بیان مسأله. 5

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 8

اهداف پژوهش… 9

اهداف جزئی.. 9

سوالات.. 10

فرضیه ها 10

شرایط ورود و خروج. 10

شرایط ورود. 10

شرایط خروج. 11

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 11

مقدمه فصل 2. 14

اضطراب.. 14

اختلالات اضطرابی از دیدگاه DSM-IV-R. 19

اختلال اضطراب منتشر. 21

اختلال وحشت زدگی.. 22

اختلال فشار روانی پس آسیبی.. 22

اضطراب آشکار و پنهان. 23

عناصر اضطراب.. 25

شیوع اضطراب.. 26

ریشه ها و عوامل اضطراب.. 27

درجات اضطراب.. 28

تشخیص بالینی اضطراب.. 29

انواع پاسخ به اضطراب.. 29

دیدگاه صاحبنظران در خصوص اضطراب و منشأ آن. 31

نظریة روانکاوی فروید. 32

دیدگاه سالیوان. 34

دیدگاه هورنای.. 35

دیدگاه اتورانک… 37

دیدگاه آدلر «روانشناسی فردی». 37

نظریة پرز «گشتالت درمانی». 38

اضطراب از دیدگاه رفتارگرایی.. 39

دیدگاه راجرز 40

دیدگاه الیس… 41

دیدگاه گلاسر. 41

دیدگاه علوم پزشکی و زیستی در خصوص اضطراب.. 42

تفاوت و تشابه اختلالات اضطرابی.. 42

تعلل ورزی.. 43

تعلل ورزی تحصیلی.. 44

دیدگاه های موجود در مورد تعلل ورزی.. 46

تعلل به عنوان یک مشکل رفتاری.. 46

تعلل به عنوان یک مشکل شناختی.. 46

تعلل به عنوان یک مشکل انگیزشی.. 47

تعلل به عنوان یک عادت.. 47

تعلل به عنوان یک اختلال شخصیتی.. 47

شیوع تعلل ورزی.. 47

انواع و اقسام تعلل ورزی.. 49

شیوه های درمانی تعلل ورزی.. 51

نظریه منطقی-هیجانی الیس… 51

نظریه درمان شناختی.. 51

نظریه خودناهمگنی.. 52

نظریه مدیریت زمان. 52

نظریه پردازش اطلاعات.. 52

نظریه مدیریت رفتار 53

نظریه انگیزشی.. 53

ارتباط میان تعلل ورزی و سایر ویژگی های روانشناختی.. 53

مدیریت استرس… 55

استرس یا فشار روانی.. 56

منابع استرس… 58

وقایع آسیب زا 58

رویدادهای زندگی.. 59

تعارضات درونی.. 60

استرس ناشی از دگرگونی های  اجتماعی.. 60

مدل های نظری استرس… 60

مدل مبتنی بر محرک… 60

مدل مبتنی بر پاسخ. 61

پاسخ های فیزیولوژیک به استرس ها 62

پاسخ های روان شناختی به تنیدگی.. 64

مدل تعاملی.. 65

حل مسأله اجتماعی.. 66

مهارت های حل مسئله. 66

الگوهای حل مسئله. 67

آموزش روش حل مسئله. 68

پیشینه پژوهشی.. 69

پژوهش های انجام شده در داخل کشور 70

پژوهش های انجام شده در خارج از کشور 75

مقدمه فصل 3. 79

روش پژوهش… 80

متغیرهای پژوهش… 80

جامعه آماری پژوهش… 81

روش نمونه گیری.. 81

ابزارهای پژوهش… 82

مقیاس خود سنجی اضطراب زانگS.A.S 82

مقیاس ارزیابی تعلل ورزی- نسخه دانش آموز (PASS) 84

بسته آموزشی ایمن سازی در برابر استرس… 84

بسته آموزش حل مساله اجتماعی.. 85

نحوه انجام پژوهش… 86

روش تجزیه و تحلیل آماری.. 86

مقدمه فصل 4. 88

الف) یافته های توصیفی.. 89

ب) بررسی استنباطی فرضیه های پژوهشی.. 90

فرضیۀ اول. 90

فرضیۀ دوم. 92

فرضیۀ سوم. 94

فرضیۀ چهارم. 95

سوال 1. 95

سوال 2. 96

مقدمه فصل 5. 98

بحث و نتیجه گیری مربوط به فرضیه های پژوهش… 98

محدودیتهای تحقیق.. 100

پیشنهادها 101

پیشنهادهای کاربردی.. 101

پیشنهادهای پژوهشی.. 101

پیوستهاوضمائم————-102

منابع ومآخذ——-106

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی مقایسه ای اثربخشی دو روش آموزش مدیریت استرس و حل مسألۀ اجتماعی در اضطراب و تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان می باشد. روش تحقیق[1] این پژوهش از نوع آزمایشی گسترش یافته با پیش آزمون[2] و پس آزمون[3] چندگروهی می باشد و جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان اسلامشهر در سال تحصیلی 90-89 می باشد. حجم جامعه مورد پژوهش، بنا بر آمارهای مدیریت آموزش و پرورش شهرستان اسلام شهر 7238 نفر می باشد.فرضیه پژوهش شامل:موارد زیر می باشد

