهای اصلی تحقیق…………………………. 9

1-5 فرضیه های تحقیق…………………………… 9

1-6 روش های جمع آوری اطلاعات……………………. 10

1-7روش تحقیق…………………………………. 10

1- 8 محدویت تحقیق…………………………….. 11

1-9 قلمرو تحقیق………………………………. 11

1-10پیشینه تحقیق……………………………… 11

1-11سازماندهی تحقیق…………………………… 12

کلیات تحقیق………………………………….. 12

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1تعاریف ژئوپولیتیک از دیدگاه های مختلف………… 14

2-2مفاهیم اعتباری و مفهومی ژئوپولیتیک……………. 16

2-3مفهوم ژئوپولیتیک در روند تاریخی……………… 17

2-4 ریشه یابی تفکرات ژئوپولیتیک قرن بیستم……….. 17

2- 5 ژئوپولیتیک و قدرت جهانی…………………… 19

2-5-1 مکتب ژئوپولیتیک آلمان ( مکتب فضایی )………. 22

2-5-2عقاید ژئواستراتژیکی ماهان…………………. 22

2-5-3عقاید تزهارتلند مکیندر……………………. 26

2-6 ژئوپلیتیک چگونه مورد استفاده قرار میگیرد ؟….. 31

2-7قلمرو دریایی حقوق دریاها……………………. 32

2-7-1کلیات…………………………………… 32

2-7-2نحوه تحدید حدود مناطق دریایی………………. 38

فصل سوم معرفی خلیج فارس شامل جغرافیای انسانی مرزهای آبی ایران در جنوب

3-1خلیج فارس و نام آن…………………………. 65

3-2 موقعیت خلیج فارس………………………….. 66

3-3مشخصات فیزیكی و بیولوژیكی خلیج فارس………….. 69

3-3-1شوری……………………………………. 69

3-2-2دمای آب…………………………………. 71

3-3-3 تیرگی آب……………………………….. 73

3-4 جغرافیای سیاسی و اهمیت استراتژیکی منطقه خلیج فارس 76

3-5جزایر ایران در خلیج فارس……………………. 79

3-6تنگه­های بین المللی…………………………. 85

3-6-1 معرفی تنگۀ هرمز ( عرض، عمق و محل عبور کشتیها ): 91

3-6-2 نظام تنگه­ها در کنوانسیونهای حقوق دریاها……. 95

3- 7 جایگاه ژئوپولیتیکی ایران در نظریات ماهان….. 97

3- 8 شورای همکاری خلیج فارس و ژئوپلتیک سلطه…….. 98

فصل چهارم ایجاد جزایر مصنوعی و اثرات حقوقی و زیست محیطی آن و سابقه تاسیس جزایر و مرزهای آبی

4-1جزایر مصنوعی……………………………… 101

4-2مواد حقوقی مربوط به ساخت جزایر مصنوعی……….. 103

4-3پروژه‌های جدید…………………………….. 107

4-4جزایر مصنوعی و خلیج فارس…………………… 108

4-5 برخی از پروژه های موجود در خلیج فارس……….. 110

5-4-1 ساخت مجمع الجزایری مشتمل بر 300 جزیره کوچک به شكل نقشه جهان………………………………………. 110

4-5-2جزیره مروارید قطر……………………….. 114

4-5-3جزیره بحرین…………………………….. 117

4-6 دریا و قدرت……………………………… 118

4-7 مرزهای دریایی……………………………. 124

4-7-1پدیدهای جنجال برانگیز……………………. 124

4-7-2 اختلافات مرزی…………………………… 128

4-7-3 مرزهای آبی جنوب……………………….. 129

4-8 منابع آلودگی دریایی………………………. 136

فصل محیط زیست……………………………….. 143

4-9 شناسایی اثرات و خسارات زیست‌محیطی طرح‌های توسعه ساحلی 143

 

4-9-1 اثرات مرتبط با محیط آبی…………………. 144

4-9-2 اثرات مرتبط با محیط خشكی………………… 146

4-9-3 شناسایی محیط‌های آسیب‌پذیر……………….. 149

4-10ساخت جزایر مصنوعی و تاثیرات آن بر جنگلهای دریایی 150

4-11 بررسی ابعاد و آثار توسعه فعالیت های انسانی در خلیج فارس…………………………………………… 155

4-11-1بررسی ابعاد حقوقی احداث و تکمیل جزایر مصنوعی در حاشیه جنوبی خلیج فارس……………………………… 156

4-11-2 کنوانسیون منطقه­ای کویت برای همکاری در باره حمایت از محیط دریایی در برابر آلودگی سال 1978………………. 158

فصل پنجم: ارزیابی نهائی فرضیه‌ها، نتیجه گیری، پیشنهادات و راهکارها

5-1 نتیجه گیری………………………………. 162

5-2 نتیجه گیری موقعیت ژئوپلتییک خلیج فارس………. 162

5-3 راهکارها………………………………… 167

منابع و مآخـذ……………………………….. 169

چكیده انگلیسی……………………………….. 174

فهرست جداول

عنوان                                                      صفحه

جدول 1: ویژگیهای جغرافیایی آبراه های بین ­المللی خاورمیانه و شمال افریقا…………………………………. 86

جدول 2 : طور مرزهای ایران براساس نقشه­های پوششی… 135

جدول شماره 3 : مرز دریایی ایران با کشورهای همسایه درخلیج فارس، دریای عمان و خزر……………………………. 135

جدول شماره 4 : طول مرزهای ایران………………. 136
فهرست شكل ها و نقشه‌ها

عنوان                                                      صفحه

شکل 1:نقشه جهان از دیدگاه میکندر………………. 28

شکل 2:نحوه ترسیم خط مبدا در هریک ازعوارض ساحلی   ( Glassner_1993_482)…………………………………………… 42

شكل3 : موقعیت خلیج فارس در منطقه………………. 66

شكل 4: درون‌شارش، برون‌شارش و گردش كلی آب در خلیج فارس (اقتباس از رینولدز 1993)……………………………….. 70

شكل5 : تغییرات مكانی شوری سطحی آب در خلیج فارس (اقتباس از رینولدز 1993)……………………………….. 71

شكل6 : تغییرات سالانه دمای سطح آب اندازه‌گیری شده در سال 2004 در منطقه تمبك در خلیج فارس………………………. 73

شكل 7 : تغییرات سطحی تیرگی آب در خلیج فارس (Hisayuki Arakawa et al – 1998)…………………………………………… 75

شکل8 :جزایر ایران در خلیج فارس………………… 80

شکل 9 :تنگه های بین المللی…………………….. 85

شكل10: میزان تغییرات خط ساحلی در محدوده كشور امارات متحده عربی………………………………………….. 112

شكل 11: موقعیت جزایر جمیرا و جبل علی………….. 113

شكل12: میزات تغییرات خط ساحلی در كشورهای قطر و بحرین 116

شکل 13:مرزهای دریایی ایران…………………… 130

شكل 14 : عوارض زیست‌محیطی برخی از طرح‌های توسعه ساحلی 144

شكل15 : مناطق حساس دریایی ایران در سواحل خلیج فارس و دریای  150

نقشه 4-5. نقشه سیاسی دنیا با مرزهای خشكی و دریایی كشور 124

چکیده :

علم جغرافیای سیاسی یکی از مباحث وسیع علوم و بوجود آمده از یک واحد سازمان یافته سیاسی در یک قلمرو جغرافیایی خاص که دربر گیرنده حاکمیت دولت و فضای مشخص می باشد. این واحدهای سازمان یافته می توانداز هسته اولیه سیاسی،اجتماعی محدود تا سازمان های بین المللی متشکل از چند کشور را دربرگیرد.

در راس این واحدهای سیاسی حکومت با دولت مشخص در یک محدوده فضایی و ابعاد جغرافیایی خاص که بوسیله مرزهای سیاسی مشخص شده است. که این عامل بیانگر جدائی یک واحد متشکل سیاسی از واحد های دیگر است.خطوط مرزی،ضمن تعیین حدود یک مملکت، وسعت عملیات هیات حاکمه آن نیز می باشد. هر گونه اتفاق در مرزهای بین الملل بخصوص مرزهای دریایی کشور ها که حیطه دریایی دارند.بدون توافق طرفین دریا امکان پذیر نمی باشد.

حال با توجه به اتفاقات وجود قدرت های نوظهور در آینده،رشد صنعت و اقتصاد جهانی،تغییرات منطقه ای و توزیع ناهمگونی محیط و فضای جغرافیای طبیعی،نقش موثر دریا در قدرت و جامعه جهانی توسعه، عدم ضمانت اجرایی قوانین و مقررات دریایی وبا نگاهی به موقعیت ژئوپولیتیک خلیج فارس از لحاظ جغرافیای سیاسی و قدرتهایی جهانی، که چون مروارید زیبایی از دوران قدیم تاکنون ایران زمین را مزین نموده است. و گذشته از این مظهر، پیشینه دلاوران این سرزمین و بخشی از شناسنامه کشورمان به شمار میرود.

