1-2- بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………….5

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………………………..7

1-4- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….. 10

1-4-1- هدف کلی ………………………………………………………………………………………………………….10

1-4-2- اهداف اختصاصی ………………………………………………………………………………………………..10

1-5- پیش فرض های تحقیق …………………………………………………………………………………………….11

1-6– فرضیات محقق…………………………………………………………………………………………………………11

1-7- محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………..12

1-7-1 – محدودیت هایی که توسط محقق اعمال شد…………………………………………………………….12

1-7-2 – محدودیت های غیر قابل کنترل …………………………………………………………………………….12

1-8- تعریف واژه ها و اصطلاحات ……………………………………………………………………………………12

 

فصل دوم

2-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………16

2-2- اهمیت مدیریت اماکن ورزشی …………………………………………………………………………………..16

2-2-1 اهمیت مدیریت ریسک …………………………………………………………………………………………..17

2-2-2 اماکن ورزشی و خطرات آنها ………………………………………………………………………………….18

2-3- تعریف استخر شنا ……………………………………………………………………………………………………18

2-4- تاریخچه استخرهای شنا ……………………………………………………………………………………………19

2-4-1- تاریخچه استخرهای شنا در دنیا ……………………………………………………………………………..19

2-4-2- تاریخچه استخرهای شنا در ایران ………………………………………………………………………… 20

2-5- انواع استخر …………………………………………………………………………………………………………..21

2-5-1- استخر شنای سرپوشیده ……………………………………………………………………………………….21

2-5-2- استخر شنای روباز ……………………………………………………………………………………………..21

2-6- طبقه بندی استخرها بر اساس نوع کاربردی ………………………………………………………………..21

2-6-1- استخرهای خردسالان ………………………………………………………………………………………….21

2-6-2- استخرهای آموزشی …………………………………………………………………………………………….22

2-6-3- استخرهای شنای تفریحی …………………………………………………………………………………….22

2-6-4- استخرهای شنای حرفه ای و مسابقات ……………………………………………………………………22

2-6-5- استخرهای معلولین ……………………………………………………………………………………………..23

2-6-6- استخرهای چند منظوره ……………………………………………………………………………………….24

2-7- فضاهای جنبی استخر ……………………………………………………………………………………………..24

2-7-1- رخت کن …………………………………………………………………………………………………………24

2-7-2- دوش ها …………………………………………………………………………………………………………..25

2-7-3- سرویس های بهداشتی ………………………………………………………………………………………..25

2-7-4- اتاق ناجیان ………………………………………………………………………………………………………25

2-7-5- اتاق کمک های اولیه …………………………………………………………………………………………26

2-7-6- تصفیه خانه ……………………………………………………………………………………………………..26

2-7-7- انبار ……………………………………………………………………………………………………………….26

2-8- بهداشت ……………………………………………………………………………………………………………..27

2-8-1- تعریف بهداشت ……………………………………………………………………………………………….27

2-8-2- بهداشت ورزشی ………………………………………………………………………………………………27

2-8-3- بهداشت و ایمنی اماکن ورزشی ………………………………………………………………………….27

2-9- بهداشت استخرهای شنا …………………………………………………………………………………………27

2-9-1- بهداشت آب استخر …………………………………………………………………………………………..28

2-9-2- آب استخر و شیوع بیماری‌ها ………………………………………………………………………………28

2-10- گندزدایی آب……………………………………………………………………………………………………..29

2-10-1- انواع گندزدایی ……………………………………………………………………………………………….29

2-10-1-1- استفاده از کلر برای گندزدایی استخر شنا …………………………………………………………30

2-10-1-2- گندزدایی آب با بهره گرفتن از ازون …………………………………………………………………….31

2-11- شیمی آب استخر …………………………………………………………………………………………………31

2-11-1- PH آب …………………………………………………………………………………………………………32

2-12- سیستم تصفیه و گردش آب ……………………………………………………………………………………32

2-13- ایمنی استخرهای شنا …………………………………………………………………………………………….33

2-13-1- طرح امنیت فضاهای ورزشی……………………………………………………………………………….34

2-13-2-ایمنی در ساختمانهای ورزشی……………………………………………………………………………….35

2-14- موقعیت استخر شنا ………………………………………………………………………………………………..37

2-15- نیروی انسانی ………………………………………………………………………………………………………..37

2-15-1- مدیر استخر ………………………………………………………………………………………………………37

2-15-2- منجی غریق ………………………………………………………………………………………………………38

 

