چکیده …………………………………………1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه……………………………………… 3

1-2- بیان مسئله……………………………………… 4

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق………………………………………. 6

1-4- اهداف پژوهش………………………………………… 8

1-4-1 هدف کلی………………………………………. 8

1-4-2 اهداف اختصاصی………………………………………. 8

1-5- فرضیه های تحقیق………………………………………. 9

6-1- محدودیت های تحقیق………………………………………. 9

1-7- پیش­فرض­های تحقیق………………………………………. 9

‌1-8- قلمرو تحقیق………………………………………. 9

1-9- تعریف واژه ­ها و اصطلاحات تحقیق…………………….. 10

1-9-1 تعریف مفهومی واژه­ های تحقیق……………………….. 10

1-9-2 تعریف عملیاتی واژه­ های تحقیق……………………….. 10

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه……………………………………… 12

2-2- هیئت­های ورزشی………………………………………. 12

2-2-1 تعریف هیئت……………………………………….. 12

2-2-2 وظایف هیئت……………………………………….. 13

2-2-3 ارکان هیئت……………………………………….. 13

2-2-3-1 ترکیب مجمع………………………………………. 14

2-2-3-1-1 وظایف مجمع………………………………………. 14

2-2-3-2 ترکیب هیئت رئیسه……………………………………… 14

2-2-3-2-1 وظایف هیئت رئیسه……………………………15

2-2-3-3 رئیس هیئت……………………………………….. 15

2-2-3-3-1 وظایف رئیس هیئت…………………………… 15

2-2-3-4 وظایف نایب رئیس هیئت رئیس………………….. 16

2-2-3-5 وظایف دبیر هیئت…………………………………… 16

2-2-3-6 درآمد و هزینه­ های هیئت استان……………….. 16

2-2-4 هیئت شهرستان­ها و شهرها ………………………..17

2-3- مدیریت دانش………………………………………… 17

2-3-1 تعاریف مدیریت دانش…………………………. 18

2-3-2 انواع دانش………………………………………… 19

2-3-3 سیستم های مدیریت دانش…………………. 20

2-3-4 اهمیت مدیریت دانش…………………………. 21

2-3-5 کارکرد مدیریت دانش…………………………. 21

2-3-6 مراحل مدیریت دانش………………………….. 22

2-3-7 مدل­های دانش و مدیریت دانش………………….. 22

2-3-7-1 مدل مفهومی مدیریت دانش………………….. 23

2-3-7-2 مدل حلزونی دانش………………………………… 23

2-3-7-3 الگوی هفتگانه مدیریت دانش………………… 24

2-3-8 مدل نیومن در مدیریت دانش…………………… 26

2-3-8-1 خلق و اکتساب دانش………………………….. 26

2-3-8-2 تسهیم دانش………………………………………… 26

2-3-8-3 سازماندهی و ذخیره سازی دانش……………… 27

2-3-8-4 کاربرد دانش………………………………………… 27

2-3-9 ابزارهای مدیریت دانش…………………………….. 29

2-3-9-1 ابزار سازماندهی دانش…………………………… 29

2-3-9-2 ابزار اخذ دانش………………………………………… 29

2-3-9-3 ابزار ارزیابی دانش………………………………………… 29

2-3-9-4 بزار تسهیم دانش………………………………………… 30

2-3-9-5 ابزار ذخیرهسازی و ارائه دانش………………………. 30

2-4- هوش سازمانی………………………………………. 31

2-4-1 تعاریف هوش سازمانی………………………………………. 32

2-4-2 مؤلفه­ های هوش سازمانی…………………………………. 33

2-4-2-1 بینش راهبردی………………………………………. 33

2-4-2-2 سرنوشت مشترك……………………………………….. 34

2-4-2-3 تغییرگرایی………………………………………. 34

2-4-2-4 روحیة سازمانی………………………………………. 34

 

 

