بهنجار

1-3- تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات پژوهش …………………………………………………… 7

1-3-1- اختلال اسکیزو افکتیو……………………………………………………………………………………… 7

1-3-1-1- تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………….. 7

1-3-1-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 7

1-3-2- اختلال دوقطبی نوع یک………………………………………………………………………………. 7

1-3-2-1- تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………….. 7

1-3-2-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 8

1-3-3- اسكیزوفرنی با علائم منفی………………………………………………………………………………. 8

1-3-3-1- تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………….. 8

1-3-3-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 8

1-3-4- عملکرد عصب – روانشناختی لوب پیشانی……………………………………………………. 8

1-3-4-1- تعریف مفهومی ………………………………………………………………………………………… 8

1-3-4-٢- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 9

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4-1- هدف کلی پژوهش……………………………………………………………………………………………. 9

1-4-2- اهداف اختصاصی پژوهش……………………………………………………………………………….. 9

1-5- سوالات پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 9

فصل دوم:پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… ١2

2-2- اختلال اسکیزوافکتیو……………………………………………………………………………………………….. ١2

2-3- اختلال اسکیزوافکتیو،تعاریف ومفاهیم…………………………………………………………………… ١3

2-4- همه گیر شناسی……………………………………………………………………………………………………… ١٤

2-5- تفاوتهای جنسی وسنی اختلالات دوقطبی……………………………………………………………. ١4

2-6- اختلالات دوقطبی مفاهیم……………………………………………………………………………………….. ١5

2-7- اختلال دوقطبی، تعاریف و مفاهیم…………………………………………………………………………. ١5

2-8- همه گیرشناسی شیوع و بروز در اختلالات دوقطبی دلایل کم­تشخیصی اختلالات

دوقطبی……………………………………………………………………………………………………………………… ١6

2-9- دلایل کم تشخیصی اختلالات دوقطبی…………………………………………………………………. ١6

2-10- اسکیزوفرنی……………………………………………………………………………………………………………. 17

2-11- اسکیزوفرنی، مفاهیم و تعاریف……………………………………………………………………………… .18

٢-١٢- انواع اسکیزوفرنیا……………………………………………………………………………………………………. 20

2-١٢-1- اسکیزوفرنیای پارانوئید…………………………………………………………………………………… ٢0

2-١٢-2- اسکیزوفرنیای آشفته……………………………………………………………………………………… ٢1

2-١٢-3- اسکیزوفرنی کاتاتونیک…………………………………………………………………………………… ٢1

2-١٢-4- اسکیزوفرنی باقی مانده ………………………………………………………………………………… ٢2

2-١٢-5- اسکیزوفرنی نامتمایز………………………………………………………………………………………. ٢2

2-١٣- علایم مثبت و منفی در اسکیزوفرنی…………………………………………………………………… ٢2

2-١٤- همه گیرشناسی، شیوع و بروز در اسکیزوفرنی…………………………………………………… 24

2-١٥- سبب شناسی اسكیزوفرنی……………………………………………………………………………………. 25

2-١٦- ساختار مغز در بیماران اسکیزوفرنی…………………………………………………………………….. ٣0

2-١٧- کارکرد لوب پیشانی ……………………………………………………………………………………………… ٣1

2-١٨- جایروس ها ی لوب پیشانی ………………………………………………………………………………… ٣2

2-١٩- نظریه های عملکرد لوب پیشانی …………………………………………………………………………. 34

2-٢٠- پیشینه عملی پژوهش…………………………………………………………………………………………… 36

2-٢٠-١- تحقیقات انجام شده در خارج از ایران………………………………………………………….. 36

2-٢٠-2- تحقیقات انجام شده در ایران………………………………………………………………………… 39

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………. 44

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 44

3-3- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………….. 44

3-4- نمونه وروش نمونه گیری………………………………………………………………………………………… 45

3-5- روش اجرا………………………………………………………………………………………………………………….. 45

3-٦- ابزارگرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 45

3-٦-١- آزمون رنگ و لغت استروپ(SC-WT) ………………………………………………………….. 45

3-٦-٢دسته بندی كارتهای ویسكانسین…………………………………………………………………………… 46