2-15-3- مسئول فنی استخر ………………………………………………………………………………………………39

2-16- تعریف استاندارد ……………………………………………………………………………………………………39

2-16-1- اهداف و دستاوردهای استاندارد …………………………………………………………………………..39

2-16-2- سطوح استاندارد ………………………………………………………………………………………………..40

2-16-3- پیدایش استاندارد اماکن ورزشی …………………………………………………………………………..40

2-16-4- استاندارد تجهیزات …………………………………………………………………………………………….41

2-16-5-استاندارد تجهیزات استخرهای شنا………………………………………………………………………….42

2-16-6- سطوح قابل قبول خطر در ورزشها………………………………………………………………………..50

2-17- پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………..51

2-17-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور …………………………………………………………………….51

2-17-1-1– استخرها………………………………………………………………………………………………………..51

2-17-1-2– اماکن ورزشی………………………………………………………………………………………………..54

2-17–2- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور …………………………………………………………………56

2-18- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………61

فصل سوم

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………64

3-2- روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………..64

3-3- جامعه و نمونه آماری ……………………………………………………………………………………………….64

3-4- ابزار گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………..64

3-4-1- پرسشنامه ویژگی های دموگرافیک ………………………………………………………………………….65

3-4-2- چک لیست ایمنی و بهداشت …………………………………………………………………………………65

3-4-2-1- اجزای اصلی چک لیست ………………………………………………………………………………….65

3-4-2-1-1- فرم اطلاعات عمومی استخر ………………………………………………………………………….65

3-4-2-1-2- سؤالات چک لیست …………………………………………………………………………………….66

3-4-2-2- روش امتیاز گذاری …………………………………………………………………………………………72

3-4-2-3- روایی و چک لیست ایمنی و بهداشت ………………………………………………………………..72

3-4-2-3-1- روایی چک لیست ………………………………………………………………………………………72

3- 5- شیوه اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………….73

3-6- روش آماری …………………………………………………………………………………………………………73

فصل چهارم

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..75

4-2- توصیف آماری استخرهای استان گیلان…………………………………………………………………………75

4-3- توصیف آماری ویژگیهای انسانی استخرها…………………………………………………………………….76

4-3-1- بررسی وضعیت ناجیان استخرهای استان گیلان………………………………………………………….77

4-3-2- بررسی وضعیت مدیران و مسئولان فنی استخرهای استان گیلان…………………………………….78

4-4- بررسی اطلاعات عمومی استخرهای استان گیلان……………………………………………………………79

4-5- بررسی طبیعی بودن توزیع متغیرها……………………………………………………………………………….82

4-5-1- بررسی طبیعی بودن وضعیت بهداشت استخرهای استان گیلان و ابعادآن…………………………82

4- 5-2- بررسی طبیعی بودن وضعیت ایمنی استخرهای استان گیلان و ابعادآن……………………………83

4- 5-3- بررسی طبیعی بودن وضعیت امکانات معلولین، وسایل ایمنی و نجات و ویژگیهای مسابقه‌ای استخرهای استان گیلان………………………………………………………………………………………………………83

4- 5 -4- بررسی طبیعی بودن وضعیت میزان کلر آب( بر حسب ppm)، میزان ph آب ومیزان درجه حرارت آب استخرهای استان گیلان……………………………………………………………………………………..84

4- 5 – 5 بررسی طبیعی بودن وضعیت ناجیان استخرهای استان گیلان……………………………………….84

4-6- آزمون فرضیه‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………85

4-6-1- فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………..85

4-6-2- فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………..87

4-6-3- فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………….88

4-6-4- فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………….89

4-6-5- فرضیه پنجم…………………………………………………………………………………………………………89

4-6-6- فرضیه ششم…………………………………………………………………………………………………………90

4-6-7- فرضیه هفتم…………………………………………………………………………………………………………91

فصل پنجم

5-1 – مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….93

5-2 – خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………93

5-3 – بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………..95

5-3-1- وضعیت بهداشتی آب استخرها………………………………………………………………………………..95

5-3-2 – میزان بهداشت استخرها(سرویسهای بهداشتی، محوطه رختکن و محوطه داخلی استخرها 100

5-3-3- وضعیت ایمنی استخرها……………………………………………………………………………………….101

5-3-4 – میزان امتیاز امکانات معلولین……………………………………………………………………………….103

5-3-5- وسایل ایمنی‌و‌نجات…………………………………………………………………………………………….103

5-3-6- میزان ویژگیهای مسابقه‌ای استخرها………………………………………………………………………..103

5-3-7- وضعیت نیروی انسانی (مدیران-مسولان فنی و ناجیان)……………………………………………..104

5-4- پیشنهادهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….105

5-4-1- پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………..105

5-4-2- پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………..107 (منابع)………………………………………………………………………………………………………………………….109