2-4-2-5 اتحاد و توافق………………………………………. 34

2-4-2-6 عملكرد سازمانی………………………………………. 35

2-4-2-7 فناوری اطلاعات و ارتباطات……………………………… 35

2-4-3 دیدگاه ­های هوش سازمانی……………………………….. 35

2-4-3-1 هوش سازمانی از دیدگاه ماتسودا……………………35

2-4-3-2 هوش سازمانی از دیدگاه ویلیام هلال………………… 35

2-4-3-3 هوش سازمانی از دیدگاه مكمستر…………………… 36

2-4-3-4 هوش سازمانی از دیدگاه کارل آلبرخت…………… 36

2-4-3-5 دیدگاه معرفت شناختی………………………………. 37

2-4-4 چهار توانمندساز کلیدی هوش سازمانی…………….. 37

2-4-4-1 رهبران فکری………………………………………. 38

2-4-4-2 انجمن های ذینفع………………………………………. 38

2-4-4-3 ادهوکراسی………………………………………. 38

2-4-4-4 سکوی دانش………………………………………… 38

2-4-5 دلایل استفاده از هوش سازمانی در سازمان ها …………39

2-5- پیشینه تحقیق………………………………………. 39

2-5-1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………….39

2-5-2 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور…………….. 46

2-6 جمع بندی………………………………………. 51

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه……………………………………… 54

3-2- روش تحقیق………………………………………. 54

3-3- جامعه آماری………………………………………. 54

3-4- نمونه آماری………………………………………. 54

3-5- روش جمع­آوری داده ­ها……………………………………… 55

3-6- متغیرهای تحقیق………………………………………. 55

3-7- روش و ابزار گردآوری داده ­ها………………………… 55

3-8- روش­های آماری تحقیق………………………………………. 56

فصل چهارم: تحلیل یافته ­های تحقیق

4-1- مقدمه……………………………………… 58

4-2- یافته­ های پژوهش………………………………………… 58

4-2-1 یافته ­های توصیفی………………………………………. 58

4-2-2 بررسی فرضیه پژوهش………………………………… 61

4-2-2-1 فرضیه اول………………………………………. 61

4-2-2-2 فرضیه دوم……………………………………… 62

4-2-2-3 فرضیه سوم……………………………………… 62

4-2-2-4 فرضیه چهارم……………………………………… 63

4-2-2-5 فرضیه پنجم………………………………………. 63

4-2-2-6 فرضیه ششم………………………………………. 64

فصل پنجم: بحث و نتیجه­ گیری

5-1- مقدمه……………………………………… 67

5-2- خلاصه تحقیق………………………………………. 67

5-3- بحث و نتیجه ­گیری………………………………………. 69

5-4- پیشنهادهای تحقیق. ………………………………………77

5-4-1 پیشنهادهای مبتنی بر یافته های تحقیق……………. 77

5-4-2 پیشنهادهایی برای محققان دیگر…………………….. 78

منابع و مآخذ………………………………………. 79

فهرست منابع فارسی………………………………………. 79

فهرست منابع لاتین………………………………………. 82

پیوست ها……………………………………… 84

پیوست الف) پرسشنامه هوش سازمانی……………… 84

پیوست ب) پرسشنامه مدیریت دانش…………………. 87

چکیده انگلیسی………………………………………87

چکیده:

هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بین مؤلفه­ های مدیریت دانش و هوش سازمانی در کارکنان هیئت­های ورزشی استان کرمان بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان هیئت­های ورزشی استان کرمان(120نفر) تشکیل می­دادند، که نمونه این تحقیق نیز برابر با کل جامعه (کل شمار) بود. از بین پرسشنامه های توزیع شده تعداد 114 پرسشنامه برگشت داده شد. برای سنجش میزان مدیریت دانش نمونه­های تحقیق از پرسشنامه مدیریت دانش با الگوگیری از کار خامدا (خامدا، 1388) استفاده شد. این پرسشنامه نیز دارای چهار قسمت خلق و اکتساب دانش، تسهیم دانش، سازماندهی و ذخیره سازی دانش و کاربرد دانش بود. بعلاوه برای سنجش و اندازه گیری میزان هوش سازمانی از پرسشنامه هوش سازمانی آلبرشت (2003) که شامل 36 سؤال است و هوش سازمانی کل و هفت مؤلفه آن را مورد سنجش قرار می دهد، استفاده شد. روایی پرسشنامه ­ها به تأیید اساتید و متخصصین مدیریت ورزشی رسید. پایایی پرسشنامه ­ها با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مدیریت دانش(89/0) و برای پرسشنامه هوش سازمانی (90/0) به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته­ های تحقیق نشان داد بین مدیریت دانش و همچنین مؤلفه­ های آن با هوش سازمانی ارتباط معنی داری وجود دارد. به­علاوه نتایج آزمون رگرسیون نشان داد، مدیریت دانش می ­تواند پیش بین مناسبی برای هوش سازمانی باشد. استفاده از هوش سازمانی می ­تواند قدرت رقابت پذیری یک سازمان را افزایش دهد و از دیگر سازمان ها متمایز نماید، که یکی از این عوامل می ­تواند ارتقاء مدیریت دانش در سازمان باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

فناوری­های نوین با سرعتی سرسام­آور در حال پیشرفت هستند، به طوری كه جوامع به صورت عام و بازار به صورت خاص با شتابی وصف ناپذیربه دنبال ترفندهایی می­گردند كه بقایشان را در این عرصه آشفته و متلاطم تضمین كنند. سازمان­ها باید بپذیرند كه فلسفه حیاتشان تغییركرده است و دیگر زنده بودن به معنای رسیدن به وضعیت سوددهی مداوم نمی ­باشد و باید به دنبال رقابت و ابزار آن باشند، چرا كه امروزه كمتر شركتی در این عرصه به صورت سنتی و به دور از قواعد جدید بازی كسب و كار می­كند و برای این­كه بتواند پا به پای رقبا باقی ماند یا شاید به سختی و با مهارت بسیـار بتـواند یک قدم از آن­ها پیش گرفت، می­بایستی به قواعد بازی كاملاً مسلط بوده تا شاید روزی بتوان خود یک قاعده جدید انگاشت. بنابراین تسلط بر فناوری­ها وابزارهای جدید در كسب و كار یک الزام و ضرورتی اجتناب ناپذیر تلقی شود (باقری 1389، 5).

