1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2- بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………. 4

1-3- مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………… 6

1-4- اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………… 6

1-5- سؤال‏های پژوهش………………………………………………………………………………………………. 7

1-6- فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 7

1-7- حدود پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 7

1-7-1- قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………. 7

1-7-2- قلمرو مکانی………………………………………………………………………………………………….. 7

1-7-3- قلمرو زمانی…………………………………………………………………………………………………… 8

تعریف واژه ها و اصطلاحات…………………………………………………………………………………………… 8

فـصل دوم………………………………………………………………………………………………………………….. 9

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 10

2-2- کیفیت سود………………………………………………………………………………………………………. 10

2-2-1- مولفه های سنجش کیفیت سود……………………………………………………………………….. 14

2-2-1-1- پایداری سود…………………………………………………………………………………………….. 14

2-2-1-2- قابلیت پیش بینی سود………………………………………………………………………………. 15

2-2-1-3- به موقع بودن سود…………………………………………………………………………………….. 15

2-2-1-4- مربوط بودن سود به ارزش سهام………………………………………………………………….. 16

2-2-1-4- محافظه کارانه بودن سود…………………………………………………………………………….. 16

2-3- فرصت های رشد………………………………………………………………………………………………. 16

2-3-1- فرصت های رشد و ساختار سرمایه………………………………………………………………….. 17

2-3-2- فرصت های رشد و سود تقسیمی……………………………………………………………………. 18

2-3-3- فرصت های رشد و ساختار مالکیت…………………………………………………………………. 18

2-4- جریان نقدی آزاد………………………………………………………………………………………………. 19

2-5- تحلیل رگرسیون………………………………………………………………………………………………. 21

2-6- سوابق پژوهش…………………………………………………………………………………………………. 22

2-6-1- پژوهشهای خارج از کشور………………………………………………………………………………. 22

2-6-2- پژوهشهای داخل کشور…………………………………………………………………………………. 25

2-7- جمع بندی سوابق پژوهش…………………………………………………………………………………. 28

فـصل سوم………………………………………………………………………………………………………………. 30

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 31

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 31

3-2-1- جامعه آماری پژوهش…………………………………………………………………………………….. 31

3-2-2- نمونه آماری پژوهش……………………………………………………………………………………… 32

3-3- ابزار جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………….. 32

3-4- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات………………………………………………………………. 33

3-4-1- مدل پانل دیتا……………………………………………………………………………………………… 34

3-4-1-1- مزیت داده‌های تلفیقی نسبت به سری‌های زمانی و مقطعی…………………………….. 34

3-4-1-2- تعیین روش تخمین در روش پانل دیتا…………………………………………………………. 35

3-4-1-3-آزمون معنی دار بودن اثرات فردی F لیمر…………………………………………………… 36

3-4-1-4- انتخاب روش برای تخمین مدل………………………………………………………………….. 37

3-4-1-4-1- روش اثرات ثابت………………………………………………………………………………….. 38

3-4-1-4-2- روش اثرات تصادفی…………………………………………………………………………….. 38

3-4-2- فروض کلاسیک آماری…………………………………………………………………………………. 38

3-4-3- تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی…………………………………………………………… 41

فـصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………. 42

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-2- تحلیل آماری داده های جمع آوری شده………………………………………………………………. 43

4-2-1- تحلیل آماری آزمون فرضیه فرصت های رشد………………………………………………….. 43

4-2-2- تحلیل آماری آزمون فرضیه پایداری سود……………………………………………………….. 45

فـصل پنجم…………………………………………………………………………………………………………….. 48

 

 

5- 1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 49

5-2- مروری مختصر بر هدف، مسئله و چگونگی كار…………………………………………………….. 49

5-3- نتایج و یافته ها………………………………………………………………………………………………… 50

5-4- بحث، مقایسه و نتیجه گیری………………………………………………………………………………. 50

5-5- پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده………………………………………………………………………. 52

منابع……………………………………………………………………………………………………………………….. 53

منابع و ماخذ فارسی………………………………………………………………………………………………….. 54

منابع و ماخذ انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. 56

ضمیمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 59

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….. 64

چکیده:

پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین جریان نقدی آزاد و بازده سهام با وجود فرصت های رشد و پایداری سود می ­پردازد. در این پژوهش از ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، سود خالص و سود تقسیمی بعنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است. داده های مورد نیاز از 89 شرکت طی یک دوره زمانی ده ساله (1381-1391) بصورت فصلی جمع آوری شده است. نتایج تحقیق دلالت بر ارتباط مثبت و معنادار جریان نقدی آزاد با بازده سهام با وجود فرصت­های رشد و ناپایداری سود دارد. بر این اساس نتیجه حاضر در بازار سرمایه ایران می تواند در تصمیم گیری مدیران و سرمایه گذاران جهت رسیدن به بازده مناسب شرکت موثر باشد و اقدامات کنترلی سهامداران مانند توجه به تئوری سرمایه گذاری اضافی و تئوری کورو می تواند در این امر موثر باشد.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

رشد و توسعه شركت­های سهامی در گذر زمان به پیدایش و فزونی قشری از صاحبان سرمایه انجامید كه در ادارة شركت­ها مشاركت مستقیم نداشته و از طریق انتخاب هیئت مدیره، امور شركت را هدایت و بر آن نظارت می­كردند. این تحول جدید، گروه تازه ای از مدیران حرفه ای را پدید آورد كه در سرمایة مؤسساتی كه اداره می كردند، سهمی ناچیز داشته و یا سهمی نداشتند و بدین ترتیب مدیریت مؤسسات از مالكیت سرمایة آن ها تفكیک شد (شباهنگ و همكاران، 1377). جدایی مدیریت از مالكیت، موجب ایجاد تضاد منافع بین مدیران و سهامداران و پیدایش مسئله تئوری نمایندگی شد. تئوری نمایندگی كه مالكیت و كنترل را در شركت­ها از یكدیگر جدا می­كند، باعث ایجاد تضاد منافع بین سهامداران و مدیران شركت­ها می­ شود. یکی از منزه ترین اشکال تحلیل بنیادی اوراق بهادار، ارزشیابی جریان های نقدی واحد تجاری می باشد. چراکه این شیوه بین ارزش یک شرکت و بازدهی اقتصادی ناشی از دارایی های آن مستقیماً ارتباط برقرار می کند(درجه، 1390). جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه گـیری عمـلكرد شـركت می­باشد و وجه نقدی را نشان می دهد كه شركت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه­ دارایی­ ها، در اختیار دارد. جریان نقدی آزاد از این حیث دارای اهمیت است كه به شركت اجازه می دهد تا فرصت هایی را جستجو كند و ارزش سهامدار را افزایش دهد. بدون در اختیار داشتن وجه نقد، توسعه­ محصولات جدید، انجام تحصیل­های تجاری، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و كاهش بدهی­ها امكان­پذیر نمی باشد. از طرف دیگر، وجه نقد باید در سطحی نگهداری شود كه بین هزینه ی نگهداری وجه نقد و هزینه­ وجه نقد ناكافی تعادل برقرار شود.

در این فصل از تحقیق به بیان مساله مورد بررسی، بیان ضرورت انجام تحقیق، مدل مفهومی تحقیق، اهداف تحقیق،‌ سوالات تحقیق، قلمرو تحقیق(قلمرو مكانی، زمانی و موضوعی) پرداخته شده است.

2-1- بیان مسئله

به استناد نظریه جنسن[1](1986)، از شرکتی که فرصت­های‏ سرمایه‏گذاری پائینی برخوردار است، انتظار می‏رود که جریان‏های نقد آزاد بالایی داشته باشد. زیرا هر چه فرصتهای‏ سرمایه‏گذاری(بالفعل و بالقوه)افزایش پیدا کند، اکثر وجوه مازاد در جهت افزایش ثروت سهامداران از طریق‏ سرمایه‏گذاری در فرصتهای موجود مورد استفاده قرار می‏گیرد و افزایش در میزان سرمایه‏گذاری از محل وجوه مازاد منجر به‏ کاهش این وجوه خواهد شد. بنابراین طبق نظر جنسن و تئوری نمایندگی، تضاد منافع بین مدیران و سهامداران هنگامی تشدید می­ شود كه شركت، جریان­های نقدی آزاد با اهمیتی(مثبتی) ایجاد ­كند و با فرصت­های رشد کمی نیز مواجه باشد. در صورت نبود اقدامات کنترلی توسط سهامداران، مدیران شرکت­هایی که دارای جریان نقدی آزاد[2] مثبت و فرصت­های رشد کم هستند، ابتدا در پروژه­ هایی با ارزش فعلی خالص[3] مثبت سرمایه گذاری می­ کنند و به علت کم بودن فرصت­های رشد، در پروژه­ هایی با ارزش فعلی خالص منفی نیز سرمایه گذاری می­ کنند که موجب از بین رفتن ارزش سرمایه ­گذاری و در پی آن کاهش قیمت سهام می­ شود. بنابراین مدیران برای آنکه توسط سهامداران حذف نشوند سعی می­ کنند با گزارش افزایش سود (جنسن، 1986) و یا با نفوذ و دستکاری­های حسابداری، هزینه های غیر بهینه (گوول و تسی[4]، 1998) را بپوشانند. به همین علت مدیران تمایل زیادی به استفاده از افزایش درآمد اقلام تعهدی اختیاری به منظور گزارش افزایش سود دارند(چانگ، فرس و کیم[5]، 2005). بنابراین، قابل اتکا بودن و مفید بودن اقلام تعهدی مورد تردید است، چرا که مدیران قادرند آن­ها را مطابق میل خود تعدیل نمایند(حامدی، 1388).