1: آموزش مدیریت استرس بر کاهش اضطراب مؤثر است. 2: آموزش مدیریت استرس بر کاهش تعلل ورزی تحصیلی مؤثر است. 3: آموزش حل مساله اجتماعی بر کاهش اضطراب مؤثر است4: آموزش حل مسأله اجتماعی بر کاهش تعلل ورزی تحصیلی مؤثر است

بدین منظور45نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه مدارس اسلامشهر به عنوان نمونه انتخاب شده و به طور همتاشده از لحاظ سنی و نمرات پیش آزمون در سه گروه گمارده شدند. از این سه گروه، گروه اول آموزش حل مساله اجتماعی، گروه دوم آموزش مدیریت استرس و گروه سوم کنترل بود. پس از اجرای جلسات نیز پس آزمون به عمل آمد. برای سنجش اضطراب دانش آموزان، پرسشنامه اضطراب زونگ و برای سنجش تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان از مقیاس ارزیابی تعلل ورزی- نسخه دانش آموز (PASS) استفاده شد. برای مقایسه میانگین های گروه ها در پیش آزمون و پس آزمون جهت تعیین میزان اثر آموزش ها، از روش آماری تحلیل کوواریانس یک متغیری استفاده شد. نتایج تحلیل های آماری نشان داد که تفاوت نمرات اضطراب پس از انجام آموزش مدیریت استرس و آموزش حل مساله در گروه های درمانی با F محاسبه شده 28.241 در سطح معناداری (0.01>P) و خطای کمتر از 0.001 (0.001˂p) از لحاظ آماری معنادار می باشد. بنابراین آموزش مدیریت استرس و آموزش حل مساله اجتماعی موجب کاهش اضطراب دانش آموزان شد. همچنین نتایج تحلیل های آماری نشان داد که تفاوت نمرات تعلل ورزی پس از انجام آموزش مدیریت استرس و آموزش حل مساله اجتماعی در گروه های درمانی با F محاسبه شده 69.745در سطح معناداری (0.01>P) و خطای کمتر از 0.001 (0.001˂p) از لحاظ آماری معنادار می باشد. بنابراین درمان شناختی رفتاری موجب کاهش تعلل ورزی دانش آموزان نیز شد. بررسی های تعقیبی به روش توکی نشان داد آموزش مدیریت استرس تاثیر بیشتری نسبت به روش آموزش حل مساله داشته و میزان اضطراب و تعلل ورزی را بیشتر کاهش داده است. بنابراین نتیجه می گردد که روش آموزش مدیریت استرس و آموزش حل مساله اجتماعی هر دو بر کاهش اضطراب و تعلل ورزی دانش آموزان موثر بوده اند و استفاده از این روش ها برای رفع مشکلات و موانع آموزشی دانش آموزان توصیه می گردد

مقدمه

اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان ، یکی از مولفه های ساختار شخصیت وی می باشد و از این زاویه است که پاره ای از اضطراب های دوران کودکی و بزرگسالی را می توان به هنجار دانست و تأثیر مثبت آنها را بر فرایند تحول پذیرفت،( لافون[4] )چرا که این فرصت برای افراد فراهم می شود تا مکانیزم های تنش زای خود را در جهت مواجهه با منابع تنیدگی زا و اضطراب انگیز گسترش دهند . به عبارت دیگر، می توان گفت که اضطراب در پاره ای از مواقع ، سازندگی و خلاقیت را در فرد ایجاد می کند، امکان تجسم موقعیت ها و سلطه بر آنها را فراهم میاورد و یا آنکه وی را بر می انگیزد تا به طور جدی با مسولیت مهمی مانند آماده شدن برای یک امتحان یا پذیرفتن یک وظیفه اجتماعی مواجه شود.