یكی از ابزارهای بی­نظیر و جدید به منظور بقا در میان رقبای خویش استفاده از هوش سازمان می­باشد. هوش سازمانی به عنوان راهبردی مهم و ضروری برای حفظ مزیت رقابتی سازمان­ها و صنایع توسعه یافته و به عنوان یک ضرورت برای دستیابی به بهره­وری بیشتر در سازمان­ها و صنایع كوچك و بزرگ مطرح شده است. شناسایی هوش سازمانی این امکان را به سازمان می­دهد که بتواند نیاز به تغییرات را تشخیص دهد و امکان بهینه سازی فرایند و بهبود عملکرد خود و زیر مجموعه وابسته را فراهم سازد و با به کارگیری راه حل­های هوش سازمانی می تواند میزان تعهد کارکنان نسبت به سازمان را افزایش داده و زمینه مناسبی جهت شکوفایی استعدادهای بالقوه کارکنان و افزایش بهره­وری در سازمان را فراهم نمایند. بررسی های محققان نشان داده است که هوش سازمانی تحت تأثیر یک سری عوامل تعیین­کننده مانند مدیریت دانش، فرهنگ، استراتژی­ های سازمانی و ساختار سازمانی می­باشد، که توجه به آن­ها می ­تواند گامی مهم در جهت بهبود کارایی و اثر بخشی و افزایش هوش سازمانی در سازمان باشد (کهنسال 1388، 12).

همان­گونه که بیان شد یکی از عوامل مؤثر و تأثیرگذار بر هوش سازمانی، مدیریت دانش می­باشد.  

مدیریت دانش از طریق اطلاعات و دانش به برنامه ریزی، هدایت و تصمیم ­گیری صحیح درسازمان كمك می­كند. دانش می ­تواند در سازمان توزیع شود و مهم­تر آن­كه برای اتخاذ تصمیمات مناسب باشد و از این طریق منجر به كسب رقابتی برای سازمان گردد و در نهایت میزان هوش سازمانی را به صورت چشمگیر افزایش دهد .

هوش سازمانی سبب می­ شود كه سازمان­ها آگاه­تر در بازار رقابتی ظاهر شوند و همانند انسان­ها كه از طریق هوش خود با محیط به ارتباط می ­پردازد و از دانش وتجربه خود برای حل مشكلات استفاده می­كنند. سازمان­ها نیز در كسب و كار از طریق ابزارها، چهارچوب­ها و روش­های هوش سازمانی به صورت هوشمندانه به تطبیق با محیط، حل مشكلات، كاهش هزینه­ها و افزایش سود می ­پردازد. سرمایه ­گذاری در این زمینه سبب كسب مزیت رقابتی برای سازمان می­ شود. از سوی دیگر مدیریت دانش به عنوان فرایندی منسجم دانش ضمنی و صریح را برای نیل به این هوشمندی فراهم می­سازد واین تعامل به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم حاصل می­گردد. مدیریت دانش از طریق گام­های خود به صورت متمایز با چرخه هوشمندی سازمان ارتباط برقرار می­كند و از طریق ایجاد و كسب دانش به هدایت و برنامه ­ریزی بهتر و دقیقتر هوشمندی كمك می­كند. در این مسیر، دانش صریح از كل سازمان گردآوری و در اختیار برنامه ریزان و هدایتگران سازمانی قرار می­گیرد. این دانش می­توان در قالب الكترونیكی به عنوان ورودی برای ابزار­های سازمان باهوش مورد استفاده قرار گیرد (بیک زاده و همکاران 1389، 19).