جریان نقدی آزاد می تواند در ارزیابی سلامت مالی یک شرکت مفید باشد، چرا که تمام مفروضات حسابداری موجود در ساختار درآمد را کنار می گذارد. سود یک شرکت ممکن است رقم بالا و در حال رشد باشد، اما تا زمانی که وجوه نقد آزاد مورد توجه قرار نگرفته است نمی­توان به این نکته پی برد که آیا این سود، برابر نقدینگی حاصل شده برای یک شرکت در یک سال معین می باشد یا خیر؟ صاحبان سرمایه در نهایت علاقه مند به وجوه نقدی آزاد می باشند، چیزی که سود، آن را نشان نمی­دهد(مهام، فجرزاده و حسینی، 1385). به عقیده پنمان و یهودا (2009) جریان نقدی آزاد می ­تواند دارای محتوای اطلاعاتی باشد. بنابراین طبق تئوری نمایندگی به احتمال زیاد مدیران تمایل دارند پول اضافی را با توجه به منافع خود هزینه نمایند و منافع سهامداران را در اولویت بعدی قرار دهند. وقتی سود ناپایدار باشد سرمایه گذاران به منابع اطلاعاتی حسابداری و جریان نقدی آزاد برای تصمیم گیری نیاز خواهند داشت.

تئوری ارزش­گذاری حقوق صاحبان سهام بیان می­ کند که جریان نقدی آزاد نمی ­تواند با بازده سهام ارتباط داشته باشد(دستگیر و شریفی، 1390) زیرا فاقد ارزش افزوده است(حبیب[6]، 2012؛ ژانگ[7]، 2000)، جریان نقدی آزاد فقط در شرایطی خاص می ­تواند با بازده سهام ارتباط داشته باشد. بر اساس مدل ارزش­گذاری حقوق صاحبان سهام(فرانسیس و دیگران[8]، 2004) سرمایه ­گذاران علاقه بیشتری به شرکت­هایی با پایداری سود دارند. بنابراین در صورت وجود ناپایداری سود، سرمایه گذاران توجه­شان را به عواملی چون جریان نقدی آزاد جهت ارزشگذاری جلب می­ کنند.

پژوهش حاضر بر مبنای حسابداری تعهدی شکل گرفته است و عدم ارتباط بین جریان نقدی آزاد و بازده سهام ممکن است مشروط به فرصت های رشد و کیفیت سود باشد. بنابراین این پژوهش به بررسی ارتباط فرصت های رشد و پایداری سود در ارزشگذاری جریان نقدی آزاد می ­پردازد. مسئله مذكور در نمودار شماره یک نشان داده شده است.

[1] . Jensen

[2] . Free cash flow

[3] . Net present value

[4] . Gul & Tsui

[5] . Chung, Firth & Kim

در این میان، سازمان های دانشی همچون سازمان های تحقیقاتی نیز نیازمندند تا در این محیط متلاطم با بکارگیری ابزار مدیریت دانش به خلق نوآوری کمک نمایند. برای تحقق این هدف، این گونه سازمان ها با انبوهی از موضوعات مدیریت دانش مواجه اند که باید آن ها را مورد توجه و پژوهش قرار دهند. از جمله این موضوعات “شناسایی عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش” است.

در راستای پرداختن به این ضرورت، این تحقیق با بررسی مبانی نظری و عملی مقوله مدیریت دانش و مطالعه عوامل کلیدی موفقیت موثر در سازمان های دانش محور، عوامل هشت گانه کلیدی موفقیت مدیریت دانش را در یکی از سازمان های تحقیقات دفاعی کشور ج.ا. ایران ارائه داده است.

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

آنچه که در این فصل به آن می پردازیم، بیان کلیاتی از تحقیق صورت گرفته می باشد. با ذکر موضوع تحقیق، مسئله تعریف و بیان می گردد و با اشاره مختصر به ضرورت و اهمیت تحقیق به بیان اهداف اصلی ما از پرداختن به چنین موضوعی می پردازیم.

در ادامه با توجه به هدف گذاری ما در این تحقیق، سوالات، قلمرو زمانی و مکانی تحقیق و نیز روش تحقیق ذکر می گردد. همچنین برای اینکه خوانندگان عزیز و ما برداشت یکسانی از موضوعات مطرح شده داشته باشیم، به تعریف واژگان کلیدی در این فصل پرداختیم. البته در فصل بعدی به صورت کاملتر و دقیق تر به تشریح این مفاهیم به همراه مفاهیم دیگر می پردازیم.

در پایان این فصل به بیان بعضی از مشکلات و محدودیت هایی که در خلال انجام کار بویژه انجام کارهای میدانی با آن ها روبرو شدیم، می پردازیم.

2-1- موضوع تحقیق

موضوع تحقیق عبارت است از: ” بررسی عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش در سازمان های تحقیقاتی (موردکاوی در یکی از سازمان های تحقیقاتی دفاعی)“.

3-1- تعریف و بیان مسئله

عصر حاضر، عصر تغییرات است. سازمان ها برای اینكه بتوانند در محیط متغیر و آشوبناك كنونی به چالش ها پاسخ داده و تهدیدات را تبدیل به فرصت نمایند، از یكسو نیازمند خلاقیت و نوآوری هستند و از سوی دیگر برای تحقق خلاقیت و نوآوری، دانش و سرمایه های فكری منبع اصلی و كلیدی بشمار می روند. این امر موجب شده است تا حرکت جامعه بشری به سمت “جامعه دانش محور” سرعت بگیرد تا حدی که تمام ابعاد توسعه بشر امروز با صفت “دانش محور” مزین شود.

امروزه دانش منبع اصلی قدرت بوده و کسب اقتدار در جهان امروز مرهون تولید علم و دانش و مدیریت آن است. پیتر دراکر به عنوان پدر علم مدیریت، با تایید این موضوع، دانش را به عنوان پایه های رقابت در جامعه فراصنعتی معرفی می نماید.

در این میان، سازمان های دانشی همچون سازمان های تحقیقاتی نیز نیازمندند تا در این محیط متلاطم با بکارگیری ابزار مدیریت دانش به خلق نوآوری کمک نمایند. برای تحقق این هدف، این گونه سازمان ها با انبوهی از موضوعات مدیریت دانش مواجه اند که باید آن ها را مورد توجه و پژوهش قرار دهند. از جمله این موضوعات “شناسایی عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش” است.

این مقاله با بهره گرفتن از ادبیات “مدیریت دانش”، و “سازمان های تحقیقاتی” و نیز به پشتوانه فعالیت های تحقیقاتی انجام شده در طی سال های اخیر، تلاش دارد تا با شناخت مشخصه های اصلی سازمان های تحقیقاتی و معرفی عوامل کلیدی موثر بر موفقیت مدیریت دانش در این گونه سازمان ها، آن ها را در شناخت و تحلیل موضوعات فوق و نیز توسعه مدیریت دانش در عرصه های مختلف سازمانی کمک نماید.

4-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

در سالهای اخیر مدیریت دانش سازمانی به یکی از دغدغه های مهم مدیران تبدیل شده است. برای مواجه با یک اقتصاد دانشی و شرکت در رقابت های مبتنی بر دانش، هر سازمان باید قادر باشد که انواع دانش خود را حفظ کرده و ارزش های استراتژیک آن را به حداکثر برساند.

دستیابی به دانش نهان افراد دارای موانعی است نظیر:

1- ناشناخته بودن عناصر و حیطه های دانش ضمنی افراد.

 

 

2- ناآشنایی با موانع فرهنگی، فنی و سازمانی دستیابی به دانش سازمانی بر پایه تولید، کسب، غنی سازی و بازیابی دانش.

3- شناخت ناکافی فنون و روش های تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار سازمانی.

4- شناخت ناکافی با نحوه چیدمان دانش ضمنی در پیشبرد و ارتقای کیفیت فعالیت های سازمانی.

همچنین اجرای مدیریت دانش چالش های بسیاری را برای سازمان ایجاد می کند(داونپورت[1]،1998)، احتیاج به مقادیر زیادی از منابع سازمانی، تکنیک های گوناگون و ابزارهای مرتبط با آن ها دارد و نیز نیازمند صرف زمان زیادی برای رسیدن به موفقیت است.

از بخش های آسیب رسان به دانش سازمانی صنایع، ریزش(به دلیل بازنشستگی، ترک سازمان، ازکارافتادگی، فوت و جابجایی) نیروهای خبره آن است.

برنامه ریزی استراتژیک مدیریت دانش برای طراحی و پیاده سازی موفق مدیریت دانش و سیستم های آن ضروری است.

اشتغال نگارنده در این حوزه و درک اهمیت دانش در آن و دانشی بودن فعالیت کارکنان، انگیزه لازم برای انجام این تحقیق را بوجود آورد.

5-1- اهداف تحقیق

این تحقیق اهداف زیر را دنبال می کند:

– شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز سیستم مدیریت دانش در سازمان های تحقیقات دفاعی.

– اولویت بندی عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز سیستم مدیریت دانش در سازمان های تحقیقات دفاعی.

– تبیین نیازمندی های استقرار موفقیت آمیز سیستم مدیریت دانش در سازمان های تحقیقات دفاعی.

6-1- سوالات تحقیق

بطور کلی مهم ترین سوالات تحقیق به شرح زیر می باشد:

1- عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت آمیز مدیریت دانش در سازمان های تحقیقات دفاعی كدامند؟ 

2- كدام یک از عوامل نقش مهمتری در استقرار موفقیت آمیز مدیریت دانش در سازمان های تحقیقات دفاعی دارد؟

7-1- تعریف واژگان کلیدی

دانش: از دیدگاه ماراکاس[1] (1999) “دانش” معنا یا مفهومی است که از فکر پدید آمده و بدون آن، “اطلاعات” یا “داده” تلقی می شود.

مدیریت دانش: گاندی[2](2004) در تعریفی ساده و نسبتاً جامع، مدیریت دانش را کوششی هماهنگ برای تصرف دانش حیاتی سازمان، اشتراک دانش میان یک سازمان و برجسته کردن حافظه جمعی سازمانی برای بهبود تصمیم گیری، افزایش بهره وری و نوآوری می داند.

تحقیق و توسعه: سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[3]، تحقیق و توسعه را این چنین تعریف می کند کار خلاقی که بر پایه ای نظام یافته انجام می شود، تا گنجینـه دانش علمی و فنی حاصل از آن، به‌منظـور ابداع کاربـردهای جـدید، مورد بهــره برداری قرار بگیرد.

