3-3-فرمول بندی مسئله     15
3-3-1-معادله حاکمه     17
3-3-2-تعیین جوابهای هارمونیک     20
3-4-فرمول بندی روش المان محدود     21
3-5-روش المان نامحدود     30
3-5-1-روش اول، قسمت بندی محیط مسئله     33
3-5-2-روش دوم، المان بینهایت با سه نوع موج     37
3-6-تعیین ضریب استهلاک دامنه موج،      43
3-7-عمق موثر موج ریلی     50
3-8-انتگرال عددی المان نامحدود     52
3-9-میرایی مصالح     55
فصل چهارم: تحلیل و بررسی نتایج
4-1-تعیین سیستم اندرکنش خاک و سازه و خواص دینامیکی آن     58
4-1-1-تعیین سیستم پی    59
4-1-2-روش هایی برای تعیین امپدانس پی    60
4-1-3- خلاصه بر تاریخچه توابع امپدانس    61
4-2-مدل سازی با روش المان محدود    65
4-3-توابع نرمی در حالت دوبعدی برای نیم فضای الاستیک    68
4-3-1-مقدمه    68
4-3-2-تعریف توابع نرمی    68
4-4-مدل سازی با ترکیب روش های المان محدود و المان نامحدود.    73
4-4-1-مقدمه    73
4-4-2-کنترل صحت ترکیب روش های المان محدود و المان نامحدود    73
4-4-3-مثال پی ویسکوالاستیک تحت بارگذاری هارمونیک یکنواخت    74
4-5-نحوه بدست آوردن توابع نرمی دینامیکی برای پی نواری ویسکوالاستیک    81
4-5-1-تعیین ضرایب تأثیر نرمی دینامیکی    81
4-5-2-تعیین ماتریس سختی دینامیکی    84
4-5-3-تعیین ماتریس نرمی دینامیکی    88
4-6-توابع نرمی با بهره گرفتن از ترکیب روش های المان محدود و المان نامحدود    92
4-6-1-توابع نرمی دینامیکی     94
4-7-اثر عمق سنگ بستر    95
4-8-تکنیک انتگرال گیری عددی نیوتن-کوتس    98
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری و پیشنهادات    102
فصل ششم: منابع  و مراجع
منابع و مراجع    105
فهرست شکلها
عنوان                                                                                                                                    صفحه
شکل 1-1-اندرکنش سینماتیکی و اینرسی برای سازه با پی صلب    4
شکل 3-1-نیم فضا تحت اثر بار هارمونیک    16
شکل 3-2-لمان سرندپیتی هشت گرهی صفحهای در دستگاه مختصات کارتزین     21
شکل 3-3-المان هشت گرهی در مختصات کلی و مختصات محلی    22
شکل 3-4-محل قرار گیری نقاط نمونه گیری برای تابع دو بعدی در حالات مرتبه دو و مرتبه سه    30
شکل 3-5-انتشار امواج در نواحی مختلف حیطه مسئله    31
شکل 3-6-المان نامحدود در مختصات کلی و مختصات محلی    33
شکل 3-7-نمایش طول المان نامحدود در جهت محور     35
شکل 3-8-المان نامحدود در مختصات کلی و مختصات محلی    38
شکل 3-9-استهلاک دامنه امواج هارمونیک در محیط بینهایت    45
شکل 3-10-هندسهای برای تعیین ضریب استهلاک دامنه    48
شکل 3-11-هندسهای برای تعیین ضریب استهلاک دامنه    51
شکل 4-1-مدل محاسباتی جهت بررسی صحت برنامه نوشته شده المان محدود    67
شکل 4-2-نمایش شماتیک اندرکنش خاک-پی-سازه بصورت شماتیک، فقط برای تحریک قائم    69
شکل 4-3-پی نواری صلب بدون جرم روی نیم فضا و نیروها و لنگر مؤثر بر آن در حالت دو بعدی    70
شکل 4-4-شبکه بندی پی ویسکوالاستیک نیمه بینهایت    74
شکل 4-5-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     77
شکل 4-6-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     77
شکل 4-7-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     78
شکل 4-8-قسمت موهومی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     78
شکل 4-9-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     79
شکل 4-10-قسمت موهومی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     79
شکل 4-11-توصیف ضرایب تأثیر نرمی دینامیکی     81
شکل 4-12-شکل توصیف بارگذاری    82
شکل 4-13-ضرایب تأثیر نرمی دینامیکی برای تنش اعمالی قائم    83
شکل 4-14-نقاط گرهی و المانهای واقع در مرز مشترک خاک-سازه    85
شکل 4-15-توابع نرمی دینامیکی برای لایه خاک واقع بر بستر سنگی    94
شکل 4-16-اثر عمق سنگ بستر بر قسمت حقیقی نرمی دینامیکی    96
شکل 4-17-اثر عمق سنگ بستر بر قسمت موهومی نرمی دینامیکی    96
شکل 4-18- اثر عمق سنگ بستر بر دامنه جابجایی وسط پی    97
فهرست جداول
عنوان                                                                                                                                    صفحه
جدول 3-1-محل نقاط نمونه گیری و ضرایب وزنی برای گائوس کوآدرچر در بازه  تا     29
1- مقدمه
⦁    مقدمهای بر اندرکنش خاک-سازه
اندرکنش خاک-سازه یکی از موضوعات چالش بر انگیز در مهندسی عمران است. درهر سازه متصل به زمین، اندرکنش بین خاک زیر پی و سازه میتواند اثرات قابل ملاحظهای هم روی سازه و هم روی پـــی و خاک قرار گرفته در زیر آن بگذارد. موضوع اندرکنش خاک-سازه برای سازه های حجیم که برروی خاکهای سست قرار گرفته بودند مورد توجه قرار گرفت. به عنوان مثال سازه هایی مثل نیروگاه های هستهای، سدهای بتنی، از جمله این موارد هستند. همچنین سازه هایی مثل پلها، تونلها و سازه های زیر زمینی نیز از نقطه نظر اندرکنش خاک و سازه مورد بررسی قرار میگیرند.