3-٦-٣-عملكرد پیوسته (CPT)………………………………………………………………………………………. 48

3-٧- روش تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………………….. 48

فصل چهارم:یافته های پژوهش

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 50

4-2- یافته های جمعیت شناختی ………………………………………………………………………………….. 50

4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………….. 54

٤—٤— بررسی تاثیر جانبی دارو………………………………………………………………………………………… 60

٤—٥—بررسی اجمالی پژوهش بر اساس فرضیه های آماری………………………………………….. 61

فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 63

5-2- بحث در یافته ها………………………………………………………………………………………………………. 63

٥—٢—١— سوال اول……………………………………………………………………………………………………….. 64

٥—٢—٢— سوال دوم………………………………………………………………………………………………………. 65

٥—٢—٣— سوال سوم……………………………………………………………………………………………………… 66

5-3- محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………… 67

5-4- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………… 68

فهرست جدول ها

جدول ٤-١ :تفکیک گروه های تحقیق بر اساس سن……………………………………………………… 51

جدول ٤-٢: تفکیک گروه های تحقیق بر اساس سطح تحصیلات…………………………………. 51

جدول ٤-٣: میانگین وانحراف معیار آزمودنی ها درخرده مقیاسهای

آزمونهای استروپ،ویسکانسین ،عملکرد مداوم………………………………………………………………… 52

جدول 4-4: مقایسه عملکرد طبقه بندی در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با افراد

بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا…………………………………………………………. 53

جدول 4-5- اختلاف بین گروه ها در آزمون توکی در آزمایه ی تعداد طبقات ………. 54

جدول 4-6: مقایسه عملکرد درجاماندگی در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 55

جدول 4-7: مقایسه عملکرد تداخل در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 56

جدول 4-8: مقایسه عملکرد واکنش همخوان در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 57

جدول 4-9: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد

واکنش همخوان………………………………………………………………………………………………………………….. 57

جدول 4-10: مقایسه واکنش ناهمخوان در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با افراد

بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا…………………………………………………………. 60

جدول4-11: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد

واکنش ناهمخوان………………………………………………………………………………………………………………. 60

جدول 4-12: مقایسه عملکرد خطای حذف در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 60

جدول 4-13: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد

خطای حذف…………………………………… 6

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه عملکرد عصب – روانشناختی بیماران اسکیزوافکتیو با سه گروه مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار بود. به منظور انجام این پژوهش تعداد 15 نفر از بیماران اسکیزوافکتیو، ١٥ نفر از مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، ١٥ نفر بیمار دو قطبی نوع یک، ١٥ نفر افراد بهنجار که از نظر جنس، سن، تحصیلات همتا سازی شده بودند، بصورت در دسترس از افراد مراجعه کننده به مرکز درمان و توانبخشی بیماران روانی صدرا در شهر اهواز، انتخاب شدند. شرکت کنندگان یکبار توسط روانپزشک و یکبار توسط محقق تحت مصاحبه تشخیصی قرار گرفتند و پس از اخذ شرایط ورود به مطالعه، بوسیله آزمون های عصب – روانشناختی استروپ، عملکرد مداوم، دسته بندی کارتهای ویسکانسین مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار بین سه گروه مقایسه با گروه ملاک در عملکرد عصب روانشناختی قطعه پیشانی بود. ولیکن در بررسی مولفه های تحقیق عملکرد عصب روانشناختی لوب پیشانی بیماران اسکیزوافکتیو به بیماران دو قطبی نوع یک نزدیک بود و نسبت به بیماران اسکیزوفرنیا عملکرد بهتر و نسبت به افراد بهنجار عملکرد ضعیف تری مشاهده شد. نتایج این پژوهش از اهمیت تشخیص بالینی و ارائه پیش آگهی اختلال اسکیزوافکتیو حمایت می کند.