 

فهرست پیوست‌ها

پیوست 1 (اسامی استخرها)……………………………………………………………………………………………………

پیوست2(چک لیست)……………………………………………………………………………………………………………

 

فهرست جداول

جدول(2-1)تعداد منجیان غریق در استخر……………………………………………………………………………..40

جدول(4-1)،تعداد استخرهای استان گیلانبه تفکیک شهر………………………………………………………….77

جدول (4-2)، توصیف ویژگیهای ناجیان استخرهای استان گیلان………………………………………………79

جدول (4-3)، توصیف ویژگیهای نیروی انسانی مدیریان ومسولان فنی استخرهای استان گیلان………80

جدول (4-4)، اطلاعات  عمومی استخرهای استان گیلان…………………………………………………………81

جدول (4-5)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت بهداشت………………………….84

جدول (4-6)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت ایمنی……………………………..85

جدول (4-7)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد امکانات معلولین، وسایل ایمنی و نجات و ویژگیهای مسابقه‌ای استخرهای استان گیلان………………………………………………………………………..85

جدول (4-8)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت میزان کلر آب، ph آب ومیزان درجه حرارت آب……………………………………………………………………………………………………………..86

جدول (4-9)، نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مورد وضعیت ناجیان……………………………87

جدول (4ـ10) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد تفاوت میزان کلر آب( بر حسب ppm) استخرهای استان گیلان با میزان استاندارد……………………………………………………………………………..88

جدول (4ـ11) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد تفاوت میزان ph آب استخرهای استان گیلان با میزان استاندارد………………………………………………………………………………………………………………..88

جدول (4ـ 12) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد تفاوت میزان درجه حرارت آب استخرهای استان گیلان با میزان استاندارد……………………………………………………………………………………………89

جدول (4ـ13) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد مقایسه امتیاز امکانات بهداشتی استخرهای استان گیلان و ابعاد آن با مقدار متوسط………………………………………………………………………………………..90

جدول (4ـ14) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد مقایسه امتیاز ایمنی استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط…………………………………………………………………………………………………………………….91

جدول (4ـ 15) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد مقایسه امتیاز امکانات معلولین استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط………………………………………………………………………………………………………..92

جدول (4ـ16) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد مقایسه امتیاز وسایل ایمنی و نجات استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط………………………………………………………………………………………………..92

جدول (4ـ 17) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد مقایسه میزان ویژگیهای مسابقه ای استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط………………………………………………………………………………………………..93

جدول (4ـ18) نتیجه آزمون تی یک نمونه ­ای در مورد تعداد ناجیان استخرهای استان گیلان با مقدار متوسط…………………………………………………………………………………………………………………………….94

چکیده:

هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان و مقایسه آن با استانداردهای موجود است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقایسه‌ای است که از طریق پرسشنامه و مشاهده حضوری محقق در استخرها انجام شده است. از میان کلیه استخرهای سرپوشیده استان گیلان (27 استخر)،21 استخر که در زمان جمع‌ آوری اطلاعات فعال بودند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع‌ آوری اطلاعات تحقیق حاضر از چک لیست محقق ساخته استفاده شد که در مجموع 116 سوال، پس از اعتباریابی و پایایی، سوال‌های چک لیست را در سه بخش بهداشت، ایمنی و نیروی انسانی تشکیل دادند.

اعتبار محتوا از طریق تکنیک دلفی تعیین شد بعد از جمع‌ آوری اطلاعات بدست آمده از چک لیست از روش‌های آمار توصیفی برای تعیین میانگین و هم چنین گزارش یافته‌ها در قالب جداول و از آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. جهت بررسی توزیع طبیعی داده‌ها از آزمون               کالموگراف – اسمیرنوف استفاده شد و به دلیل نرمال بودن داده‌ها، جهت بررسی تفاوت میان متغیرهای مورد بررسی و استانداردها از آزمون T ( تک گروهی ) استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره‌گیری از نرم افزارSPSS (VERSIO 13 ) انجام شد.

نتایج تحقیق نشان داد که هیچکدام از مدیران استخرها و 95٪ مسئولین فنی استخرها در دوره‌های آموزشی مدیریت و نگهداری استخر شرکت نکرده‌اند. وضعیت بهداشتی آب استخرها (میزان کلر و ph) در حد استاندارد قرار نداشت، وضعیت بهداشتی سرویسهای بهداشتی، رخت‌کن و محوطه داخلی و وضعیت ایمنی سرویسهای بهداشتی، رخت‌کن و محوطه داخلی استخرها هم پایین‌تر از حد استاندارد قرار داشت. در مجموع، وضعیت بهداشتی، ایمنی و نیروی انسانی استخرهای سرپوشیده استان گیلان نسبت به استاندارهای جهانی دارای وضعیت مناسبی نمی‌باشند.