 

اندرکنش دینامیکی خاک-سازه از مسائل مهم مهندسی زلزله بحساب میآید. پیچیدگی مسئله به علت طبیعت پیچیده و وجود دو حیطه محدود و نامحدود با ویژگیهای مکانیکی مختلف است. برای بررسی مسئله اندرکنش خاک-سازه میتوان از روش های عددی استفاده کرد. محققین برای مدل کردن حیطه نزدیک معمولاُ از روش عددی اجزای محدود استفاده میکنند. ولی مشکل اصلی، در مدل کردن حیطه نامحدود است. در صورتی که بخواهیم از روش اجزای محدود برای مدل سازی حیطه نامحدود استفاده کنیم حیطه دور باید به قدری بزرگ انتخاب شود که انعکاس موج رخ ندهد، این مطلب زمانی که با سازه های حجیم یا با مسائل سه بعدی مواجه هستیم، بیشتر اهمیّت پیدا میکند.
به همین دلیل محققین برای مدل کردن حیطه نامحدود، روی به استفاده از روش های عددی مختلفی که قادر به لحاظ کردن شرائط بینهایت و در نظرگرفتن میرایی تابشی باشد، آوردهاند. به عنوان مثال، این روش های عددی عبارتند از: روش اجزای مرزی، روش اجزای بینهایت و روش اجزای مرزی محدود مقیاس شده. هر کدام از روش های عددی مزایا و معایب خود را دارند، در واقع هیچ روشی بی نقص نیست.
برای بررسی لرزهای سازهای بنا شده روی محیط خاک نسبت به حالتی که سازه روی سنگ باشد، دو نکته مهم مورد توجه قرار میگیرد. اول، حرکات ساختگاه در غیاب سازه به شدت متاثر میشود. دوم، وجود سازه روی خاک در مقایسه با سنگ یا محیط صلب، باعث تغییر مشخصات دینامیکی سازه میشود. اندرکنش سازه با خاک اطراف آن باعث تغییراتی در تغییر مکانها، فرکانسهای طبیعی پی میشود.
روش هایی که دو اثر ذکر شده را در بر بگیرد، آنالیز آزاد و آنالیز اندرکنش خاک-سازه گویند. اندرکنش خاک-سازه همچنین برای حالتهای دیگر بارگذاری مثل: ارتعاشات ماشین به علت دوران جرم خارج از محور، ارتعاش زمین به علت بار ترافیک و غیره نیز بررسی میشود.
پاسخهای دینامیکی سازه های حجیم، مثل نیروگاه های هستهای، ساختمانهای با ارتفاع زیاد، سد و مخازن ذخیره مایعات به علت اثر اندرکنش خاک-سازه دچار تغییر میشوند. برای سازه های سخت و حجیم که روی بستر نرم قرار گرفتهاند، اثر اندرکنش خاک-سازه قابل توجه میشود. این پدیده ممکن است پاسخهای دینامیکی سازه را به طور فاحشی دچار تغییر کند. بنابراین اثرات اندرکنش برای طراحی و آنالیز سازه های واقع بر محیط نیمه بینهایت خاک باید مد نظر قرار گیرد.
اندرکنش خاک-سازه پدیده پیچیدهای از ترکیب سازه و محیط خاک اطراف آن است. از نقطه نظر مهندسی به منظور بررسی این که چگونه اندرکنش خاک-سازه پاسخهای دینامیکی سازه را تحت تاثیر قرار میدهد، معمول است که اندرکنش دینامیکی خاک-سازه را به دو بخش تقسیم میکنند: اندرکنش سینماتیکی و اندرکنش اینرسی.
در اندرکنش سینماتیکی اثرات کوپل بین سازه بیوزن(بدون جرم) و خاک اطراف آن در نظر گرفته میشود. در این سیستم نکته مهم انکسار امواج برخورد کننده با سازه است. بنابراین اثر اندرکنش سینماتیکی بیشتر بوسیله انواع مختلف امواج برخورد کننده، هندسه قسمتهای مدفون سازه و تفاوت بین سختی سازه و خاک اطراف آن متاثر میشود. بطور کلی در اندرکنش سینماتیکی تأثیر سختی سازه بر جوابها مد نظر است و همانطور که گفته شد از جرم سازه صرف نظر میشود.
در نوع دیگر، اندرکنش اینرسی، تأثیر نیروهای اینرسی ناشی از سازه بر جوابها اهمیّت دارد. که نیروی اینرسی نتیجه اثر شتاب بر جرم سازه است و برعکس حالت قبل در این حالت از جرم سازه صرف نظر نمیشود. در واقع امواج ناشی از نیروهای اینرسی سازه به پی منتقل شده و در توده بینهایت خاک انتشار مییابد.
توصیف فیزیکی اندرکنش اینرسی و سینماتیکی در شکلهای 1-1 نشان داده شده است.