ساخت جزایر مصنوعی در سواحل کشور های مشرف به دریا بخصوص توسط کشورهای عربی همسایه جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس که بیشترین مالکیت جزایر آن به ایران تعلق دارد. می تواند چه تاثیری بر کشور های همسایه از لحاظ امنیت و منابع دریایی–اکوسیستم دریایی، زیست محیطی،توسعه پایدار ساحلی داشته باشد.

امروزه تمایل انسانها به ساخت جزایر مصنوعی و نوعی خشک کردن دریا امکان بهره گیری هر چه بیشتر در راستای اهداف بشر را فراهم می نماید.

خلیج فارس به عنوان گهواره آبی ایران و قلب تپنده خاور میانه یاد شده و دارای اکوسیستم منحصر به فرد در میان حوزه های آبی جهان می باشد. حال راهکارهای موثر در خصوص مقابله با تاثیرات و پیامد های   ساخت این گونه جزایر که حتی بتواند افکار جامعه جهانی را در این زمینه بسیج نموده تا پس از نشست های متعددو کارشناسی با حضور صاجب نظران این حوزه قوانین و مقررات تازه ای با توجه مقررات قبلی کنوانسیون های حقوق دریایی و توسعه پایدار ساحلی وضع گردد چیست.

ضمن آنکه محققان و صاحب نظران در این زمینه،بایستی نسبت به ارائه راهکارهای و ضوابط موثر در مورد ایجاداین جزایر که مورد اجماع جامعه بین الملل بوده و در آن حق و حقوق کشورهایی که حیطه دریا دارند رعایت گردیده باشد وضع و همگی ملزم به رعایت آن باشند اقدام نمایند.

واژه گان کلیدی : جزایر مصنوعی، خلیح فارس جغرافیای سیاسی، ژئوپولیتیک، دریا، مرز،محیط زیست

مقدمه

محیط جفرافیایی و جهان سیاست به گونه ای است که می تواند تمام طرز تفکرهاو سلیقه انسانها را به خود جلب کند.جغرافیدان ها به نحوه تاثیرگذاری سیاست نظم فضایی و نحوه تاثیر پذیری سیات از نظم فضایی می نگرند. در مراحل اول جفرافیای سیاسی دولت را به عنوان یک واحد سیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. جغرافیای سیاسی نه تنها حوزه های کوچکتر مانند حوزه های محلی بلکه در بر گیرنده حوزه بزرگتر چون ملی، فراملی ،منطقه ای و جهانی می باشد. با توجه به مشخصات جامعه بین الملل و تفاوت آن با جوامع داخلی که جامعه جهانی تشکیل شده از کشورهای مستقل که با یکدیگر روابط گوناگون سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و در کنار هم زندگی می کنند.

این جامعه جهانی دارای ویژگی های خاص خود چندی شامل اهداف غیر متشکل، ناهمگون و غیر واحد می باشد. و هر کشور دارای منافع مختلف و هدف خاص با توجه امنیت خود در نظر دارد. و هیچ مرکز یا مراجع بین الملی الزام آور که مجری قوانین مقررات بین الملل باشد وجود ندارد.

در فضای محیط جغرافیای سیاسی دنیا تمام کشور برای حفظ حیات منافع و امنیت ملی و حفظ تمامیت ارضی با توجه به مرزهای سیاسی مشخص شده که جداکننده یک واحد سیاسی از واحد دیگر است. در جهت تامین منافع و فراهم نمودن رفاه اجتماعی و آرامش و دیگر امکانات برای ملت خود در تلاش هستند.کاربرد جغرافیای سیاسی در حوزه های مختلف باعث شده تا ذهن افراد عادی روشنفکران دانشجویان اساتید بخصوص جغرافیدان ها را در مطالعه رویدادهای از این دست همسو سازد.

با توجه به شرایط طبیعی و اقلیمی و عدم توازن توزیع محیط جغرافیایی و جنبه های پنهان مفروضات محیط و نیروهای اجتماعی تعیین کننده خارج ار حیطه حوزه سیاسی دولتها کسی نمی داند چه حوادثی درآینده در شرف وقوع و چه سرنوشتی آینده کشورها را رقم می زند. (بعنوان مثال تحولات اخیر خاورمیانه )

نگرش به مناطق مختلف جغرافیای بسته به شرایط کشورها واقع در جهان چون پیشینه تاریخی، آزادی های سیاسی مدنی، اهمیت منطقه واولویت های نیروهای فرهنگی،سیاسی، اجتماعی، احزاب اقلیت ها فرعی و دینی، موسسیات مذهبی، افکار عمومی و سابقه حضور در مجامع بین المللی دارد.

امروزه آنچه در جغرافیای سیاسی مورد توجه مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. موقعیت محیط جغرافیایی نقش حیاتی آن در معادلات فرهنگی، اقتصادی،سیاسی، امنیتی و نظامی و تاثیر آن در امنیت جهانی می­باشد. منطقه حساس و حیاتی خلیج فارس که با توجه موقعیت استراتژیکی و ژئوپولیتیکی آن دارای سواحل طولانی وبا وجود یکی از تنگه های مهم بین المللی به نام هرمز دامنه تاثیرات آن از سطح منطقه فراتر رفته و قدرت های جامعه بین الملل را در اعصار مختلف متاثر ساخته است.

عدم وجود اصل تساوی کشورها در روابط بین الملل و نبود موازنه قدرت و رقابت در بین حفظ مرزها به عنوان یک واحد سیاسی حتی اگر کشور فاقد هر گونه وحدت طبیعی باشد. به لحاظ حفظ استقلال، منافع و اهداف ملی برای جمعیت مستقر در قلمرو آن یک امری بدیهی است.یک کشور در مطالعات جغرافیای سیاسی جای دارد. و از پیوند سه اصل سرزمین، ملت و حکومت تشکیل می شود.

بنابراین همه موضوعات با این مفاهیم و با بهره گرفتن از منابع، موقعیت طبیعی، فضایی بایستی هر زمان مورد بررسی و تجریه و تحلیل اساتید نخبگان علمی و مدیران با تجربه اهل فن قرار گیرد. و با ارائه نقطه نظرات و راهکارهای مفید و موثر بتوان با جامعه جهانی به رقابت پرداخت.

بااین توجه و تدابیر مشخص شده و هدفدار ضمن تعامل سازنده در روابط بین الملل بخصوص با کشور های همسایه در واقع نوعی همگرایی می توان به حفظ موقعیت سرزمینی، امنیت و آرامش جامعه و ضرورت زندگی انسان که از شخص گرفته تا خانواده، قوم، محله، شهر، جامعه و در راس آن اهداف ملی مورد نظر دست یافت. در عین حال بایستی نقش انسان را در چگونگی استفاده از عوامل جغرافیای مورد تاکید وبه همه عوامل موثر در فضای محیطی به صورت یک کل نگاه کرد. تا بتوان تاثیر این دو را بر قدرت و سیاست مملکت مورد بررسی قرار داد.

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول :

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   1-1 بیان مسئله:

علم جغرافیا سیاسی یکی از مباحث علوم بوجود آمده از یک واحد سیاسی سازمان یافته در یک قلمرو جغرافیای خاص که در بر گیرنده حاکمیت دولت و فضای مشخص می باشد.در راس این واحد سیاسی حکومت با دولت مشخص در یک محدوده فضایی که بوسیله مرزهای سیاسی مشخص که بیانگر یک واحد سیاسی متشکل از واحدهای دیگر است.از گذشته تا کنون اهمیت قلمرو دریایی بخاطر به کارگیری آن در زمینه کشتیرانی ماهیگیری به عنوان راه ارتباطی مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر اهمیت فوق دریاها به خاطر ثروت غیر قابل وصف، وجود منابع عظیم نفت گاز مواد معدنی، صید ماهی با رشد روز افزون آن به عنوان منبع حیاتی و پر اهمیت برای جوامع بشری می باشد.

ثروت نهفته در بستر و زیر بستر دریاها منابع غیر زنده و توزیع ناهمگون محیط جغرافیای از لحاظ بری و بحری و عوامل دخیل در آن چون علل جغرافیایی،اقتصادی، قدرت نظامی و استراتژیک وجود مرزهای قرار دادی مرزهایی که به صورت طبیعی از یکدیگر جدا نشده و بصورت خط فرضی می باشد. بدون شک منافع کشورها در سطوح مختلف فعالیتهای ویژه دریایی متفاوت است.

