1-2    بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………….3

1-3     اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن …………………………………………………………………5

1-4     هدفهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….6

1-5    سوالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….6

1-6    تعریف متغیرها و واژه های کلیدی……………………………………………………………………………..7

1-6-1  تعاریف نظری………………………………………………………………………………………………………….7

1-6-2  تعاریف عملیاتی………………………………………………………………………………………………………9

1-7     نوع و روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………10

1-8     قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………10

1-9    جامعه و حجم نمونه……………………………………………………………………………………………….10

فصل دوم: ادبیات پژوهش

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………12

2-1    بخش اول: مفهوم شناسی……………………………………………………………………………13

2-1-1   مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….14

2-1-2   مسئولیت در لغت…………………………………………………………………………………………………15

2-1-3   کی­یرکگور و مسئولیت………………………………………………………………………………………….17

2-1-4   بیماری به سوی مرگ……………………………………………………………………………………………17

2-1-5   ترس و لرز………………………………………………………………………………………………………….21

2-1-6   مفهوم دلهره…………………………………………………………………………………………………………26

2-1-7   هایدگر و مسئولیت……………………………………………………………………………………………….29

2-1-8   مرگ آگاهی…………………………………………………………………………………………………………30

2-1-9   ترس…………………………………………………………………………………………………………………..31

2-1-10 دلواپسی………………………………………………………………………………………………………………32

2-1-11 سارتر و مسئولیت…………………………………………………………………………………………………34

2-1-12 دلهره…………………………………………………………………………………………………………………..34

2-1-13 وانهادگی……………………………………………………………………………………………………………..38

2-1-14 ناامیدی………………………………………………………………………………………………………………..40

2-2    بخش دوم: مبانی انسان شناختی……………………………………………………………..43 2-2-1   مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….44

2-2-2   ضرورت شناخت انسان…………………………………………………………………………………………45

2-2-3   هستی و وجود……………………………………………………………………………………………………..47

2-2-4   انسان شناسی سنتی……………………………………………………………………………………………….49

2-2-5   تقدم وجود بر ماهیت…………………………………………………………………………………………….50

2-2-6   خدای اگزیستانسیال………………………………………………………………………………………………53

2-2-7   دو مکتب اگزیستانسیالیستی……………………………………………………………………………………54

2-2-8   اراده……………………………………………………………………………………………………………………56

2-2-9   ارادۀ آزاد……………………………………………………………………………………………………………..57

2-2-10 آزادی………………………………………………………………………………………………………………….60

2-2-11 آزادی دیگران……………………………………………………………………………………………………….62

2-2-12 ارزش و آزادی……………………………………………………………………………………………………..62

2-2-13 آزادی و موفقیت…………………………………………………………………………………………………..64

2-2-14 آگاهی………………………………………………………………………………………………………………….66

2-2-15 هستی فی نفسه…………………………………………………………………………………………………….69

2-2-16 هستی لنفسه…………………………………………………………………………………………………………72

2-2-17 آگاهی از دیگران…………………………………………………………………………………………………..75

2-2-18 انتخاب………………………………………………………………………………………………………………..77

2-2-19 انتخاب و اخلاق…………………………………………………………………………………………………..81

2-2-20 انتخاب دیگران……………………………………………………………………………………………………..82

2-2-21 مسئولیت……………………………………………………………………………………………………………..83

2-2-22 اراده و مسئولیت…………………………………………………………………………………………………..84

2-2-23 آزادی و مسئولیت…………………………………………………………………………………………………86

2-2-24 آگاهی و مسئولیت…………………………………………………………………………………………………89

2-2-25 انتخاب و مسئولیت……………………………………………………………………………………………….92

2-2-26 ارزش­ها و مسئولیت………………………………………………………………………………………………95

2-2-27 فردی بودن مسئولیت…………………………………………………………………………………………….98

2-2-28 اجتماعی بودن مسئولیت………………………………………………………………………………………103

2-2-29 هستی، نیستی و مسئولیت…………………………………………………………………………………….109

2-3 بخش سوم: دلالتهای تربیتی……………………………………………………………………111

2-3-1   مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..112

2-3-2   هستی و دانش……………………………………………………………………………………………………113

2-3-3   فلسفه تعلیم و تربیت از دیدگاه وجودگرایان…………………………………………………………..113

 

2-3-4   آراء تربیتی و فلاسفه اگزیستانسیال………………………………………………………………………..114

2-3-5   تقدم وجود بر ماهیت در تعلیم و تربیت………………………………………………………………..115

2-3-6   اراده و تعلیم و تربیت………………………………………………………………………………………….116

2-3-7   اراده و مسئولیت در تعلیم و تربیت……………………………………………………………………….117

2-3-8   آزادی و تعلیم و تربیت……………………………………………………………………………………….118

2-3-9   آزادی بعنوان هدف تعلیم و تربیت………………………………………………………………………..119

2-3-10 آزادی و مسئولیت در تعلیم و تربیت……………………………………………………………………..120

2-3-11 آگاهی و تعلیم و تربیت……………………………………………………………………………………….121

2-3-12 آگاهی بعنوان هدف تعلیم و تربیت………………………………………………………………………..122

2-3-13 آگاهی و مواد برنامه درسی…………………………………………………………………………………..123

2-3-14 آگاهی و مسئولیت در تعلیم و تربیت……………………………………………………………………..124

2-3-15 انتخاب و تعلیم و تربیت………………………………………………………………………………………126

2-3-16 انتخاب و روش تدریس………………………………………………………………………………………126

2-3-17 کلاس درس باز………………………………………………………………………………………………….127

2-3-18 انتخاب و مواد برنامه درسی………………………………………………………………………………….128

2-3-19 مسئولیت و تعلیم و تربیت……………………………………………………………………………………129

2-3-20 واقع گرایی تعلیم و تربیت……………………………………………………………………………………130

2-3-21 مسئولیت بعنوان فرض معرفت شناسی تعلیم و تربیت……………………………………………..131

2-3-22 مسئولیت و روش تدریس و یادگیری…………………………………………………………………….132

2-3-23 مسئولیت مربی در تعلیم و تربیت………………………………………………………………………….132

2-3-24 مسئولیت و فردگرایی در تعلیم و تربیت…………………………………………………………………135

2-3-25 فردی بودن روش تدریس و یادگیری…………………………………………………………………….137

2-3-26 مسئولیت جمعی در تعلیم و تربیت………………………………………………………………………..137

2-3-27 مسئولیت و انضباط اجتماعی در تعلیم و تربیت………………………………………………………139

2-3-28 اگزیستانسیالیسم و مسئولیت آموزش و پرورش معاصر…………………………………………….140

2-4    بخش چهارم: نقد دلالتهای تربیتی…………………………………………………………..142

2-4-1   مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..143

2-4-2   نقد اگزیستانسیالیست­های خدا باور………………………………………………………………………144

2-4-3  نقد وجود گرایان سکولار…………………………………………………………………………………….144

2-4-4   نقد در ماهیت…………………………………………………………………………………………………….145

2-4-5   نقد در انتخاب و مسئولیت…………………………………………………………………………………..147

2-4-6   نقد در انتخاب ارزشها…………………………………………………………………………………………148

2-4-7   نقد در مسئولیت آموزه­های اخلاقی……………………………………………………………………….149

2-4-8   نقد در مسئولیت…………………………………………………………………………………………………153

2-4-9   نقد در مسئولیت ادبیات……………………………………………………………………………………….156

2-4-10 نقد در فردی بودن مسئولیت…………………………………………………………………………………158

2-4-11 نقد پژوهشگر……………………………………………………………………………………………………..159

2-4-11-1 نقد در آزادی…………………………………………………………………………………………………159

2-4-11-2 نقد در آگاهی………………………………………………………………………………………………..160

2-4-11-3 نقد در انتخاب ارزش­ها………………………………………………………………………………….161

2-4-11-4 نقد در آسیب­شناسی اجتماعی تعلیم و تربیت…………………………………………………….162

فصل سوم: روش شناسائی تحقیق (متدولوژی)

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………166

3-1     روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………..167

3-2     جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………….168

3-3     حجم نمونه………………………………………………………………………………………………………….168

3-4     ابزار جمع آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………..168

3-5     روش تجزیه و تحلیل داده ­ها………………………………………………………………………………….168

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….170

4-1     تبیین مفهوم مسئولیت از منظر مکتب اگزیستانسیالیسم………………………………………………171

4-2     مبانی انسان­شناختی مسئولیت­ پذیری از منظر مکتب اگزیستانسیالیسم……………………………176

4-3     آثار تربیتی مسئولیت­ پذیری در انسان از منظر مکتب اگزیستانسیالیسم………………………….180

4-4     نقد دلالتهای تربیتی مسئولیت­ پذیری از منظر مکتب اگزیستانسیالیسم…………………………..185

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات  

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………190

5-1    نتیجه ­گیری………………………………………………………………………………………………………….191

5-2    پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………..195

5-3    پیشنهادات برای محققین……………………………………………………………………………………….197

5-4    محدودیت­های پژوهش………………………………………………………………………………………..198

فهرست منابع ومآخذ……………………………………………………………………………………………199

چكیده :