1-3ضرورت و اهمیت تحقیق.. 7

1-4اهداف پژوهش… 11

1-5فرضیه های پژوهش… 11

1-6متغیرهای پژوهش… 12

1-6-1-تعریف مفهومی و عملیاتی.. 12

1-6-2-اختلالات خلقی.. 12

1-6-3-اختلالات شخصیت.. 13

1-6-4-اقدام به خودكشی.. 14

1-2مقدمه. 16

2-2تعریف خودکشی و افکار خودکشی.. 16

2-3اقدام به خودکشی.. 17

2-4عوامل خطر در خودکشی کامل.. 18

2-5علایم هشداردهنده خودکشی.. 18

2-6نشانه­ های مرتبط با خودکشی.. 19

2-7انگیره برای خودکشی.. 20

2-8علل خودکشی.. 21

2-9علل خودکشی در ایران. 23

2-10نظریه­ های خودکشی.. 24

2-10-1-نظریه اشنایدمن.. 24

2-10-2-نظریه فروید. 25

2-10-3-کارن هورنای.. 26

2-10-4-دیدگاه جامعه شناسی.. 27

2-11اختلالات شخصیت.. 28

2-11-1-گروه اول (A) 29

2-11-2گروه دوم (B) 34

2-11-3-سومین گروه  © 40

2-12اختلالات شخصیت و خودکشی.. 43

2-13اختـلالات خلقـی یا عاطفـی.. 44

2-13-1-اختلالات افسردگی.. 46

2-13-2-اختلالات دوقطبی(شیدایی- افسردگی) 47

2-14رابطه اختلالات شخصیتی با اقدام به خودکشی.. 49

2-15پیشینه­ی پژوهشی.. 50

2-15-1تحقیقات انجام گرفته در خارج کشور. 50

2-15-2-تحقیقات انجام گرفته در داخل کشور. 54

2-16مدل تحقیق.. 57

3-1مقدمه. 59

3-2روش  تحقیق.. 59

3-3جامعه آماری و حجم نمونه. 59

3-4روش جمع­آوری اطلاعات.. 60

3-5ابزار گردآوری اطلاعات.. 60

3-6روش تعیین پایایی (قابلیت اعتماد) 62

3-7روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 63

4-1مقدمه. 65

2-4بررسی ویژگی های جمعیت شناختی نمونه آماری.. 65

4-2-1-جنسیت.. 65

4-2-2-وضعیت تأهل. 66

4-2-3-تحصیلات.. 67

4-2-4-سن.. 68

4-3یافته­ های توصیفی.. 69

4-4تحلیل استنباطی.. 70

4-4-1-اختلالات شخصیت.. 70

4-4-2-آماره های طبقه بندی.. 74

4-4-3-برآوردهای پارامتر. 76

4-4-4-جدول طبقه بندی.. 77

5-1مقدمه. 80

5-2بحث و نتیجه‌گیری.. 80

5-3جمع­بندی.. 84

5-4محدودیت های تحقیق.. 85

5-5پیشنهادات کاربردی.. 85

5-6پیشنهادات پژوهشی.. 85

منابع و مأخذ. 87

پیوست.. 93
فهرست جداول

جدول ‏4‑1: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت.. 65

جدول ‏4‑2: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت.. 66

جدول ‏4‑3: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان برحسب متغیر تحصیلات.. 67

جدول ‏4‑4: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سن.. 68

جدول ‏4‑5: داده های توصیفی برای اختلالات شخصیتی در در دو گروه اقدام کننده به خودکشی و عادی.. 70

جدول ‏4‑6: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 71

جدول ‏4‑7: نتایج آزمون برابری میانگین گروه ها 72

جدول ‏4‑8: ارزش ویژه و همبستگی متعارف.. 73

جدول ‏4‑9: آزمون تابع با لامبدای ویلکز. 73

جدول ‏4‑10: ضرایب استاندارد شده برای متغیرهای موجود در تابع تشخیص…. 73

جدول ‏4‑11: ضرایب ساختاری برای متغیرهای موجود در تابع تشخیص…. 74

جدول ‏4‑12: جدول طبقه بندی گروه ها 75

جدول ‏4‑13: نتایج آزمون نسبت درست نمایی  مربوط به برازش مدل و میزان واریانس تبیین شده توسط مدل. 76

جدول ‏4‑14: برآورد پارامترها 76

جدول ‏4‑15: جدول طبقه بندی.. 78
فهرست اشكال

شکل ‏2‑1: نمودار طبقه بندی اختلالات خلقی.. 46

شکل ‏2‑2: مدل مفهومی تحقیق. 57

شکل ‏4‑1: درصد فراوانی مربوط به جنسیت.. 66

شکل ‏4‑2: درصد فراوانی مربوط به وضعیت تأهل. 67

شکل ‏4‑3: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان برحسب متغیر تحصیلات.. 68

شکل ‏4‑4: درصد فراوانی افراد اقدام کننده به خودکشی بر حسب سن.. 6

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر اختلالات شخصیت و اختلالات خلقی بر اقدام به خودکشی بود.  بدین منظور 54 نفر از افراد با سابقه اقدام به خودکشی به اورژانس بیمارستان‌های شهرستان بندرعباس به روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند علاوه بر این به همین تعداد نیز گروه شاهد از افراد عادی (بدون سابقه خودکشی)  با در نظر گرفتن همسان­سازی از لحاظ جنسیت،  سن، تحصیلات و وضعیت اجتماعی – اقتصادی توسط پژوهشگر انتخاب شدند.  جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی و رگرسیون لوجستیک و تمیز با بهره گرفتن از نرم افزار spss استفاده شد. نتایج تحلیل تابع تشخیص نشان داد که اختلالات شخصیت می توانند افراد اقدام کننده به خودکشی را از افراد عادی تفکیک کنند. علاوه بر این نتایج رگرسیون لوجستیک نشان داد که اختلالات خلقی بر  اقدام به خودکشی مؤثر است. نسبت بخت­های این متغیر برای اقدام به خودکشی برابر با 30/10 می باشد که جهت مثبت ضریبB  (33/2) نشان می دهد که این ویژگی احتمالا افزایش  خودکشی را در پی دارد. بطور کلی می­توان نتیجه گرفت که اختلالات شخصیت و خلقی پیش ­بینی کننده­ اقدام به خودکشی هستند.