رشد اقتصادی پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات و توان فنی، عوامل سیاسی باعث شده تا بعضی از کشورهای که دارای سواحل و مرز دریایی می باشند نسبت به بهر برداری از منابع و منافع دریا از دیگران پیشی گرفته باشند.

باید یاد آور شد کشورهایی که دارای گذر گاه مهم آبی در دنیا می باشند از لحاظ تجارت بین المللی و ورود به آبهای آزاد چون تنگه هرمز در خلیج فارس و اهمیت بخشیدن به جایگاه ژئوپولیتیکی ایران و داشتن موقعیت گذرگاهی که از قدیم الایام چهارراه تمدنها و مورد توجه قدرت های بزرگ چه از لحاظ جغرافیای سیاسی و چه از جنبه قدرت نظامی بوده است.

در خصوص مرز و جایگاه آن همیشه مرزها از جمله پارامترهای اصلی در جغرافیای سیاسی بوده اند. صیانت از مرزها و حفظ استقلال و تمامیت ارضی با توجه مرزهای قراردادی و مشخص شده بین کشورها و مورد قبول جامعه بین الملل یک از اساسی ترین وظیفه دولتها در عصر حاضر است.از زمان های قدیم اختلافات مرزی یکی از علل بروز تنش در روابط بین کشورها بوده که در حتی بعضی ازموارد منجر به جنگ بین دولتها شده است. بر این اساس کشورها در قراردادهای دو جانبه با همسایگان خود سعی نموده اند مرزهای زمینی، دریایی و هوایی خود را مشخص نمایند.

اکثریت بالایی از کشورها با دریا مرتبط هستند. در عین حال تعین مرزهای دریایی کار آسانی نیست زیرا در مورد میزان آبهای ساحلی و سایر منطق دریایی و هم چنین روش های تعیین مرز دریایی اختلاف نظر وجود دارد.

مسئله اصلی در این تحقیق ایجاد جزایر مصنوعی در سواحل کشورها و تاثیر آن بر نظام حقوقی آبهای باتاکید برمنطقه خلیج فارس که در حال حاضر موقعیت ویژه ای را در ژئواستراتژی و ژئوپولیتیکی قدرت های جهانی دارا می باشد.

حال اینکه کنوانسیون حقوق دریا در سال های 1958 و 1982   ساخت جزایر مصنوعی مجاز دانسته و کشورها حق دارند. برای اهداف پژوهشی، تحقیقاتی و بهر برداری از منابع دریایی نسبت به ساخت اینگونه جزایر در حوزه دریایی تحت نظارت خود مبادرت نمایند.

ساخت این گونه جزایر با توجه به قوانین و مقررات و ضع شده برای دریاها ،فاقد مرز دریایی و در اصل کشورهای سازنده نمی تواندد ادعایی در این خصوص داشته باشند.

در این راستا حرکت روبه افزایش ساخت جزایر مصنوعی در دریای خزر و به طورخاص در منطقه ژئوپولیتیک خلیج فارس توسط کشورهای عربی این حوزه از جمله امارات متحده عربی،بحرین،کویت و قطر و اینکه برابر گزارشات بین اللمل و منطقه ای رفت و آمد تانکرهای نفت کش درخلیج فارس پالایشگاه ها،سکوی های نفتی و تاسیسات بندری و ساحلی موجب شده تا خلیج فارس به آلوده ترین نقاط جهان مبدل گردد.

فصل اول کلیات… 3

بیان مساله. 4

هدفهای تحقیق.. 5

سوالات یا فرضیه های تحقیق.. 6

فصل دوم: 8

رمانس…. 8

فصل سوم: 23

آرا و نظرات نورتوپ فرای.. 23

نظریۀ میتوس…. 34

میتوس بهار: کمدی.. 42

میتوس پاییز: تراژدی.. 48

میتوس زمستان: طنز و هزل.. 53

فصل چهارم: 57

فرای و رمانس…. 57

کلیات… 58

دعوت… 64

ردّ دعوت… 65

امداد غیبی.. 66

عبور از نخستین آستان.. 67

شکم نهنگ…. 68

آیین تشرف… 68

جادۀ آزمونها. 69

زن در نقش وسوسهگر. 71

آشتی و یگانگی با پدر. 72

خدایگان.. 74

برکت نهایی.. 75

بازگشت… 76

نتیجه. 78

فصل پنجم: 79

 

بررسی نمونهای.. 79

شروع قصه. 80

مطابقت الگو و داستان.. 88

منابع.. 91

نمایشنامه. 94

داستانی میان همین کتابهای ساده. 9
چکیده

رمانس به عنوان یکی از گونه­ های شناخته شدۀ ادبیات سهم عمده­ای از تاریخ ادبیات را داراست. به همین دلیل نظریه­پردازانی چون فرای در نوشته­های خود این گونه را مورد مداقه قرار داده­اند و آن را تجزیه و تحلیل کرده ­اند. فرای با توجه به الگوی اسطوره­ای که برای گونه­ های مختلف ادبیات ارائه می­ کند، رمانس را نیز مورد بازنگری قرار داده است. در این نوشته با گذری کوتاه بر تعریف و تاریخچه رمانس در اروپا تلاش شده بر اساس نظریات نورتوپ فرای در مورد گونه­ های ادبی و به ویژه نظریۀ میتوس­ها، الگویی ساختاری برای رمانس ایرانی ارائه گردد. در این جا برای منطبق ساختن الگوی ارائه شده با نمونه ­ای از رمانس ایرانی، سمک عیار انتخاب شده است.
پیشگفتار
همیشه در زندگی دقایق و لحظاتی هست که آدم از فکر کردن به آن­ها لذت می­برد، ساده­ترش این­که قند در دل آدم آب می­ شود. قبولی دانشگاه هم برای من همین طور بود. اما این موضوع شروع راهی بود که آن­قدر هم که می­گفتند ساده نبود. زیاد شنیده بودم که کارشناسی­ارشد که چیزی نیست، چشم بهم می­زنی تمام شده، مدرکت را گرفته­ای. شاید آن­ها قدرت دیگری داشته اند یا چراغ جادویی در جیب! برای من که این­طور نبود. پایان نامه خود بدل شد به جاده­ای که گذشتن از آن خود شد هفت­خوان. از انتخاب موضوع و پذیرفته شدن آن که گذشتم تازه رسیدم به جمع­آوری منابع. مراحل تحقیق و پژوهش هر روز سخت­تر می­شد و در میان مشکلات یکی پس از دیگری رخ می­نمود. مشکلات پایان دادن به این مقطع تحصیلی خود کم نبودکه به ناگاه دست روزگار برگ دیگری ورق زد و مشکلات فردی بدل به قوزی شد روی قوز دیگر.

گله­گذاری دردی را دوا نمی­ کند و همین بس که اکنون این رساله آمادۀ دفاع شد. اما مساله جالب برای من تداخل زندگی شخصی­ام با موضوع پایان نامه­ام بود. در میان گرفتاری­های شخصی رفتن به سراغ رمانس، احساس دوگانه و غریبی در من ایجاد می­کرد. خواندن قصۀ شهسواران و عیاران و سفر با آن­ها به دنیای خیال و گشت و گذار در سرزمین­های ناشناخته لحظاتی پر از خوشی و سبک و بالی در دلم ایجاد می­کرد. روزها به کاری خشک و تکراری مبتلا بودن و شب­ها از قصه­ای به قصۀ دیگر سرک کشیدن؛ حدیث تمام این روزها و ماه­های من بود.