شکل 1-1 اندرکنش سینماتیکی و اینرسی برای سازه با پی صلب (Kim, 1999)
⦁    روش های مستقیم و زیرسازه
با توجه به روش مدل کردن ناحیه خاک، روش های آنالیز اندرکنش خاک-سازه به دو گروه تقسیم میشوند: روش مستقیم و روش زیرسازه.
در روش مستقیم، ناحیه خاک مجاور سازه مثل سازه به طور مستقیم با روش المان محدود مدل میشود. از این رو در روش مستقیم میتوان هندسه پیچیده، تغییرات خواص خاک و رفتار غیر خطی محیط خاک را مدلسازی کرد.
در روش زیرسازه،  محاسبات برای دو سیستم انجام میشود، سازه واقع بر خاک و حیطه پی. این دو سیستم کاملاً از یکدیگر مستقل هستند. ارتباط بین این دو سیستم از طریق نیروی اندرکنش مرز مشترک خاک-سازه حاصل میشود.
تمام ناحیه خاک-سازه بوسیله ماتریس امپدانس معرفی میشود. بنابراین آنالیز اندرکنش دینامیکی خاک-سازه بسیار ساده میشود و سختی محاسبات به حداقل میرسد. این روش محدودیتهایی همچون ساده بودن هندسه پی و خطی بودن رفتار خاک را دارد.
2- بر تحقیقات انجام شده
2-1 مقدمهای بر روش المان نامحدود
در خیلی از مسائل، ابعاد جسم یا محیط در مقایسه با محیط اطرافشان بسیار کوچکتر است. در اکثر این مسائل، روش اجزای محدود میتواند حیطه کوچکی از مسئله را بررسی کند. در مسائل استاتیکی، معمولا یک برش ساده از محیط مسئله با اعمال مرز صلب حول قسمت برش خورده، کفایت میکند. هرچند محل دقیق مرز صلب مشخص نیست و همین امر ممکن است منجر به انتخاب المانهای محدود بیشتری شود که باعث افزایش شدید حجم و زمان محاسبات میشود.
در مسائل دینامیکی، به دلیل وجود ارتعاشات در مسئله، مرز صلب باعث انعکاس موج میشود. این موضوع ارتباطی با اندازه شبکه بندی روش اجزای محدود و اندازه حوزه داخل مرز صلب ندارد. بخصوص برای مسئله اندرکنش خاک-سازه با محیط بینهایت خاک تحت بارهای دینامیکی، انتخاب شرایط مرزی مناسب اهمیّت پیدا میکند. در نظرگرفتن میرائی تابشی(شعاعی) به علت مستهلک سازی امواج ناشی از ارتعاش سازه به پی و محیط دور، امری ضروری است.
به این منظور تکنیکهای مختلفی جهت حل این مشکل و مدل سازی شرایط مرزی مناسب بوجود آمدهاند که میتوان مرز لزج، مرز انتقال دهنده، روش المانهای مرزی، روش المان محدود مرزی مقیاس شده، روش المان بینهایت و روش های ترکیبی را نام برد.
روش المان بینهایت از لحاظ فرمول بندی و مفهومی همانند روش المان محدود است. تنها تفاوت این دو روش در المانها و توابع شکل به کار گرفته شده است. فرمول بندی توابع شکل در روش المان بینهایت معمولا بنا به آنالیز بهتر رفتار محیط بینهایت انتخاب میشود.  بنابراین انواع مختلفی از المانهای بینهایت برای مسائل مختلف مهندسی که به نوعی با محیط بینهایت سر و کار دارند، ایجاد شدهاند.
این مسائل عبارتند از: آنالیز تحکیم، آنالیز تراوش، انتقال جرم، انتقال حرارت، اندرکنش سیال-سازه و اندرکنش خاک-سازه.
برای آنالیز مسئله اندرکنش خاک-سازه، روش المان بینهایت باید قادر به نشان دادن انتشار انرژی در جهت شعاعی به علت انتشار مولفه های مختلف موج به حیطه دور باشد. در واقع این روش باید شرایط بینهایت را به کمک ریاضیات مدل سازی کند.
در حالت کلی در وضعیت سه بعدی(نیم فضا) یا در حالت دو بعدی(نیم صفحه) ، شامل لایه (لایه های) افقی و لایه زیرین است که از سمت پایین به بینهایت میرود. به عنوان مثال در حالتی که لایه خاک روی سنگ بستر باشد، لایه زیرینی وجود ندارد که به سمت بینهایت برود. در واقع مثل مسئلهای است که درجات آزادی مربوط به قسمت پایینی در حالت دو بعدی در دو جهت بسته شده باشند.
2-2 بر مطالعات پیشین