دانش و تجربه افراد در كنار هم ، بویژه در تنظیمات سازمانی موجب توسعه هوش سازمانی می‌گردد. هدف كلیدی هوش سازمانی نگهداشتن سازمان در وضعیت مناسب اطلاعاتی و ایجاد آمادگی برای سازمان در مقابل چالش­ها است. اتحاد و هم افزایی میان هوش سازمانی و مدیریت دانش به تعیین جریان دانش و شكاف­ها برای ارزیابی بهتر موقعیتی كه سازمان در آن قرار دارد، آن­چه لازم است بداند و آن­چه بهتر است دنبال كند، كمك می­كند. مدیریت دانش از طریق مدیریت بهتر ایده­ها، افزایش توانمندی و بهره­وری كاركنان و رهبری مؤثر دانش می ­تواند منجر به افزایش هوش سازمانی گردد. بنابراین مدیریت دانش از طریق تزریق اطلاعات و دانش در سازمان­ها به هوش سازمانی در فرایند تصمیم­گیری، برنامه ­ریزی، هدف گذاری كمك می­كند (طاهری 1389، 23). بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین مؤلفه ­های مدیریت دانش و هوش سازمانی در کارکنان هیآت­های ورزشی استان کرمان بود.

2-1- بیان مسئله

دانش سازمانی به زعم غالب مدیران موفق دنیا، یکی از مهمترین سرمایه­ شرکت­های سده بیست و یکم محسوب می­ شود که مدیریت بهینه آن موجب ارتقا سطح کیفی سازمان می­گردد(شاهین 1390، 19). مدیریت دانش فرایندی است که به سازمان­ها در شناسایی، انتخاب، سازماندهی، انتشار و انتقال اطلاعات مهم و مهارت­ هایی که بخشی از سابقه سازمان هستند و عموماً به صورت ساختار نیافته در سازمان وجود دارند، یاری می­رساند (ستاری قهفرخی 1386، 8). در واقع مدیریت دانش”فرایند نظام­مند و یکپارچه هماهنگی در سطح سازمانی به منظور دستیابی به اهداف سازمانی است”، که هدف از فعالیت­های آن در سازمان، اطمینان از رشد و تداوم فعالیت­ها در جهت حفظ دانش حیاتی در تمام سطوح، به کارگیری دانش موجود در تمام چرخه­ها، ترکیب دانش در جهت هم افزایی، کسب مداوم دانش مربوطه و توسعه دانش جدید از طریق یادگیری مداوم است که به وسیله تجارب درونی و دانش بیرونی ایجاد می­ شود (کان یی وونگ 2005، 13). از طرفی دیگر امروزه صحبت از انواع مختلف هوش است. در هر مورد، هوش به توانایی دریافت، درك و كاربرد نمادها و سمبل­ها كه نوعی توانایی انتزاعی است، اشاره دارد. امروزه هوش، پیشوند بسیاری از مفاهیم مدیریتی شده است و این نشان دهنده تغییر نگاه سازمان­ها و متفكران سازمانی از هوش تستی بر رویكرد­های نوین به مقوله هوش است. یكی از انواع هوش، هوش سازمانی است. هوش سازمانی یعنی داشتن دانشی فراگیر از همه عواملی كه بر سازمان مؤثر است. داشتن دانشی عمیق نسبت به همه عوامل مثل مشتریان، رقبا، محیط اقتصادی، عملیات و فرایندی سازمانی كه تأثیر زیادی بر كیفیت تصمیمات مدیریتی در سازمان می­گذارد، وما را برای تصمیم ­گیری سازمانی توانمند می­سازد(ابرزی 1385، 30). ایده و مفهوم هوش سازمانی مهم است چرا که پارادایم های جزیی دیگری همچون مدیریت دانش را در بر می­گیرد. تمرکز اصلی هوش سازمانی بر دانش می­باشد، تا آن­جایی که هوش سازمانی درحقیقت قابلیت یک سازمان درافزایش اطلاعات، نوآوری، دانش عمومی و عمل مؤثر بر پایه­ ایجاد دانش است (یالس 2005، 52).