دکتر حیدر لطفی

 

 

 

93 – 1392

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مندرجات	صفحه
چکیده :	1
فصل اول کلیات تحقیق	3
1 – 1- مقدمه و بیان مسئله	4
1 – 2 – اهمیت و ضرورت تحقیق	4
1 – 3 – سؤال پژوهش	5
1 – 4 – فرضیه تحقیق	5
1 – 5 – اهداف پژوهش	5
1 – 6 – هدف کاربردی و بهره وران	6
1 – 7 – روش تحقیق	6
1 – 8 – شیوه های گردآوری داده ها و اطلاعات	6
1 – 9 – محدودیت ها و موانع تحقیق	7
1 – 10 – محدوده مورد مطالعه و مقطع زمانی	7
1 – 11 – پیشینه تحقیق	7
1 – 12 – واژه ها و مفاهیم کلیدی	8
فصل دوم مبانی نظری تحقیق	15
2 – 1 – عوامل تهدید کننده امنیت ملی	16
2 – 1 – 1 – تهدیدات اقتصادی	17
2 – 1- 1 – 1 – چالش های ساختاری اقتصاد	17
2 – 1 – 1 – 2 – حفره های اقتصادی دولت	18
2 – 1 – 1- 3 – تحریم های اقتصادی بین المللی	24
2 – 1- 2 – تهدیدات سیاسی	24
2 – 1- 2 – 1 – تحریم های سیاسی بین المللی	25
2 – 2 – 1 – 2 – حفره های سیاسی دولت	25
2 – 1- 2 – 3 – ایدئولوژی های سیاسی معاند حکومت	29
2 – 1- 3 – تهدیدات فرهنگی ، اجتماعی	30
2 – 1- 3 – 1- تهدیدات نرم	32
2 – 1 – 3 – 2 – حفره های فرهنگی و اجتماعی دولت	32
2 – 1 – 3 – 3 – بحران های هویتی	37
2 – 1- 4 – تهدیدات طبیعی و زیست محیطی	37
2 – 1- 5 – تهدیدات نظامی	39
2 – 2- تطبیق و ارزیابی تهدیدات امنیت ملی با روش ماتریس تحلیل	40
2 – 2- 1 – ارزیابی تهدیدات امنیت ملی با روش ماتریس تحلیل در زمان صلح و جنگ	45
فصل سوم محدوده جغرافیایی تحقیق	46
3 – 1 – موقعیت جغرافیایی استان گیلان	47
3 -1 – 1- مرز استان	47
3 – 1- 2- وضعیت دریای خزر	48
3 -1 – 3 – رودخانه آستارا چای	49
3 – 2- موقعیت جغرافیایی آستارا	49
3 – 2- 1- وضعیت صنعت گردشگری و جاذبه های توریستی	50
3 – 2- 3 – بیشینه تاریخی ، زبان ، مذهب ، قومیت ، علما و مشاهیر	50
3 – 2- 4 – وضعیت اقتصادی	51
3 – 2- 5- صنعت	51
3 – 2- 6 – کشاورزی	51
3 – 2- 6 – 1- دامداری	52
3 – 2- 7- فرهنگی	52
3 – 2- 8- تقسیمات کشوری	52
3 – 2- 9 – آب و هوا	53
3 – 2- 10 – خاکها	53
3 – 2- 11 – منابع آبی	54
3 – 2- 12- پوشش گیاهی	55
3 – 3- وجه تسمیه شهر آستارا	55
3 – 4- شهر در گذر زمان	56
3 – 5- اثرات تحولات تاریخی شهر آستارا از نظر سیاسی اقتصادی	57
3 – 6 – تحولات اقتصادی	60
3 – 7 – تحولات اجتماعی	61
3 – 8 – رشد و میزان جمعیت	63
3 – 8 – 1- پراکندگی جمعیت	63
3 – 8 – 2 – مهاجرت	64
3 – 9 – مشارکت عمومی و احزاب محلی	65
3 – 10 – میزان نارضایتی ها	66
3 – 11 – تعریف مرز و ویژگی های آن	67
3 – 11 – 1 – مرز ، موقعیت و اهمیت آن در ایران	67
3 – 11 – 2 – چگونگی و میزان ارتباط با کشور مقابل و معاهدات و پروتکل های مرزی	70
فصل چهارم یافته های تحقیق	74
مقدمه	75
4 – 1- یافته های توصیفی – تحلیلی	75
4 – 2 – اهمیت قفقاز و جمهوری آذربایجان برای جمهوری اسلامی ایران	75
4 – 3 – تغییر در ژئوپلتیک مرزهای شمالی ایران	77
4 – 4- استقلال جمهوری آذربایجان و تأثیر آن بر امنیت ایران	79
4 – 5 – سابقه روابط ایران و آذربایجان	80
4 – 6 – مناسبات ایران و آذربایجان	81
4 – 6 – 1 – فشار ایالات متحده آمریکا بر آذربایجان برای توسعه نیافتن مناسبات	81
4 – 6 – 2 – نقش اسرائیل برای توسعه حوزه نفوذ در قفقاز	82
4 – 6 – 3 – تبلیغات منفی رسانه ها و مطبوعات جمهوری آذربایجان علیه ایران	82
4 – 6 – 4 – تبلیغات پان ترکیستی آذربایجان با شعار وحدت آذربایجانی های جهان	83
4 – 6 – 6 – بحث پایگاه غلبه و موضع گیری آذربایجان در این مورد	83
4 – 6 – 7 – تبلیغات دینی ایران برای جذب بیشتر شیعیان آذربایجان	84
4 – 6 – 8 – برقراری مناسبات نزدیک با ارمنستان به عنوان کشور اشغالگر 20% خاک آذربایجان	84
4 – 6 – 9 – تبلیغات منفی شبکه تلویزیونی سحر و صدای آذری در تهران و تبریز	84
4 – 6 – 10 – اختلاف نظر بر سر تقسیم قلمرو سرزمینی در خزر	85
4 – 7 – توطئه های فرهنگی دولت باکو در منطقه مرزی شهرستان آستارا	85
4 – 8 – امکانات مناسب برای توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان	86
4 – 9 – نظام منطقه ایی دریای خزر	90
4 – 10 – تحلیل آماری نقش شهرستان آستارا در روابط ژئوپلتیک ایران و جمهوری آذربایجان	91
فصل پنجم نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها	117
5 – 1- ارزیابی فرضیه ها	118
5 –2– آزمون فرضیات	122
5–3– نتیجه گیری	123
پیوست : منابع	126
منابع   فهرست جداول جدول-2-1: ماتریس زمان هشدار و توان آسیب رسانی تهدید جدول 2-2: ماتریس ارزیابی احتمال خطر جدول2-3: رویکرد محاسبه ی احتمال تهدیدات جدول 2-4: تعیین احتمال استراتژیک تهدیدات انتخاب شده جدول 3-1: آخرین تقسیمات کشوری شهرستان آستارا جدول 3-2: جمعیت مناطق شهری و روستایی آستارا در سال 1385 جدول 4-1: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط تاریخی و اجتماعی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-2: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط دینی و مذهبی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-3: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط مرزی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-4: نقش شهرستان آستارا در ایجاد همگرایی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-5: نقش شهرستان آستارا در تسهیل روابط ترانزیتی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-6: نقش شهرستان آستارا در مبارزه با قاچاق کالا بین ایران و آذرباییجان جدول 4-7: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط زیست محیطی ایران و آذرباییجان جدول 4-8: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط امنیتی سیاسی ایران و آذرباییجان جدول 4-9: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط فرهنگی ایران و آذرباییجان جدول 4-10: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط اقتصادی ایران و آذرباییجان جدول 4-11: نقش شهرستان آستارا در ایجاد بازارهای مشترک بین ایران و آذرباییجان جدول 4-12: نقش شهرستان آستارا در توسعه گردشگری وتوریستی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-13: نقش شهرستان آستارا در توسعه نفوذ سیاسی ایران در حوزه قفقاز جدول 4-14: نقش شهرستان آستارا در توسعه قدرت ملی ایران در حوزه خزر جدول 4-15: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه خزر جدول 4-16: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه قفقاز جدول 4-17: نقش شهرستان آستارا در توسعه مذهب شیعه در حوزه قفقاز جدول 4-18: نقش شهرستان آستارا در مبادلات اقتصادی ایران در حوزه قفقاز جدول 4-19: نقش شهرستان آستارا در تقویت علایق مشترک بین ایران و آذرباییجان جدول 4-20: نقش شهرستان آستارا در تسهیل برقراری روابط آذرباییجان با کشورهای حوزه خلیج فارس جدول 4-21: نقش شهرستان آستارا در تسهیل حضور آذرباییجان در سازمان کنفرانس اسلامی جدول 4-22: نقش شهرستان آستارا در توسعه مشارکتهای سرمایه گذاری بین ایران و آذرباییجان جدول 4-23: نقش شهرستان آستارا در توسعه تجارت چمدانی بین ایران و آذرباییجان جدول 4-24: نقش شهرستان آستارا در روابط منطقه ای ایران و آذرباییجان جدول 4-25: نقش شهرستان آستارا در چشم انداز روابط ایران و آذرباییجان جدول 5-1: آزمون تی تست یک طرفه برای فرضیه اول جدول 5-2: آزمون تی تست یک طرفه برای فرضیه دوم جدول 5-3: آزمون تی تست یک طرفه برای فرضیه سوم فهرست نمودارها نمودار 4-1: الگوی نظام منطقه ای دریای خزر نمودار4-2: بخش های تشکیل دهنده نظام منطقه ای دریای خزر نمودار 4-3: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط تاریخی و اجتماعی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-4: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط دینی و مذهبی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-5: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط مرزی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-6: نقش شهرستان آستارا در ایجاد همگرایی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-7: نقش شهرستان آستارا در تسهیل روابط ترانزیتی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-8: نقش شهرستان آستارا در مبارزه با قاچاق کالا بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-9: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط زیست محیطی ایران و آذرباییجان نمودار 4-10: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط امنیتی سیاسی ایران و آذرباییجان نمودار 4-11: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط فرهنگی ایران و آذرباییجان نمودار 4-12: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط اقتصادی ایران و آذرباییجان نمودار 4-13: نقش شهرستان آستارا در ایجاد بازارهای مشترک بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-14: نقش شهرستان آستارا در توسعه گردشگری وتوریستی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-15: نقش شهرستان آستارا در توسعه نفوذ سیاسی ایران در حوزه قفقاز نمودار 4-16: نقش شهرستان آستارا در توسعه قدرت ملی ایران در حوزه خزر نمودار 4-17: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه خزر نمودار 4-18: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه قفقاز نمودار 4-19: نقش شهرستان آستارا در توسعه مذهب شیعه در حوزه قفقاز نمودار 4-20: نقش شهرستان آستارا در مبادلات اقتصادی ایران در حوزه قفقاز نمودار 4-21: نقش شهرستان آستارا در تقویت علایق مشترک بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-22: نقش شهرستان آستارا در تسهیل برقراری روابط آذرباییجان با کشورهای حوزه خلیج فارس نمودار 4-23: نقش شهرستان آستارا در تسهیل حضور آذرباییجان در سازمان کنفرانس اسلامی نمودار 4-24: نقش شهرستان آستارا در توسعه مشارکتهای سرمایه گذاری بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-25: نقش شهرستان آستارا در توسعه تجارت چمدانی بین ایران و آذرباییجان نمودار 4-26: نقش شهرستان آستارا در روابط منطقه ای ایران و آذرباییجان نمودار 4-27: نقش شهرستان آستارا در چشم انداز روابط ایران و آذرباییجان نمودار 5-1: میزان نقش پذیری آستارا در زمینه های مختلف به عنوان پیوند دهنده ارتباط ایران و آذرباییجان چکیده انگلیسی	127       42 43 43 44 53 63 64 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102   103   104 105 106   107 108 109 110   111   112 113 114 115   116 117 122 123 123     90 90 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 131