هدف اصلی از پژوهش حاضر تبیین مبانی انسان­شناختی مفهوم مسئولیت­ پذیری در مكتب اگزیستانسیالیسم و نقد دلالتهای آن در تعلیم و تربیت بوده كه بصورت جزء به تبیین مفهوم مسئولیت، تبیین مبانی انسان­شناختی، دلالتهای تربیتی و نقد این دلالتها در مكتب اگزیستانسیالیسم تقسیم می­ شود. در این پژوهش با بهره گرفتن از روش تحلیل و توصیف مفاهیم و با بررسی كلیه كتب، مقالات، پایان نامه ­ها و سایت­های فلسفی و تربیتی مربوط به موضوع تحقیق كه در محدوده دسترسی پژوهشگر بوده است، مسئولیت­ پذیری و دلالتهای تربیتی آن با توجه به مبناهای شناخت انسان در مکتب اگزیستانسیالیسم مورد بررسی قرار گرفت که در پنج فصل تنظیم گردید. فصل اول کلیات را شامل شده و فصل دوم در چهار بخش به شناسایی مفهوم مسئولیت از نظر فلسفه وجودی، مبناهای شناخت مسئولیت­ پذیری درانسان از نظر این مکتب، دلالتهای تربیتی مسئولیت­ پذیری و نقد این دلالتها پرداخته است. فصل سوم این پژوهش به شناسایی روش تحقیق اختصاص یافته و فصل چهارم پاسخ به سؤالات پژوهش را شامل می­ شود. در فصل پایانی هم به نتیجه ­گیری، محدودیتهای پژوهش و پیشنهادها تعلق گرفته است. بر اساس این پژوهش مسئولیت در فرد اگزیستانسیالیست با دلهره، یأس، ناامیدی، وانهادگی و ترس به ظهور می­رسد و انسان اگزیستانسیال برای شناخت مسئولیت خود و جهان پیرامونش مسیری را طی می­ کند که در آن ابزارهای اراده، آزادی، آگاهی و انتخاب به ترتیب روشنگر راه او هستند. تعلیم و تربیت اگزیستانسیالیستی نیز برای تربیت انسان­هایی مسئول از این مبانی بهره جسته و با محور قراردادن فرد به واسطه مسئول بودنش در قبال خود، دیگران و جهان، وی را در انتخابی آگاهانه، آزاد و ارادی، در نوع و شیوه تعلیم و تربیت، مختار گذاشته است، که آثار آن، پرورش انسان­هایی خلاق، دوراندیش، هشیار، انتخاب­گر و واقع­گرا می­باشد. استفاده از این روش در تعلیم و تربیت از آن رو مورد انتقاد است که باتوجه به مفهوم مسئولیت در مکتب اگزیستانسیالیسم، فردی بودن و عدم پیشینه­ای روشن برای ارزشها، فراگیر را در مقابل مسئولیتهایی که برعهده­اش نهاده شده دچار ترس، دلهره و وانهادگی می­ کند که ثمره آن گرایش به پوچی است.

مقدمه

فصل اول: كلیات…………………….. 1

1-1- مقدمه…………………… 2

1-2- عنوان تحقیق…………………… 2

1-3- بیان مسئله…………………… 3

1-4- ضرورت و اهمیت انجام پژوهش…………………….. 6

1-5- اهداف تحقیق…………………… 9

1-5-1- هدف اصلی……………………. 9

1-6- سؤالات تحقیق…………………… 9

1-6-1- سوال اصلی تحقیق…………………… 9

1-6-2- سوالات فرعی……………………. 9

1-7- فرضیه ‏های تحقیق…………………… 10

1-7-1- فرضیه اصلی…………………… 10

1-7-2- فرضیه­ های فرعی……………………. 10

1-8- روش تحقیق…………………… 11

1-9- روش آماری……………………. 11

1-9-1- آمار توصیفی……………………. 11

1-9-2- آمار استنباطی……………………. 11

1-10- روش گردآوری داده­ ها …………………..11

1-11-جامعه آماری، روش نمونه‏ گیری و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان)……. 12

1-12-تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………. 12

1-13-تعاریف نظری و عملیاتی……………………. 12

1-13-1- تعاریف نظری……………………. 12

1-13-1-1- كارت امتیازی متوازن…………………… 12

1-13-1-2-استراتژی (راهبرد)………………….. 13

1-13-2- تعاریف عملیاتی……………………. 13

فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری……………………. 14

کارت امتیازی متوازن…………………… 15

2-1- مقدمه…………………… 15

2-2- تاریخچه و روند تکاملی کارت امتیازی متوازن…………………… 17

2-2-1- معیارهای سنجش مالی عمدتاً کوتاه مدت و غیر استراتژیک هستند……. 18

2-2-2- ارزیابی مبتنی بر اطلاعات تاریخی است…………………… 18

2-2-3- ارزیابی­ها عمدتاً یک بعدی است…………………… 18

2-3- تاریخچه شکل­ گیری برنامه ­ریزی استراتژیک…………………….. 19

2-4- استراتژی……………………. 20

2-5- چهار فرایند مدیریت راهبردی……………………. 21

2-5-1- تفسیر چشم‌انداز…………………… 21

2-5-2- انتقال راهبرد و مرتبط ساختن آن با اهداف……………. 22

2-5-3- برنامه‌ریزی تجاری……………………. 24

2-5-4- بازخورد و آموزش…………………….. 25

2-6- تعاریف کارت امتیازی متوازن…………………… 28

2-7- کارت امتیازی متوازن ابزار کارآمد تسری استراتژی­ها……. 30

2-8- مزایای کارت امتیازی متوازن…………………… 30

2-8-1- یكپارچگی و نظارت……………………. 31

2-8-2- تمركز…………………… 31

2-8-3- بازخور…………………… 31

2-8-4- همسویی……………………. 31

2-8-5- ارتباطات……………………. 32

2-8-6- مسئولیت‌پذیری……………………. 32

2-8-7- مشاركت……………………. 32

2-8-8- تبدیل و تكامل…………………… 32

2-9- كاركردهای كارت امتیازی متوازن…………………… 33

2-10- منظرهای ارزیابی متوازن…………………… 34

2-11- دلایل عدم اجرای استراتژی­ های تدوین شده در سازمان……….. 36

2-11-1- عدم مشارکت کارکنان در فرایند برنامه ­ریزی استراتژیک شرکت……. 37

2-11-2- موانع مدیریتی……………………. 37

2-11-3- موانع عملیاتی……………………. 37

2-11-4- موانع کارکنان…………………… 37

2-12- معرفی وجوه كارت امتیازی متوازن…………………… 39

2-12-1-وجه مالی……………………. 40

2-12-2- وجه مشتری……………………. 41

 

 

2-12-3- وجه رشد و یادگیری……………………. 42

2-12-4- وجه فرایندهای داخلی……………………. 42

2-12-4-1- آرمان / چشم ­انداز…………………… 43

2-12-4-2- استراتژی……………………. 43

2-12-4-3- عوامل بحرانی موفقیت……………………. 44

2-12-4-4- روابط علت و معلولی……………………. 44

2-12-4-5- برنامه عملی……………………. 44

2-13- پیاده­سازی کارت امتیازی متوازن…………………… 45

2-13-1- قدم اول…………………… 45

2-13-2-قدم دوم…………………… 46

2-13-3- قدم سوم…………………..46

2-13-4- قدم چهارم…………………… 47

2-13-5- قدم پنجم…………………… 47

2-13-6- قدم ششم…………………… 48

2-14- مثالی از یک سیستم كارت امتیازی متوازن…………………… 48

2-14-1- منظر مالی اهداف……………………. 48

2-14-2- منظر فرایندهای داخلی اهداف……………………. 48

2-14-3- منظر یادگیری و رشد اهداف……………………. 49

2-14-4- منظر مشتری……………………. 49

2-15- ایجاد سازمان استراتژی محور به کمک کارت امتیازی متوازن…….. 50

2 -15-1- ترجمه استراتژی به اصطلاحات عملیاتی……………………. 51

2-15-2- همسوسازی سازمان برای ایجاد هم افزایی……………………. 52

2-15-3- تبدیل استراتژی به کار هر روز هرکس…………………….. 52

2-15-3-1- آموزش و برقراری ارتباط……………………. 53

2-15-3-2- توسعه اهداف فردی و گروهی……………………. 53

2-15-3-3- سیستم­های پاداش و بهره­ وری……………………. 53

2-15-4- تبدیل استراتژی به یک فرایند مستمر…………………… 54

2-15-5- بسیج و به حرکت درآوردن تحول ازطریق رهبـری مدیریت ارشد……. 54

2-16- گسترش استفاده از کارنامه متوازن (کارت امتیازی متوازن)…….. 57

2-17-کارنامه متوازن تکمیل کنندهِ گزارشگری مالی رایج…………….. 58

2-18- چهار دیدگاه در کارنامه متوازن…………………… 59

2-19- داستان­های موفقیت از راه کارت امتیازی متوازن…………………… 60

2-19-1- رشد پایه درآمد که بیشتر از رشد بازار باشد…………………… 61

2-19-2- تبدیل ۳۰ درصد درآمد حاصل از تغییرات تدریجی به سود عملیاتی……. 61

2-19-3- دو برابر کردن سود هر سهم…………………… 61

2-20- سنگ بنای پیروزی……………………. 63

2-20-1- حمایت مدیریت ارشد…………………… 64

2-20-2- مدیریت پروژه…………………..64

2-21- چالش­های کارت امتیازی متوازن در مقام عمل…………………… 65

2-22- سیستم جامع مدیریتی کارت امتیازی متوازن برای پیوند استراتژی با عملیات…… 66

2-22-1 – تنظیم استراتژی……………………. 66

2-22-2- برنامه ریزی استراتژیک…………………….. 67

2-22-3- همسویی سازمان با استراتژی……………………. 69

2-22-4- برنامه ­ریزی عملیات……………………. 69

2-22-5- کنترل، نظارت و یادگیری……………………. 70

2-22-6- سنجش و سازگار کردن استراتژی……………………. 70

2-23- بعضی از كاستی­های كارت امتیازی متوازن…………………… 71

2-24-تحقیقات انجام شده در مورد کارت امتیازی متوازن…………………..72

2-24-1- تحقیقات خارجی……………………. 72

2-24-2- تحقیقات داخلی……………………. 76

2-3- نتیجه ­گیری……………………. 79

فصل سوم: مواد و روش­ها و روش­شناسی تحقیق یا روش اجرای تحقیق…… 81

3-1- مقدمه…………………… 82

3-2 – روش تحقیق…………………… 82

3-2-1- برحسب هدف……………………. 83

3-2-2- برحسب نحوه گردآوری داده ­ها………………….. 84

3-3- جامعه آماری تحقیق…………………… 87

3-4- روش نمونه ­گیری و تعیین حجم نمونه…………………… 87

3-5- روش و ابزار جمع ­آوری اطلاعات و اندازه­ گیری داده ­ها……… 87

3 -6- روش سنجش اعتبار (روایی) و پایایی…………………..91

3-6-1- روایی پرسشنامه تحقیق…………………… 91

3-6-2- پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه…………………… 92

3 -7- روش تجزیه و تحلیل دادها و آزمون فرضیه ­ها………………….. 93

3-7-1- نرم­افزارهای مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده­ ها …………………..94