در سال­های اخیر مدیریت دانش به موضوعی مهم و حیاتی برای موفقیت سازمان­ها تبدیل شده است. به گونه­ ای که اثربخشی آنها در گرو ایجاد، ذخیره­سازی، انتقال و بکارگیری به هنگام دانش می­باشد. با این وجود بسیاری از سازمان­ها آمادگی لازم را برای بهره­ گیری موفقیت­آمیز از استراتژی مدیریت دانش ندارند(ستاری قهفرخی 1386، 21). امروزه با اطمینان كامل می­توان ادعا كرد كه شناسایی و استفاده از هوش سازمانی می ­تواند قدرت رقابت پذیری یک سازمان را افزایش دهد و از دیگر سازمان­ها متمایز نماید. ضرورت بررسی هوش سازمانی در حال حاضر پاسخ به شرایط فعلی و نیاز مدیران است. سازمان با بهره گیری از هوش سازمانی، اثربخشی استفاده از ساختارهای اطلاعاتی موجود را در راستای اهداف خویش افزایش داده و اطلاعات از حالت عملیاتی و محدود شده به استفاده در لایه ­های اجرایی سازمان برای استفاده مدیران توسعه داده می­ شود. با توجه به اینكه مدیران در سازمان­هایی فعالیت می­كنند كه متأثر از محیط داخلی و خارجی خود می­باشند و در مقابل پاسخگویی به مسایل و مشكلات خود مثل انسان­ها نیازمند قدرت یادگیری هستند. بنابراین مسئله هوش سازمانی می ­تواند در این مهم كمك شایانی به مدیران كرده و آنها را قادر سازد تا با توجه به حافظة سازمانی خود پاسخگوی نیازها و مشكلات و عكس العمل به موقع به تغییرات محیطی باشند. بنابراین مدیران برای پیشبرد اهداف سازمانی و دستیابی به آنها نیاز به هوش سازمانی دارند كه بتوانند با اتكای به آن عملكرد خود را بهبود بخشند(بیک زاده و همکاران 1389، 48). امروزه صنعت ورزش به عنوان یکی از پردرآمدترین و تأثیرگذارترین صنایع در چرخه اقتصاد یک کشور شناخته شده است که حتی در روزهای رکود شدید اقتصادی، نسبت به دیگر صنایع از رکود کمتری برخوردار بوده است. از این رو سازمان­های ورزشی باید بکوشند تا در این محیط پر تلاطم از یکدیگر عقب نیفتند تا مشتریان خود که همانا تماشاگران، سهامداران، ورزشکاران، مربیان هستند را از دست ندهند. هیـأت­های ورزشی هر استان نیز تلاش می­ کنند با ارتقا و بهبود دائم سطح عملکرد خود بتوانند به نحو مؤثرتری در نیل به اهداف خود گام بردارند. یکی از مهم­ترین استراتژی­ هایی که می ­تواند در شرایط کنونی تاثیر بسزایی در این زمینه داشته باشد، مدیریت دانش است. ایجاد زمینه و پیش شرط­های سازمانی مناسب از جمله هوش سازمانی مناسب، اولین اقدامی است که باید برای پیاده­سازی موفقیت­آمیز این استراتژی انجام شود.

بنابراین پژوهش حاضر به منظور فراهم سازی شواهدی از رابطه­ بین زیر سیستم مدیریت دانش و هوش سازمانی انجام خواهد گرفت و به دنبال تحقق اهداف زیر است:

1- آیا بین مدیریت دانش با هوش سازمانی در جامعه ی مورد مطالعه رابطه معناداری وجود دارد؟

2- آیا بین زیر سیستم­های مدیریت دانش با هوش سازمانی در جامعه­ مورد مطالعه رابطه معناداری وجود دارد؟

3- آیا مؤلفه ­های مدیریت دانش قادر به پیش بینی هوش سازمانی در جامعه­ مورد مطالعه می­باشند؟