 

 

چکیده

تأمین امنیت ملی از اولویت های دولت ها در سیاست گذاری ملی و منطقه ای محسوب گردیده که همواره در تدوین آن تلاش می شود ؛ تهدیدها ، چالش ها و فرصت ها شناسایی و نیز تأثیر مکان های مختلف جغرافیایی بر آن مدنظر قرار گیرد . امنیت ملی به الزاماتی اشاره می کند که بقای دولت ملی را از طریق بکارگیری اقتصاد ، ارتش و توان سایسی و استفاده از ابزار دیپلماسی حفظ نماید . از این رو در شناخت ظرفیت های مناطق جغرافیایی و میزان تأثیرگذاری هر یک از آنها بر امنیت ملی سعی می شود تهدیدها شناسایی و در جهت مقابله با آن و نیز تبدیل چالش ها به فرصت اقدام لازم صورت پذیرد .

کشور جمهوری اسلامی ایران با توجه به اینکه در منطقه جنوب غرب آسیا قرار گرفته است جایگاه ویژه ای را در سیاست گذاری های جهانی به خود اختصاص دادهبه نحوی که در ساختار ژئوپلیتیک این منطقه به طور مؤثر نقش آفرینی می نماید. از آنجائی که این کشور دارای مرزهای خشکی و دریایی با کشورهای همجوار خود می باشد الزاماً چالش هایی را در مناطق مرزی از لحاظ نظارتی و نیز پایش اطلاعاتی دارا است که می تواند از طریق مناطق همجوار مرز به خصوص در خشکیچالش هایی را برای کشور به همراه داشته باشد .

استان گیلان یکی از استان های شمالی ایران است که مشمول بر 16 شهرستانمی باشد که از طریق شهرستان آستارا که در محور شمال غربی ترین نقطه این استان واقع است با جمهوری آذربایجان همسایه و دارای مرز زمینی می باشد . طول مرزهای خشکی استان با جمهوری آذربایجان 5/38 کیلومتر و طول حوزه مأموریتی مرزبانی در دریا نیز حدود 270 کیلومتر از دهانه پل مرزی تا انتهای بخش چابکسر می باشد .

با توجه به وجود مرز زمینی در شهرستان آستارا و اهمیت پایش اطلاعاتی ، امنیتی و انتظامی آن که می تواند در برگیرنده چالش ها و تهدیدهای متعدد برای جمهوری اسلامی ایران باشد لذا کارکرد مرز در ورود و خروج اتباع بیگانه و نیز فعالیت های دولت جمهوری آذربایجان که دارای روابط گژدار و مریض با جمهوری اسلامی ایران می باشد به خصوص با توجه به فعالیت های عوامل وابسته به دشمنان ایران از جمله رژیم صهیونیستی می تواند امنیت ملی را از طریق شهرستان مذکور تحت تأثیرواقع کند .

در این پایان نامه با روش ماتریس تحلیل ضمن بررسی انواع تهدیدهایی که در مرزهای بین المللی شهرستان آستارا می تواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با چالش مواجه سازد ، به مناقشات مرزی در این شهرستان فی مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان پرداخته و سطح درجه ای تهدید امنیت ملی را در این موضوع مشخص می نماید .

لذا به نظر می ردس افزایش فعالیت های قدرت های فرا منطقه ای در جمهوری آذربایجان به خصوص در حوزه پایگاه های جاسوسی و نیز رصدهای اطلاعاتی به ویژه در مناطق مرزی آستارا می تواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با تهدید مواجه نماید و همچنین تبدیل شدن جمهوری آذربایجان به عنوان پایگاهی برای مخالفان جمهوری اسلامی ایران می تواند تهدیدهای امنیتی خاصی را برای کشور ایران اسلامی به همراه داشته باشد . مضافاً عملکرد مرزی در شهرستان آستارا اعم از تعاملات و مناقشات مرزی می تواند تأثیرهای به سزایی بر امنیت جمهوری اسلامی ایران داشته باشد .

 

واژگان کلیدی :

امنیت ملی ، جمهوری اسلامی ایران ، جمهوری آذربایجان ، شهرستان آستارا ، ژئوپلیتیک ، منافع ملی ، قدرت های فرامنطقه ای

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

1 – 1 – بیان مسئله

تحلیل ساختارهای امنیتی یک منطقه برآمده از مؤلفه های خاص جغرافیایی ، سیاسی ، اقتصادی و … است . قاعدتاً هر منطقه ای که جوار مرزهای بین المللی قرار بگیرد دارای ویژگی ها و حساسیت های خاصی برای حاکمیت خواهد شد . لذا تبیین میزان اثرگذاری آن بر امنیت ملی می تواند به جایگاه آن در اتخاذ راهبردهای داخلی و خارجی کمک نماید . امنیت مؤلفه ای متغیر است که همواره با سایر مؤلفه ها چون اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و … در نظر گرفته شده و نیز سنجیده می شود . بنابراین شناخت تهدیدهای داخلی و پیرامونی برای پیشگیری و مقابله با آن ضروری و این موضوع در راستای برنامه ریزی های امنیتی تجلی می یابد .

موقعیت جغرافیایی شهرستان آستارا از توابع استان گیلان که دارای مرزهای زمینی و دریایی با جمهوری آذربایجان می باشد ، می تواند در شکل گیری راهبردهایی که متضمن منافع ملی کشور است مؤثر باشد . روابط مرزی متقابل و همچنین چالش هایی که میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران وجود دارد می تواندحساسیت های این منطقه مرزی را برجسته نماید . با این حال تبیین جغرافیای سیاسی شهرستان آستارا به خصوص تأثیر وجود مرزها بر امنیت محلی و منطقه ای تبیین گر جایگاه این شهرستان در ارزیابی امنیت ملی باشد و انواع تهدیدهایی که از طریق مرزهای بین المللی ایران در شهرستان آستارا وجود دارد برآمده از روابط کژدار و مریض دولت آذربایجان و نیز روابط آنها با قدرت های فرا منطقه ای همچون آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد . از این رو فعالیت های پایگاه های جاسوسی و اطلاعاتی در این کشور به خصوص در مناطق مرزی با جمهوری اسالمی ایران منجر به ایجاد تهدید امنیتی علیه ایران می گردد . همچنین تبدیل شدن کشور آذربایجان به پایگاهی برای برخی از مخالفان جمهوری اسلامی ایران باعث شده است مناقشات و تعاملات در مناطق مرزی دو کشور با حساسیت بیشتری رصد گردد .