1-2.سابقه مهاجرت…………………………………………………………………………….14

1-3.علل مهاجرت……………………………………………………………………………… 15

1-4.ادبیات مهاجرت و تبعید……………………………………………………………….. 16

1-4-1.تعریف…………………………………………………………………………. 16

1-4-2.ادبیات مهاجرت یا تبعید؟………………………………………………….18

1-4-3.پیشینه ادبیات مهاجرت و تبعید……………………………………………19

1-5.مهاجرت در ادبیات فارسی از آغار تا امروز……………………………………….20

1-6.انواع ادبیات برون مرزی…………………………………………………………………24

1-6-1.داستان………………………………………………………………………………24

1-6-2.ترجمه………………………………………………………………………………25

1-6-3.نقد…………………………………………………………………………………..25

1-6-4.نمایشنامه نویسی…………………………………………………………………27

1-6-5.شعر…………………………………………………………………………………27

1-6-5-1.شعر مهاجرت و شعر تبعید…………………………………………28

1-6-5-2.شاعران معاصر برون مرزی…………………………………………..28

1-6-5-2-1.کارنامه ادبی شاعران این رساله ……………………..30

فصل دوم : ساختار شعر برون مرزی                                  40 

2-1.سطح زبانی……………………………………………………………………………….41 

2-1-1.موسیقی…………………………………………………………………………41

2-1-1-1.موسیقی اصوات……………………………………………………42

2-1-1-1-1.موسیقی بیرونی…………………………………………..42

2-1-1-1-2.موسیقی کناری…………………………………………..44

2-1-1-1-2-1.قافیه و ردیف……………………………………..44

2-1-1-1-3.موسیقی درونی…………………………………………..50

2-1-1-1-3-1.جناس…………………………………………..50

2-1-1-1-3-2.هم خوانی مصوت ها و صامت ها………54

2-1-1-1-3-2-1.هم حروفی………………………….55

2-1-1-1-3-2-2.هم صدایی…………………………..57

2-1-1-1-3-2-3.تکرار عین واژه…………………….59

2-1-1-2.موسیقی معنوی……………………………………………………59

2-1-1-2-1.ایهام……………………………………………….60

2-1-1-2-2.تلمیح……………………………………………..61

2-1-1-2-3.تضمین……………………………………………63

2-1-1-2-4.پارادوکس………………………………………66

2-1-1-2-5.تقابل………………………………………………68

2-1-2.لغت…………………………………………………………………………69

2-1-2-1.خانواده لغات…………………………………………………….69

2-1-2-1-1.واژگان فرنگی…………………………………69

2-1-2-1-2واژگان محلی…………………………………..72

2-1-2-1-3واژگان محاوره…………………………………73

2-1-2-2.باستانگرایی………………………………………………………..75

2-1-2-3.ترکیب سازی …………………………………………………….77

2-1-3.دستورزبان………………………………………………………………….80

2-2.سطح ادبی……………………………………………………………………………. 82

2-2-1.تشبیه و استعاره……………………………………………………………..83

2-2-2.تشخیص……………………………………………………………………….89

2-2-3.کنایه……………………………………………………………………………92

2-2-4.تصویرهای شاعرانه………………………………………………………….93

2-3.سطح فکری…………………………………………………………………………….97

2-3-1.وطن……………………………………………………………………………..98

2-3-1-1.وطن در شعر برون مرزی…………………………………………99

2-3-1-1-1 مفهوم وطن با صبغة قومی……………………………..100

 

2-3-1-1-2 مفهوم وطن با صبغة اقلیمی……………………………102

2-3-1-1-3.جهان وطنی……………………………………………..106

2-3-1-2.یادها و خاطره ها ………………………………………………..110

2-3-1-3  نمادهای وطن در شعر برون مرزی ………………………… 114

2-3-2.غربت……………………………………………………………………………118

2-3-2-1.توصیف غربت…………………………………………………….119

2-3-2-2.توصیف مردم غربت……………………………………………..127

2-3-2-3.رویایی با خویشتن…………………………………………………128

2-3-2-4.ترس از فراموش شدن…………………………………………….131

2-3-3.زن در شعر برون مرزی……………………………………………………..132

2-3-3-1.زنانه نگاری…………………………………………………….133

2-3-3-1-1.جنسیت نمایی…………………………………………133

2-3-3-1-2.دفاع از حقوق زن……………………………………134

2-3-4.انسان باوری و فرد گرایی……………………………………………………..140

فصل سوم: نتیجه گیری کلی                                                        144               

پیوست ها ……………………………………………………………………………………..153

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………….157

چكیده:

در آستانة انقلاب اسلامی و سالهای پس از آن  مهاجرت چشم گیری در میان شاعران اتفاق افتاد كه منجر به باز شدن فصلی نو در فصلهای ادب پارسی شد. مهاجرت یا تبعید، ناگزیر در زبان، نگاه،‌ساختار و فرم ادبی تاثیر می گذارد. درون مایة اثر نیز نخستین عنصری است كه آن را بازتاب می دهد. شعر مهاجرت ایران در این سه دهة اخیر، دو مرحله را پشت سرگذاشته است. الف. تازگی زخم: شاعر از زیستن در زادگاه و مشاركت در جامعه محروم شده است.دراین مرحله، اثرش گرد چهار محور می چرخد:اعتراض- اندوهگساری برای زادگاه- غمگساری برای عزیزان و یاران و مردمش- درگیری دردناك درونی با تنهایی تحمیل شده. ب. پذیرفتن شرایط:به علت دراز شدن عمر مهاجرت،‌رابطه با سرزمین مادری ضعیف تر می شود.اینجاست كه شاعر به فاز جدیدی از تحولات درونی اش پا می گذارد:آمیختن با جامعه میزبان-  بازتاب زخمهای روح در لایه های عمیق تر و ناپیداتر اثر هنری-  پذیرفتن سرنوشت تازه و كنار آمدن با آن-كشف دوبارة خود و كشف زندگی دوباره در میان دو میهن،‌ دو فرهنگ و دو زبان. در این مرحله است كه اگر تعداد شاعران چشمگیر باشد سبك جدیدی در ادبیات پارسی به وجود می آورند كه نه به تمامی بومی و نه غربی است بلكه تلفیقی از دو فرهنگ است. شعر مهاجرت فارسی، اكنون در این مرحلة حساس قرار دارد و اگر نگوییم به كمال ولی به ثباتی نسبی رسیده است.تحقیق حاضر پس از ارائة كلیاتی دربارة مهاجرت و پیشینة آن با تكیه بر شعر هشت شاعر معاصر به بررسی تحولاتی كه مهاجرت بر اثر ادبی می گذارد می پردازد. این تحولات  در ساختار شعر و در سه سطح زبانی، ادبی و فكری قابل بررسی است.