3-7-2- مقایسه رتبه با بهره گرفتن از آزمون فریدمن……………………. 94

3-7-3- آزمون كای –دو برای جدول­های یک بعدی……………………. 95

3-7-4- آزمون نسبت (دو جمله ­ای)………………….. 95

3-8-چهارچوب نظری و مدل تحقیق: مدل كارت امتیازی متوازن……… 96

3-8-1- مانع اول…………………… 96

3-8-2- مانع دوم…………………… 96

3-8-3- مانع سوم…………………… 96

3-8-4- مانع چهارم…………………… 96

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها………………….. 100

4-1- مقدمه…………………… 101

4-2- ویژگی­های جمعیت­ شناسی جامعه مورد مطالعه………… 101

4-2-1- جامعه مورد مطالعه از لحاظ جنسیت……………………. 102

4-2-2- جامعه مورد مطالعه از لحاظ سن……………………. 102

4-2-3- جامعه مورد مطالعه از لحاظ تحصیلات……………………. 103

4-2-4- جامعه مورد مطالعه از لحاظ سابقه كار در سازمان…….. 104

4-3 – آزمون فرضیات……………………. 105

4-3-1- آزمون فرضیه اصلی تحقیق…………………… 105

4-3-1-1- آزمون کای – دو…………………… 106

4-3-1-2- آزمون نسبت (دو جمله ­ای) …………………..108

4-4- آزمونهای مربوط به فرضیه اول…………………… 110

4-4-1- آزمون کای – دو…………………… 110

4-4-2- آزمون نسبت (دو جمله ­ای)………………….. 112

4-5- آزمون مربوط به فرضیه دوم…………………… 114

4-5-1- آزمون كای –دو…………………… 114

4-5-2- آزمون نسبت (دو جمله­ ای) …………………..116

4-6- آزمون مربوط به فرضیه سوم…………………… 118

4-6-1- آزمون كای – دو…………………… 118

4-6-2- آزمون نسبت (دو جمله ­ای) …………………..120

4-7- آزمون مربوط به فرضیه چهارم…………………… 121

4-7-1- آزمون كای –دو…………………… 121

4-7-2- آزمون نسبت (دو جمله ­ای)………………….. 123

4-8- آزمون مربوط به فرضیه پنجم…………………… 124

4-8-1- آزمون كای –دو…………………… 124

4-8-2-آزمون نسبت (دو جمله ­ای) …………………..126

فصل پنجم: نتایج تحقیق…………………… 128

5-1- مقدمه…………………… 129

5-2- خلاصه تحقیق…………………… 129

5-3- نتایج آزمون فرضیات و تفسیر آنها………………….. 130

5-3-1- آزمون كای-دو…………………… 131

5-3-2- آزمون نسبت (دو جمله ­ای)………………….. 131

5-4- پیشنهادات براساس نتایج به دست آمده………………….. 134

5-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی……………………. 134

5-6- محدودیت­های تحقیق…………………… 134

منابع و مآخذ…………………… 136

پیوستها …………………..147

Abstract…………………..

چکیده:

هدف از انجام این تحقیق بررسی امكان بكارگیری كارت امتیازی متوازن جهت اجرای استراتژی­ های آن در شركت خودرو­سازی سایپا است. كارت امتیازی متوازن یكی از تكنیك­های ارزیابی عملكرد سازمان­ها می­باشد كه سازمان را از چهار منظر مالی، مشتری، فرایندهای داخلی و یادگیری و رشد مورد ارزیابی قرار می­دهد. عمده­ترین مشكل در سازمان­ها اجرای استراتژی تدوین شده می­باشد. كارت امتیازی متوازن فاصله­ای كه ما بین تدوین و اجرای استراتژی وجود دارد از بین می­برد. محل تحقیق شركت سایپا و جامعه آماری شامل 58 نفر از مدیران ارشد، مدیران میانی، اجرائی شاغل در شركت سایپا می­باشند. روش تحقیق توصیفی– پیمایشی و ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه و مطالعات كتابخانه­ای بوده و روش آماری، آمار استنباطی می­باشد. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این است كه امكان اجرای ارزیابی متوازن با بكارگیری كارت امتیازی متوازن در شركت سایپا وجود دارد. و با بهره گرفتن از این تكنیک امكان غلبه بر موانع اجرای استراتژی در شركت سایپا وجود دارد.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

در مورد سازمان تعاریف بسیاری ارائه شده است. کلاسیک­ها بر نقش ساختار در سازمان تاکید می­ کنند و نئوکلاسیک­ها به انسان توجه اساسی دارند. سازمان­های مکانیکی، سازمان­های ارگانیکی، سازمان یادگیرنده، سازمان به مثابه فرهنگ و انواع مختلفی از تعاریف دیگر که هریک از زوایه­ای خاص به سازمان می­نگرند. اما یکی از استعاره­های جالب در مورد سازمان، تشبیه سازمان به انسان است، در این تفکر به سازمان به مثابه موجودی زنده نگریسته می­ شود. اما در همه موجودات زنده، بویژه انسان، فاکتورهایی وجود دارد که از آنها به عنوان علایم حیاتی نام برده می­ شود.! آیا سازمان نیز علایم حیاتی دارد؟ آیا آنچنان که فشار خون و نبض انسان حامل پیام مرگ و زندگی می­ توانند باشند، می­توان با اندازه ­گیری نبض و فشار خون سازمان نسبت به سلامت یا عدم سلامت آن آگاهی یافت؟ چارچوب کارت ارزیابی متوزان یکی از روش­های نوین و مفیدی است که کنترل استراتژیک در سازمان را برمبنای عوامل حیاتی آن امکان­ پذیر می­سازد.

2-1- عنوان تحقیق

بررسی امكان بكارگیری كارت امتیازی متوازن جهت اجرای استارتژی­های آن در شركت خودرو­سازی سایپا.

3-1- بیان مسئله

تا چند دهه قبل برنامه‌ریزی استراتژیک و تدوین استراتژی برای سازمان­ها معنا و مفهومی نداشت و سازمان­ها فقط به برنامه‌ریزی عملیاتی می‌پرداختند و شاید موفقیت‌هایی نیز كسب نموده باشند. ولی بعد از آن دوران، بخصوص دهه 1970 به بعد، سازمان­ها به این نتیجه رسیدند كه فقط با برنامه‌ریزی عملیاتی نمی‌توانند به فعالیت­ها ادامه دهند. چون تحولات اقتصادی جدید از جمله افزایش تورم و بیكاری، رقابت بین سازمان­ها و اهمیت خدمات در اقتصاد باعث گردید كه سازمان­ها برای رفع مشكلات به برنامه‌ریزی استراتژیک و تدوین استراتژی روی آورند. زیرا هیچ سازمانی توانایی كامل شكل دادن به محیطی كه در آن كارمیكند را ندارد. اما می‌تواند اوضاع و احوالی را پدید آورده و از بین آنها بهترین فرصت‌ها را بدست آورد. وظیفه مدیریت این است كه شركت را همواره به گونه‌ای ببیند كه می‌تواند بشود. نه آن‌گونه كه هم‌اكنون هست (كاتلر، اصول بازاریابی، 86)

ولی پیاده‌سازی این استراتژی‌های تدوین شده در برنامه‌ریزی استراتژیك، مشكل است زیرا در مسیر اجرای هر استراتژی موانع زیادی وجود دارد كه از آن‌جمله می‌توان به موانع فنی و موانع مهارتی و موانع ساختاری اشاره نمود. روش‌های زیادی نیز برای غلبه بر موانع اجرای استراتژی‌ها پیشنهاد گردیده است. یكی از روش‌های پیشنهادی، تكنیک ارزیابی متوازن نام دارد كه در سال 1992 توسط كاپلان و نورتون ارائه گردیده است. بر اساس نظریات كاپلان و نورتون روش ارزیابی متوازن، شرکت­ها و سازمان­ها را قادر می‌سازد تا فاصله قابل توجهی را كه قبلاً فی­مابین مراحل تدوین و اجرای استراتژی بوجود می‌آمد، از میان بردارند. آنها معتقد بودند كه این عدم ارتباط صحیح فی مابین مراحل تدوین و اجرای استراتژی به واسطه موانع زیربه وجودمی آید:

1-3-1- مانع اول: چشم‌انداز و استراتژی‌ها غیرقابل درك هستند.

1-3-2- مانع دوم: عدم ارتباط استراتژی‌ها با اهداف نقش‌ها، گروه‌ها و افراد سازمان‌ها.

1-3-3- مانع سوم: عدم ارتباط استراتژی‌ها با تخصیص منابع كوتاه‌مدت و بلندمدت سازمان.