 

1 – 2 – اهمیت و ضرورت تحقیق

پایش تهدیدهای امنیتی امری محدود به زمان خاص نیست بلکه همواره با تغییر در سیاست ها ، رویه ها و نیز بروز چالش ها می تواند صورت پذیرد . این موضوع محدود به تحولات مکانی خاص نیز می تواند نباشد بلکه برخی از مناطق با تحولات محلی ، منطقه ای و حتی بین المللی تأثیر پذیر می شوند . مرزهای بین المللی نیز به این ترتیب می باشند . یعنی دگرگونی در روابط دو یا چند کشور با یکدیگر و یا اعمال سیاست های قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای باعث تحولات سیاسی و امنیتی در مرزها می شود . شهرستان آستارا شمالی ترین شهرستان استان گیلان دارای مرزهای خشکی و آبی با جمهوری آذربایجان است اگر چه هنوز مرزهای آبی کشورهای حوزه دریای خزر تعیین نشده است اما در مرزهای سرزمینی مشخص و روابط مرزی در جریان است . از آنجائی که جمهوری آذربایجان به دلیل برخی از سیاست های جمهوری اسلامی ایران در بدو جدایی از شوروی و نیز در مسئله جنگ این کشور با ارمنستان رویکردهای پرابهام در سیاست خارجی خود با جمهوری اسلامی ایران داشته و دارد ، فلذا در برخی از مواقع دیده شده است که اقداماتی علیه منافع ملی ایران صورت داده که می توان از گسترش روابط خود با رژیم صهیونیستی به عنوان یکی از این اقدامات نام برد. فلذا شناخت تهدیدهایی که می تواند امنیت ملیجمهوری اسلامی ایران را از طریق این منطقه با تهدید یا چالش مواجه سازد از ضرورت هایی است که این تحقیق بدان می پردازد .

 

1 – 3 – سؤال پژوهش

سؤالی که این تحقیق در جستجوی یافتن پاسخ برای آنها خواهد بود ، بدین شرح مطرح است :

1 – چه تهدیدهایی در مرزهای بین المللی شهرستان آستارا می تواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با چالش مواجه سازد ؟

2 – مناقشات مرزی در شهرستان آستارا فی مابین جمهوری اسلامی ایران وجمهوری آذربایجان چه درجه ای از تهدید را داراست ؟

 

1 – 4 – فرضیه های تحقیق

با توجه به سؤال پژوهش فرضیه های ذیل برای نیل به آن تدوین و ارائه شده است :

1 –به نظر می رسد تهدیدات خارجی با افزایش فعالیت های قدرت هایفرا منطقه ای در جمهوری آذربایجان به خصوص در حوزه پایگاه های جاسوسی و نیز رصدهای اطلاعاتی به ویژه در مناطق مرزی آستارا می تواند امنیت ملیجمهوری اسلامی ایران را با تهدید مواجه نماید .

2 – به نظر می رسد عملکرد مرزی در شهرستان آستارا اعم از تعاملات و مناقشات مرزی از درجه تهدیدات نظامی داشته باشد .

 

1 – 5 – اهداف پژوهش

باتوجه به اهمیت مسأله امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و نقش مرز شهرستان آستارا و سیاست های کشور آذربایجان و ایران در ایجاد چالش امنیتی این تحقیق به دنبال نیل به اهداف ذیل می باشد :

1 – گونه شناسی و احصاء تهدیدات امنیت ملی در شهرستان آستارا

2 – شناسایی تهدیدات فعالیت های قدرت های فرامنطقه ای از طریق مرزهای بین المللی شهرستان آستارا

3 – شناسایی چگونگی تأثیر فعالیت های مرزی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

 

1 – 6 – هدف کاربردی و بهره وران

شناسایی چالش ها و تهدیدات امنیتی ایران در شهرستان آستارا و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران از دیدگاه های مختلف و تحلیل سیاست های جمهوری آذربایجان در این رابطه می تواند مورد استفاده دانشجویان محققان و پژوهشگران مسائل امنیتی و نیز وزارت امور خارجه کشور و نیز ادارات و سازمان هایی که در حوزه امنیت پژوهی فعالیت دارند مورد استفاده واقع گردد .

 

1 – 7 – روش تحقیق

روش تحقیق در این پژوهش مطالعه اسنادی – تاریخی و نیز بهره گرفتن از روش کتابخانه ای ( کتب و مقالات ) و در نهایت برداشت های میدانی نیز می باشد . همچنین برای بررسی و ارزیابی تأثیرات تهدیدات امنیت ملی در شهرستان آستارا از مدل ماتریس تحلی جهت حصول نتایج کاربردی استفاده می گردد .

 

1 – 8 – شیوه های گردآوری داده ها و اطلاعات

شیوه گردآوری اطلاعات مورد نظر این پایان نامه با بهره گرفتن از کتاب های مربوط و نیز بهره گیری از متون داخلی و خارجی ، اسناد و مدارک موجود ، استفاده از گزارشات مؤسسات و نهادهای تحقیقاتی و سیاسی و … و نیز استفاده از شبکه جهانی اینترنت و از نرم افزارهای کاربردی چون : فتوشاپ [1]- وُرد [2] و اکسل [3] برای تدوین و هر چه بهتر تکمیل شدن این پایان نامه استفاده شده است .

[1]- Photoshop

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

ساختار جمعیتی و قومیتی دراسلامشهرو نقش آن در امنیت منطقه با تأکید بر همگرایی اقوام

فهرست

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول

• مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 3
• بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش …………………………………………………………………………………………….. 6

1-4-هدف کلی ……………………………………………………………………………………………………………………………8

1-5-اهداف اختصاصی ………………………………………………………………………………………………………………….8

1-6-هدف کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………………..8

1-7-فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………..8

1-7-تعاریف متغیرها : ……………………………………………………………………………………………………………………9

امنیت : …………………………………………………………………………………………………………………………………………9

احساس امنیت : …………………………………………………………………………………………………………………………….9

مهاجرت: ……………………………………………………………………………………………………………………………………11

حاشیه نشینی : ……………………………………………………………………………………………………………………………..11

فصل دوم

2-1-تاریخچه اسلامشهر……………………………………………………………………………………………………………….14

2-2-موقعیت جغرافیایی اسلامشهر…………………………………………………………………………………………………..16

2-3- ساختار جمعیتی اسلامشهر …………………………………………………………………………………………………….20

2-4- علل و عوامل جذب مهاجران به اسلامشهر و پهنه پیرامونی آن: ……………………………………………………21

فصل سوم

3-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..26

3-2-امنیت…………………………………………………………………………………………………………………………………26

3-3-ویژگی های امنیت ……………………………………………………………………………………………………………….29

3-4-ابعاد امنیت………………………………………………………………………………………………………………………….30

3-5-دیدگاه و نظریه های امنیت …………………………………………………………………………………………………..30

3-6-قومیت……………………………………………………………………………………………………………………………….34

3-7- اشتراک الگویی در قومیت‌های ایران………………………………………………………………………………………37

3-8- رابطه قومیت و امنیت………………………………………………………………………………………………………….39

3-9-عوامل مؤثر در همگرایی اقوام………………………………………………………………………………………………41

الف) نژاد: ………………………………………………………………………………………………………………………………..41

ب) زبان و فرهنگ: ……………………………………………………………………………………………………………………41

ج) آداب و رسوم و سنن اجتماعی: ………………………………………………………………………………………………42

د) دین و مذهب: ………………………………………………………………………………………………………………………42

هـ) سرزمین مشترک: ………………………………………………………………………………………………………………..42

و) عامل اقتصادی: …………………………………………………………………………………………………………………….43

3-10-عوامل مؤثر بر واگرایی : ………………………………………………………………………………………………….44

3-11- تهدیدات ناشی از تنوع و تعدد قومی…………………………………………………………………………………..45

3-11-1- منازعات قومی: ……………………………………………………………………………………..…………………..45

3-11-2- ضعف انسجام ملی « همگرایی و واگرایی»:………………………………………………………………….45

11-3-آسیب های امنیتی ناشی از مناقشات اقوام مشابه در کشورهای همجوار…………………………………..46