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

1-1- مقدمه…………………………….. 3

1-2- بیان مسئله……………………………. 3

1-3- سابقه و ضرورت انجام پژوهش……………………………… 4

1-4- اهداف تحقیق…………………………….. 6

1-4-1-اهداف کلی……………………………6

1-4-2-اهداف جزئی…………………………… 6

1-5- متغیرها…………………………… 6

1-5-1- متغیرهای مستقل…………………………….. 6

1-5-2- متغیرهای وابسته……………………………. 6

1-6- فرضیه­ های پژوهش……………………………… 6

1-7- روش تحقیق…………………………….. 7

1-8- محدودیت­های تحقیق…………………………….. 7

1-9- تعریف واژگان مفهومی و عملیاتی……………………. 7

1-9-1- الکترومیوگرافی…………………………….. 7

1-9-2- حداکثر انقباض ارادی ایزومتریک (MVIC)…………………

1-9-3-گونیامتر……………………………. 8

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه…………………………… 11

2-2-مبانی نظری…………………………….. 11

2-2-1-ساختار استخوان­های تشکیل دهنده کمربندشانه ­ا­ی……………….. 11

2-2-1-ساختار استخوان­های تشکیل دهنده­ کمربند شانه ­ای……………….. 12

2-2-1-1 استخوان بازو: 12

2-2-1-2- کتف: 14

2-2-1-3-ترقوه: 16

2-2-2-ساختار مفاصل و بافت­های حمایت کننده کمربند شانه­ای.. 17

2-2-2-1-جناغی-ترقوه ­ای…………………………….. 18

2-2-2-2-آخرومی-ترقوه ­ای…………………………….. 18

2-2-2-3-کتفی-صدری…………………………….. 19

2-2-2-4-مفصل تحت دلتوئید……………………………. 19

2-2-2-5-مفصل گلنوهومرال……………………………. 19

2-2-3-پایدارکننده­ های استاتیکی مفصل گلنوهورمرال…………. 20

2-2-3-1- سطح مفصلی…………………………….. 20

2-2-3-2- لابرم…………………………… 21

2-2-3-3- کپسول مفصلی…………………………… 21

2-2-3-4- لیگامنت­ها…………………………… 22

2-2-4- پایدارکننده­ های دینامیکی مفصل گلنوهومرال………….. 24

2-2-4-1- عضلات RC……………………………

2-2-4-2-زوج نیرو صفحه فرونتال……………………………. 25

2-2-4-3-زوج نیروی صفحه عرضی…………………………….. 26

2-2-5-حرکات و دامنه حرکتی شانه……………………………. 27

2-2-5-1-فلکشن و آبداکشن…………………………….. 27

2-2-5-2-اداکشن و اکستنشن…………………………….. 28

2-2-5-3-چرخش داخلی و خارجی…………………………….. 29

2-2-5-4-فلکشن افقی و اکستنشن افقی…………………………….. 29

2-2-6-حرکات ترکیبی کمربند شانه……………………………. 30

2-2-7-فعالیت عضلانی در کمربند شانه……………………………. 30

2-2-7-1-عضلات اسکاپولاهومرال……………………………. 31

عضله دلتوئید……………………………. 31

عضلات روتاتورکاف……………………………… 32

عضله فوق­خاری…………………………… 32

عضله تحت­خاری…………………………….. 33

عضله گردکوچک……………………………… 33

عضله تحت­کتفی…………………………….. 33

2-2-7-2-عضلات آکسیو اسکاپولار و آکسیوکلاویکولار………….. 33

عضله ذوزنقه…………………………… 34

بالابرنده کتف……………………………34

عضله دندانه­ای قدامی…………………………….. 34

سینه ­ای کوچک…………………………… 35

2-2-7-3-عضلات آگسیوهومرال……………………………. 35

عضله سینه ­ای بزرگ……………………………… 35

 

 

2-3- پیشینه پژوهش…………………………… 36

2-3-1-آسیب عضلات روتاتورکاف…………………………… 37

2-3-2-ناپایداری مفصل گلنوهومرال……………………………. 38

2-3-3-دسته بندی سندروم­های برخوردی…………………………….. 39

2-3-4- تست­های سندروم­های برخوردی……………………………41

2-3-3-1-تست برخوردی نیر……………………………. 41

2-3-3-2-هاوکینز……………………………. 42

2-3-3-4-تست جاب……………………………… 42

2-3-3-4-تست سوپینیشن…………………………….. 42

2-3-5- بر تحقیقات گذشته……………………………. 43

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- مقدمه……………………………49

3-2- روش اجرای تحقیق…………………………….. 49

3-2-1- جامعه آماری و شیوه گزینش نمونه ­ها ……………………………49

3-2-2-شرایط عمومی عضویت در گروه شانه نرمال………………….. 50

3-2-3-شرایط اختصاصی عضویت در گره شانه نرمال………………. 50

3-3-ابزارها و روشها ……………………………54

3-3-1- قد و وزن آزمودنی­ها…………………………… 54

3-3-2-مقدار مقاومت……………………………… 54

3-3-3- فعالیت الکترومایوگرافی عضلات……………………………… 54

3-3-4- اندازه گیری زاویه بازو با تنه……………………………. 55

3-4- روش اجرا…………………………… 55

3-5-پرتکل آزمایشی…………………………….. 56

3-6- اندازه گیری الکترومایوگرافی…………………………….. 60

3-7- حرکات وظیفه ای و شرایط آن……………………………. 64

3-8- ابزارهای تحقیق…………………………….. 64

3-9- متغیرهای مورد مطالعه RMS همسان سازی شده…………..66

3-10- تجزیه و تحلیل آماری…………………………….. 66

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

4-1-مقدمه……………………………. 69

4-2- فعالیت عضلانی مربوط به صفحات حرکتی مختلف در زوایای مختلف……….. 69

4-3-گشتاوری حاصل از وزن بالاتنه……………………………74

فصل پنجم: استنباط و نتیجه ­گیری

5-1- مقدمه……………………………. 93

5-2- بحث و نتیجه گیری…………………………….. 93

5-3- نتیجه گیری نهایی ………………………………….98

5-4- پیشنهادات……………………………… 99

منابع ………………………………………..103

چکیده:

اختلالات شانه عموما بین ورزشکاران و کارگران شایع است. بیشتر همراه با آسیب عضلات روتاتورکاف می­باشد. هرچند مکانیسم دقیق رفتار عضلانی در طول الویشن بالاتنه به خوبی توضیح داده نشده است. هدف مطالعه ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات شانه در طول دامنه متفاوت الویش شانه در سطوح ساجیتال، فرونتال و اسکپشن است.