1-1      مقدمه
با پیشرفت انسان‌ها و درگیر شدن آن‌ ها با موقعیت‌های جدید، واکنش‌ها و رفتارهای جدیدی نیز در جامعه انسانی بروز و ظهور یافته که گاه به نام معضل از آن‌ ها یاد می‌شود. امروزه در بیشتر جوامع می‌توان رفتار همراه با خشونت را در تعاملات افراد مشاهده کرد و گاه وضعیت فجیع‌تر، خشونت علیه خود و اقدام در نابود کردن خویش است که با نام خودکشی از آن یاد می‌شود.

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق.. 8

1 -3-هدف‌های تحقیق.. 10

1-4-فرضیه‌های تحقیق.. 11

1-5-تعاریف عملیاتی.. 11

1-5-1-اضطراب اجتماعی……… 11

1-5-2-حساسیت اضطرابی  12

1-5-3-عدم تحمل بلاتکلیفی.. 12

1-5-4-ذهن­آگاهی………………………………………………………………………………………………………………. 13

فصل 2-  مروری بر پیشینه­های نظری و پژوهشی

2-1-مقدمه……………….. 15

2-2-مروری بر تاریخچه اختلال اضطراب اجتماعی.. 15

2-3-تعریف و ملاک­های تشخیصی اختلال اضطراب اجتماعی.. 18

2-3-1-انواع اختلال اضطراب اجتماعی.. 20

2-3-2-پیوستار اضطراب اجتماعی.. 21

2-3-3-همبودی اختلال اضطراب اجتماعی با سایر اختلالات روانپزشکی.. 22

2-3-4-اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال شخصیت اجتنابی.. 23

2-3-5-شیوع……………  24

2-4-تفاوت­های جنسیتی و بین فرهنگی.. 25

2-5-پیامدهای اختلال اضطراب اجتماعی.. 27

2-6-سبب­شناسی اختلال اضطراب اجتماعی.. 28

2-6-1-عوامل ژنتیکی…………………. 28

2-6-2-عوامل شناختی……………  29

2-6-3-نقص مهارت‌های اجتماعی.. 30

2-6-4-عوامل محیطی…………….  33

2-6-4-1-تعامل والد/ کودک…………. 33

2-6-4-2-تجارب اجتماعی ناخوشایند. 34

2-7-آسیب­شناسی شناختی اختلال اضطراب اجتماعی.. 36

2-8-مدل­های سبب­شناسی اختلال اضطراب اجتماعی.. 38

2-8-1-مدل کلارک و ولز  (1995) 38

2-8-2-مدل رپی و هیمبرگ (1997) 39

2-8-3-مدل بارلو و هافمن (2002) 40

2-8-4-مدل رپی و اسپنس(2004) 41

2-8-5-مدل جامع و خاص اختلال اضطراب اجتماعی؛ هافمن(2007) 43

2-8-6-مدل کیمبرل برای اختلال اضطراب اجتماعی تعمیم یافته (2008) 45

2-8-7-مدل شناختی اختلال اضطراب اجتماعی کلارک و بک (2010) 46

2-9-حساسیت اضطرابی.. 49

2-10-عدم تحمل بلاتکلیفی.. 52

2-11-ذهن آگاهی……….  55

2-12-پیشینه پژوهشی.. 59

فصل 3-  فرایند روش­شناختی پژوهش

3-1-مقدمه……………….. 69

3-2-نوع تحقیق………………………… 69

3-3-آزمودنی‌ها………………….. 69

3-3-1-جامعه پژوهش………… 69

3-3-2-نمونه و روش نمونه گیری .. 69

3-4-ابزارهای تحقیق  71

3-4-1-مقیاس اضطراب اجتماعی(SPIN) 71

3-4-2-شاخص تجدید نظر شده حساسیت اضطرابی (ASI-R) 72

3-4-3-مقیاس عدم تحمل بلاتکلیفی (IUS) 73

3-4-4-پرسشنامه ذهن آگاهی(FFMQ) 74

3-5-شیوه انجام تحقیق.. 75

3-6-شیوه تحلیل داده ­ها 76

فصل 4-  نتایج پژوهش

4-1-مقدمه………………. 78

4-2-یافته­ های توصیفی مربوط به ویژگیهای جمعیت شناختی آزمودنیها 78

4-3-یافته­ های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش… 80

4-4-بررسی فرضیه ­های پژوهش… 84

4-4-1-فرضیه اول…………………………….. 84

4-4-2-فرضیه دوم……………… 84

4-4-3-فرضیه سوم……………………… 84

4-4-4-فرضیه چهارم………….. 84

4-4-5-فرضیه پنجم…………  84

4-5-نتایج تکمیلی مربوط به یافته­ های پژوهش… 92

4-5-1-همبستگی اضطراب اجتماعی و خرده مقیاسهای مربوط به متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن­آگاهی……..  92