سرآغاز

ادبیات مهاجرت و به خصوص شعر مهاجرت ، از شاخه های مهم و شناخته شده در ادبیات جهان محسوب می شود ولی به دلیل اینكه  متاسفانه در ایران شناخته شده نیست و به نوعی مهجور واقع شده است ، ناگزیریم ابتدا كلیاتی را دربارة مهاجرت ، پیشینه و علل وقوع  آن، همین طور تعریف ادبیات مهاجرت و تبعید  و پیشینة آن بیان كنیم. سپس به پیشینة مهاجرت و تاثیر آن در ادبیات فارسی ایران بپردازیم كه گسترة آن از قرن سوم هجری تا كنون را در بر می گیرد. درادامه، پس از طبقه بندی نویسندگان مهاجر كه عمر مهاجرتشان به سه دهه می رسد، به معرفی انواع ادبیات مهاجرت اعم از داستان، ترجمه، نقد، نمایشنامه و شعر  می پردازیم. بخش شعر به تعریف شعر مهاجرت و شعر تبعید، وجه تمایز آنها و برگزیدن اصطلاحی مناسب برای آن اختصاص دارد.به بیانی روشن تر با توجه به اینكه از یک سو موضوع اصلی تحقیق، بررسی سروده های شاعران ایرانی خارج از مرزهای كشور در این سه دهة اخیر است و از سویی دیگر ، مباحث آن صرفا” در حوزة ادبیات می گنجد و حتی گوشه چشمی به حوزه های دیگر ندارد؛ برای روشن تر شدن محدودة كار و پرهیز از كاربرد اصطلاحات متعدد ، اصطلاح شعر برون مرزی را برمی گزینیم.

پس از آشنایی با كلیات بحث، با نگاهی دقیق تر و ریزبینانه تر، شعر برون مرزی ایران را با تكیه بر شعر هشت شاعر برون مرزی – بدون توجه به علت مهاجرتشان- در سه سطح زبانی، ادبی و فكری در فصل دوم با عنوان “ساختار شعر برون مرزی”  مورد واكاوی قرار می دهیم.

هدف از این واكاوی، یافتن پاسخ هایی است درخور برای سؤال هایی از این دست:  آیا می توان فصلی جدید با عنوان “شعر مهاجرت” در تاریخ ادبیات ایران گشود؟ روند شعر مهاجرت در این سه دهه بر یک منوال بوده است ؟ آیا نوآوری در صورت و مضمون شعر مهاجرت دیده می شود؟ تلقی شاعران برون مرزی از وطن چگونه است؟ فضای جغرافیایی و فرهنگی غرب در شعر مهاجرت فارسی چقدر تاثیرگذار بوده است؟

1-2-فرضیات……………………………………………………………………………………………………………………………5

1-3- اهداف پژوهش  ……………………………………………………………………………………………………………. 5

1-4- پیشینه پژوهش  …………………………………………………………………………………………………………… 5

1-5- روش و مراحل پژوهش  ……………………………………………………………………………………………….. 7

فصل دوم: (آشنایی با شیخ عطار و آثار او)

2-1- زندگی نامه عطار…………………………………………………………………………………………………………… 8

2-2- معرفی منطق الطیر……………………………………………………………………………………………………….. 11

2-3-معرفی مصیبت نامه………………………………………………………………………………………………………… 12

2-4- معرفی اسرارنامه……………………………………………………………………………………………………………. 15

2-5- اوضاع خراسان ونیشابور در عصر عطار……………………………………………………………………………. 16

فصل سوم: (ادبیات صوفیانه و طنز)

3-1- صوفیان راستین و اعتراض به اجتماع نابسامان………………………………………………………………. 17

3-2- هنجارگریزی در زبان صوفیه ………………………………………………………………………………………….. 18

3-3- نكوهش عقل معاش در اندیشه صوفیان………………………………………………………………………….. 20

3-4- فرهنگ عامه در شعر عطار……………………………………………………………………………………………… 20

3-5- بررسی ساختار حكایات عرفانی و طنز آمیز عطار ……………………………………………………………. 20

3-6- قصه و تمثیل…………………………………………………………………………………………………………………. 22

3-7- رمز و طنز درعرفان………………………………………………………………………………………………………… 23

3-8- علت پیدایش آثار طنز……………………………………………………………………………………………………. 26

3-9- نظریات رایج درمورد طنز و متون طنزآمیز……………………………………………………………………… 28

2-10- شوخ طبعی و اقسام آن ………………………………………………………………………………………………. 30

3-11- شیوه های طنز پردازی و  خنداندن …………………………………………………………………………….. 31

3-12- شگردهای رایج در متون مطالبه آمیز (حکایت احمقان)……………………………………………….. 32

3-13- حکایت مثنویهای عطار………………………………………………………………………………………………..33

فصل چهارم: ( عقل و جنون )

4-1- تعریف عقل و جنون………………………………………………………………………………………………………. 35

4-2- اقسام دیوانه …………………………………………………………………………………………………………………. 37

4-3- تأثیرات وجود عقل ………………………………………………………………………………………………………. 37

4-4- عقلای مجانین………………………………………………………………………………………………………………. 38

 

4-5- موضوعات مورد اعتراض عقلای مجانین…………………………………………………………………………..40

4-6- تاریخچه ی گستاخی به درگاه حق…………………………………………………………………………………. 42

4-7- تعریف عاقل، نادان و دیوانه …………………………………………………………………………………….43-42

فصل پنجم: (حكایات طنزآمیز مثنویهای عطار)