مقدمه

ورزش به عنوان یک پدیده اجتماعی فراگیر، بهترین ساز‌‌ و کار تامین سلامت جسمانی و بهداشت روانی محسوب می‌گردد. لذا سرمایه‌گذاری در آن موجب کاهش هزینه‌ها دربخش بهداشت و درمان و مراکز مبارزه با مفاسد اجتماعی و پایین آوردن سطح ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی می‌شود. ایجاد ارتباط بین کشورها و افزایش تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز بین ملت‌ها از دیگر دستاوردهای مهمی است که از طریق توجه به مقوله ورزش در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی عاید دولت‌ها و جوامع می‌شود. ورزش در بهره‌وری ملی نیز نقش به سزایی داشته و متضمن تاثیرات بسیار بر تولید ناخالص ملی کشور می‌باشد [17] .

اجرای مطلوب برنامه‌های تربیت‌بدنی و ورزشی مستلزم فراهم آوردن مجموعه‌ای از شرایط و امکانات است و از جمله مهمترین این شرایط استفاده از فضاها و تجهیزات و وسایل استانداردی است که بر اساس معیارهای بین‌المللی و قوانین مصوب فدراسیون‌های ورزشی در هر رشته طراحی شده است و به عبارتی ایجاد زمینه بهتر تحقیق اهداف تربیت‌بدنی ضرورت توجه به امکانات، فضاها و تاسیسات و آگاهی از دانش مدیریت تاسیسات ورزشی در جهت حفظ و نگهداری و استفاده بهینه از این امکانات بیش از پیش مطرح است و بر اهمیت موضوع می‌افزاید. در حقیقت می‌توان گفت کلید توسعه تربیت‌بدنی و ورزش در اثربخشی فعالیت‌های ورزشی است و به دنبال آن پویایی و رشد جامعه در گرو استفاده صحیح از امکانات موجود و توسعه سطح کیفی و کمی این امکانات با توجه به استانداردهای جهانی است [25] .

لذا در جهت افزایش سلامت جسمانی و از بین بردن مشکلات روانی و اجتماعی افراد جامعه و تحقق اهداف تربیت‌بدنی ، مدیران و مسئولان در سازمان‌های مختلف، از جمله، مدیران سازمان تربیت بدنی، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و نهادهای خصوصی، مسئولیت خطیری را در ایجاد فضاهای مناسب ورزشی برابر با استانداردهای کشوری و جهانی بر عهده دارند [23] .

یکی از فضاهای ورزشی مهم استخرها می‌باشند که با توجه به علاقه مردم در دهه اخیر به ورزش‌های   آبی، روزانه تعداد زیادی از افراد جامعه و ورزشکاران به فعالیت، به خصوص ورزش شنا در این مکان ورزشی می‌پردازند، این تمایل و علاقمندی نیازهای جدیدی را برای مدیران و برنامه‌ریزان تاسیسات و اماکن ورزشی، تربیت‌بدنی و تفریحات اعلام کرده که توجه به آنها از اهم مسائل مدیریت ورزشی در این حوزه می‌باشد [37] .

استخرها به منظور جلوگیری از انتقال بیماری‌ها و بروز حوادث باید محلی باشد که از لحاظ بهداشت و ایمنی، مکانی امن و سالم باشد توجه به پیشگیری از بروز هرگونه حادثه احتمالی از وظایف مسئولین استخرها است که پیش‌بینی‌های لازم باید در این زمینه‌ها صورت بگیرد. بهداشت و ایمنی اماکن ورزشی در سطح بین‌المللی و جهانی از توجه ویژه‌ای برخوردار است . دولت‌ها بخصوص در کشورهای پیشرفته قوانین خاص در مورد مکان‌های ورزشی به خصوص استخرهای شنای سرپوشیده که مکان حساس در ارتباط با مسائل ایمنی و بهداشتی می‌باشد اعمال می‌کنند. در زمان ساخت و ساز این استخرها امروزه در کشورهای پیشرفته، شرایط کمی و کیفی استخرهای سرپوشیده طوری در نظر گرفته می‌شود که تحت آن شرایط نیازمندی‌های اساسی جسمی و روحی استفاده‌ کنندگان تامین می‌گردد و از بروز حوادث و انتقال بیماری‌های واگیردار جلوگیری می‌شود [28] .