دوازده نفر آزمودنی زن بر اساس روش دسترسی از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا انتخاب شدند. آزمودنی­ها هیچ پیشینه آسیبی در پشت یا سیستم عصبی عضلانی نداشتند. میانگین سن، قد و وزن به ترتیب (کیلوگرم 54/5±5/7)، (سانتیمتر162/5±4/2) و (سال 24/5±1/6 ) بود. به منظور ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات یک سیستم EMG، 16 کاناله با الکترودهای دوقطبی استفاده شد. الکترودها روی عضلات ذوزنقه فوقانی، ذوزنقه میانی، ذوزنقه تحتانی، دلتوئید قدامی، دلتوئید میانی، دلتوئید خلفی و فوق خاری قرار داشتند. نرخ نمونه برداری 2000 هرتز و در دامنه 15-500 هرتز فیلتر شد. ناچ فیلتر همچنین با فرکانس برشی 50 هرتز برای برای سیگنال­های برق شهری استفاده شد.

آزمودنی در وضعیت ایستاده همراه با اکستنشن آرنج و و مفضل شانه در 4 وضعیت صفر، 30، 60 و 90 درجه قرار داشت که در سه سطح شامل فرونتال، ساجیتال و اسکپشن عمل می­کرد راست ایستاده بود. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از SPSS-16 با خطای 05/0 استفاده شد.

شدت فعالیت عضله فوق­خاری صفحه فرونتال به صورت معنی داری بیشتر از صفحات دیگر بود (p=0/006 و F=8/9)  و در دلتوئید میانی نیز نتایج مشابهی مشاهده شد( p=0/001 و F=16/3)

شدت فعالیت عضله فوق خاری در زوایای مختلف تفاوت معنی داری داشت و در زاویه 90 درجه بیشترین مقدار بود( P=0/00 و F=1/9). هرچند شدت فعالیت عضله فوق­خاری نسبت به سایر عضلات در زاویه 30 درجه صفحه فرونتال به صورت معنی داری بیشتر از شدت فعالیت سایر عضلات بود( P=0/00 و F=243/11)

شدت فعالیت عضله دلتوئید میانی در زاویه 90 درجه به صورت معنی داری بیشتر از سایر عضلات بود(P=0/02 و F=14/8).

نتایج:

به منظور تفکیک عضله فوق­خاری از ودیگر عضلات شانه، انقباض ایزومتریک در 30 درجه آبداکشن پیشنهاد می­ شود. و فعالیت عضله دلتوئید میانی نسبت به سایر عضلات در 90 درجه آبداکشن است.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

2-1- بیان مسئله

عضلات چرخاننده بازو RC[1] شامل فوق­خاری، تحت­خاری، گرد گوچک و تحت­کتفی هستند که که این چهار عضله باهم، عضلات RC را تشکیل می­دهند.

عضله فوق­خاری و عضله دلتوئید، عضلات اصلی در آبداکشن مفصل شانه هستند. مطالعات نشان
می­دهد که عضلات RC، دو عملکرد اصلی در مفصل بازویی- دوری دارند که شامل ۱) نقش حرکتی استخوان بازو در مفصل شانه ۲) تثبیت مفصل گلنوهومرال

افزایش پارگی یا نقص RC، منجر به نیمه دررفتگی سر استخوان بازو و نقص عملکرد مفصل شانه
می­ شود. عضلات RC با همکاری هم مفصلی را که ذاتا ناپایدار است را احاطه کرده ­اند و مفصل گلنوهومرال را از طریق زوج نیرو هم در صفحه فرونتال و هم در صفحه عرضی پایدار می­ کنند( فانک 2005[2]).

بنابراین پارگی در هرکدام از عضلات RC مخصوصاً فوق­خاری باعث ناپایدار شدن شانه می­گردد و باعث می­ شود که شانه نتواند عملکرد مناسب خود را به عنوان متحرک­ترین مفصل بدن انجام دهد. عضله فوق­خاری در حرکت آبداکشن و در تولید نیروی کوپل در صفحه عرضی مفصل شانه موثر است. پس تشخیص به موقع آسیب در عضله فوق­خاری این امکان را می­دهد که با درمان این عضله، کارایی سریع تر مفصل شانه به دست آید. تست­های زیادی برای سنجش آسیب عضله فوق­خاری وجود دارد اما هیچ یک از این تست­ها به عنوان مناسب­ترین تست شناخته نشده است. هدف از تحقیق حاضر ارائه یک تست مناسب برای عضله فوق­خاری است. در این مطالعه به دلیل اینکه از لحاظ بیومکانیکی عضله
فوق­خاری در حالت اکستنشن آرنج بیشتر فعال است تمام تست­ها در این مطالعه وضعیت اکستنشن آرنج انجام می­ شود.

3-1- سابقه و ضرورت انجام پژوهش

عموما اختلالات شانه شایع است و اغلب به علت آسیب دیدگی تاندون RC و مخصوصاً تاندون عضله فوق­خاری است(ال مند[1] و همکاران۱۹۹۰،جی اسوند[2] و همکاران۱۹۹۸، نیر [3] و همکاران۱۹۸۳). اساس فرض، در سنجش شناخت آسیب فوق­خاری، این است که باید در درجه اول فوق­خاری فعال شود که با حداقل شدت فعالیت سایر عضلاتی شانه همراه باشد.