4-5-2-رگرسیون مربوط به خرده مقیاسهای متغیرهای پژوهش (حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی) و اضطراب اجتماعی (کل دانشجویان) 94

4-5-3-رگرسیون مربوط به خرده مقیاسهای متغیرهای پژوهش(حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن­آگاهی) و اضطراب اجتماعی (دانشجویان پسر) 96

4-5-4-رگرسیون مربوط به خرده مقیاسهای متغیرهای پژوهش(حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن­آگاهی) و اضطراب اجتماعی(دانشجویان دختر) 98

4-5-5-مقایسه دو گروه دانشجویان دختر و پسر در متغیرهای پژوهش… 100

4-5-6-مقایسه دو گروه دانشجویان دختر و پسر در خرده مقیاسهای مربوط به متغیرهای پژوهش…. … 101

فصل 5-  بحث و نتیجه‌گیری

5-1-مقدمه……………. 104

5-2-خلاصه نتایج….  106

5-3-بحث و نتایج….  106

5-4-جمع‌بندی……..  117

5-5-محدودیت‌ها…. 118

5-6-پیشنهادات…….. 119

5-6-1-پیشنهادات پژوهشی…………  119

5-6-2-پیشنهادات کاربردی  119

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………..120

پیوست­ها

پیوست الف. پرسشنامه حساسیت اضطرابی………………………………………………………………………………133

پیوست ب. پرسشنامه عدم تحمل بلاتکلیفی……………………………………………………………………………..135

پیوست ج. پرسشنامه ذهن آگاهی……………………………………………………………………………………………137

پیوست د. پرسشنامه اضطراب اجتماعی……………………………………………………………………………………141

فهرست جداول
جدول 3-1 اطلاعات مربوط به جامعه و تعداد نمونه ارائه شده…………………………………………………….70

جدول 4-1 توزیع گروه نمونه براساس جنسیت………………………………………………………………………….79

جدول 4-2 توزیع گروه نمونه براساس سن……………………………………………………………………………….79

جدول 4-3 توزیع گروه نمونه براساس دانشکده محل تحصیل……………………………………………………..79

جدول 4-4 توزیع گروه نمونه براساس وضعیت تأهل…………………………………………………………………80

جدول 4-5 توزیع گروه نمونه براساس مقطع تحصیلی………………………………………………………………..80

جدول 4-6  شاخص ­های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش در کل دانشجویان………………………….81

جدول 4-7  شاخص ­های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش در پسران………………………………………82

جدول 4- 8 شاخص ­های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش در دختران…………………………………….83

جدول 4-9 ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش در کل دانشجویان……………………………………….85

جدول 4-10 ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش در دانشجویان پسر……………………………………85

جدول 4-11 ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش در دانشجویان دختر…………………………………..85

جدول 4-12 خلاصه مدل رگرسیون…………………………………………………………………………………………86

جدول 4-13 تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون­های متعدد و اضطراب اجتماعی در کل دانشجویان……………………………………………………………………………………………………………………………..86

جدول4-14 تعیین پیش ­بینی اضطراب اجتماعی بر اساس متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی…………………………………………………………………………………………………………..87

جدول 4-15 خلاصه مدل رگرسیون………………………………………………………………………………………….88

جدول 4-16 تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون­های متعدد و اضطراب اجتماعی در دانشجویان پسر……………………………………………………………………………………………………………………………………….88

جدول4-17 تعیین پیش ­بینی اضطراب اجتماعی براساس متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی در دانشجویان پسر……………………………………………………………………………….89

جدول 4-18 خلاصه مدل رگرسیون………………………………………………………………………………………….90

جدول 4-19 تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون­های متعدد و اضطراب اجتماعی در دانشجویان دختر……………………………………………………………………………………………………………………………………..90

جدول 4-20 تعیین پیش ­بینی اضطراب اجتماعی بر اساس متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی در دانشجویان دختر……………………………………………………………………………..91

جدول 4-21 همبستگی اضطراب اجتماعی و خرده مقیاس­های حساسیت اضطرابی…………………………92

جدول 4-22 همبستگی اضطراب اجتماعی و خرده مقیاس­های عدم تحمل بلاتکلیفی……………………..93

جدول 4-23 همبستگی اضطراب اجتماعی و خرده مقیاس­های ذهن آگاهی……………………………………93

جدول4-24 خلاصه مدل رگرسیون…………………………………………………………………………………………..94

جدول4-25 تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون خرده مقیاس­های متغیرهای پژوهش در اضطراب اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………..94