1-3-4- مانع چهارم: دریافت بازخوردهای تاكتیكی به جای بازخوردهای راهبردی (یعنی بازخوردهایی كه وجود دارد بر اساس مهارت است نه بر اساس استراتژی). (كاپلان و نورتون[1]، 1996)

این تحقیق بر اساس 4 مانع بالا با طرح 5 فرضیه سعی بر آن دارد تا مشخص نماید آیا می‌توان از تكنیک ارزیابی متوازن برای غلبه بر موانع اجرای استراتژی شرکت خودروسازی سایپا استفاده نمود؟ اصولاً سازمان­ها سعی دارند كه چرخة رضایتمندی در درون خود ایجاد نمایند، اجرای صحیح چنین چرخه‌ای در گروارزیابی صحیح آن است. در این راستا تکنیک ارزیابی متوازن جزء اولین تکنیک هاست که به اهمیت در ارزیابی عملكرد و فعالیت‌های سازمان توجه نموده است. سیستم سنتی ارزیابی عملكرد عمدتاً بر سنجه‌های مالی استوار بودند. در ابتدا برای ارزیابی عملیات بیشتر ازسنجه­های مالی مطلق مانند در آمد کل، در آمد خالص، سود عملیاتی وسودخالص استفاده می­نمود. باگذشت زمان، وگسترش و پیچیده شدن فعالیت­های سازمان، استفاده از سنجه‌های مالی نسبی، مانند بازگشت سرمایه و باقیماندة درآمد رواج پیدا كرد. در دهه‌ های اخیر، نیز مدل‌هایی چون ارزش افزوده اقتصادی و جریان‌های نقدی به عنوان معیارهای مناسبت‌تری برای ارزیابی نتیجه عملیات معرفی شدند. (نمازی، 1386، 56)

در سیستم‌های سنتی ارزیابی عملكرد، از یك‌سو، تمامی معیارهای ارزیابی، مالی و صرفاً كمّی هستند و اصولاً نشان‌دهندة خلاصه و سریع و عملیات‌ و فعالیت­های یک سازمان هستند و در مواردی به حدی تجمعی هستند كه فقط برای سطوح خاصی از مدیران، كاركنان قابل استفاده هستند. همچنین معیارهای مالی در زمینه‌هایی كه قادر به ارزیابی هستند، نشان‌دهندة رویدادهای تاریخی گذشته‌اند و چون اغلب با تأخیر بدست می‌آیند، اطلاعات كاملی در زمینة پاسخگویی و تعهدات سازمان در قبال سهامداران و ذی‌نفعان در اختیار قرار نمی‌دهد و از معرفی بهترین نتایج عملكرد سالانه و شش‌ماهه و حتی ماهانه، دلیلی بر تداوم این نتایج در آینده نیست. صورت‌های مالی سنتی در پیشرفته‌ترین سطوح خود قادر به انعكاس عملكرد واحدها و بخش‌های مختلف یک سازمان هستند كه از تجمیع عملكرد كل سازمان بدست می‌آید. و توانایی انعكاس اثرات ناشی از همكاری‌های بین واحدهای مختلف را ندارند و این در حالی است كه امروزه بیشتر فعالیت‌های ارزش‌آفرین سازمان­ها حاصل همكاری‌های بین وظیفه‌ای است و سیستم‌های مالی سنتی قادر به محاسبه ارزش واقعی و یا بهای تمام شده این همكاری‌ها در روابط نیستند (بختیاری، 1386).

به دیگر سخن معیارهای سنتی ارزیابی عملكرد فقط بازدة مالی را می‌سنجند و مورد تأكید قرار می‌دهند و به ارزیابی عملیات و سودآوری كوتاه‌مدت توجه دارند وبه سازه‌ها و فرایندهایی كه باعث ایجاد بازده مالی می‌گردند تكیه نمی‌كنند. این در حالی است كه سیستم‌های ارزیابی عملكرد مطلوب باید مبتنی بر بررسی‌های بلند مدت و عواملی باشند كه برنامه ­ریزی آینده‌سازان را نیز در بر می‌گیرد. افزون بر محدودیت‌های روش سنتی ارزیابی عملكرد، پذیرش اصل مشتری ‌مداری و رضایت مشتری از طرف سازمان­ها، اهمیت یا فتن دارائی­ها نامشهود در سازمان­ها و ارزش­‌گذاری سازمان­ها بر مبنای دارائی­ها نامشهود (از قبیل رضایت مشتریان، بهبود كیفیت ارائه خدمات، استفاده از نیروی انسانی كارآمد)، پیدایش فناوری‌های اطلاعاتی جدید، تغییرات جدید در حوزه ارائه خدمات و همچنین خواسته‌های جدید مشتریان سازمانی سبب شده است تا استفاده از تكنیك‌های سنتی ارزیابی با مشكل مواجه نشود و از این‌رو در حمایت از برنامه‌های مدیریت و بالاخص برنامه‌های استراتژیک سازمان ناتوان باشند. لذا در این پژوهش نیز دیدگاه‌های مالی به نتهایی برای پیشبرد عملكرد كافی نیست و نگرش متوازن‌تری لازم است.

تكنیك‌های ارزیابی متوازن در این روش به موارد زیر اشاره دارد:

1) توازن بین معیارهای مالی و غیرمالی

2) توازن بین اهداف كوتاه‌مدت و بلندمدت

3) توازن بین ذی‌نفعان داخلی و خارجی یعنی كاركنان و مشتریان و سهامداران

4) توازن بین شاخص‌های هادی (شاخص‌های عملكرد آینده‌گر) و شاخص‌های تابع یا پیامد (شاخص‌های مالی و گذشته‌نگر)

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق…………………….. 1

1-1. مقدمه……………………… 2

1-2. بیان مسأله……………………… 3

1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق………………………. 5

1-4. اهداف تحقیق………………………. 7

1-5. مدل تحلیلی تحقیق………………………. 8

1-6. فرضیات تحقیق………………………. 8

1-7. متغیرهای تحقیق………………………. 9

1-8. قلمرو تحقیق………………………. 9

1-9. تعریف نظری متغیرهای تحقیق………………………. 10

1-10. تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق………………………. 12

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق………………………. 14

2-1. مقدمه………………………15

2-2. بخش اول: ارتباطات سازمانی…………………….. 16

2-2-1. مقدمه…………………….. 16

2-2-2. سازمان……………………… 17

2-2-3. ارتباط………………………. 17

2-2-4. اهمیت ارتباطات……………………….. 19

2-2-5. تعاریف ارتباطات……………………….. 22

2-2-6. ارکان اصلی فرایند ارتباطات…………………….. 26

2-2-7. ارتباطات سازمانی………………………. 28

2-2-8. ابعاد ارتباطات سازمانی…………………….. 32

2-2-9 ارتباطات سازمانی از دیدگاه مکاتب مختلف مدیریت………….. 34

2-2-9-1 دیدگاه کلاسیک‌ها در مورد ارتباطات……………………….. 35

2-2-9-2 نظریه نئوکلاسیک‌ها و ارتباطات……………………….. 36

2-2-9-3 دیدگاه سیستمی در مورد ارتباطات……………………….. 37

2-2-9-4 دیدگاه اقتضایی و ارتباطات……………………….. 38

2-2-9-5 دیدگاه مراوده‌ای یا تعاملی در مورد ارتباطات……………………….. 38

2-2-10. حوزه‌های تحقیقاتی در خصوص ارتباطات سازمانی……………….. 39

2-2-11. ویژگی‌های ارتباطات سازمانی…………………….. 40

2-2-12. تفاوت ارتباط سازمانی با انواع دیگر ارتباط…………………….. 41

2-2-13. انگیزه و فایده‌ی ارتباط سازمانی…………………….. 41

2-2-14. انواع ارتباطات در سازمان دارای ساختار رسمی…………….. 42

2-2-15. فرایندهای ارتباطات سازمانی…………………….. 43

2-2-16. سبك‌‌های ارتباطی در سازمان…………………….. 44

2-2-17. روابط بین سازمانی…………………….. 45

2-2-18. تئوری X & Y مک گریگور…………………….. 46

2-2-19. لیكرت ……………………..47

2-2-20. آرجریس…………………….. 47

2-2-21. ارتباطات سازمانی از دیدگاه سیژل و ماركونی……….. 48

2-2-22. موانع ارتباطات ……………………..48

2-3. بخش دوم: رفتار شهروندی سازمانی………………………. 54

2-3-1. مقدمه……………………… 54

2-3-2. تاریخچه رفتار شهروندی سازمانی………………………. 54

2-3-3. مفاهیم و تعاریف رفتار شهروندی سازمانی……………. 57

2-3-4. انواع رفتار شهروندی در سازمان……………………… 59

2-3-5. ابعاد رفتار شهروندی………………………. 60

2-3-6. سیاستهای تشویق رفتار شهروندی………………………. 62

2-3-7. کارکردهای رفتار شهروندی سازمانی در سازمان و مدیریت……… 65

2-3-8. عوامل موثر بر رفتار شهروندی سازمانی………………………. 66

2-3-9. پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی………………………. 69

2-4. بخش سوم: پیشینه تحقیق…………………….. 71

2-4-1. تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………… 71

2-4-2. تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………… 77

فصل سوم: روش تحقیق ……………………..83

3-1. روش تحقیق…………………….. 84

3-2. جامعه، نمونه و روش نمونه گیری…………………….. 84

3-3. ابزار گردآوری داده ها…………………….. 85

3-4. روایی و پایایی پرسشنامه……………………… 86

 

 

3-5. روش تجزیه و تحلیل داده ها ……………………..87

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها…………………….. 89

4-1. مقدمه……………………… 90

4-2. بخش اول: آمار توصیفی………………………. 91

4-2-1. جنسیت پاسخگویان……………………… 91

4-2-2. سن………………………. 92

4-2-3. میزان تحصیلات……………………….. 94

4-2-4. سابقه خدمت……………………….. 96

4-3. بخش دوم: تجزیه و تحلیل استنباطی داده‌های آماری………. 98

4-3-1. بررسی نرمال بودن داده ها…………………….. 98

4-3-2. آزمون فرضیه اصلی………………………. 99

4-3-3. فرضیه های فرعی………………………. 102

4-3-3-1. فرضیه فرعی 1 ………………………. 102

4-3-3-2. فرضیه فرعی 2 ………………………. 104

4-3-3-3. فرضیه فرعی 3 ………………………. 106

4-3-3-4. فرضیه فرعی 4 ………………………. 108

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها……………………..110

5-1. مقدمه ……………………..111

5-2. نتیجه گیری توصیف آماری ویژگیهای آزمودنی ها…………. 111

5-3. نتیجه گیری تحلیلی داده های آماری…………………….. 111

5-4. پیشنهادها…………………….. 116

5-4. پیشنهادها در راستای نتایج تحقیق…………………….. 116

5-4. پیشنهادها برای محققان آتی………………………. 120

5-5. محدودیت های تحقیق…………………….. 121

5-5-1. محدودیت های در اختیار محقق…………………….. 121

5-5-2. محدودیت های خارج از اختیار محقق…………………….. 122

منابع و مآخذ…………………….. 123

پیوستها…………………….. 132

چکیده انگلیسی………………………. 149

چکیده:

ارتباطات در بالندگی سازمان ها نقشی اساسی دارد. سطح مطلوبی از ارتباطات سازمانی میان افراد می تواند بستر تعامل سالم و سازنده را برای تعالی انسان و سازمان فراهم نماید.

هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی تأثیر ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی در بین کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر می باشد. روش تحقیق این مطالعه بر حسب هدف، کاربردی و بر حسب شیوه گرد آوری اطلاعات توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری کلیه کارکنان اداری آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر به تعداد 55 نفر بودند که به علت محدود بودن جامعه آماری، کل جامعه آماری به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد یعنی کلیه کارکنان به عنوان حجم نمونه(نمونه در دسترس) انتخاب شده است.

جهت گرد آوری اطلاعات از دو پرسشنامه  1)پرسشنامه محقق ساخته ارتباطات سازمانی با آلفا کرونباخ ( 82/0 = α)  2)پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی با آلفا کرونباخ (79/0 = α) استفاده نموده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تجزیه توصیفی داده ها (محاسبه میانگین، فراوانی، درصد فراوانی، انحراف استاندارد، ترسیم نمودار ستونی و تدوین جدول) استفاده شده است و در بخش آمار استنباطی از آزمون تحلیل رگرسیون ساده و چندمتغیره و آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شد.

تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد که: ارتباطات سازمانی و ابعاد آن بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر تأثیر معناداری دارند بطوریکه مؤلفه سبک های ارتباطات بیشترین تأثیر و بعد از آن مؤلفه های محتوای ارتباطات، کانال ارتباطات و مسیر ارتباطات به ترتیب بیشترین تأثیر را بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دارند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

نیروی انسانی که امروزه از آن به عنوان سرمایه انسانی یاد می کنند یکی از مهمترین سرمایه های هر سازمانی است که کیفیت آن می تواند در رشد و تعالی سازمان نقش بسزایی داشته باشد و با توجه به پیچیدگیهای آن مباحث مختلف در ابعاد رفتاری در حال ظهور می باشد که یکی از آنها در سالهای اخیر موضوع رفتار شهروندی سازمانی می باشد که به طور کلی رفتار شهروندی یک نوع رفتار ارزشمند و مفید است که افراد آن را به صورت دلخواه و داوطلبانه از خود بروز می دهند به این ترتیب مطالعه و بررسی اینگونه رفتار افراد در سازمان که به رفتار شهروندی سازمانی شهرت یافته است بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد.

عوامل بسیاری بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان مؤثرند که در این تحقیق ارتباطات سازمانی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

ارتباطات سازمانی باید اثربخش باشد تا در مجموعه ی سازمان و مدیریت آن بتواند مؤثر واقع شود و نقش کلیدی خود را ایفا کند. در واقع ارتباط مؤثر می تواند به عنوان بنیاد سازمان های مدرن در نظر گرفته شوند(کروگ، ایچی جو و نوناکا[1]، 2002).

ارتباطات به کارکنان تمامی سطوح در سازمان اجازه می دهد که با یکدیگر تعامل داشته، به اهداف مطلوب نائل شده، حمایت شوند و از ساختار رسمی سازمان بهره گیرند. در سطح سازمانی نیز ارتباطات باعث ایجاد انسجام و پیوند بین اجزای مختلف سازمان شده و سازمان را در توانمندسازی و پیشبرد مأموریتها و در نهایت بهبود عملکرد سازمانی و دستیابی به سطح مطلوبی از آن یاری می نماید(عباس پور و باروتیان، 1388، 8).

در این تحقیق، با توجه به اینکه ارتباطات سازمانی سازمان مورد نظر، به ازای مؤلفه های مجاری ارتباطی، سبک های ارتباطی، مسیرهای ارتباطی و محتوای ارتباطی مورد مطالعه قرار می گیرد، ارتباطات سازمانی در صورتی اثربخش است که مؤلفه های گفته شده در حد مطلوب و مناسب قرار گیرد.

2-1- بیان مسئله

عصر کنونی دوره دگرگونی های شتابنده و غیرقابل پیش بینی است. وضعیت کنونی مدیریت در جامعه ما بیانگر عدم توازن میان پیچیدگی های روزافزون سازمان ها و عدم توانایی این سازمان ها در پیش بینی و مقابله با این تحولات و پیچیدگی ها است.

سازمان ها برای اینکه بتوانند با تهدیدات محیطی مقابله کرده و از فهرست های احتمالی بهره برداری کنند باید ظرفیت ها و توانمندی های درونی خود را بشناسند تا نقاط قوت خود را بالا برده و کاستی های خود را ترمیم نمایند(بحر العلوم، 1378). یکی از مهمترین جنبه های رفتار افراد در سازمان، انتقال صحیح و موثر پیام یا فرایند ارتباط است. وجود ارتباطات مؤثر و صحیح در سازمان همواره یکی از اجزای مهم در توفیق مدیریت به شمار می آید. به تجربه ثابت شده است که اگر ارتباطات صحیحی در سازمان برقرار نباشد، گردش امور مختل و کارها آشفته می شود. هر مدیر درصد قابل توجهی از وقت خود را صرف انتقال عقاید و نظریاتش به دیگران می کند. وظایف دیگر مدیر و خاصّه وظایف او در زمینۀ کنترل و سازمان دادن، با مسائل و مشکلات ارتباطی همراه است. در سازمان ها ارتباطات فرایندی برای به هم پیوستن اجزای یک نظام اند(فهیم دوین و همکاران، 1385).

شاید ارتباط ضعیف از جمله منابع عمده ای باشد که بین رفتار افراد در سازمان تنش ایجاد می کند. صاحب نظران، جملگی بر این باورند که انسان موجودی اجتماعی است و آشکار است که این ماهیت اجتماعی، آدمی را به برقراری رابطه و ایجاد ارتباط با وجوه گوناگون اجتماع و مجموعه ای که در آن است رهنمون می گرداند، و انسان ها با توجه به ساخت روانی، شرایط تربیتی و چگونگی محیط در سلسله ای از ارتباطات که از جنبه های نوع و چگونگی با هم تفاوت دارند گرفتارند(رابینز، 1374).

یکی از مهم ترین خصیصه های هر سازمان برای کار در شرایط متغیر امروزی، داشتن افرادی است که مایلند در تغییرات موفقیت آمیز سازمان، بدون وجود الزامات رسمی شغل، مشارکت داشته باشند. رفتارهایی که از انتظارات رسمی نقش فراتر رفته و برای بقاء سازمان خیلی مهم و حتی ضروری هستند و به عنوان رفتارهای شهروندی سازمانی تعریف شده اند. زمینه های بروز رفتار شهروندی سازمانی نیازمند ریشه ها و پشتوانه های قوی می باشد که باعث بروز چنین رفتاری از سوی کارکنان می گردد. ارتباطات سازمانی، در تشریح مبادله اجتماعی رفتارهای شهروندی سازمانی مهم است.

ارگان(1980) معتقد است رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری فردی و داوطلبانه است که مستقیماً به وسیله سیستم­های رسمی پاداش در سازمان طراحی نشده است، اما با این وجود باعث ارتقای اثر بخشی و کارایی عملکرد سازمان می شود.

با این تعریف، از انسان به عنوان شهروند سازمانی انتظار می‌‌رود بیش از الزامات نقش خود و فراتر از وظایف رسمی، در خدمت اهداف سازمان فعالیت کند. به عبارت دیگر ساختار رفتار شهروندی سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتارهای فرانقش کارکنانی است که در سازمان فعالیت می‌‌کنندودراثر این رفتارهای آنان اثربخشی سازمانی بهبود می‌‌یابد(بینستوک و همکاران، 2003).

بر اهمیت ارتباطات اثربخش برای مدیران تأکید فراوانی شده است زیرا، در كلیه فعالیت های یک مدیر در سازمان ردپای ارتباطات به وضوح مشاهده می شود. شاید به همین علت است که کرینتز می گوید مدیریت یعنی« ارتباطات »، زیرا هر یک از کارکردهای مدیریت مستلزم نوعی از ارتباط است.

مدیران سازمان ها می توانند به وسیله برقراری ارتباط اثربخش در سازمان در کارکنان ایجاد انگیزه نموده و در نتیجه زمینه های بهبود رفتار شهروندی سازمانی و پیرو آن زمینه های دستیابی به اهداف استراتژیک را فراهم نمایند. بر اساس ضرورت یافتن ارتباطات سازمانی در ادبیات علمی مدیریت در دنیا و با توجه به نقش حیاتی رفتار شهروندی سازمانی و اهمیت دستیابی به عالیترین سطح آن برای کارکنان و سازمانها و نقشی که ارتباطات در فرایند رفتار شهروندی سازمانی می تواند ایفا کند؛ در این پژوهش محقق در پی پاسخگویی به سؤال زیر است:

ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی در بین کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر چه تأثیری دارد؟

3-1- اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق

اهمیت رفتار شهروندی سازمانی در سازمانها و ادارات مختلف انكارناپذیر است. اما هنگامی كه صحبت از آموزش و پرورش می شود، نگاه ها به آن دقیقتر و موشكافانه تر می شود(اُپلاتکا[2]، 2009).

رفتار شهروندی سازمانی به عنوان یکی از مفاهیم جدید مدیریت رفتار سازمانی می باشد که بر رفتارهای فرانقشی کارکنان و مدیران تاکید دارد و بروز چنین رفتاری در سازمان نیازمند داشتن یک راهبرد رفتار شهروندی سازمانی و تقویت آن در بین کارکنان می باشد لذا ضرورت دارد در سازمان آموزش و پرورش یک محیط هم راه و همگرا در جهت رسیدن به اهداف سازمان را ایجاد نموده و با گسترش رفتار شهروندی سازمانی و مولفه های آن که بیشتر بار اخلاقی دارند تعالی سرمایه انسانی و به پشتیانی آن تعالی سازمان را رقم زد.

از جمله عواملی که در حال حاضر به طور چشمگیری اثر بخشی رفتار شهروندی سازمانی کارکنان را تحت تأثیر قرار داده است، ارتباطات سازمانی است. ارتباطات موثر نه تنها کلید فتح تمام درهای بسته در جهان است، بلکه فعالیتی اجتناب ناپذیر و الزام آور برای زندگی فردی، گروهی و سازمانی در تمام جوامع بشری است. در سازمان های امروزی، نظریه پردازان و مدیران با تجربه از سال ها پیش به این حقیقت دست یافته اند که ارتباط مؤثر عامل دستیابی آنها به اهداف سازمانی، بالا رفتن میزان بهره وری و رضایت مندی کارکنان و ذی نفع های راهبردی است.