5-1- حكایات طنز مصیبت نامه ………………………………………………………………………………………86-44

5-2- حكایات طنز منطق الطیر………………………………………………………………………………………103-86

5-3- حكایات طنز اسرارنامه ……………………………………………………………………………………….119-103

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………..…………. 120

چكیده

ازمكتب تصوف اسلامی كه مسلماً ایرانیان، در پایه‌گذاری و بنیان آن سهمی به سزا داشته‌اند، نوابغی برخاسته‌اند كه در پیشرفت افكار بشر در این زمینه ،كمك‌های شایانی نموده‌اند. شیخ فریدالدین محمّد عطار نیشابوری یكی ازآن جمله نوابغ است كه در این راه ،گام‌های بلندی را برداشته است. از جمله اقدامات بدیع و ارزنده‌ی او ، آن است كه وی مردم و طبقات فرودست را به طور جدی مدّ نظر داشته و سهم عظیمی را در آشنا ساختن عوام با مقوله عرفان  داراست. او در ضمن حكایاتی بس شیرین و خواندنی ، با بهره گرفتن ازشخصیت دیوانه و گفتار و کردار ویژه ی او که طنزآمیز است به انتقاد از اوضاع نابسامان زمانه ی خود می پردازد.علی رغم اینکه در اکثر متون ادبی و تاریخی از اصطلاح “عقلای مجانین ” استفاده شده است ،عطار از آنجا که احترام ویژه ای برای این قشر ، قایل است به آنها “دیوانه” می گوید و در خلال آثارش حقیقت وجودی آنها را برتر از”عاقلان” می نماید. گویی قدرتمندان عاقل وسودجو، مطابق با مصلحت اندیشیها ی عامدانه ی خود ،همیشه  در پی محدود کردن و به رسمیت نشناختن آنها بوده اند. دیوانگان عطار با بهره گیری ازشگردهای گوناگون  طنز پردازی  در حکایات ،نقشی مؤثردر تشفی خاطرمردم رنج دیده  وابرازانزجار از هر گونه ظلم و تبعیض را دارند.معمولا در این قسم حکایات ،شاهد رفتار نامتعارف و شگفت انگیزی ازدیوانه هستیم  که واکنش شخصیت مقابل را برمی انگیزدو اینگونه جریان کمیک داستان شکل می گیرد.یکی از جریانات نو ظهور در مثنویهای عطار، جابه جا یی شخصیتها در قالب  قصه های آن است،این امر ضمن اینکه باعث جذابیت خاصی شده ،یکی از عوامل ایجاد طنز محسوب می شود.بنابر اهمیتی كه این حكایات دارا هستند. بر آنیم تا در این پژوهش؛ ضمن بررسی كامل حكایات طنز موجود در سه مثنوی فاخر او، فنون طنز آفرینی هریک را به طور مبسوط بررسی كنیم.

1 -1 بخش اول: نوجوان. 6

1-1-1 تعریف دوره نوجوانی.. 6

1-1-2 خصوصیات این دوره 6

1-2 بخش دوم: تعریف ادبیات کودک و نوجوان. 8

1-2-1 هدف از داستان نویسی.. 9

1-2-2 داستان نوجوان. 10

1-2-3 وظایف ادبیات کودک و نوجوان. 11

فصل دوم:شخصیت پردازی.. 12

2-1 بخش اول: تعاریف… 13

2-1-1 تعریف شخصیت.. 13

2-1-1-1 تفاوت تیپ و شخصیت.. 14

2-2 بخش دوم: شیوه‌های شخصیت پردازی.. 15

2-2-1 شیوه کلی: مستقیم،  غیرمستقیم. 15

2-2-1-1 روش مستقیم. 16

2-2-1-2 روش‌های غیر مستقیم. 16

2-2-1-2-1 کنش… 17

2-2-1-2-2 گفتار. 17

2-2-1-2-3 نام. 18

2-2-1-2-4 محیط و وضع ظاهری.. 18

2-3 بخش سوم: انواع شخصیت‌های داستانی.. 20

2-3-1 کلی: پویا و ایستا (یا ساده و جامع) 20

2-3-2 جزئی: انواع شخصیت‌های فرعی به تفصیل. 20

2-3-1-1 شخصیت پویا 20

2-3-1-2 شخصیت ایستا 20

2-3-1-3 شخصیت ساده و جامع. 21

2-3-2 انواع شخصیت‌های فرعی به تفصیل. 22

2-3-2-1شخصیت قراردادی: 22

2-3-2-2 شخصیت نوعی: 22

2-3-2-3شخصیت نمونه: 22

2-3-2-4 شخصیت شرور: 23

2-3-2-5 شخصیت‌های غیرواقعی: 23

2-3-2-6 شخصیت تمثیلی: 24

2-3-3 شخصیت‌های اصلی و فرعی.. 24

2-3-3-1 شخصیت اصلی: 24

2-3-3-2 شخصیت فرعی: 25

فصل سوم: تحلیل و بررسی شخصیت‌های داستان‌ها 26

3-1 سال 70. 27

3-1-1 زندگی نامه. 27

3-1-2 گل‌های سرخ کاغذی.. 27

3-1-2-1 خلاصه. 27

3-1-2-2 درونمایه. 28

3-1-2-3 تحلیل کلی.. 29

3-1-2-4 تحلیل شخصیت.. 31

3-2 سال 71. 38

3-2-1 زندگی نامه. 38

3-2-2 دیگر از پرستوها خبری نیست.. 38

3-2-2-1 تا صبح در باران. 38

3-2-2-1-1 خلاصه. 38

3-2-2-1-2 درونمایه. 39

3-2-2-1-3 تحلیل کلی.. 39

3-2-2-1-4 تحلیل شخصیت.. 40

3-2-2-2 یاوران حرّ. 42

3-2-2-2-1خلاصه. 42

3-2-2-2-2 درونمایه. 43

3-2-2-2-3 تحلیل کلی.. 43

3-2-2-2-4 تحلیل شخصیت.. 44

3-2-2-3 انتظار. 47

3-2-2-3-1خلاصه. 47

3-2-2-3-2 درونمایه. 47

3-2-2-3-3 تحلیل کلی.. 47

 