جدول4-26 تعیین پیش ­بینی اضطراب اجتماعی بر اساس خرده­ مقیاس­های مربوط به متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی در کل دانشجویان…………………………………..95

جدول 4-27  خلاصه مدل رگرسیون………………………………………………………………………………………..96

جدول4-28 تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون خرده مقیاس­های متغیرهای پژوهش در اضطراب اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………..96

جدول4-29 تعیین پیش ­بینی اضطراب اجتماعی براساس خرده­ مقیاس­های مربوط به  متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی در دانشجویان پسر………………………………….97

جدول 4-30 خلاصه مدل رگرسیون………………………………………………………………………………………….98

جدول4-31 تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون خرده مقیاس­های متغیرهای پژوهش در اضطراب اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………..98

جدول4-32 تعیین پیش ­بینی اضطراب اجتماعی براساس خرده ­مقیاس­های مربوط به متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن آگاهی در دانشجویان دختر………………………………………………99

جدول4-33 مقایسه میانگین نمرات دو گروه دانشجویان دختر و پسر در متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………….100

جدول 4-34 مقایسه میانگین نمرات دو گروه دانشجویان دختر و پسر در خرده مقیاس­های مربوط به متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………101

چکیده
مقدمه: اضطراب­ اجتماعی یکی از ناتوان­ کننده­ترین اختلالات اضطرابی می­باشد که از ابتدای نوجوانی نشانه­ های آن شروع شده و تا دوره­ های بعدی تحول، تداوم پیدا می­ کند و در زندگی شخصی، تعاملات اجتماعی، زندگی حرفه­ای و سایر ابعاد عملکردی فرد سازش نایافتگی ایجاد می­ کند. مطالعات متعددی  عوامل مرتبط با این اختلال را بررسی کرده ­اند، و با توجه به فقدان مطالعاتی که سهم متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن ­آگاهی را در اختلال اضطراب اجتماعی در ایران تصریح نماید مطالعه کنونی شکل گرفته است .

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین الگوی پیش ­بینی اضطراب­ اجتماعی از راه بررسی متغیرهای حساسیت اضطرابی، عدم تحمل بلاتکلیفی و ذهن­ آگاهی به عنوان پیش ­بینی کننده­ های اضط

1-3- تعاریف مفهومی و عملیاتی اصطلاحات پژوهش …………………………………………………… 7

1-3-1- اختلال اسکیزو افکتیو……………………………………………………………………………………… 7

1-3-1-1- تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………….. 7

1-3-1-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 7

1-3-2- اختلال دوقطبی نوع یک………………………………………………………………………………. 7

1-3-2-1- تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………….. 7

1-3-2-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 8

1-3-3- اسكیزوفرنی با علائم منفی………………………………………………………………………………. 8

1-3-3-1- تعریف مفهومی………………………………………………………………………………………….. 8

1-3-3-2- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 8

1-3-4- عملکرد عصب – روانشناختی لوب پیشانی……………………………………………………. 8

1-3-4-1- تعریف مفهومی ………………………………………………………………………………………… 8

1-3-4-٢- تعریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………. 9

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4-1- هدف کلی پژوهش……………………………………………………………………………………………. 9