وجود سازمان وابسته به ارتباطات است و هر سازمانی معمولاً بیشتر وقت خود را صرف برقرار كردن ارتباط می كند. برای ایجاد هماهنگی بین عناصر مادی و انسانی سازمان به صورت یک شبكه كارآمد و موثر، برقراری ارتباطات مطلوب ضروری است، زیرا وقتی ارتباطات برقرار نشود، فعالیت سازمان متوقف می شود و در واقع می توان گفت كه مدیریت كارساز به برقراری ارتباطات مؤثر بستگی دارد. ارتباط سازمانى شكلى از ارتباط میان فردى است كه در آن ارتباط ناظر به روابط كارى كاركنان درون یک سازمان است(بلیک و هارو لدسن، 1378، 12).

ارتباطات سازمانی كه به مناسبات متقابل افراد در سازمان ها اشاره دارد، از اوایل قرن بیستم اهمیت فوق العاده یافت. حاكم بودن روابط انسانی مناسب و دوستانه در محیط كار، زمینة انگیزش و رشد و توسعه را فراهم می سازد و میل به زیستن و كار و تلاش را افزایش می دهد و در نهایت منجر به مسئولیت پذیری، مشاركت و فعالیت ثمر بخش فرد در راه انجام وظایف محوله و دست یافتن به اهداف سازمان می گردد. در حقیقت، روابط انسانی به عنوان سرمایة اجتماعی در كنار سرمایه های طبیعی، تكنولوژی و انسانی، اهمیت فوق العاده یافته است. ارتباطات را به عنوان خونی به حساب می آورند كه در رگ حیات سازمان جریان دارد و نبود ارتباطات باعث بروز اختلال در قلب سازمان خواهد شد. خلاصه اینكه بدون ارتباطات موثر انجام وظایف سازمان و ادامه حیات آن امكان پذیر نخواهد بود.

بی تردید ضرورت و اهمیت پرداختن به موضوع تأثیر ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان که از موضوع های بسیار مهم و مطرح در سازمان های امروزی است، بر هیچ كس 

1-2) بیان مسئله…………………….. 2

1-2-1) بازشناسی اشیاء و مبحث انبارداری……………………… 2

1-2-1-1) بارکد…………………….. 2

1-2-1-2) RFID……………………….

1-2-1-3) بینایی ماشین……………………… 5

1-2-2) تعریف بازشناسی اشیاء……………………. 6

1-2-2-1)فرایند طراحی یک سیستم بازشناسی اشیاء……………………. 6

1-2-2-2)مشخصات یک سیستم بازشناسی اشیای کارآمد…………….. 11

1-3) اهمیت و ضرورت پژوهش……………………….. 12

1-5) اهداف پژوهش……………………….. 13

1-6) ساختار فصول پایان نامه…………………….. 13

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1) مقدمه…………………….. 15

2-2) فناوری RFID………………………

2-2-1) (Radio frequency identification) RFID………………………

2-2-2) مرور ادبیات RFID………………………

2-2-3) اجزاء سیستم RFID………………………

2-2-3-1) برچسب­های RFID……………………….

2-2-4) سیستم RFID چگونه کار میکند؟…………………….. 20

2-2-5) کاربردهای RFID:…………………….

2-2-5-1) خرده فروشی……………………. 20

2-2-5-2) تولید……………………. 21

2-2-5-3) صنعت دارو / مراقبت­های بهداشتی……………………… 21

2-2-5-4) سایر کاربردها…………………….22

2-2-6) چالش­های تکنیکی و استراتژی­ها……………………. 22

2-2-7) هزینه RFID :…………………….

2-2-8) استانداردهای RFID :…………………….

2-2-9) انتخاب برچسب و قرائت­گر……………………. 27

2-2-10) مدیریت داده ها…………………….28

2-2-11) یکپارچه سازی سیستم…………………….28

2-2-12) امنیت……………………. 29

2-3) فناوری بینایی ماشین……………………… 30

2-3-1)كلیات سیستم……………………… 30

2-3-2) بینایی ماشین(MV)…………………….

2-3-3) کاربردهای بینایی ماشین……………………… 31

2-3-4) متدها……………………. 32

2-3-5) پردازش تصویر و بینایی ماشین……………………… 32

2-3-5-1) استخراج ویژگی……………………… 32

2-3-5-2)روش­های قسمت ­بندی تصویر…………………….. 35

2-3-6-3) دسته ­بندی……………………… 35

2-3-6) روش­های پردازش تصویر در بینایی ماشین…………. 36

2-3-7) خروجی سیستم­های بینایی ماشین……………………… 37

2-3-8) مراحل بینایی ماشین……………………… 38

2-3-9) سرعت واكنش سیستم بینایی ماشین……………………… 38

2-3-10) مقایسه بینایی انسان و ماشین بینایی……………………… 39

2-3-11) بینایی و اتوماسیون كارخانه…………………….. 40

2-4) جمع بندی……………………… 42

فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش

3-1) مقدمه…………………….. 43

3-2) کلیات سیستم پیشنهادی و الگوریتم مربوطه…………………….. 43

3-2-1) مشخصات سیستم اخذ تصویر…………………….. 43

3-2-2) طراحی سیستم……………………… 43

3-2-2-1) مرحله شناسایی کالا…………………….. 43

3-2-2-2) مرحله بازشناسی کالا…………………….. 44

3-3) الگوریتم انتخاب ویژگی……………………… 46

3-4) کلاس بندی تصاویر…………………….. 53

3-5) جمع بندی……………………… 53

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها

4-1) مقدمه…………………….. 55

4-2)آزمایش نرم افزارسیستم……………………… 55

 

 

4-3) شماتیک کلی نرم افزار……………………. 60

4-4) جمع بندی……………………… 62

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1) مقدمه…………………….. 64

5-2) یافته های پژوهش……………………….. 64

5-2-1) یافته های حاصل از پیاده سازی کدهای بینایی ماشین…….. 64

5-2-2)یافته­ های حاصل از مجموعه پژوهش……………………….. 65

5-3) مقایسه نتایج با تحقیقات پیشین……………………… 67

5-4) پیشنهادهای کاربردی……………………… 67

5-5) پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی……………………… 68

5-6) محدودیت­های پژوهش……………………….. 69

فهرست منابع

منابع فارسی……………………… 71

منابع انگلیسی……………………… 72

پیوست

کدهای الگوریتم……………………… 73

چکیده:

امروزه اهمیت انبارداری و مدیریت انبار بر کسی پوشیده نیست و بی دقتی در انبار­گردانی یک مسئله عملیاتی مهم در زنجیره تامین است (دوهوراتیس و رامان، 2008). بدیهی است که در عصر حاضر، که عصر اطلاعات و ارتباطات لقب گرفته استفاده از جدیدترین و به روز ترین تکنولوژی ها برای جمع آوری، ثبت و ضبط اطالاعات است که مزیت رقابتی شرکت ها را تامین می کند. فناوری هایی که از آنان برای شناسایی اشیا، انسان و حیوانات توسط ماشین استفاده می گردد شناسایی خودکار نامیده می شوند. هدف اکثر سامانه های شناسایی خودکار، افزایش کارآیی، کاهش خطا، ورود اطلاعات و آزادسازی زمان کارکنان برای انجام کارهای مهمتر نظیر سرویس دهی بهتر به مشتریان است. همچنین ضرورت شناسایی خودکار عناصر و جمع آوری داده مرتبط به آنان بدون نیاز به دخالت انسان جهت ورود اطلاعات در بسیاری از عرصه های صنعتی ، علمی ، خدماتی و اجتماعی به شدت احساس می شود و در پاسخ به این نیاز تاکنون فناوری های متعددی طراحی و پیاده سازی شده است. کدهای میله[1] ای و RFID[2] نمونه هایی در این زمینه می باشند، که هر کدام از این تکنولوژی ها دارای معایب و مزایایی هستند اما آنچه که در این پژوهش مورد سوال و بررسی قرار گرفته است این است که آیا می توان با بهره گرفتن از تکنولوژی بینایی ماشین ورود و خروج کالاها را ثبت و کنترل نمود؟ و این تکنولوژی را جایگزین فناوری های پیشین نمود؟ در این پژوهش بنا داریم که پاسخ پرسش های بالا یافته و از الگوریتم های پردازش تصویر موجود در حوزه بینایی ماشین جهت اثبات فرضیات خود استفاده نماییم و در نهایت الگوریتم سیستم خبره انبارداری مبتنی بر بینایی ماشین را ارائه دهیم.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1) مقدمه

سیستم­های بینایی ماشین امروزه کاربرد گسترده­ای در زندگی انسان پیدا کرده ­اند. به همین دلیل توسعه­ دانش بینایی ماشین[1] که حاصل تلفیق دانش­های پردازش تصویر، شناسایی آماری الگو و یادگیری ماشین است، مورد توجه محققان بسیاری در سراسر جهان قرار گرفته است. یکی از حوزه‌های فعال در بینایی ماشین، طراحی سیستم­های بازشناسی اشیاء است. این سیستم­ها کاربردهای متنوعی دارند که از جمله می­توان به سیستم­های احراز هویت، بازرسی تولیدات صنعتی، کنترل خودکار وسائل نقلیه، بازرسی و نظارت زنده در محیط­های باز، کنترل ترافیک، پردازش اسناد و کنترل ربات­ها اشاره کرد.

در این پژوهش ما سعی داریم امکان استفاده از بینایی ماشین به جای فناوری های سنتی شناسایی خودکار اشیاء از جمله بارکد و RFID را بررسی نماییم و الگوریتم مربوطه را شبیه سازی و ارائه کنیم. در ابتدا سعی می کنیم مفاهیم فناوری شناسایی خودکار در انبارداری را تشریح کنیم و سپس مفاهیم مربوط به فناوری شناسایی خودکار اشیاء را به صورت مختصر تشریح می­نماییم.

2-1) بیان مسئله

مسئله اساسی در این تحقیق پاسخ به این پرسش است که آیا می توانیم از بینایی ماشین برای شناسایی خودکار اشیاء استفاده نماییم یا خیر؟ در ادامه ابتدا مفاهیم اولیه بینایی ماشین و سپس شناسایی خودکار را برای درک بهتر کلیات مسئله بیان خواهیم کرد.