3-2-2-3-4 تحلیل شخصیت.. 47

3-2-2-4 در مسیر بازگشت.. 48

3-2-2-4-1 خلاصه. 48

3-2-2-4-2 درونمایه. 49

3-2-2-4-3 تحلیل کلی.. 49

3-2-2-4-4 تحلیل شخصیت.. 49

3-2-2-5 راهی برای فرار. 52

3-2-2-5-1 خلاصه. 52

3-2-2-5-2 درونمایه. 53

3-2-2-5-3 تحلیل کلی.. 53

3-2-2-5-4 تحلیل شخصیت.. 53

3-2-2-6 با پرستوهای مهاجر. 57

3-2-2-6-1خلاصه. 57

3-2-2-6-2 درونمایه. 58

3-2-2-6-3 تحلیل کلی.. 58

3-2-2-6-4 تحلیل شخصیت.. 58

3-3 سال 72. 63

3-3-1 زندگی نامه. 63

3-3-2 تحلیل کتاب.. 63

3-3-3 مشق خاکی.. 63

3-3-3-1 آن شب عجیب.. 63

3-3-3-1-1خلاصه. 63

3-3-3-1-2 درونمایه. 64

3-3-3-1-3 تحلیل کلی.. 64

3-3-3-1-4 تحلیل شخصیت.. 65

3-3-3-2  شب حادثه. 68

3-3-3-2-1 خلاصه. 68

3-3-3-2-2 درونمایه. 69

3-3-3-2-3 تحلیل کلی.. 70

3-3-3-2-4 تحلیل شخصیت.. 70

3-3-3-3 جزیره تپه ماهورها 73

3-3-3-3-1خلاصه. 73

3-3-3-3-2 درونمایه. 74

3-3-3-3-3 تحلیل کلی.. 74

3-3-3-3-4 تحلیل شخصیت.. 74

3-4 سال 73. 77

3-4-1 زندگی نامه. 77

3-4-2 دست‌ها پشت گردن. 77

3-4-2-1 خلاصه. 77

3-4-2-2 درونمایه. 78

3-4-2-3 تحلیل کلی.. 78

3-4-2-4 تحلیل شخصیت.. 79

3-5 سال 74. 86

3-5-1 زندگی نامه. 86

3-5-2 در سوگ سهراب.. 86

3-5-2-1 خلاصه. 86

3-5-2-2 درونمایه. 87

3-5-2-3 تحلیل کلی.. 87

3-5-2-4 تحلیل شخصیت.. 88

3-6 سال 75. 100

3-6-1 زندگی نامه. 100

3-6-2 مهمان مهتاب.. 100

3-6-2-1 خلاصه. 100

3-6-2-2 درونمایه. 101

3-6-2-3 تحلیل کلی.. 102

3-6-2-4 تحلیل شخصیت.. 102

3-7 سال 76. 124

3-7-1 زندگی نامه. 124

3-7-2 زمانی برای بزرگ شدن. 124

3-7-2-1 خلاصه. 124

3-7-2-2 درونمایه. 125

3-7-2-3 تحلیل کلی.. 126

3-7-2-4 تحلیل شخصیت.. 126

3-8 سال 77. 134

3-8-1 نصف کشتی؟ نصف دریا! 134

3-8-1-1 خلاصه. 134

3-8-1-2 درونمایه. 135

3-8-1-3 تحلیل کلی.. 135

3-8-1-4 تحلیل شخصیت.. 136

3-9 سال 78. 143

3-9-1 زندگی نامه. 143

3-9-2 گردان چهار نفره 144

3-9-2-1 خلاصه. 144

3-9-2-2 درونمایه. 145

3-9-2-3 تحلیل کلی.. 145

3-9-2-4 تحلیل شخصیت.. 146

3-10 سال 79. 153

3-10-1 زندگی نامه. 153

3-10-2 آن مرد در باران رفت.. 153

3-10-2-1خلاصه. 153

3-10-2-2 درونمایه. 155

3-10-2-3 تحلیل کلی.. 155

3-10-2-4 تحلیل شخصیت.. 157

فصل چهارم: نتیجه ­گیری.. 170

منابع و مآخذ…….174

چکیده

3-1 ساختار پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

4-1 فرضیه پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………..8

5-1 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………9

6-1 روش کار ……………………………………………………………………………………………………………………………………………9

7-1 تعریف بدیع از دیدگاه بلاغت سنّتی و جدید …………………………………………………………………………………10

8-1 تعریف زیبایی‌شناسی از دیدگاه اندیشمندان …………………………………………………………………………………13

فصل دوم: صنایع زیبایی‌آفرین لفظی در دیوان فیاض لاهیجی

 