1-4-2- اهداف اختصاصی پژوهش……………………………………………………………………………….. 9

1-5- سوالات پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 9

فصل دوم:پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… ١2

2-2- اختلال اسکیزوافکتیو……………………………………………………………………………………………….. ١2

2-3- اختلال اسکیزوافکتیو،تعاریف ومفاهیم…………………………………………………………………… ١3

2-4- همه گیر شناسی……………………………………………………………………………………………………… ١٤

2-5- تفاوتهای جنسی وسنی اختلالات دوقطبی……………………………………………………………. ١4

2-6- اختلالات دوقطبی مفاهیم……………………………………………………………………………………….. ١5

2-7- اختلال دوقطبی، تعاریف و مفاهیم…………………………………………………………………………. ١5

2-8- همه گیرشناسی شیوع و بروز در اختلالات دوقطبی دلایل کم­تشخیصی اختلالات

دوقطبی……………………………………………………………………………………………………………………… ١6

2-9- دلایل کم تشخیصی اختلالات دوقطبی…………………………………………………………………. ١6

2-10- اسکیزوفرنی……………………………………………………………………………………………………………. 17

2-11- اسکیزوفرنی، مفاهیم و تعاریف……………………………………………………………………………… .18

٢-١٢- انواع اسکیزوفرنیا……………………………………………………………………………………………………. 20

2-١٢-1- اسکیزوفرنیای پارانوئید…………………………………………………………………………………… ٢0

2-١٢-2- اسکیزوفرنیای آشفته……………………………………………………………………………………… ٢1

2-١٢-3- اسکیزوفرنی کاتاتونیک…………………………………………………………………………………… ٢1

2-١٢-4- اسکیزوفرنی باقی مانده ………………………………………………………………………………… ٢2

2-١٢-5- اسکیزوفرنی نامتمایز………………………………………………………………………………………. ٢2

2-١٣- علایم مثبت و منفی در اسکیزوفرنی…………………………………………………………………… ٢2

2-١٤- همه گیرشناسی، شیوع و بروز در اسکیزوفرنی…………………………………………………… 24

2-١٥- سبب شناسی اسكیزوفرنی……………………………………………………………………………………. 25

2-١٦- ساختار مغز در بیماران اسکیزوفرنی…………………………………………………………………….. ٣0

2-١٧- کارکرد لوب پیشانی ……………………………………………………………………………………………… ٣1

2-١٨- جایروس ها ی لوب پیشانی ………………………………………………………………………………… ٣2

2-١٩- نظریه های عملکرد لوب پیشانی …………………………………………………………………………. 34

2-٢٠- پیشینه عملی پژوهش…………………………………………………………………………………………… 36

2-٢٠-١- تحقیقات انجام شده در خارج از ایران………………………………………………………….. 36

2-٢٠-2- تحقیقات انجام شده در ایران………………………………………………………………………… 39

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………. 44

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 44

3-3- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………….. 44

3-4- نمونه وروش نمونه گیری………………………………………………………………………………………… 45

3-5- روش اجرا………………………………………………………………………………………………………………….. 45

3-٦- ابزارگرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 45

3-٦-١- آزمون رنگ و لغت استروپ(SC-WT) ………………………………………………………….. 45

3-٦-٢دسته بندی كارتهای ویسكانسین…………………………………………………………………………… 46

3-٦-٣-عملكرد پیوسته (CPT)………………………………………………………………………………………. 48

3-٧- روش تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………………….. 48

فصل چهارم:یافته های پژوهش

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 50

4-2- یافته های جمعیت شناختی ………………………………………………………………………………….. 50

4-3- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………….. 54

٤—٤— بررسی تاثیر جانبی دارو………………………………………………………………………………………… 60

٤—٥—بررسی اجمالی پژوهش بر اساس فرضیه های آماری………………………………………….. 61

فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 63

5-2- بحث در یافته ها………………………………………………………………………………………………………. 63

٥—٢—١— سوال اول……………………………………………………………………………………………………….. 64

٥—٢—٢— سوال دوم………………………………………………………………………………………………………. 65

٥—٢—٣— سوال سوم……………………………………………………………………………………………………… 66

5-3- محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………… 67

5-4- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………… 68

فهرست جدول ها

جدول ٤-١ :تفکیک گروه های تحقیق بر اساس سن……………………………………………………… 51

جدول ٤-٢: تفکیک گروه های تحقیق بر اساس سطح تحصیلات…………………………………. 51

جدول ٤-٣: میانگین وانحراف معیار آزمودنی ها درخرده مقیاسهای

آزمونهای استروپ،ویسکانسین ،عملکرد مداوم………………………………………………………………… 52

جدول 4-4: مقایسه عملکرد طبقه بندی در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با افراد

بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا…………………………………………………………. 53

جدول 4-5- اختلاف بین گروه ها در آزمون توکی در آزمایه ی تعداد طبقات ………. 54

جدول 4-6: مقایسه عملکرد درجاماندگی در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 55

جدول 4-7: مقایسه عملکرد تداخل در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 56

جدول 4-8: مقایسه عملکرد واکنش همخوان در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 57

جدول 4-9: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد

واکنش همخوان………………………………………………………………………………………………………………….. 57

جدول 4-10: مقایسه واکنش ناهمخوان در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با افراد

بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا…………………………………………………………. 60

جدول4-11: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد

واکنش ناهمخوان………………………………………………………………………………………………………………. 60

جدول 4-12: مقایسه عملکرد خطای حذف در مبتلایان به اختلال اسکیزوافکتیو با

افراد بهنجار، مبتلایان به اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنیا………………………………………………. 60

جدول 4-13: بررسی آزمون تعقیبی توکی در مقایسه ی دو به دوی گروه ها در عملکرد

خطای حذف…………………………………… 6

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه عملکرد عصب – روانشناختی بیماران اسکیزوافکتیو با سه گروه مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، دو قطبی نوع یک و گروه بهنجار بود. به منظور انجام این پژوهش تعداد 15 نفر از بیماران اسکیزوافکتیو، ١٥ نفر از مبتلایان به اسکیزوفرنیا با علائم منفی، ١٥ نفر بیمار دو قطبی نوع یک، ١٥ نفر افراد بهنجار که از نظر جنس، سن، تحصیلات همتا سازی شده بودند، بصورت در دسترس از افراد مراجعه کننده به مرکز درمان و توانبخشی بیماران روانی صدرا در شهر اهواز، انتخاب شدند. شرکت کنندگان یکبار توسط روانپزشک و یکبار توسط محقق تحت مصاحبه تشخیصی قرار گرفتند و پس از اخذ شرایط ورود به مطالعه، بوسیله آزمون های عصب – روانشناختی استروپ، عملکرد مداوم، دسته بندی کارتهای ویسکانسین مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار بین سه گروه مقایسه با گروه ملاک در عملکرد عصب روانشناختی قطعه پیشانی بود. ولیکن در بررسی مولفه های تحقیق عملکرد عصب روانشناختی لوب پیشانی بیماران اسکیزوافکتیو به بیماران دو قطبی نوع یک نزدیک بود و نسبت به بیماران اسکیزوفرنیا عملکرد بهتر و نسبت به افراد بهنجار عملکرد ضعیف تری مشاهده شد. نتایج این پژوهش از اهمیت تشخیص بالینی و ارائه پیش آگهی اختلال اسکیزوافکتیو حمایت می کند.