8-1- روش تحقیق

روش انجام این تحقیق توصیفی پیمایشی می باشد و از مطالعات کتابخانه ای شروع شده است و سپس با مصاحبه از خبرگان و تهیه و توزیع پرسش نامه متعدد بین آن ها در چند مرحله و در نهایت با تجزیه و تحلیل آن ها و نتیجه گیری، تحقیق به پایان رسیده است.

[1] Marakas

فصل اول: بیان مسئله………………………… 1

1-1 مقدمه……………………….. 2

2-1 عنوان تحقیق……………………….. 3

1-3 بیان مساله تحقیق……………………….. 3

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق……………………….. 6

1-5 اهداف پژوهش…………………………. 7

1-5-1 هدف اصلی………………………. 7

1-5-2 اهداف فرعی ………………………. 7

1-6قلمرو تحقیق……………………….. 7

1-6-1 قلمرو مكانی تحقیق(جامعیت آماری)…………… 7

1-6-2 قلمرو زمانی تحقیق……………………….. 7

1-6-3 قلمرو موضوعی تحقیق………………………..8

1-7 تعریف واژه ها ،مفاهیم و متغیرها………………………. 8

1-7-1 تعریف نظری واژه‌ها………………………. 8

1-7-2 تعریف عملیاتی واژه ها ……………………….10

1-8 متغیرها………………………. 11

1-8-1متغیر مستقل تحقیق……………………….. 12

2-8-1متغیر وابسته……………………….. 13

1-9 خلاصه فصل……………………….. 14

فصل دوم: ادبیات و موضوع تحقیق……………………….. 15

2-1 مقدمه……………………….. 16

2-2 ادبیات موضوع در خصوص متغییرها………………………. 17

2-2-1 فرایند خرید……………………….. 17

2-2-2 فرایند خرید سنتی………………………… 17

2-2-3 رفتار مصرف كننده………………………. 18

2-2-4 چگونه یک كالا و یا خدمت اكتساب، مصرف و دور انداخته می شود؟…… 23

2-2-5 رفتار خرید مصرف کننده………………………. 26

2-2-6 تصمیم گیری درباره خرید……………………….. 27

2-2-7 آمیزه بازاریابی، فنون و شیوه های بازاریابی………………………… 27

2-2-8 آمیزه بازاریابی از دیدگاه مشتری………………………… 29

2-2-9 مدل رفتار خرید مصرف کننده………………………. 30

2-2-10 خصوصیات فردی موثر در رفتار مصرف كننده…………. 33

2-2-11 عوامل مؤثر بر تصمیمات خرید مصرف کنندگان……….. 34

2-2-11-1 عوامل فرهنگی- اجتماعی و گروهی………………… 34

2-2-11-2 عوامل اجتماعی………………………… 36

2-2-11-3 عوامل شخصی………………………… 47

2-2-11-4 عوامل روانی………………………… 51

2-2-12 فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کننده…………… 61

2-2-13گرایش خریدار………………………..63

2-2-13-1 ارزش…………………………. 64

2-2-13-2کارایی………………………… 64

2-2-13-3 مقدار……………………….. 64

2-2-13-4 تنوع……………………….. 65

2-2-13-5 مزایا………………………. 65

2-2-14 گرایش خریدار و بازاریاب………………………… 65

2-2-15 رفتار خریدار و آمیخته بازاریابی………………………… 66

2-2-16 مروری بر مفاهیم تصویر محصول……………………….. 67

2-2-17ندازه‌گیری تصویر محصول……………………….. 70

2-2-18 انواع تصویر……………………….. 71

2-2-18-1تصویر علامت تجاری………………………… 71

2-2-18-2 تصویر محصول……………………….. 71

2-2-18-3 تصویر تداعی كننده………………………. 71

2-2-18-4 تصویر استفاده كننده………………………. 72

2-2-18-5 تصویر استفاده………………………. 72

2-2-19 تصویر ذهنی……………………….. 73

2-2-20موقعیت………………………… 74

2-2-21 معنا………………………. 74

2-3 تاریخچه و سابقه موضوع تحقیق (پیشینه تحقیق)…….. 74

2-3-1 پیشینه داخلی………………………… 74

2-3-2 پیشنه خارجی………………………… 76

 

 

2-4 چارچوب نظری تحقیق……………………….. 78

2-5 مدل مفهومی تحقیق……………………….. 79

2-6 مدل تحلیلی تحقیق……………………….. 80

2-8خلاصه فصل……………………….. 81

فصل سوم: روش تحقیق……………………….. 82

1-3 مقدمه……………………….. 83

3-2 روش تحقیق……………………….. 84

3-2-1 تحقیق کاربردی………………………… 85

3-2-2 تحقیقات همبستگی………………………… 85

3-3 فرایند تحقیق……………………….. 87

3-4 جامعه آماری………………………… 88

3-5 حجم نمونه و روش نمونه‌گیری………………………… 88

3-5-1 نمونه گیری تصادفی ساده ……………………….89

3-5-2 تعیین حجم نمونه……………………….. 89

3-5-3 روش تعیین حجم نمونه……………………….. 90

3-6ابزار جمع آوری داده ها………………………. 90

3-7-1 پرسشنامه……………………….. 91

3-7-2 طیف لیکرت………………………… 92

3-7 نحوه نمره‌گذاری سوالات………………………… 94

3-8 روایی و پایایی تحقیق……………………….. 95

3-8-1 روایی ابزار سنجش…………………………. 96

3-8-2اعتبار محتوا………………………. 96

3-8-3 پایایی (قابلیت اعتماد) ……………………….96

3-8-4 روش آلفای کرونباخ……………………….. 97

3-9 روش جمع آوری داده ها………………………. 99

3-10 روش تجزیه و تحلیل و داده ها………………………. 99

3-10-1تحلیل عاملی……………………….100

3-10-2 تحلیل ماتریس کوواریانس…………………………. 101

3-10-3 مدل معادلات ساختاری………………………… 102

3-10-4 شاخص های برازندگی مدل……………………….. 103

5-10-3مجذور کا …………………………… 103

6-10-3 نسبت به درجه آزادی………………………… 104

7-10-3ریشه خطای میانگین مجذورات تقریب………………………… 104

8-10-3 ریشه مجذور میانگین باقی مانده………………………. 104

9-10-3شاخص نکویی برازش…………………………. 104

3-10-10شاخص تعدیل یافته نیکویی برازش…………………………. 105

3-10-11 شاخص برازندگی تطبیقی………………………… 105

3-10-12 شاخص صرفه جویی برازندگی………………………… 105

3-10-13 روش حداقل مربعات جزئی………………………… 106

3-11خلاصه فصل……………………….. 106

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها ……………………….107

4-1 مقدمه……………………….. 108

4-2 توصیف متغیر های میانجی…………………………109

4-2-1 توزیع فراوانی جنسیت پاسخگویان……………………….. 109

4-2-2 توزیع آماری وضعیت تأهل پاسخ دهندگان……………………….. 110

4-2-2 توزیع آماری وضعیت سنی پاسخ دهندگان……………………….. 111

4-2-4 توزیع آماری تحصیلات پاسخ دهندگان……………………….. 112

4-3 توصیف متغیر های تحقیق……………………….. 112

4- 3-1 آزمون بارتلت و کایز-میر-اوکین……………………….. 113

4-3-2 قابلیت اعتماد (پایایی) ……………………….114

4-3-2-1 روش آلفای کرونباخ……………………….. 114

4-3-3 بررسی شاخص های نکویی برازش…………………………. 115

4-3-4 ماتریس همبستگی متغیرها………………………. 116

4-3-5 نمودار ضریب مسیر……………………….. 118

4-3-6 نمودار مقادیر آماره………………………. 120

7-3-4 برآوردها یا ضرایب مدل اندازه گیری………….. 120

4-4 بررسی فرضیات تحقیق……………………….. 123

4-4-1بین عوامل فردی و روانی با فرایند تصمیم خریداران کالاهای لوکس رابطه وجود دارد…….. 124

4-4-2 بین عوامل فرهنگی- اجتماعی و گروهی بر فرایند تصمیم خریداران کالاهای لوکس رابطه وجود دارد……. 124

4-4-3 بین عوامل موقعیتی بر فرایند تصمیم خریداران کالاهای لوکس رابطه وجود دارد…….. 125

4-5 خلاصه فصل……………………….. 126

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات………………………… 128

5-1 مقدمه……………………….. 129

5-2 نتیایج مربوط به دموگرافی یا جمعیت شناسی………………………… 131

5-2-1 نتایج مربوط به جنسیت………………………… 131

5-2-2 نتایج مربوط به تاهل……………………….. 131

5-2-3 نتایج مربوط به سن……………………….. 132

5-2-4 نتایج مربوط به سطح تحصیلات………………………… 132

5-2-5 نتیجه کلی………………………… 132

5-3 نتایج مربوط به منغیرها………………………. 133

5-4 نتایج مربوط به فرضیه ها………………………. 133

5-5 بحث و بررسی………………………… 134

1-5-5 مهمترین یافته های تحقیق……………………….. 135

5-6 محدودیت ها………………………. 135

5-7 پیشنهادات………………………… 136

5-8 پیشنهاد هایی برای تحقیقات آتی………………………… 137

5-9 خلاصه فصل……………………….. 138

منابع و مآخذ……………………….. 139

پیوستها و ضمائم……………………….. 145

چکیده:

نزدیك‌ترین مفهوم موجود در علم اقتصاد، مصرف و الگوی مصرف است. منظور از الگوی مصرف در علم اقتصاد شناسایی سه مؤلفه است: اول سطح مصرف، دوم تركیب كالاهای مصرفی و سوم نحوه مصرف. رفتار مصرف‌کننده از موضوعات جدید حوزه‌ی بازاریابی به شمار می‌رود و موضوعی بحث‌برانگیز و چالشی است که افراد وآن‌چه خریداری می‌نمایند را دربر می‌گیرد. در بیشترجوامع امروزی با بالاتر رفتن سطح درآمد بیشتر افراد جامعه و ایجاد تکنولوژی‌های جدید تمایل به سمت خرید و مصرف کالاهای لوکس – تجملی –  برای رفاه بیشتر و سبک و سطح زندگی بالاتر بیشتر شده‌است. در این پژوهش به دلیل اهمیت عوامل تاثیرگذار بر فرایند خرید پژوهشگر به دنبال چگونگی ارتباط ابعاد عوامل مرتبط بر فرایند خرید و هم‌چنین نوع و جهت این رابطه  است. از این‌رو هدف تحقیق بررسی و توصیف فرایند تصمیم‌گیری خریداران کالاهای لوکس در شهر مشهد و رابطه آن‌ ها با عوامل مرتبط.  بنابراین برای جمع‌ آوری اطلاعات مورد نظر مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده‌ی رفتار خرید و مصاحبه صورت پذیرفت و در نهایت اطلاعات تکمیلی توسط پرسش‌نامه جمع‌ آوری گردید و اطلاعات آن توسط نرم‌افزار لیزرل سنجیده و فرضیات تحقیق مورد بررسی و آزمون قرار گرفت که در نهایت تمامی فرضیات پژوهش مورد تایید قرار نگرفتند. ولی با توجه به ضریب همبستگی بین عوامل فرهنگی- اجتماعی و گروهی و عوامل موقعیتی  می‌توان نتیجه گرفت که میان آن‌ هابا فرایند تصمیم خریداران کالاهای لوکس رابطه وجود دارد که البته این رابطه مستقیم نیست.