1-2-1) بازشناسی اشیاء و مبحث انبارداری

1-2-1-1) بارکد

همانگونه که مستحضرید یکی از کاربردهای بازشناسی اشیاء در بحث انبارداری می باشد. به عبارتی به جای استفاده از کاغذ بازی خسته کننده در جمع آوری اطلاعات و پیگیری کالاها، که علاوه بر ایجاد مشکلات و خطاهای متعاقب برای انباردار، هزینه های نفر ساعت و هزینه های زمان انجام زیادی را تیز به سازمان تحمیل می کند، به کارگیری بارکد هماهنگ شده در کل زنجیره تامین می تواند جایگزین مناسبی باشد(هنری،2006). بارکد یک برچسب نشان دهنده کد مشخص است که این کد توسط بارکدخوان، قابل تشخیص و تعیین است. در کدگذاری اطلاعات در بارکد، دو رویکرد وجود دارد:

اول: استفاده از شکل قدیمی بارکد(بارکد خطی) که خطوطی به صورت فشرده و متراکم در کنار هم قرار می گیرند.

دوم: استفاده از شکل پیکسلی است، که اطلاعات در نقاط تیره و روشن برچسب قرار می گیرند(بارکد ماتریسی)، که این روش به دلیل توانایی در ذخیره حجم زیاد اطلاعات، کاربرد فراوانی یافته است.

در رویکرد اول (خطی)، در حالیکه امکان ذخیره تا 2کیلو بایت اطلاعات بر روی برچسب وجود دارد، در رویکرد دوم، محدودیتی برای ذخیره اطلاعات وجود ندارد.(جانسون، 1997)

1-2-1-2) RFID

فناوری RFID فناوری است که برای شناسایی یک شخص، شی یا حیوان با بهره گرفتن از ارسال بسامد رادیویی جهت تعیین هویت، پیگیری، مرتب کردن و یافتن آن، به کار می رود. به طور کلی تمام فناوریهایی که توسط امواج رادیویی شناسایی فرد یا شیئی را انجام می دهند، می تواند جزو فناوریهای هم خانواده RFID قلمداد کرد. نگاهی گذرا به سیر تکاملی توسعه و استفاده از فناوری RFID نشان می دهد که از دهه 1940 میلادی که رادار در جنگ جهانی دوم به کار گرفته شد، شش دهه طول کشید تا این فناوری به یک بخش از زندگی روزمره بشر تبدیل شود (رستمی، عیسایی 1384). اولین استفاده از امواج رادیویی در ردیاب های شناسایی دوست از دشمن بود که توسط بریتانیاییها در جنگ جهانی دوم به کار رفت. برای شناسایی هواپیماهای خودی از دشمن مخصوصا در شب که دید چشمی نیز محدود است، از این فناوری استفاده می شد. هواپیماهای خودی امواجی برای مرکز شناسایی ارسال می کردند که این اطمینان را به مرکز می داد که هواپیمای دشمن نیستند و به همین دلیل پدافند هوایی در مورد آنها متوقف می شد.

در سال 1946 لئون تریمن[1] یک وسیله جاسوسی برای شوروی سابق برای مخابره صوتی اختراع کرد. این وسیله امکان مخابره بین دو وسیله رادیویی را توسط امواج رادیویی برقرار می ساخت. فرستنده ای، خبری را مخابره می کرد که خبر توسط امواج رادیویی گیرنده ای را که دارای صفحه دیافراگمی بود به لرزه در می آورد. بدین ترتیب ابزار جاسوسی و شنود تهیه می شد. این فناوری را به عنوان پدر فناوری RFID می دانند (رستمی، عیسایی 1384).

نقطه عطف در پیشینه فناوری RFID مقاله­ای به نام ” ارتباطات با بهره گرفتن از قدرت بازتاب[2]   ” بود که هری استوکمن[3] آن را در اکتبر1948 منتشر نمود و در آن پیشگویی کرد:

“قبل از حل هر مشکلی در عرصه علم، باید تحقیقات و توسعه علمی در زمینه ارتباطات از طریق نیروهای بازتابی متمرکز شود و قبل از هر چیز زمینه های مفید کاربرد آن مورد کاوش قرار گیرد” (لندت، 2005). این مقاله اهمیت کاربرد امواج رادیویی را بیشتر از پیش روشن ساخت و پیشرفت در آینده را منوط به استفاده از این نوع از فناوریها دانست.

در سال 1973 ، تعداد 3,713,148 مجوز کالا در گمرک نیویورک صادر شد که از فناوری RFID استفاده می کردند. این مجوزها که از برچسب هایی با حافظه 16 بیتی بهره می برند به عنوان جد RFID های امروزی لقب گرفتند. این مجوزها تأییدیه ای از طرف گمرک برای کالا به شمار می آمدند که اجازه ورود به کشور و یا خروج از آن را مشخص می کردند (لندت ، 2005).

نخستین برچسب های RFID از نوع فعال در اکتبر همان سال در کتابخانه علمی لوس آلاموس با حافظه 12 بیتی و با بسامد915 مگاهرتز برای سامانه امانت کتاب به کار رفت. بر روی هر کتاب برچسبی نصب شده بود که اطلاعات امانت گیرنده، تاریخ امانت داده شده و نیز مجوز خروج از کتابخانه در حافظه آن درج شده بود (لندت ، 2005).

سیستم‌های اطلاعاتی و به خصوص میان‌افزارها به عنوان فناوری مکمل برای فناوری RFID مطرح شده‌اند. میان‌افزارها داده‌های جمع‌ آوری شده توسط تگ‌خوان‌ها را به پایگاه‌های داده منتقل می‌سازند و سیستم‌های اطلاعاتی داده‌ها پردازش آنها را میسر می‌سازند (مارینوس2003؛ زهیر ایرانی، او کیفی،2001 ؛ تامپسون2006). اکنون، با کاهش هزینه‌ سخت افزار و به همین ترتیب تگ‌خوان‌ها و تگ‌های RFID و توسعه نرم‌افزار استفاده توام از این دو فناوری در صنایع گوناگونی مانند زنجیره تامین کالاهای مصرفی دیده می شود (رینالد،2003؛ ونت، چاترجی، ولف، 2006).

هر دو فناوری بارکد و RFID که زیر مجموعه فناوری بازشناسی اشیاء به شمار می­روند، تا کنون به صورت گسترده جهت ثبت ورود و خروج کالاها مورد استفاده قرار گرفته اند و مزایا و معایبشان آشکار شده است. اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی فناوری های جدید ظهور پیدا می کنند. بینایی ماشین فناوری جدیدی است که به سرعت جایگاه خود را در حوزه های مختلف پیدا می کند.

1-2-1-3) بینایی ماشین

چنانچه بخواهیم تعریفی مختصر از بینایی ماشین داشته باشیم باید گفت که یک سیستم ماشین بینایی شامل تمام اجزاء لازم به منظور تهیه، تعریف دیجیتالی یک تصویر تغییر واصلاح داده ها وارائه نمایش داده های تصویری دیجیتالی به دنیای بیرون می باشد، چنین سیستمی چنانچه در یک محیط صنعتی بكار گرفته شود، ممكن است به دلیل اینكه متصل به سایر تجهیزات خط تولید می باشد بسیار پیچیده بنظر می رسد ولی اگر چنانچه با توجه به نقش و وظیفه سیستم بینایی اجزاء اصلی تشكیل دهنده آن بیان شوند، مشخص خواهد شد كه پیچیدگی زیادی در سیستم وجود ندارد اجزاء اصلی سیستم شامل سه قسمت اصلی زیر است:

1- قسمت تصویربرداری.

2- پردازش.

3- نمایش یا وسایل خروجی اطلاعات.

که قسمت تصویر برداری عبارتست از اخذ تصاویر از موضوعی که قصد داریم مورد تجزیه وتحلیل قرار دهیم و در این بخش بایستی به مواردی چون وضوح تصویر برداری، نورپردازی و ورود نویز و اعوجاج در تصاویر دقت نماییم.

در قسمت پردازش، متناسب با هدفی که به دنبال آن هستیم از الگوریتم های پردازش تصویر برای پردازش تصاویر اخذ شده استفاده می­نماییم. در این بخش بایستی به سراغ حوزه پردازش تصویر رفته و از الگوریتم­ها موجود در این بخش استفاده نماییم.

آخرین بخش بینایی ماشین، چگونگی نمایش اطلاعات تحلیل شده است، گاهی این خروجی می ­تواند ورودی تصمیم ­گیری برای یک سیستم صنعتی باشد و گاهی نیز می تواند یک تصمیم باشد.

در این پژوهش تلاش شده است که سه قسمت فوق به صورت مشروح توضیح داده شود تا سیستم خبره انبارداری مبتنی بر بینایی ماشین به صورت کامل تشریح گردد. در ادامه اجمالی خواهیم داشت بر بازشناسی اشیاء که پایه و اساس این پژوهش را تشکیل می دهد.