3-11-4- هزینه بالای حفظ انسجام ملی……………………………………………………………………………………46

3-12- فرصتهای ناشی از تنوع قومی………………………………………………………………………………………..47

3-12-1- تکثر فرهنگی ………………………………………………………………………………………………………..47

3-12-2- تنوع قومی و توسعه حوزه تأثیر ملی…………………………………………………………………………..48

3-12-3- تنوع قومی عامل توزیع فضایی جمعیت ……………………………………………………………………..48

3-12-4- تنوع قومی عامل رقابت بین اقوام ……………………………………………………………………………..48

3-12-5- قومیتهای فرامرزی و قابلیت تعاملات اقتصادی…………………………………………………………….49

3-13- علل شکل گیری حاشیه نشینی: ……………………………………………………………………………………49

3-13-1- مطالعات ارنست بوكر[1] و لویس ویرث[2] …………………………………………………………………….49

3-13-2- نظریه كلود گرون[3] ……………………………………………………………………………………………….50

3-13-3-نظریه استعمار……………………………………………………………………………………………………….51

3-13-4-دیدگاه حاشیه نشینی در مورد كشورهای در حال توسعه ……………………………………………..51

3-13-5- نظریه سه سطحی تحلیلی حاشیه نشینی……………………………………………………………………..52

3-14- علت مهاجرت اقوام ………………………………………………………………………………………………….54

 

3-15- پیامدهای مهاجرت ………………………………………………………………………………………………….55

فصل چهارم

4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….65

4-2- پیشینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….65

فصل پنجم

5-1- چالش ها و فرصت ها و نتیجه گیری………………………………………………………………………………78

5-2- پیشنهادات اجرایی……………………………………………………………………………………………………..83

5-3- پیشنهادها و راهکارهای مناسب برای همگرایی و انسجام ملی و جلوگیری از فعالیت‌ها

و تنش‌های قومی ………………………………………………………………………………………………………………85

منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………………………………..86

 

چکیده :

هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار جمعیتی وقومیتی در اسلامشهر و نقش آن در امنیت منطقه

با تأکید بر همگرایی اقوام است . این پژوهش که با روش ) اسنادی – کتابخانه ای ( انجام

شده است درصدد است با بررسی ساختار جمعیتی و قومیتی در اسلامشهر به نقش این مهم در

امنیت منطقه بپردازد. اسلامشهر به دلیل مجاورت با پایتخت کشور، تهران ، بعد از تهران و ورامین

سومین شهرستان پرجمعیت استان تهران است. این شهرستان با دو پدیده مهاجرت و حاشیه نشینی

روبرو است که علل و عوامل آن و تبعات و پیامدهای آن در شهرستان در این پژوهش مورد بررسی

قرار می گیرند. در ادامه دلیل تنوع قومیت در اسلامشهر، این پژوهش به این مهم می پردازد که چه

عواملی سبب همگرایی اقوام می شود و بر این مهم توجه دارد که با شناسایی عوامل اثر گذار بر

همگرایی اقوام و تقویت این عوامل، می توان شاهد امنیت بیشتری در منطقه بود که بر این اساس و

با مرور مطالعات انجام شده در این زمینه، راهکارهایی اجرایی ارائه داده است.

کلید واژه ها : همگرایی اقوام ، تنوع قومیتی ، ساختار جمعیتی ، اسلامشهر

 

• مقدمه

ایران کشوری چند قومی است ووحدت و یکپارچگی آن مرهون همزیستی اقوام مختلف است و از این رو شناخت مشترکات اجتماعی اقوام به ویژه خصوصیاتی که سبب تسهیل و همگرایی اقوام می شود حایز اهمیت اساسی است( یوسفی: 1380: 202). تعدد گروه‌های قومی دارای گرایش سیاسی در جوامع معاصر،‏ به علت تفاوت‌های ماهیتی با نظام‌های سیاسی حاكم،‏ منشأ بالقوه‌ای برای تضعیف وفاق و تهدیدی برای انسجام ملی كشورها به‌شمار می‌آید. وجود فرضیه قومیت و به تبع آن تصور تضعیف امنیت ملی،‏ به فرضیه‌ای تعمیم‌پذیر در تحلیل مناسبات قومیت و حاكمیت سیاسی تبدیل شده است(افضلی و ضرغامی، 1388 : 90-77) . شناسائی بسترها و عوامل همگرایی و چالش های پیش روی آن یکی از ضرورت های مهم امر سیاستگذاری درباره همبمستگی ملی در هر کشوری است. در این خصوص با توجه به این که ایران به عنوان کشوری که دارای تنوع ناحیه ای و فرهنگی در درون خود می باشد و این امر هر از چندگاهی به عنوان ابزار ژئوپلیتیک در دست بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای درآمده است. این مسأله در کلان شهر تهران و شهر های همجوار به دلیل کثرت قومیت های مختلف در کنار همدیگر از اهمیت زیادی برخوردار است . یکی از این مناطق اسلامشهر است که به دلیل همجواری با تهران پذیرای شمار زیادی از افراد از قومیت های مختلف ایران جهت زندگی در کنار یکدیگر شده است. این پژوهش درصدد است ساختار جمعیتی و قومیتی اسلامشهر را بررسی کرده و نقش آن را بر امنیت با تأکید بر واگرایی اقوام تشریح کند.

 

• بیان مسأله

شهرستان اسلامشهر یكی از شهرهای استان تهران، درجنوب غربی شهر تهران بر سر راه ارتباطی تهران- ساوه قرار گرفته و از طریق بزرگراه های قدیم و جدید تهران-ساوه و همچنین راه آن تهران به جنوب كشور و سایر استانهای همجوار ارتباط دارد.فاصله آن تا مركز شهر تهران حدود 15 كیلومتر است. لزوم ارائه خدمات به جمعیت نسبتاً زیادی كه در این شهرستان ساكن هستند و برنامه ریزی در جهت توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن باعث شد در سال 1373 از سوی وزارت كشور جمهوری اسلامی به عنوان یكی از شهرستانهای تابعه استان تهران اعلام شود. اسلامشهر دارای قدمتی مقارن با هزاره پنجم پیش از میلاد می‌باشد و در روزگار کهن روستایی به نام قاسم آباد شاهی بوده‌است. یکی از روستاهای اسلامشهر فیروز بهرام است که بنای آن را به فیروز ساسانی نسبت داده‌اند. اسلامشهر در دوران قاجار منزلگاه اردوی همایونی بوده و به نام قاسم آباد خالصه نیز خوانده می‌شده‌است. وجود بقایای پایه‌های پل بر روی رودخانه سالور و تپه‌های واقع در مجاورت و یا نزدیکی آن و آثار مدفون در آنها دلالت بر وجود دوره‌های تاریخی مختلف داشته و حاکی از اهمیت این منطقه‌است. محوطه‌های ارزشمند باستانی که هم دوره با محوطه‌های باستانی چشمه علی شهر ری، مرتضی گرد و تپه سیلک کاشان هستند مانند تپه مافین آباد با دارا بودن هفت هزار سال پیشینه تاریخی و فرهنگی از شهرت زیادی در مجامع علمی برخوردار بوده و از شاخص‌های تمدن پیش از اسلام در جهان شناخته می‌شود. همچنین تپه‌های باستانی پراکنده در سطح منطقه را می‌توانید با محوطه‌های تاریخی مجاور آن در دشت بزرگ ری مقایسه کرد. تاکنون ۱۲ اثر تاریخی و یاستانی شهرستان اسلامشهر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این منطقه به دلیل مرغوبیت و حاصلخیزی زمین‌های مستعد کشاورزی، وجود رودخانه‌های پرآب و رشته قانت‌های جاری آن و همچنین نزدیکی آن به تهران از دیرباز مورد توجه بوده‌است. محوطه باستاتی مافین آباد اسلامشهر که به دلیل حفاری‌های غیرمجاز سال‌های اخیر آسیب دیده‌است دارای کهن‌ترین دوره تاریخی است که دیرینگی آن به هزاره پنجم پیش از میلاد می‌رسد(استانداری تهران، 1388). اسلامشهر از طریق محور تهران-ساوه، شاهراه ارتباطی با استان‌های غرب و جنوب غرب کشور است و از محور جنوب با راه آهن استان‌های اصفهان، یزد و کرمان از یکسو و لرستان و خوزستان از سوی دیگر مرتبط می‌شود. این شهرستان به دلیل همجواری با تهران افراد از جمعیت های مختلف و قومیت های مختلف را در خود جای داده است. حوزه اسلامشهر به عنوان یكی از حوزه های طرح مجموعه شهری تهران دارای ویژگیهای خاصی از نظر تحولات جمعیتی و كالبدی می باشد كه بطوركلی آن را از سایر پهنه های حریم پایتخت مستثنی كرده است .پذیرش نسبتاً بالایی از مهاجران به استان تهران ، تجربه بالاترین رشد شهرنشینی در قیاس با كشور ، گسترش اسكانهای غیررسمی و گسترش های كالبدی غیراصولی تنها بخشی از ویژگی های آن به شمار می رود كه خود موجد مشكلات متعددی می باشد(هاشمی، 1389: 68).