فصل اول: بیان مسأله

1-1- مقدمه

رفتار مصرف کننده[1] از موضوعات جدید حوزه بازاریابی به شمار می رود. رفتار مصرف کننده موضوعی بحث انگیز و چالشی است که افراد و آنچه خرید می کنند را دربر می گیرد. چرایی و چگونگی خرید آنها، بازاریابی ، آمیخته بازاریابی و بازار است. رفتار مصرف کننده مجموعه فعالیتهایی که مستقیماً در جهت کسب، مصرف ، دور انداختن کالا و خدمات صورت می گیرد. این فعالیتها شامل فرایند تصمیماتی است که قبل و بعد از این اقدامات انجام می پذیرد. (گلچین فر و بختایی، 62:1385)

ما به عنوان مصرف کنندگان نقش اساسی در سلامت اقتصاد (داخلی- عملی- بین المللی) ایفا می نمایم تصمیماتی که در مورد مصرف تقاضا برای موادّ خام- حمل و نقل- تولید- کارهای فنی و همچنین استخدام کارکنان و استقرار و تخصیص منابع می گیریم موفقیت برخی صنایع و شکست برخی دیگر را تحت تأثیر قرار می دهد.بنابراین رفتار مصرف کننده یک فاکتور جامع در رکود و یا جریان افتادن تمامی فعالیت های بازرگانی در جامعه ای که گرایش مصرف کننده می باشند است . نکته کلیدی موفقیت استراتژی بازاریابی هم از جنبه علمی هم از جنبه محلی از جنبه جهانی درک رفتار مصرف کننده است.این امر هم برای شرکت های تجاری و هم سازمان های غیر انتفاعی و همینطور سازمان های دولتی که قوانین مربوط به بازار را تدوین می کنند کاربرد دارد البتّه درک رفتار مصرف کننده ارزیابی عملکرد مصرف کنندگان در جوامع مختلف با توجّه به تفاوتهای فرهنگی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

سازمانها و شرکتها در برهه ای از زمان که تحت عناوین مختلف از جمله عصر دانش- عصر فرا صنعتی- عصر جامعه اطلاعاتی – عصر جوامع موقّت- و عصر جهانی شدن مطرح شده است. همواره باید با شناسایی و مطالعه رفتار مصرف کنندگان به کسب مزیت رقابتی بپردازند.

امروزه بسیاری از شرکتها از سازمانها مفاهیم جدید بازاریابی را پذیرفته اند و طبق آن عمل می کنند. آنها متوجّه سن، درآمد، ذائقه،سطح تحصیلات و … با یکدیگر متفاوت اند شناسایی کالا یا خدمت مناسب آن بازار عرضه می شود.

2-1 عنوان تحقیق

بررسی عوامل مرتبط با فرایند تصمیم گیری خریداران کالاهای لوکس در شهر مشهد

1-3 بیان مساله تحقیق

نزدیكترین مفهوم موجود در علم اقتصاد، مصرف و الگوی مصرف می باشد. منظور از الگوی مصرف در علم اقتصاد، شناسایی سه مؤلفه است. اول سطح مصرف، دوم، تركیب كالاهای مصرفی و مؤلفه سوم نحوه مصرف است. تقریباً حدود هفتاد سال است كه در علم اقتصاد بحث مصرف به شكل جدید و در قالب تئوریهای نوین مطرح شده است. علاوه بر تئوری مصرف و تقاضا برای كالاهای مصرفی كه قبل از عصر حاضر نیز كم و بیش وجود داشته است، این تئوری در دنیای كلان مصرف از بیش از هفتاد سال پیش مطرح شده است. مطالعه رفتار خانوار (مصرف خرد) تقاضا برای مصرف كالاها نامیده می شود كه اولاً تابع قیمت كالا و همچنین سطح درآمد فرد و دوم قیمت سایر كالاهای مرتبط و مكمل و در آخر هم سایر عوامل غیراقتصادی است كه مورد مطالعه قرار می گیرد، كه در صورت تغییر همه این عوامل، تغییر سلیقه افراد را نیز در پی دارد. این عوامل بسیار گسترده است و تغییر ارزشها، سطح سواد و آگاهی، جنسیت و حتی طول عمر انسان را نیز شامل می شود. به این ترتیب مصرف كالاها است كه تفاوت دو جامعه را بازگو می كند. از مقایسه تركیب كالاهای مصرفی یک ایرانی با یک فرد اروپایی، علاوه بر مشاهده تفاوت فاحش در سبك مصرف شاهد توسعه یافتگی تفاوت فرهنگها نیز هستیم. همچنین درآمد تعیین كننده سطح مصرف است و قیمت های نسبی مشخص كننده تركیب كالاهای مصرفی خواهند بود. قدیمی ترین تئوری مصرف كه در قالب الگوهای جدید و بعد از تولید انبوهی كه اقتصاد سرمایه داری به آن نائل شده است، مطرح می شود، تئوری «كینز» است. این تئوری، سطح درآمد را تابع مصرف جاری جامعه معرفی كرده است كه با افزایش درآمد جامعه، سطح مصرف نیز رشد پیدا می كند؛ ولی با نسبت های مختلف. نكته قابل توجه در این تئوری تغییر ماهیت بعضی كالاها در كنار افزایش درآمد است كه به صورت تمایل برای مصرف كالاهای لوكس جلوه گر می شود. زمانی كه سطح درآمد برابر با سطح نیازهای معیشتی است، جایی برای انتخاب باقی نمی ماند و درآمد به كالاهای ضروری برای حفظ حیات اختصاص می یابد. همان گونه كه نظریه پردازان كلاسیک در علم اقتصاد اعتقاد داشتند، پس انداز، سرمایه گذاری به وجود می آورد و سرمایه گذاری به تولید جامعه ارزش می بخشد و این، قانون توسعه است كه تمام كشورهای توسعه یافته از آن تبعیت كرده اند.( اتووال [2]و ویلیام[3]،54:2009)

براساس نظریه «طبقه مرفه»وبلن[4]، این جامعه شناس انگیزش های اجتماعی برای انجام رفتار رقابت آمیز، بنیان تبیین پدیده مصرف جدید است. سؤال اساسی مطرح شده در این نظریه این است كه مبنای افتخار، منزلت و جایگاه اجتماعی چیست؟ پاسخ «ثروت» است. در واقع قدرت پولی و مالی است كه مبنایی برای شهرت افراد در جامعه می شود، اما كدام پول؟ به نظر وبلن ثروتی بیشترین تأثیر برای كسب افتخار را دارد كه حاصل كار مستقیم فرد نباشد، به عنوان مثال، از طریق ارث به فرد رسیده باشد، بنابراین ثروت باید به صورت متظاهرانه و خودنمایانه به نمایش گذاشته شود. وبلن در این وجه نشان می دهد كه تجلی اولیه در فراغت خود نمایانه است، به این معنا كه فرد به كارهایی اشتغال ورزد كه جنبه مولد ندارند، كه البته نوع این فراغت، مختص به جوامع كوچك است اما در جوامعی كه مراحل شهرنشینی به سرعت طی می شود و چه مهم، مصرف خودنمایانه است كه نشان دهنده ثروت افراد است و توسط آن فرد قادر به پوشاندن ریشه های خود می شود. بسیاری از مواقع، افرادی از طبقات پایین جامعه با ثروت اندوخته شده از طریق مصرف خودنمایانه، خود را از طبقات مرفه جامعه معرفی می كنند، در حالی كه چنین نیست.(هاوکینز[5]: 2010،203)

بهبود عوامل اقتصادی در سراسر جهان وهمچنین در کشور ما، افزایش تمایل جوامع به مصرف كالاهای تجملی و لوكس باعث شده است كه توجه بسیاری از افراد به نام و نشان تجاری لوكس معطوف شود. دلایل مختلفی چون

تقلید از شیوه زندگی ثروتمندان ، افزایش شأن اجتماعی، بهره مندی از كیفیت فوق العاده محصولات و… موجب

این امر می شود. در حال حاضر عرضه محصولات لوكس شامل مد و لوازم جانبی، كالاهای چرمی،عطر،لوازم

آرایشی، جواهرات، خودرو، هتل ها و دكوراسیون در سراسر جهان افزایش چشمگیری یافته است.

در این پژوهش سعی می شود با آشنایی با عوامل قابل کنترل و غیر قابل کنترل و تاثیرشان بر روی رفتار مصرف

کنندگان کالاهای لوکس به بررسی رفتار خریداران بپردازیم.      

مصرف کننده برای رفع حوایج خود ناچار به خرید است و خرید او مستلزم شناخت و ارزیابی گزینه های موجود در دسترس اوست و مصرف کننده با توجه به این مسایل نسبت به خرید اقدام می کند که این خرید ممکن است تحت تأثیر شرایط مختلف قرار گیرد.