[1] León Theremin

[2] Communication by Means of Reflected Power

[3] Harry Stockman

1-1- مقدمه– 2

1-2- بیان مسئله- 6

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق- 8

1-4- اهداف تحقیق- 8

1-5- سوالات تحقیق- 9

1-6- فرضیه های تحقیق- 10

1-7- تعریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق- 11

1-7-1- تعاریف مفهومی- 11

1-7-2- تعاریف عملیاتی- 11

فصل دوم : پیشینه ی تحقیق

2-1- خانواده 12

2-2- ازدواج- 14

2-3- نظریه های آسیب شناسی خانواده 15

2-4- .مشکلات رابطه و ناسازگاری- 19

2-5- تعارض زوج ها 21

2-6- فرایندهای مولد تعارض— 23

2-6-1- فقدان گفتگو- 23

2-6-2- فقدان رهبری مؤثر وتصمیم گیری- 24

2-6-3- تعارض های ارزشی- 24

2-6-4- عقاید متفاوت درباره نقش های جنسیتی- 24

2-6-5- زایندگی اندک– 25

2-6-6- تغییرات و انتقالات– 25

2-6-7- مسایل حل نشده گذشته- 25

2-7- رویکردهای حل تعارض— 25

2-8- سبک های حل تعارض— 27

2-8-1- سبک رقابتی- 28

2-8-2- سبک مشارکتی– 28

2-8-3- سبک توافقی- 29

2-8-4- سبک اجتنابی- 29

2-8-5- سبک انعطاف پذیر- 30

2-9- تکنیک حل تعارض— 30

2-10- طلاق- 32

2-11- تعریف طلاق- 35

2-12- تئوری های طلاق- 35

2-12-1- نظریه کارکردگرایی- 35

2-12-2- نظریه همسان همسری- 36

2-12-3- نظریه شبکه- 37

2-12-4- نظریه مبادله اجتماعی- 38

2-13- رویكرد های نظری روانشناسی  طلاق- 39

2-13-1- نظریه سیستمی خانواده 39

2-13-2- خطر وتاب آوری- 39

2-13-3- نظریه دلبستگی- 41

2-14- عوامل موثر بر طلاق- 44

2-14-1- تفاوت فردی و فرهنگی- 44

2-14-2- مشکلات شدید شخصیتی روانی- 44

2-14-3- عدم بلوغ عاطفی و فکری- 45

2-14-4- مشکلات اقتصادی- 46

2-14-5- اعتیاد 46

2-14-6- خیانت– 46

2-14-7- دخالت اطرافیان- 47

2-14-8- عدم مهارتهای ارتباطی- 48

2-15- طلاق در دیگر ادیان- 50

2-16- جمع بندی چارچوب نظری و ادبیات تحقیق- 51

2-17- پیشینه تحقیق- 52

2-17-1- تحقیقات خارجی- 52

2-17-2- تحقیقات داخلی- 58

فصل سوم : روش تحقیق

3-1- روش– 62

3-2- جامعه آماری- 62

3-3- نمونه آماری و روش نمونه گیری- 62

 

3-4- ابراز سنجش– 62

3-5- روش تحلیل آماری- 63

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1- اطلاعات توصیفی- 64

4-2- بررسی فرضیه های تحقیق- 65

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- یافته های تحقیق- 72

5-2- بحث و نتیجه گیری- 75

5-3- پیشنهادات– 76

5-3-1- پیشنهادات کاربردی- 76

5-3-2- پیشنهادات پژوهشی- 77

5-4- محدودیت ها 77

منابع- 78

منابع فارسی- 78

منابع خارجی- 80

 

فهرست جداول

جدول شماره 1-4 : میانگین و انحراف معیار زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر توافقی- 64

جدول شماره 2-4: خلاصه نتایج تحلیل واریانس چند متغیری روی نمره های متغیرهای وابسته پژوهش– 65

جدول شماره 3-4-: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های کاهش همکاری- 66

جدول شماره 4-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های کاهش رابطه  جنسی- 66

جدول شماره 5-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های افزایش واکنش های هیجانی- 67

جدول شماره 6-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های افزایش جلب حمایت فرزند (فرزندان ) 67

جدول شماره 7-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود 68

جدول شماره 8-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های کاهش رابطه خانوادگی با خویشاوندان همسر و دوستان  69

جدول شماره 9-4: نتایج واریانس یکراهه در متن مانووا روی نمره های جدا کردن امور مالی از یکدیگر- 6

چکیده

هدف از انجام این پژوهش مقایسه تعارضات زناشویی زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر توافقی بود. پژوهش به روش علی- مقایسه ای انجام گرفت . جامعه آماری پژوهش را کلیه ی زوجین متقاضی طلاق شهر بندرعباس در سال 92 تشکیل دادند. نمونه آماری پزوهش متشکل از 45 زوج متقاضی طلاق توافقی و 45 زوج متقاضی طلاق غیر توافقی بودند که به روش طبقه ای تصادفی و از میان نمونه های در دسترس انتخاب شدندو ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه MCQ بود . داده های جمع آوری شده تحقیق با بهره گرفتن از آزمون مانوا تجزیه و تحلیل آماری شد. نتایج نشان داد که بین تعارضات زناشویی زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر توافقی تفاوت معناداری وجود دارد .ضریب تأثیر توافق یا عدم توافق زوجین متقاضی طلاق در کاهش همکاری (91/0)، کاهش روابط جنسی(73/0)، افزایش رابطه فردی با خویشاوندان خود(91/0)، کاهش روابط خانوادگی با خویشاوندان همسرو دوستان (90/0)و جدا کردن امور مالی از یکدیگر(92/0) بوده است. در نهایت باید شدت اختلافات زوجین و عدم توافق برای طلاق موجب افزایش تعارضات در بین آنان می شود

1-1- مقدمه
ازدواج در همه جوامع، رسمی مهم تلقی می شود ، همان طور که بسیاری از پژوهش ها نشان می دهند، ارتباط زناشوئی پیش بینی کننده قوی کیفیت زناشویی است.هم درمانگران و هم زوج ها عقیده دارند که شایع ترین و مخرب ترین مشکلات در ازدواج های شکست خورده مشکلات ارتباطی است  ماهیت ارتباط زناشوئی سرچشمه عمده ناخشنودی و تعارضات زناشویی است (گلاسر[1]، 2000).

عدم توافق در هر رابطه زناشوئی طبیعی است. پژوهش ها نشان داده اند که اگر زوج ها بتوانند به شیوه مثبتی تعارضات را مدیریت کنند و توانایی حل آنها را داشته باشند، وجود تعارض فراوان آسیب زا نیست. رابطه تعارض و رضایت زناشویی از پیشینه پژوهشی چندین ساله ای برخوردار است. تعارضات زناشویی یکی از مشکلات شایع زوج ها در دنیای امروز است. وجود تعارض در روابط انسان ها به ویژه زوج ها امری شایع است (ریاحی و همکاران، 1386).

تعارض زمانی به وجود می آید که زوج ها به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که می گیرند، درجات مختلفی از استقلال و همبستگی را نشان دهند. این تفاوت ها را می توان روی یک پیوستار از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه بندی کرد. از گلاسر (2000) تعارض زناشوئی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خود محوری، اختلاف درخواسته ها، طرحواره های رفتاری و رفتار غیر مسؤولانه نسبت به ارتباط زناشوئی و ازدواج است.ازدیدگاه سکستون، تعارض هنگامی رخ می دهد که چیزی رضایت را برای شخص فراهم کرده، در حالی که همان چیز برای دیگری محرومیت را به دنبال داشته است. درمانگران سیستمی تعارض را ناشی از هر نوع تنازع بر سر تصاحب پایگاه و منابع قدرت در بین زوج ها می دانند.رایس (1996) دو نوع تعارض را در روابط زناشوئی مطرح می سازد: تعارض سازنده و تعارض مخرب. در تعارض سازنده تمرکز بر حل مسئله است و در آن نزدیکی، احترام مثبت ، اعتماد به یکدیگر وجود دارد . در تعارض مخرب زوج ها همدیگر را به جای مشکل مورد حمله قرار می دهند. در این تعارض از طریق سرزنش و انتقاد، هر یک سعی دارند دیگری را تحت نفوذ خود در آورد و اظهار نظرهای بسیار منفی علیه یکدیگر به کار ببرند که در این حالت ارتباط درستی بین آنها برقرار نمی شود(دانیلین ،1383).

پژوهش ها در زمینه تاثیرات مخرب تعارضات زناشویی نشان می دهند که تعارضات زناشوئی تاثیرات زیان آوری بر سلامت جسم، روان و خانواده دارد (فینچام و بیچ، 1999 ؛ فینچام، 2003) . همچنین تعارضات زناشوئی با پیامدهای مهم در خانواده همانند فرزند پروری ناکارآمد، سازگاری ضعیف فرزندان، افزایش احتمال تعارضات والد- فرزندی مرتبط است ،طلاق، شایع ترین تاثیر مخرب تعارض است و آمار بالای طلاق در کشورهای غربی گواه آن است، به طوری که شیوع آن به بیش از 50 درصد می رسد ، یعنی از هر دو زوج که برای اولین بار ازدواج می کنند یک زوج طلاق می گیرد که از مهمترین عوامل آن ناتوانی آنها در حل تعارض های زناشوئی است . میزان طلاق در کشور ایران بر اساس آمارهای موجود در سالهای مختلف بین 11 تا 16 درصد در حال نوسان است و در کل حاکی از افزایش آن است. شواهد نشان می دهد که سطح بالای تعارض زناشویی با روابط اعضای خانواده ارتباط دارد.( گزنل[2] ،1974).

براین اساس از بین عوامل موثر بر تعارضات زناشویی که به بروز طلاق منجر می گردد. می توان به عملکرد خانواده اشاره کرد .

در تعریف عملکرد خانواده گفته می شودکه عملکرد خانواده، تلاش مشترکی برای برقراری و حفظ تعادل در خانواده است  . عملکرد خانواده به توانایی در هماهنگی با تغییرات، حل تضادها و تعارضات، همبستگی بین اعضا و موفقیت در اعمال الگوهای انضباطی ، رعایت حد و مرز بین افراد، اجرای مقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل نظام خانواده است(کلانتری ،1390).

تغییرات کمی و کیفی در این فرایند باعث شکل گیری شخصیت متفاوت در خانواده می شود و در بیشتر موارد با وجود اینکه ممکن است پشتوانه ای برای سلامت رفتاری افراد باشد، مشکلات رفتاری خاصی را ایجاد می کند که به عوامل متعددی بستگی دارد(پورصادق کردی،1388) . عملکرد کل خانواده را می توان در ابعاد مختلفی نظیر حل مشکل، ارتباط ، نقش ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی و کنترل رفتار بررسی کرد. در این زمینه پژوهش های متعددی بر نقش ساختار و عملکرد خانواده شامل حل مشکل و ابراز عواطف تاکید کرده اند.

پژوهش ها نشان داده اند که عملکرد خانواده در ایجاد تعارضات زناشویی موثر است همچنین شواهد نشان داده که کیفیت روابط خانوادگی در خانواده های طلاق تعارضات زناشویی بیشتری مشاهده شده است. این مشاهدات نشان می دهد که تعارضات زناشویی یکی از عوامل طلاق است (آموتو و راجرز،1997).