تعریف صنایع لفظی ………………………………………………………………………………………………………………………………..17

الف- روش تکرار ……………………………………………………………………………………………………………………………………..18

1- تکرار واج ……………………………………………………………………………………………………………………………………………19

1-1 همحروفی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..21

2-1 همصدایی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..23

2-  تکرار هجا …………………………………………………………………………………………………………………………………………25

3-  تکرار واژه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….26

1-3 جناس ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..27

1-1-3 جناس تام …………………………………………………………………………………………………………………………………..29

2-1-3 جناس زاید …………………………………………………………………………………………………………………………………31

3-1-3 جناس با اختلاف حرف ………………………………………………………………………………………………………………34

4-1-3 جناس مکرّر ………………………………………………………………………………………………………………………………..36

5-1-3 جناس خط …………………………………………………………………………………………………………………………………37

6-1-3 اشتقاق ………………………………………………………………………………………………………………………………………..38

7-1-3 شبه اشتقاق ………………………………………………………………………………………………………………………………..39

8-1-3 جناس محرّف ……………………………………………………………………………………………………………………………..40

2-3 تکریر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….42

1-2-3 ردالصدر إلی العجز ……………………………………………………………………………………………………………………..44

2-2-3 ردالعجز إلی الصدر ……………………………………………………………………………………………………………………..46

3-2-3 عکس لفظی ……………………………………………………………………………………………………………………………….48

3-3 تکرار نحوی ……………………………………………………………………………………………………………………………………..49

4-3 سجع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….51

1-4-3 موازنه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….52

2-4-3 مزدوج …………………………………………………………………………………………………………………………………………54

پی ‌نوشت‌های فصل دوم …………………………………………………………………………………………………………………………55

فصل سوم: صنایع زیبایی‌آفرین معنوی در شعر فیاض لاهیجی

تعریف صنایع معنوی

 ………………………………………………………………………………………………………………………………61

الف- روش تناسب …………………………………………………………………………………………………………………………………..62

1- مراعات النظیر ……………………………………………………………………………………………………………………………………64

2- تضاد …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..67

3- تلمیح …………………………………………………………………………………………………………………………………………………71

4- ارصاد و تسهیم ………………………………………………………………………………………………………………………………….84

5- جمع …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..86

6- تقسیم ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..88

ب- روش غیر منتظره بودن و غافلگیری ………………………………………………………………………………………………..89

1- متناقض نمایی …………………………………………………………………………………………………………………………………..90

2- استثنای منقطع ………………………………………………………………………………………………………………………………..95

3- ذم شبیه به مدح ……………………………………………………………………………………………………………………………….97

4- مدح شبیه به ذم ……………………………………………………………………………………………………………………………….99

5- استتباع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………101

6- التفات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………103

7- تجرید ………………………………………………………………………………………………………………………………………………106

پ- روش بزرگ‌نمایی …………………………………………………………………………………………………………………………..108

1- اغراق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….109

2- تجاهل عارف …………………………………………………………………………………………………………………………………..112

3- صفت شاعرانه …………………………………………………………………………………………………………………………………114

4- مقایسه و سنجش …………………………………………………………………………………………………………………………..116

ت- روش دو یا چند بُعدی بودن …………………………………………………………………………………………………………118

1- ایهام ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….119

2- ایهام تناسب ……………………………………………………………………………………………………………………………………121

ث- روش استدلال ……………………………………………………………………………………………………………………………….123

1- حسن تعلیل ……………………………………………………………………………………………………………………………………124

2- مذهب کلامی ………………………………………………………………………………………………………………………………….126

3- ارسال‌ المثل ……………………………………………………………………………………………………………………………………128

ج- دیگر صنایع زیبایی‌آفرین معنوی  …………………………………………………………………………………………………133

1- حسن طلب …………………………………………………………………………………………………………………………………….133

2- حسّامیزی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….135

3- تضمین ……………………………………………………………………………………………………………………………………………141

4- ابداع ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..143

پی نوشت‌های فصل سوم ……………………………………………………………………………………………………………………..145

نتایج پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………..162

1-1 جدول بسامد انواع روش تکرار در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………………….163

2-1 نمودار بسامد انواع روش تکرار در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………………….163

3-1 جدول بسامد انواع روش تکرار واج در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………………..164

4-1 نمودار بسامد انواع روش تکرار واج در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………………..164

5-1 جدول بسامد انواع روش تکرار واژه در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………….165

6-1 نمودار بسامد انواع روش تکرار واژه در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………………..165

7-1 جدول بسامد انواع جناس در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………………………………166

8-1 نمودار بسامد انواع جناس در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………………………………166

9-1 جدول بسامد انواع تکریر در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………………………….167

10-1 نمودار بسامد انواع تکریر در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………………………..167

11-1جدول بسامد انواع سجع در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………………………………168

12-1 نمودار بسامد انواع سجع در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………………………..168

13-1 جدول بسامد انواع روش تناسب در شعر فیاض لاهیجی …………………………………………………………169

14-1 نمودار بسامد انواع روش تناسب در شعر فیاض لاهیجی …………………………………………………………169

15-1 جدول بسامد روش غیر منتظره بودن و غافلگیری در شعر فیاض لاهیجی …………………………….170

16-1 نمودار بسامد روش غیر منتظره بودن و غافلگیری در شعر فیاض لاهیجی …………………………….170

17-1 جدول بسامد انواع روش بزرگ‌نمایی در شعر فیاض لاهیجی ………………………………………………….171

18-1 نمودار بسامد انواع روش بزرگ‌نمایی در شعر فیاض لاهیجی …………………………………………………..171

19-1 جدول بسامد انواع روش دو یا چند بُعدی بودن در شعر فیاض لاهیجی …………………………………172

20-1 نمودار بسامد انواع روش دو یا چند بُعدی بودن در شعر فیاض لاهیجی …………………………………172

21-1 جدول بسامد انواع روش استدلال در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………….173

22-1 نمودار بسامد انواع روش استدلال در شعر فیاض لاهیجی ……………………………………………………….173

23-1 جدول بسامد سایر روش‌های زیبایی‌آفرین در شعر فیاض لاهیجی …………………………………………174

24-1 نمودار بسامد سایر روش‌های زیبایی‌آفرین در شعر فیاض لاهیجی …………………………………………174