اولین شناختها درباره مارکها و گزینه های مختلف خرید از خانواده در رفتار مصرف کننده شکل می گیرد و کم کم با در معرض قرار گرفتن محرکهای محیطی و خارجی تغییر شکل می یابد و تحت تأثیر گروه هایی که عضو آنهاست ویا درکی که از پیرامون خود میکند و باتوجه به طبقه اجتماعی که دران زندگی میکند و سبک زندگی که برای خود برگزیده است تغییر می یابد .

اما آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد این است که یک مصرف کننده با بررسی کامل و شناخت مناسب از وضعیت ونیاز خود و منابع موجود اقدام به خرید کند و در انتخاب مارک و گزینه مورد نظر خود دقت لازم را مبذول دارد و عوامل مختلف از جمله رفع نیاز- کیفیت- دوام و کارایی محصول وخدمت را مورد توجه قرار داده و از خریدهای بیهوده که منجر به هدر رفتن انرژی – وقت و منابع مالی می شود خودداری نماید و از خرید خود بهترین استفاده ممکن را بنماید.

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق

حوزه رفتار مصرف کننده به مانند دریایی است که هر کس میتواند فقط بخشی از آن را بشناسد، رفتار مصرف کننده تحت تاثیر عوامل درونی و بیرونی شکل میگیرد، و با توجه به اینکه مصرف کنندگان در محیطی پویا و دائما در حال تغییر فعالیت می کنند و محصولات و خدمات مصرفی دائماَ در حال تغییر و تحول می باشند به منظور شناخت این جریان دائمی و ایجاد یک آمیخته بازاریابی مناسب برای یک بازار تعریف شده، مدیران بازاریابی باید شناخت دقیقی از رفتار مصرف کننده داشته باشند. به عقیده آقای مک دانیل رفتار مصرف کننده به تشریح چگونگی تصمیم خرید مصرف کنندگان و نحوه استفاده از کالا یا خدمت خریداری شده، می پردازد. مطالعه رفتار مصرف کننده همچنین شامل تجزیه و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر تصمیم گیری خرید واستفاده از محصول نیز میباشد. (مک دنیل[6]،152:1998)

در این پژوهش به دلیل اهمیت عوامل تاثیرگذار بر فرایند خرید پژوهشگر به دنبال چگونگی ارتباط ابعاد عوامل

موثر بر فرایند خرید و همچنین نوع و جهت این رابطه می باشد. با توجه به اینکه کشور ما یکی از کشورهای در حال توسعه می باشد انجام پژوهش های گوناگون در زمینه مباحث بازاریابی و خرید یکی از موارد مهم در جهت توسعه و پیشرفت صنعت و تجارت تلقی می گردد.

مهم ترین مزیت این تحقیق متوجه تولید کنندگان داخلی و موسسات تبلیغاتی و همچنین فرهنگی خواهد بود تا بتوانند از آن به عنوان یک مزیت رقابتی بهره بگیرند.

[1] – Consumer Behavior

[2] – Atvval

[3] – William

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………. 4

1-4) اهداف تحقیق………………………………. 6

1-5) سؤالهای تحقیق………………………………. 7

1-6) فرضیه ها و مدل پژوهش……………………………….. `7

1-7) قلمرو زمانی، قلمرو مکانی و موضوع تحقیق……………….. 9

1-8) تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها…………………………….. 9

1-8-1) شبیه ساز پروازی………………………………. 9

1-8-2) آموزش شبیه ساز پروازی………………………………. 10

1-8-3)توانمندسازی کارکنان……………………………… 10

1-8-3-1) دانش پروازی………………………………. 11

1-8-3-2) مهارت پروازی………………………………. 12

1-8-3-3) نگرش پروازی………………………………. 12

1-9) خلاصه……………………………… 14

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1) مقدمه……………………………… 16

2-2) سازمان، عامل انسانی و آموزش……………………………….. 17

2-2-1)اهمیت و ارزش عامل انسانی در سازمان…………………. 17

2-2-2) آموزش کارکنان……………………………… 19

2-2-3) اهمیت آموزش……………………………….. 20

2-2-4) روش­های آموزش……………………………….. 22

2-2-5) عوامل مؤثر بر آموزش كاركنان……………………………… 24

2-2-6) شبیه ساز پروازی………………………………. 26

2-2-6-1) تاریخچه……………………………… 26

2-2-6-2) آشنایی با شبیه ساز پرواز……………………………..26

2-2-6-3) انواع شبیه سازها و تعاریف آن……………………………… 29

2-2-6-4) ویژگی­های شبیه‌ساز پرواز……………………………… 35

2-2-6-5) فناوری شبیه ساز و كاربردهای آن در صنعت هوایی………….. 37

2-2-6-6) اصول آموزش توسط شبیه ساز……………………………… 43

2-2-7) هواپیمایی ناجا…………………………….. 45

2-3) ارزشیابی آموزشی………………………………. 48

2-3-1) مفهوم ارزشیابی آموزشی………………………………. 49

2-3-2) اهداف ارزشیابی آموزشی………………………………. 50

2-3-3) رویکردهای ارزشیابی آموزشی………………………………. 51

2-4) اثربخشی آموزشی………………………………. 56

2-4-1) تعریف اثربخشی………………………………. 57

2-4-2) مفهوم اثربخشی آموزشی………………………………. 58

2-4-3) معیارهای سنجش اثربخشی آموزشی………………… 60

2-5) توانمندسازی کارکنان……………………………… 61

2-5-1) مفهوم و تعاریف توانمند سازی………………………………. 62

2-5-2) اهمیت و ضرورت توانمندسازی………………………………. 63

2-5-3) رویکردهای توانمندسازی………………………………. 65

2-6) پیشینه تحقیق………………………………. 86

2-6-1) توانمندسازی و آموزش……………………………….. 86

2-6-2) تحقیقات داخلی………………………………. 89

2-6-2-1) حوزه عمومی………………………………. 89

2-6-2-2) حوزه تخصصی……………………………… 92

2-6-3) تحقیقات خارجی………………………………. 93

2-7) الگوی تحلیلی و مفهومی………………………………. 94

2-8) خلاصه……………………………… 96

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1) مقدمه……………………………… 98

3-2) نوع و روش تحقیق………………………………. 98

3-2-1) ابزار و روش گردآوری داده ها ……………………………..100

3-2-2) روش آماری تجزیه و تحلیل داده‌ها ……………………100

3-3)جامعه و نمونه آماری………………………………. 101

3-4) روایی و پایایی پرسشنامه……………………………… 103

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

4-1) مقدمه……………………………… 105

4-2) مشخصه‌ های عمومی پاسخ دهندگان…………………. 105

4-2-1) درجه سازمانی………………………………. 106

 

 

4-2-2) میزان تحصیلات………………………………. 106

4-2-3) سن پاسخ دهندگان……………………………… 107

4-3) تحلیل های تک متغیره…………………………….. 107

4-3-1) آموزش شبیه ساز پروازی………………………………. 107

4-3-2)دانش پروازی………………………………. 108

4-3-3) مهارت پروازی………………………………. 109

4-3-4) نگرش پروازی………………………………. 110

4-3-5) میانگین آماره‌های توصیفی برای متغیرهای پژوهش……….. 110

4-4) تحلیل‌های دومتغیره…………………………….. 111

4-5) تحلیل‌های چند متغیره…………………………….. 112

4-6) آزمون فرضیه‌ها…………………………….. 114

4-7) خلاصه……………………………… 116

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادها

5-1) مقدمه……………………………… 119

5-2) مروری بر چارچوب کلی تحقیق…………….. 119

5-3) یافته‌های پژوهش……………………………….. 120

5-4) فرضیه های پژوهش……………………………….. 123

5-5) بحث و نتیجه‌گیری………………………………. 125

5-6) پیشنهادهای تحقیق………………………………. 127

5-6-1) پیشنهادهای اجرایی………………………………. 127

5-6-2) پیشنهادهای پژوهشی………………………………. 128

5-7) محدودیت‌های تحقیق………………………………. 129

منابع و پیوست ها…………………………….. 130

چکیده:

بی شک آموزش مؤثر و نافذ یکی از ابزارهای مهم در توانمندسازی کارکنان برای رسیدن به اهداف سازمانی است. از مهمترین عوامل توانمندسازی کارکنان می توان به دانش، مهارت و نگرش آنان اشاره کرد. در این پژوهش به طور تخصصی به بررسی این سؤال پرداخته شده که تأثیر آموزش شبیه ساز پروازی بر دانش، نگرش و مهارت کارکنان پروازی به چه میزان می باشد؟ لذا در این مطالعه، جامعه آماری کلیه خلبانانی هستند که دوره آموزش شبیه ساز پروازی را طی کرده اند. پرسشنامه محقق ساخته پژوهش با مشاوره خلبانان و صاحب نظران، حول موضوع تخصصی مذکور تدوین و روایی و پایایی آن بررسی شد. با روش پیمایش میدانی تعداد 58 پرسشنامه جمع­آوری گردید و تجزیه و تحلیل آنها به روش تحلیل رگرسیون خطی، و همبستگی پیرسون با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS، ویرایش 18 انجام شد.

یافته های پژوهش نشان می دهد که آموزش شبیه ساز تأثیر مثبت و معناداری بر ارتقای توانمندسازی کارکنان پروازی هوا ناجا دارد. تحلیل ضرایب رگرسیون مؤید آن است که آموزش به ترتیب بیشترین تأثیر را بر ارتقای مهارت، نگرش و دانش پروازی خلبانان داشته است. لذا استفاده از آموزش شبیه ساز پروازی به عنوان یکی از مؤلفه های استاندارد آموزش در صنعت هوانوردی ضروری است و می تواند منجر به ارتقای سطح مهارت، دانش و نگرش کارکنان پروازی و در نتیجه پیشگیری از بروز سوانح و رویدادهای هوایی و خسارت های جانی و مالی گردد.