موضوع تنوع قومی و فرهنگی از آنجایی که در ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی با موضوعات و مقولاتی همچون «وحدت و یکپارچگی ملی» و «هویت ملی» و نیز «امنیت ملی » است از این رو ویژگی «تنوع و تکثر» در جامعه ایرانی به مثابه شمشیر دو تیغی است که هم می تواند فرصت باشد و هم به عنوان یک تهدید تلقی گردد. از این رو یادآوری این نکته بسیار ضروری است که هیچگاه طرح مساله قومیت ها ناقض اندیشه «اتحاد» یا منکر اصل «وحدت ملی» نیست، بلکه عدم پرداختن به اینگونه مسائل یا به حاشیه می تواند تهدیدی برای« وحدت و اتحاد ملی» باشد ولی پیش از هر چیز باید ذهنیت خود را از انگاره ها و نگرش های مطلق گرا و دیدگاه های یکسویه نگر که متاسفانه به شکل برجسته ای در ادبیات سیاسی ما و به ویژه در برخورد با مساله قومیت ها و فرهنگ های مختلف نمود می یابند، بزداییم. آنچه که اهمیت دارد مسأله سیاسی شدن موضوع قومیت هاست که عبارتند از سیاسی شدن نشانه ها یا سمبلهای قومی (زبان، مذهب، نژاد، فرهنگ) که موجب شکاف های قومی و یاتشدید آن است. قومیت و مسایل قومی به طور عمده به این جهت اهمیت سیاسی پیدا می کنند که می توانند تبدیل به منبع مهمی برای بسیج سیاسی مردم و منشایی برای منازعات داخلی و بین المللی گردند (اخوان مفرد، هندیانی و زینال نژاد، 1387: 403). در شرایط حال حاضر آنچه بیش از پیش بر اهمیت موضوع مورد بحث افزوده و به آن ابعاد فرامرزی، منطقه ای و جهانی بخشیده است. تاکنون هیچ پژوهشی در کشور مرتبط با اسلامشهر در زمینه چغرافیای سیاسی انجام نشده است و با توجه به افزایش روند مهاجرت و حاشیه نشینی در کلان شهر تهران و شهرهای همجوار همچون اسلامشهر بررسی این مسایل بر امنیت منطقه حایز اهمیت زیادی است و با توجه به ساختار جمعیتی و توزیع قومیتی در اسلامشهر نقش امنیت منطقه بر همگرایی اقوام مورد مطالعه قرار گیرد. این پژوهش درصدد است که ابتدا به ساختار قومی جمعیتی شهرستان اسلام شهر پرداخته و در نهایت به نقش آن در امنیت منطقه و همگرایی اقوام بپردازد.

1-3-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

تنوع قومیتی، به عنوان یک واقعیت تاریخی ـ سیاسی، همواره با جغرافیایی سیاسی ایران پیوند خورده و ایران به لحاظ تنوع زبانی و قومی جزو ده کشور نخست جهان قرار دارد (قدسی، 1389: 25). حضور و زندگی قومیت‌های مختلف فارس، ترک، کرد، لر، بلوچ، ترکمن و عرب در جوار یکدیگر و در چارچوب جغرافیایی سیاسی واحد، بیانگر تنوع قومی ـ فرهنگی جامعۀ ایران است. توجه به اقوام و ویژگی‌های قومی، در کنار نقش بازدارندگی آنها در برابر دشمن، همواره به عنوان یک سیاست دفاعی، پس از دفاع مقدس مورد توجه مسئولان بوده است. هر قوم می‌تواند با توجه به منطقۀ جغرافیایی و محل استقرار خود، مسئولیت‌ها و نقش‌هایی را بر عهده گیرد، اما موقعیت اقوام به لحاظ نوع ارتباط با حاکمیت، باور ایشان نسبت به موقعیت کنونی یا آینده در سرزمین ایران، نوع تعامل (در مناطق مرزی) با همسایگان و… از نکاتی است که عملکردهای گوناگونی را به لحاظ مسئولیتی رقم می‌زند. در مفهوم قومیت، تعلق به یک گروه قومی، شامل آگاهی نسبت به ریشه‌ها سنت‌های تاریخی و مشترک و ترکیب پیچیدۀ ویژگی‌های فرهنگی، نژادی و تاریخی مطرح است و هنگامی که «خودآگاهی» نیز وارد این تعریف شود، جنبۀ قوم‌گرایی می‌یابد؛ به عبارتی، قوم‌گرایی را می‌توان این گونه تعریف کرد: احساس منشأ مشترک (خیالی یا واقعی)، سرنوشت مشترک، انحصار نسبی ارزش‌های مشترک که به سبب تقسیم‌بندی جوامع، به خانواده‌های سیاسی مجزا می‌شوند(نقیب السادات، حیات مقدم و قدسی، 1391 : 98-73). همزیستی قومیت‌های مختلف فارس، ترک، کرد، لر، بلوچ، ترکمن وعرب در جوار یکدیگر و در چارچوب جغرافیایی سیاسی واحد بیانگر تنوع قومی فرهنگی جامعه ایران است و تجربیات موجود بیانگر آن است که رفتارهای قومی، تابع شرایط و تحت تأثیر عوامل متعدد بوده و واکنش آنها در قبال تحولات، یکسان نیست. در صورتی که اقوام، پیگیر مطالبه‌های قومی سپر دفاعی مقابله با دشمن خواهند شد؛ به ویژه، در صورت وقوع شرایط بحرانی همچون جنگ که به احتمال فراوان به شکل ناهمگون خواهد بود، که در این صورت، قومیت‌ها می‌توانند نقش مقابله‌ای موردی یا همه جانبه ایفا کنند(نقیب السادات، حیات مقدم و قدسی، 1391 : 98-73). نگاهی تاریخی به اقوام نشان می‌دهد که تعامل اقوام با حاکمیت همواره با شیوه‌های مختلف ارتباطی و راهبردهای مختلف تعاملی همراه بوده است. بررسی تاریخی سیاسی و اجتماعی جوامع بشری نشان می‌دهد که در تمامی کشورها مسئلۀ قومیت با درجات متفاوت وجود داشته و گروه‌های قومی و مذهبی به عنوان اقلیت یا اکثریت در بیشتر کشورها وجود دارند که با پیشینۀ فرهنگی و تاریخی مشترک و ویژگی‌هایی مانند نژاد، زبان، فرهنگ و آداب و رسوم و احساس هویت مشترک مشخص می‌گردند. این تمایزها می‌تواند بر شکل‌گیری رفتارهای واگرایانه تأثیر گذارد و بر همین اساس، قومیت‌ها به عنوان یکی از مسائل مهم دولت‌ها محسوب می‌شوند (قدسی، 1389: 26). بنابراین، از دو جنبه بر ضرورت و اهمیت این پژوهش ها تأکید می شود یکی از لحاظ نظری یعنی شناسایی زمینه‌های مورد توجه در نزد اقوام برای همگرایی و مشارکت بیشتر با حاکمیت و دیگر از لحاظ عملی که از این جنبه می‌توان با توجه به جایگاه کسب شده در زمینۀ پیشین، به شناخت عینی از موقعیت کنونی اقوام و توان مقابله‌ای ایشان با دشمن در صورت بروز بحران، به عنوان یک سیاست دفاعی عملگرایانه دست یافت. این پژوهش نیز در همن راستا درصدد است تا با بررسی ساختار قومیتی و جمعیتی اسلامشهر به نقش آن در امنیت و همگرایی افوام بپردازد.

1-4-هدف کلی

ساختار جمعیتی وقومیتی در اسلامشهر و نقش آن در امنیت منطقه با تأکید بر همگرایی اقوام

1-5-اهداف اختصاصی

بررسی ساختار جمعیتی و توزیع قومیت در اسلام شهر

بررسی تأثیر مهاجرت بر احساس امنیت ساکنان اسلامشهر

بررسی تأثیر توزیع قومیتی در شهر ستان اسلامشهر بر میزان امنیت و احساس امنیت ساکنان این منطقه

1-6-هدف کاربردی

نتایج این پژوهش می تواند به سیاستگذاران و مسئولان ذیربط در جهت اتخاذ استراتژی ها و راهکارهای مناسب در راستای ارتقای امنیت و همگرایی اقوام کمک کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیروی انتظامی، سازمان تبلیغات، شهرداری ها، آموزش وپرورش، استانداری و فرمانداری، صدا و سیما و دانشگاه و … می توانند از یافته های این پژوهش بهره ببرند.

– Ernest W. Buagess