مقدمه

مغز[1] چیست؟ کارکرد آن چگونه است؟ چگونه می توان به عملکرد مغز انسان نظر انداخت؟ متخصصین اعصاب، اعمال مناطق مختلف مغز را به کمک سیستمهای کامپیوتری مثل برش نگاری رایانه ای، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی[2]، طیف بینی با تشدید مغناطیسی[3]، برش نگاری رایانه ای با گسیل فوتون منفرد[4]، نوار مغز[5] و یا اسکن پت[6] و … مورد بررسی قرار      می دهند. اما آنچه که مورد سوال می باشد این است که تا چه اندازه این دستگاه ها ما را در جهت فهم دقیق رابطه میان مغز و رفتار، یاری می کنند؟ آیا یک حلقه قرمز رنگ در یک اسکن پت می تواند معرف خیالات باطل مبنی بر پارانویای بیمار باشد؟ یا یک الگوی الکتریکی خاص وجود دارد که شاخص و معرف هذیان بزرگ منشی در یک مانیک باشد؟ آیا این ماشینها می توانند علت و ماهیت توهمات را منعکس کنند؟ پس آنچه که مسلم است، این است که علی رغم همه ی پیشرفتهای صورت گرفته در علوم مغزی و اعصاب هنوز سبب شناسی و تفکیک بسیاری از اختلالات در پرده ای از ابهام می باشد. یکی از این موارد مناقشه آمیز و چالش برانگیز تشخیص و تمایز قائل شدن بین دسته ای از اختلالات سایکوتیک[7] مانند اسکیزوافکتیو، اسکیزوفرنیا[8] و اختلال دوقطبی[9] می باشد. اختلال اسكیزوافكتیو؛ اختلالی است كه همزمان هم علائم اختلال خلقی و هم علائم بیماری اسكیزوفرنیا را نشان می دهد؛ بطوری كه نمی توان در تشخیص، یكی از آنها را بطور جداگانه مطرح كرد ( سادوك[10]،٢٠١٠؛ دانر[11]، 2003) و علت را تشخیص داد. تنها در این زمینه چهار الگوی نظری ارائه شده است:

• اختلال اسکیزو افکتیو ممکن است نوعی اسکیزوفرنی یا نوعی اختلال خلقی باشد.
• اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است تظاهر همزمان اسکیزوفرنی و اختلالال خلقی باشد.
• اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است خود روانپریشی جداگانه و ثالثی باشد که نه ربطی به اسکیزوفرنی دارد و نه ربطی به اختلالات خلقی.
• شاید محتمل ترین حالت آن باشد که اختلال اسکیزوافکتیو ، گروهی اختلال ناهمگن هست که هر یک از این وجوه ممکن را شامل می شود(کاپلان[12] و سادوک، 2007).

در مطالعاتی که برای کشف این احتمالات طراحی شده است، تاریخچه خانوادگی، شاخص های زیستی، پاسخ کوتاه مدت به درمان و فرجام دراز مدت بررسی شده است. در اکثر این بررسی ها بیماران دچار اختلال اسکیزوافکتیو گروهی همگن فرض شده اند. اما در مطالعات اخیر دو نوع افسرده و دو قطبی اسکیزوافکتیو جداگانه بررسی می شوند(روزنهان[13] و سلیگمن[14]، 1388، کاپلان و سادوک، 1387). در DSM-IV-TR نیز طبقه بندی جداگانه ای برای این انواع در نظر گرفته شده است. برخی داده ها حاکی از آن است که ممکن است از نظر وراثتی به هم مرتبط باشند. در مطالعات انجام شده بر روی بستگان بیماران اسکیزوافکتیو، نتایج همسانی گزارش نشده است با این حال طبق ملاک های DSM-IV-TR، خطر بروز اسکیزوفرنی در میان بستگان مورد تحقیق اسکیزوافکتیو افزایش می یابد. بیماران اسکیزوافکتیو در کل و به عنوان یک گروه، اولاً پیش آگهی شان بهتر از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و بدتر از بیماران دچار اختلالات خلقی است؛ دوماً در مقایسه با اسکیزوفرنی به لیتیوم جواب می دهند و اکثرشان سیر رو به تباهی نیز ندارند(کاپلان و سادوک، 1387) .