پیشگفتار:

در پی شتاب تغییرات و دگرگونیهای محیطی، سازمانها برای بقاء در این عرصه ناگزیر بایستی به سطح بالایی از دانش و اطلاعات دست یابند، علاوه برآن از کارکنان خلاق، دانش­مدار با قدرت تصمیم گیری بهره­مند باشند. کارکنان توانمندی که با احساس مسئولیت، خلاقیت، ابتکار، اعتماد به نفس و احساس تعلق سازمانی و توانا در کار گروهی با عملکرد خوب بتوانند در افزایش بهره وری سازمان نقش مؤثری ایفا کنند. در سازمان های نظامی با کارکنان پروازی این امر اهمیت ویژه ای دارد. به نحوی که با ظهور شبیه سازهای پروازی تمرکز سازمان های نظامی و دفاعی دنیا بر بهره گیری از این تکنولوژی در راستای بهبود عملکرد کارکنان و کاستن هزینه های آموزشی و تلفات جانی و مالی متمرکز شده است. این موضوع در میهن ما امری نوظهور است و مستلزم توجه و تحقیق و عملگرایی بیشتری خواهد بود.

این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است. فصل اول به كلیات تحقیق اختصاص داده شده است. در فصل دوم به منظور انتقال دانش عمومی در مورد متغیرهای پژوهش، ضمن مرور مبانی نظری موضوع تحقیق، چارچوب لازم جهت حمایت از فرضیه ­های تحقیق عرضه می‌شود. فصل سوم به روش‌شناسی تحقیق می‌پردازد. در فصل چهارم داده‌های جمع‌ آوری شده از مطالعة میدانی، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند و در آخر فصل پنجم نتایج و پیشنهادهای کاربردی (اجرایی) و پژوهشی در زمینة موضوع مورد بررسی عرضه می‌گردد.

با تمام مشکلاتی که گریبانگیر محقق بود به خصوص با توجه به اینکه تحقیق در محیط نظامی انجام می شد و دسترسی به برخی از اسناد و اطلاعات با مشکل مواجه بود؛ این پژوهش برای علاقمندان خود نتایج مفیدی خواهد داشت. از طرفی با توجه به اهمیت و بدیع بودن موضوع کارشده، این پایان نامه با بررسی یک جامعه ایرانی مشارکت خود را به انجام رسانیده است. باشد که با کمک اساتید و صاحب نظران در این زمینه بتوانم تحقیقات گسترده ای را در آینده به انجام برسانم.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

امروز با پیشرفت فناوری های جدید و به کارگیری سامانه های نظامی پیچیده در نیروهای مسلح به ویژه در صنعت هوانوردی تربیت نیروی انسانی متخصص، ماهر و مجرب پروازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به موازات توسعه صنعت هوانوردی در سازمان های هوایی، صنعت شبیه ساز پروازی از اهمیت خاصی در آموزش برخوردار می باشد.

پس ازبه وجود آمدن هواپیمای موتوردار تمرینات اولیه روی نمونه اصلی هواپیما انجام می گرفت به طوری که دانشجویان خلبانی کنترل سمتی با سکان عمودی را در تاکسی و کنترل با ELEVATORرا با پرواز کوتاه می آموختند. جنگ جهانی اول باعث توسعه این شیوه آموزش خلبانی به ویژه در کشورهای ایتالیا و فرانسه گردید. در سال 1915 یک دستگاه الکتریکی برای ضبط زمان عکس العمل برای تصحیح نوسانات در سیمولاتورها مورد استفاده قرار گرفت. سپس برای القا کردن شرایط خارجی به خلبان از قبیل بارش باران ، مه، تاریکی و … تمهیدات و وسایل کمکی در سیمولاتورها در نظر گرفته شد که این کار اولین بار توسط آلمانی ها انجام گرفت. با شروع جنگ جهانی دوم نیاز به آموزش های خلبانی برای هواپیما های جنگنده به شدت افزایش یافت. با پیشرفت صنایع هوایی در آن زمان از قبیل ملخ های با گام متغییر و ارابه های فرود متحرک و سرعت های مانور بالاتر، شبیه سازی کردن این قسمت ها در سیمولاتور اهمیت ویژه ای به خود گرفت (معظمی گودرزی، 1385، ص17). بسیاری از مطالعات نشان داده اند که می توان مهارت های کسب شده در سیمولاتورهای پروازی را با موفقیت در هواپیما ها به اجرا گذاشت. با توسعه رایانه، شبیه سازها امروزه کاربرد وسیع تری پیدا کرده اند به طوری که در بیشتر آموزش های عملی از این سامانه کمک گرفته می شود شبیه سازها توانسته اند درآموزش رانندگی و تیر اندازی با تانک، پرواز، کنترل ترافیک هوایی، رهگیری هوایی، درگیری هوایی، بمباران هوا به زمین و تیراندازی های هوا به هوا و زمین به هوا و هم چنین آموزش نگهداری سیستم های هواپیما جایگاه خاصی پیدا کنند تا جایی که می توان گفت شبیه سازها در ساده ترین آموزش های عملی تا پیچیده ترین آنها بالاخص در نیروهای مسلح کاربرد دارند.

درحال حاضر نظر به اهمیت و ضرورت شبیه ساز در بحث ارتقای سطح توانمندی کارکنان پروازی و تأثیر آن در کاهش نرخ سوانح هوایی و خسارت های جانی و مالی، هواپیمایی ناجا با وجود تنوع وسایل پرنده و گستردگی جغرافیایی مأموریت ها از این سامانه محروم می باشد.

2-1- بیان مسئله

شتاب تغییرات و دگرگونیهای محیطی، فضای رقابتی فشرده­ای را ایجاد کرده است. سازمانها برای بقا در این عرصه ناگزیر بایستی به سطح بالایی از دانش و اطلاعات دست یابند، علاوه برآن از کارکنان خلاق، دانش­مدار با قدرت تصمیم گیری بهره­مند باشند. کارکنان توانمندی که با احساس مسئولیت، خلاقیت، ابتکار، اعتماد به نفس و احساس تعلق سازمانی و توانا در کار گروهی با عملکرد خوب بتوانند در افزایش بهره وری سازمان نقش مؤثری ایفا کنند.

مسئولیت آموزش، یاد دادن و تغییر رفتار است. اگر آموزش به فراگیری و تحول منجر نشود، هرگز توان افزایی اتفاق نخواهد افتاد (بلانچارد،1996: 116). امروزه آموزش و توانمندسازی کارکنان به عنوان ابزاری برای اثربخشی سازمان و کسب مزیت رقابتی مورد توجه قرار می­گیرد. بی­شک آموزش مؤثر و نافذ یکی از ابزارهای مهم در توانمندسازی کارکنان برای رسیدن به اهداف سازمانی است. آموزش اغلب وسیله ارتباطی است که برای گروه مشخصی از افراد در نظر گرفته می­ شود و هدف آن توسعه مهارت ها، اصلاح رفتارها و بالا بردن سطح توانمندی این افراد است. تمرکز اصلی آموزش بر این است که چه چیزهایی باید شناخته شود. واژه آموزش از اصول مهم کاری در سازمان است و از آنجا که مهمترین بُعد این واژه، پرورش و رشد مهارت ­ها و تخصص­های کاری است، پایه­ریزی و استمرار روند آموزش در سازمان های امروزی نقش به سزایی در تخصصی عمل کردن ودر واقع پیشرو بودن آن سازمان دارد. امروزه صنعت هوانوردی با قدمت یک صد ساله به یک ضرورت تبدیل گشته و تحولات چشمگیری به خصوص در دهه اخیر داشته است. به موازات توسعه این صنعت، شبیه ساز پروازی از اهمیت خاصی در آموزش و صنعت هوایی برخوردار شده است .یکی از راه های کاهش سوانح هوایی افزایش آموزش به وسیله شبیه سازها می باشد. شبیه ساز های پروازی تجهیزاتی هستند که کلیه مراحل پروازی را به صورت مجازی شبیه سازی می کنند، از جمله چک های قبل از پرواز ( شامل چک های بیرونی وسیله پرنده و داخل کابین وسیله پرنده می شود .) نشستن و برخاستن   ( یکی از مشکل ترین مراحل پروازی می باشد و عواملی چون سرعت، درجه حرارت، وزن وسیله پرنده و… در آن تأثیر گذار است.) عکس العمل در موقع بروز اشکال و حالت اضطراری ( واکنش صحیح و درست که خلبان در موقع بروز اشکال در وسیله پرنده از خود نشان می دهد.) و… با کمک این وسیله اجرای آموزش با حداقل هزینه و ضایعات (سرمایه انسانی و تجهیزاتی ) میسر خواهد بود . و محدودیت زمانی برای آموزش آن مطرح نمی باشد .هواپیمایی ناجا برای بالا بردن سطح آموزش خلبانان و تکنسین فنی و با هدف کاهش سوانح و حفظ سرمایه های ملی ( نیروی انسانی و تجهیزات ) نسبت به اعزام کارکنان متخصص جهت آموزش با شبیه ساز به خارج کشور و در حال حاضر نیز به علت خودکفایی داخلی و بومی سازی این صنعت مهم در داخل صورت می گیرد و آموزش های خلبانی ( بال ثابت و بالگرد ) در حوزه های مختلف در شرایط فعلی تحریم بسیار هزینه بر بوده و اجرای بخشی از آموزش های فوق به وسیله شبیه سازی متحرك هواپیماهای مختلف جهت كاهش هزینه ها از ضروریات می باشد. با توجه به مطالب فوق این سؤال درذهن به وجود می آید به چه میزان آموزش شبیه ساز پروازی منجر به ارتقای توانمندی کارکنان خلبان هواپیمایی ناجا می شود؟