مقدمه

مغز[1] چیست؟ کارکرد آن چگونه است؟ چگونه می توان به عملکرد مغز انسان نظر انداخت؟ متخصصین اعصاب، اعمال مناطق مختلف مغز را به کمک سیستمهای کامپیوتری مثل برش نگاری رایانه ای، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی[2]، طیف بینی با تشدید مغناطیسی[3]، برش نگاری رایانه ای با گسیل فوتون منفرد[4]، نوار مغز[5] و یا اسکن پت[6] و … مورد بررسی قرار      می دهند. اما آنچه که مورد سوال می باشد این است که تا چه اندازه این دستگاه ها ما را در جهت فهم دقیق رابطه میان مغز و رفتار، یاری می کنند؟ آیا یک حلقه قرمز رنگ در یک اسکن پت می تواند معرف خیالات باطل مبنی بر پارانویای بیمار باشد؟ یا یک الگوی الکتریکی خاص وجود دارد که شاخص و معرف هذیان بزرگ منشی در یک مانیک باشد؟ آیا این ماشینها می توانند علت و ماهیت توهمات را منعکس کنند؟ پس آنچه که مسلم است، این است که علی رغم همه ی پیشرفتهای صورت گرفته در علوم مغزی و اعصاب هنوز سبب شناسی و تفکیک بسیاری از اختلالات در پرده ای از ابهام می باشد. یکی از این موارد مناقشه آمیز و چالش برانگیز تشخیص و تمایز قائل شدن بین دسته ای از اختلالات سایکوتیک[7] مانند اسکیزوافکتیو، اسکیزوفرنیا[8] و اختلال دوقطبی[9] می باشد. اختلال اسكیزوافكتیو؛ اختلالی است كه همزمان هم علائم اختلال خلقی و هم علائم بیماری اسكیزوفرنیا را نشان می دهد؛ بطوری كه نمی توان در تشخیص، یكی از آنها را بطور جداگانه مطرح كرد ( سادوك[10]،٢٠١٠؛ دانر[11]، 2003) و علت را تشخیص داد. تنها در این زمینه چهار الگوی نظری ارائه شده است:

• اختلال اسکیزو افکتیو ممکن است نوعی اسکیزوفرنی یا نوعی اختلال خلقی باشد.
• اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است تظاهر همزمان اسکیزوفرنی و اختلالال خلقی باشد.
• اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است خود روانپریشی جداگانه و ثالثی باشد که نه ربطی به اسکیزوفرنی دارد و نه ربطی به اختلالات خلقی.
• شاید محتمل ترین حالت آن باشد که اختلال اسکیزوافکتیو ، گروهی اختلال ناهمگن هست که هر یک از این وجوه ممکن را شامل می شود(کاپلان[12] و سادوک، 2007).

در مطالعاتی که برای کشف این احتمالات طراحی شده است، تاریخچه خانوادگی، شاخص های زیستی، پاسخ کوتاه مدت به درمان و فرجام دراز مدت بررسی شده است. در اکثر این بررسی ها بیماران دچار اختلال اسکیزوافکتیو گروهی همگن فرض شده اند. اما در مطالعات اخیر دو نوع افسرده و دو قطبی اسکیزوافکتیو جداگانه بررسی می شوند(روزنهان[13] و سلیگمن[14]، 1388، کاپلان و سادوک، 1387). در DSM-IV-TR نیز طبقه بندی جداگانه ای برای این انواع در نظر گرفته شده است. برخی داده ها حاکی از آن است که ممکن است از نظر وراثتی به هم مرتبط باشند. در مطالعات انجام شده بر روی بستگان بیماران اسکیزوافکتیو، نتایج همسانی گزارش نشده است با این حال طبق ملاک های DSM-IV-TR، خطر بروز اسکیزوفرنی در میان بستگان مورد تحقیق اسکیزوافکتیو افزایش می یابد. بیماران اسکیزوافکتیو در کل و به عنوان یک گروه، اولاً پیش آگهی شان بهتر از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و بدتر از بیماران دچار اختلالات خلقی است؛ دوماً در مقایسه با اسکیزوفرنی به لیتیوم جواب می دهند و اکثرشان سیر رو به تباهی نیز ندارند(کاپلان و سادوک، 1387) .