3-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

با توجه به اهمیت شبیه ساز های پروازی در سیستم های نظامی که مؤثرترین تکنولوژی آموزشی در جهت ارتقاء نظری و عملی کارکنان تحت آموزش می باشد و با نگرش به کمبود خلبان و صرف هزینه گزاف جهت تربیت و آموزش خلبان، استفاده از شبیه سازها در امر آموزش فوق العاده حیاتی می باشد .این در حالی است که استفاده از شبیه سازهای پروازی در جهان مرسوم گشته و تحقق این امر ضمن داشتن صرفه اقتصادی، به رفع مشکل تنگناهای انرژی هم در آینده کمک  می نماید و ضایعات نیروی انسانی و تجهیزاتی را به حداقل ممکن می رساند. ازطرفی درصد موفقیت در عملیات ها ومأموریت های سازمانی در گرو استفاده بهینه از شبیه سازهای پروازی می باشد. امروزه در کشورهایی همانند روسیه، آمریکا و … که توانایی ساخت وسیله پرنده هم را دارد حداکثر استفاده از شبیه سازهای پروازی و حداقل استفاده از وسیله پرنده بعمل می آید. در کشور ما نیز شبیه سازهای پروازی در این خصوص می توانند نقش به سزایی در آمادگی و ارتقای سطح توانمندی خدمه پروازی داشته باشد. با توجه به موارد مطروحه، جواب دادن به سؤالات تحقیق ساده نیست و ابعاد مختلفی دارد که می بایستی مورد کنکاش و تحقیق قرار گیرد. آموزش یكی از راه­های اصولی و منطقی هدایت تلاش­ های كاركنان و سازمان است و باعث به كارگیری استعداد های نهفته، تقویت قدرت تخیل، به وجود آمدن اعتماد به نفس و حس انعطاف پذیری فكری در كاركنان خواهد شد. حال با توجه به شرایط خاص و ویژه بحث آموزشی در هواپیمایی نیروی انتظامی، ریسك پذیری بالای پرواز در حین آموزش با وسایل اصلی پرنده، صرف هزینه های هنگفت و … توسعه به كار گیری شبیه سازها در فرایند آموزشی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. نظر به اینكه آموزش عملی با وسایل پرنده ضمن اینكه مخاطراتی رابه همراه دارد، در فضای عملیاتی، استرس زیادی را به فراگیر، استاد ومربی وارد می نماید كه این استرس در كارایی واثر بخشی آموزش به طور مستقیم ویا غیر مستقیم تأثیر منفی خواهد گذاشت.

در پروازهای آموزشی هوایی، نشستن وبرخواستن یكی از سرفصل های آموزشی است در صورتی كه قبلاً فراگیر با شبیه ساز این عمل را چندین مرتبه انجام داده باشد با اعتماد به نفس بیشتری در پرواز واقعی می تواند این آموزش را فراگیرد وكمترین مخاطره را خواهد داشت، در صورتی كه این آموزش با شبیه ساز انجام نشده باشد نگرانی وقوع سانحه یا رویداد به فراگیر واستاد استرس فراوانی را وارد خواهد كرد واحتمال بروز هرگونه سانحه با دغدغه های موجود آموزشی وجود خواهد داشت، آموزش وضعیت های اضطراری[1] و عادی[2]به علت مخاطرات و ریسك پذیری بالای آن، تنها بایستی به وسیله شبیه ساز وضعیت های اضطراری آموزش داده شود واین آموزش­ها باید ملكه ذهن گردند تا خلبان در چنین وضعیتی در كمترین زمان وبدون فكر اقدامات لازم را به عمل آورد، در غیر این صورت سانحه­ای جبران ناپذیراتفاق خواهد افتاد كه موجب تلف شدن سرمایه های ملی (تجهیز

فصل اول:کلیات تحقیق……………………………………………………………………………………..1

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………2

بیان مساله……………………………………………………………………………………………………2

واژه های کلیدی………………………………………………………………………………………….3

اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………………..3

ضرورت موضوع…………………………………………………………………………………………5

اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………….5

سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………….5

فرضیه ها………………………………………………………………………………………………….6

قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………..6

روش اجرایی تحقیق……………………………………………………………………………………7

محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………….7

منافع تحقیق……………………………………………………………………………………………..7

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………..7

فصل دوم:ادبیات موضوع………………………………………………………………………..10

تاریخچه و چگونگی پیدایش بانکداری………………………………………………………11

تاریخچه پیدایش بانکداری الکترونیکی………………………………………………………..12

دوره اول: اتوماسیون پشت باجه……………………………………………………………..13

دوره دوم: اتوماسیون جلوی باجه…………………………………………………………….13

دوره سوم: متصل کردن مشتریان به حسابهایشان………………………………………….14

دوره چهارم: یکپارچه سازی سیستمهاو مرتبط کردن مشتری با تمامی عملیات بانکی….15

مقایسه بانکداری سنتی با بانکداری الکترونیکی……………………………………………..17

انتقال الکترونیکی وجوه……………………………………………………………………………19

مفهوم انتقال الکترونیکی وجوه………………………………………………………………..20

اهمیت و جایگاه انتقال الکترونیکی……………………………………………………………23

مزایا وویژگیهای بکارگیری انتقال الکترونیکی وجوه………………………………………..24

نحوه عملکرد انتقال الکترونیکی وجوه………………………………………………………26

انواع سیستمهای انتقال الکترونیکی وجوه……………………………………………………27

بانکداری الکترونیکی مصرف کننده(در سطح مشتری)……………………………………..28

ماشین خود پرداز…………………………………………………………………………………..28

ماشین های نقطه فروش………………………………………………………………………29

بانکداری تلفنی…………………………………………………………………………………….30

بانکداری اینترنتی…………………………………………………………………………………..31

بانکداری خانگی/دفتری…………………………………………………………………………31

بانکداری الکترونیکی بین بانکی……………………………………………………………….32

کارتهای پلاستیکی(بانکی)در بانکداری الکترونیکی……………………………………..33

معماری سیستم های پرداخت الکترونیکی………………………………………………….35

ویژگی سیستمهای پرداخت الکترونیکی مناسب…………………………………………..35

سوئیفت……………………………………………………………………………………………..37

کارتهای بانکی(اعتباری)………………………………………………………………………..38

تعریف و مفهوم کارتهای بانکی(اعتباری)……………………………………………….38

تاریخچه کارتهای اعتباری…………………………………………………………………..39

مزایای استفاده از کارتهای اعتباری…………………………………………………………41

انواع کارتهای اعتباری…………………………………………………………………………42

انواع کارت از لحاظ فناوری ساخت……………………………………………………………44

انواع کارتها به لحاظ گستره جغرافیایی کاربرد…………………………………………..47

مسائل و مشکلات کارتهای اعتباری(بانکی)…………………………………………………..48

پول الکترونیکی…………………………………………………………………………………..49

تعریف پول الکترونیکی………………………………………………………………………….49

اهمیت و مزایای پول الکترونیکی……………………………………………………………….50

انواع پول الکترونیکی…………………………………………………………………………..54

معایب و پیامدهای منفی پول الکترونیکی…………………………………………………55

پرداخت الکترونیکی صورت حسابها…………………………………………………………57

بررسی وضعیت بانکداری الکترونیکی در ایران…………………………………………….58

تاریخچه بانکداری در ایران………………………………………………………………………58

بانکداری الکترونیکی در ایران………………………………………………………………..59

کارتهای بانکی در ایران……………………………………………………………………………60

شبکه تبادل اطلاعات بانکی(شتاب)………………………………………………………..63

مرکز هماهنگی تبادل اطلاعات بین بانکی(مهتاب)………………………………………64.

سوئیفت…………………………………………………………………………………………..64

 

 

VSAT…………………………………………………………………………………………………..

سیستمهای یکپارچه بانکی…………………………………………………………………67

تلفن بانک………………………………………………………………………………………….67

تجارت بانکهای کشور در خصوص بانکداری الکترونیکی………………………….67

سیستم مالی مالزی…………………………………………………………………………..75

ساختار سیستم مالی در مالزی…………………………………………………………….75

سیستم بانکی در مالزی……………………………………………………………………78

بانکهای تجاری……………………………………………………………………………..78

شرکتهای مالی………………………………………………………………………………79

بانکهای سرمایه ای……………………………………………………………………….80

بانکداری اسلامی……………………………………………………………………………..80

موسسات تنزیل……………………………………………………………………………81

فاتر نمایندگی بانکهای خارجی در مالزی…………………………………………….82

بانکداری الکترونیکی در مالزی………………………………………………………..82

دستگاه خود پرداز………………………………………………………………………….83

بانکداری تلفنی…………………………………………………………………………….85

بانکداری تلفن همراه……………………………………………………………………85

بانکداری کامپیوتر شخصی…………………………………………………………86

مرکز بانکداری اتوماتیک……………………………………………………………….86

بانکداری اینترنتی در مالزی………………………………………………………..87

بانکداری مجازی…………………………………………………………………………88

مزایای بانکداری مجازی……………………………………………………………91

بررسی و تحلیل اشکالات وارده بر بانکداری مجازی…………………………..93

امنیت در بانک مجازی………………………………………………………………..95

بانکداری مجازی در مالزی………………………………………………………….96

فصل سوم: روش تحقیق……………………………………………………………..116

مقدمه…………………………………………………………………………………117

تعریف پژوهش……………………………………………………………………….117

انواع تحقیق…………………………………………………………………………….118

ویژگیهای پژوهش علمی…………………………………………………………..119

روش تحقیق…………………………………………………………………………….121

جامعه آماری………………………………………………………………………….121

روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه…………………………………………..121

فرضیات تحقیق………………………………………………………………………122

ابزارهای جمع آوری اطلاعات…………………………………………………….122

بررسی اسناد و مدارک(روش کتابخانه)…………………………………………….122

پرسش نامه………………………………………………………………………….123

فصل چهارم: تحلیل داده ها و یافته های تحقیق……………………………….124

مقدمه……………………………………………………………………………..125

تجزیه و تحلیل داده های مربوط به سوالات عمومی…………………….125

روایی و پایائی پرسش نامه…………………………………………………..126

روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………….127

آزمون فرضیات……………………………………………………………………..127

اولویت بندی فرضیات بااستفاده ازتحلیل واریانس……………………..132

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………..134

جمع بندی…………………………………………………………………………..135

نتیجه گیری…………………………………………………………………………136

پیشنهادات اجرایی……………………………………………………………..137

پیشنهادات برای تحقیقات آتی………………………………………………….138

چکیده:

در این تحقیق به دنبال بررسی تأثیر بکارگیری بانکداری الکترونیک بر کارایی سیستم بانکی می باشیم. با توجه به استقرار نظام بانکداری بدون ربا در ایران ، در این تحقیق تأثیرات این سیستم بر نظام بانکداری بدون ربا مورد نظر ما بوده وکشور مالزی به دلیل استقرار نظام بانکداری بدون ربا جهت مطالعه تطبیقی انتخاب گردید. بر این اساس در ابتدا به بررسی مفاهیم مرتبط با بانکداری الکترونیک و کارایی سیستم بانکی می پردازیم.در ادامه این تحقیق ، آمار و ارقام مرتبط با موضوع تحقیق را در ایران و مالزی مورد مقایسه و بررسی قرار داده و از این طریق نتایج مورد نظر استخراج می گردد.شیوه پرسشنامه در این تحقیق برای اثبات ارتباط بین یانکداری الکترونیک و کاهش هزینه سیستم بانکی که به صورت مستقیم بر کارایی آن تأثیر گذار است مورد استفاده قرار می گیرد..بر این اساس،هزینه عملیاتی و هزینه سبد تأمین سرمایه سیستم بانکی مالزی را مورد توجه و کنکاش قرار داده و با مقایسه آن با هزینه های سیستم بانکی در ایران و بیان ارتباط آن با بانکداری الکترونیک به نتایج مطلوبی خواهیم رسید.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

دسترسی تعداد زیادی از مردم جهان به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی، بستری مناسب برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است. تجارت الکترونیک عمده ترین دستاورد به‌کارگیری فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) در زمینه های اقتصادی است. یکی از ابزارهای ضروری برای تحقق و گسترش تجارت الکترونیک ، وجود سیستم بانکداری الکترونیک است که همگام با سیستم‌های جهانی مالی و پولی عمل و فعالیتهای مربوط به تجارت الکترونیک را تسهیل کند. در حقیقت می‌توان گفت که پیاده سازی تجارت الکترونیک ، نیازمند تحقق بانکداری الكترونیک است. به همین دلیل، استفاده از سیستم های الکترونیک در موسسات مالی و اعتباری جهان به سرعت رو به گسترش بوده و تعداد استفاده کنندگان از خدمات بانکداری الکترونیک روز به روز در حال افزایش هستند.

2-1- بیان مسئله

سیستم های رقابتی بانکداری در جهان استفاده از بانکداری الکترونیک را به عنوان یک اصل جهت توسعه و بقاء پذیرفته و توسعه این سیستم را سال ها پیش شروع کرده و امروز در سطوح بسیار مناسبی از بانکداری الکترونیک قرار گرفته اند. دلیل استفاده گسترده از بانکداری الکترونیک در نزام بانکی جهان چیست ؟ در صورت استفاده نظام بانکی در کشور ما از این سیستم چه تأثیراتی را مشاهده خواهیم کرد ؟

در این تحقیق به دنبال بررسی تأثیرات بانکداری الکترونیک بر عملکرد سیستم بانکی ابتدا به صورت کلان و سپس از سه بعد خدمات رسانی ، هزینه ها ،امنیت و شفاف سازی در سیستم بانکی می باشیم.

3-1- واژه های کلیدی

بانك : بانک ها مؤسساتی هستند که از محل سپرده های مردم می توانند سرمایه های لازم را در اختیار صاحبان واحدهای صنعتی، کشاورزی و بازرگانی و اشخاص قرار دهند.

بانكداری: مدیریت تجهیز و تخصیص منابع در بازار پول را بانکداری می‌گویند.

بانكداری الكترونیک : به طور کلی می توان گفت بانکداری الکترونیکی عبارت است از فراهم آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنها در ارائه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرایندهای بین شعبه‌ای و بین بانکی در سراسر دنیا و ارائه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری به مشتریان که با بهره گرفتن از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانه روز (۲۴ ساعته) از طریق کانال‌های ارتباطی ایمن و با اطمینان عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند.

به عبارت دیگر بانکداری الکترونیکی استفاده از فناوری های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی است و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در شعبه نیست.

امروزه پایانه فروش، پایانه شعب، دستگاه خودپرداز و… نماد بانكداری الكترونیک است.

عملكرد : عملكرد هم به عمل، هم به نتیجه عمل اشاره دارد. به عبارت دیگر، عملكرد به عنوان عمل امروز كه مقدمه تولید مقدار مشخصی از ارزش خروجی فرداست، تعریف می‌شود

سیستم بانكی : مجموعه‌ای از فعالیتها در عملیات بانکی، شامل سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و سازماندهی و اجرا سیستم بانكی نام دارد.

4-1- اهمیت موضوع

سال‌ها از حساب و كتاب كردن با چرتكه، قرن‌ها از عصر چوب‌خط و مبادلات كالا به كالا می‌گذرد. هركدام از تغییرات و جابه‌جایی از عصری به عصر دیگر قرن‌ها، سال‌ها و روزها طول كشید تا به وقوع پیوست.اهمیت بانكداری و سیستم بانكی در مسائل مالی امروز بر همگان آشكار است.چه آنكه این موضوع ریشه در تاریخ تمدن بشری داشته و با پیشرفت آن توسعه یافته و از شكل پیشین خود خارج شده است.این تغییر شكل به سمت حذف فیزیكی رویه ها در حال پیشروی است و به عبارت دیگر به خود شكل مجازی خواهد گرفت.بانكداری الكترونیک بی شك سهم اصلی سیستم بانكی را به خود اختصاص خواهد داد ، چه آنكه در بعضی از كشور ها این امر محقق گردیده است. اما به راستی تأثیر بانكداری الكترونیک بر سیستنم بانكی چگونه است ؟ در كشور ما كه سیستم بانكی سنتی در حال چرخش به سمت سیستم الكترونیكی است ، دانستن تأثیرات آن بر عملكرد بانكی تا به امروز در ایران و بررسی این تأثیر در كشوری توسعه یافته ترمانند مالزی كه بر پایه سیستم بانكداری اسلامی عمل می كند می تواند به شناخت بانكداری الكترونیک ، نقاط مثبت و منفی آن و برنامه ریزی در جهت شكل گیری مناسب و سریعتر آن كمك نماید. حال در عصر ارتباطات و الكترونیك، جهان تغییراتش را روزانه تجربه می‌كند. بانكداری الكترونیک به عنوان یكی از مظاهر عصر حاضر قدمتش به بعد از جنگ جهانی دوم می‌رسد. با ظهور كامپیوتر‌ها در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم این پدیده آغاز و در سال 1960 با تولد آرپانت[1] كه اساس ظهور شبكه جهانی اینترنت شد ادامه یافت و تا به امروز با سرعت هر چه بیشتر به پیش می رود.با رشد روزافزون معاملات تجاری در سطح جهان و در سال‌های اخیر ظهور پدیده تجارت الكترونیك[2] و نیاز ساختاری تجارت به حضور فعال و قدرتمند بانك‌ها جهت نقل و انتقال منابع مالی، بانكداری الكترونیک نیز به عنوان بخش تفكیك‌ناپذیر از تجارت الكترونیک مطرح شد. پدیدآمدن دو مفهوم جدید با عنوان پول الكترونیك[3] وانتقال الكترونیک منابعEFT اساس شكل‌گیری بانكداری الكترونیک شد. در واقع بانكداری الكترونیک اوج استفاده از فناوری‌ انفورماتیک و ارتباطات و اطلاعات در جهت حذف دو قید زمان و مكان از خدمات بانكی است.تعاریف بسیاری از بانكداری الكترونیک ارائه شده اما بنا به تعریف ارائه شده از موسسات مالی ایالت ایندیانا بانكداری الكترونیكییا EFT[4] استفاده آسان از ابزار الكترونیكی برای دسترسی به انواع حساب‌ها، انتقال مستقیم وجه از یک حساب به حساب دیگر به جای پول نقد یا چك است. بانكداری الكترونیک هچنین در برگیرنده مفهوم خدمات 24ساعته بانكی در تمامی روزهای سال (حتی تعطیل) یعنی فارغ از قید مكان و زمان تعریف شده است.

5-1- ضرورت موضوع

منافع تحقق هر چه سریع‌تر بانکداری الکترونیک مدرن بر کسی پوشیده نیست. تکریم ارباب رجوع، کاهش هزینة نگهداری و استفاده از پول نقد و افزایش اعتبارات درچرخه نظام اقتصادی کشور و کاهش تورم و نقدینگی در پی آن از جمله منافع پیاده‌سازی شبکه نوین بانکی برپایه فناوری اطلاعات است. استفاده از بانکداری الکترونیک در کشور باعث کاهش هزینه‌های بانکداری می‌شود و بر همین اساس کارمزد بانک‌ها نیز کاهش خواهد یافت و دولت می‌تواند راحت‌تر به هدف خود یعنی تک‌رقمی کردن نرخ سودبانکی دست یابد.ضرورت یک نظام بانكی كارآمد برای حضور در بازار‌های جهانی و عضویت در سازمان‌هایی نظیر سازمان تجارت جهانی (WTO) ایجاب می‌كند تا بانكداری الكترونیک نه به عنوان یک انتخاب بلكه ضرورت مطرح شود.

6-1- اهداف تحقیق

این تحقیق به دنبال بررسی تأثیرات بانکداری الکترونیکی از نظر کیفی است. سیستم هایی از قبیل خود پرداز ، بانکداری اینترنتی ، دستگاه های کارت خوان ، پول الکترونیک و .. از نمو نه های بانکداری الکترونیک است که تأ ثیراتی از قبیل سرعت عمل، امنیت، راندمان، محدوده تحت پوشش ، هزینه ها ، قا بلیت های جدید و.. را در پی خواهد داشت که بررسی هر یک از آنها و نتایج حاصله مورد نظر این تحقیق می باشد. بررسی این تأثیرات در کشوری دیگر همچون مالزی که سیستم بانکداری اسلامی در آن رایج است و از نظر بانکداری الکترونیک در جایگاهی بالاتر از کشور ما قرار دارد ، می تواند به شناخت بیشتر و کاملتری از این تأثیرات کمک کرده و آینده پیش روی سیستم بانکداری مجهز به بانکداری الکترونیک را به ما نشان دهد.

[1] Arpanet