به منظور سنجش آسیب عضله فوق­خاری، برای نخستین بار توسط مونیز وجاب وضعیت ۹۰ درجه آبداکشن بازو و ۳۰ درجه هوریزنتال فلکشن در صفحه کتف که با چرخش داخلی بازو و به کار بردن مقاومت در مقابل آبداکشن پیشنهاد شد. آنها با این موقعیت آزمایشی ادعا کردند که فعالیت عضله فوق­خاری را می­توان از سایر عضلات تفکیک کرد و آنرا تست Empty can (EC) نامیدند( مونیز و جاب[4] ۱۹۸۲). با این حال برای حمایت از این نتیجه تنها سیگنال­های خام Emg را از عضلات RC، تنها در یک آزمودنی و بدون نرملایز سازی گزارش کردند.

از آنجا که در طول چرخش داخلی برجستگی بزرگ به زیر قوس آخرومی-ترقوه­ای برخورد می­ کند، 45 درجه چرخش خارجی را به جای چرخش داخلی در تست جاب به کار بردند وبه عنوان تست Full can (FC) نامیدند.آنها استدلال کردند که وضعیت FC درد کمتری را نسبت به EC برمی­انگیزد و بنابراین برای عملکرد فوق­خاری یک آزمایش قابل اطمینان­تری است.

کلی و همکارانش بیان کردند که در این وضعیت شدت فعالیت عضله فوق­خاری در تست FC وEC مشابه است.( کلی و کدرمس[5] ۱۹۹۶).

گرچه کلی وکدرمس فعالیت ۸ عضله شانه را گزارش کردند اما آنها از گزارش سطح فعالیت نسبی بین عضله فوق­خاری و دیگر عضلات شانه قصور کردند.

تا حدی بر اساس نتایج EC و FCبه صورت بالینی، برای تشخیص آسیب فوق­خاری از این دو تست استفاده می­ شود. با این حال نتایج الکترومیوگرافی[6] جاب و کلی داده ­های کافی برای حمایت از تفکیک فعالیت عضله فوق­خاری در تست­های FC و EC ارائه نکرده ­اند.

در واقع شواهد الکترومیوگرافی نشان می­دهد که در تست­های FC و EC شدت فعالیت عضله دلتوئید بالا است(تونزند[7] و همکاران ۱۹۹۱،مولانگل[8] و همکاران۱۹۹۶، رینولد[9] و همکاران۲۰۰۷). علاوه بر عضله فوق­خاری (مولانگل و همکاران۱۹۹۶، رولندز و همکاران[10] ۱۹۹۵،بیچر[11] و همکاران۲۰۰۸)، تحت­کتفی (تونزند و همکاران ۱۹۹۱، بیچرو همکاران۲۰۰۸) و دندانه ای قدامی (مولانگل و همکاران۱۹۹۶ ، بیچرو همکاران۲۰۰۸) فعال هستند.

بعد از آن در این راستا برای تعیین اعتبار آزمون تست­های FC و EC یک مطالعه جامع از فعالیتEmg عضلات شانه در طی تست­های FC و EC انجام شد.

که در این مطالعه نشان داده که در هر دو تست FC و EC عضله فوق­خاری با MVC۹۰% است و فعالیت این عضله به صورت انتخابی نیست چرا که ۸ عضله دیگر هم از جمله تحت­خاری، تحت­کتفی ، بخش میانی ذورنقه ، بخش تحتانی ذوزنقه، دندانه ای قدامی، دلتوئید میانی، قدامی و خلفی بیش از MVC ۷۰% فعال بودند (کریگ[12] و همکاران۲۰۰۸).

بنابراین بررسی الکترومایوگرافی، آزمایش­های FC و EC نشان می­دهد علارغم اینکه وضعیت­های FC و EC می ­تواند برای تقویت هم زمان عضلات شانه مفید باشد این آزمایش­ها نمی ­تواند به طور انتخابی عضله فوق­خاری را فعال کند و نباید به عنوان یک تست قطعی آسیب فوق­خاری تفسیر شوند.

پس به منظور شناسایی آسیب عضله فوق­خاری، وضعیتی که بتواند فعالیت این عضله را از سایر عضلات جدا کند وجود ندارد و همچنان این مسئله باقی می­ماند که در چه وضعیتی می­توان فعالیت این عضله را از سایر عضلات جدا کرد. در این مطالعه به دنبال وضعیتی هستیم که بتواند فعالیت عضله فوق­خاری را از سایر عضلات جدا کند.

4-1- اهداف تحقیق

1-4-1- اهداف کلی

عملکرد الکترومایوگرافی عضلات شانه در وضعیت­های مختلف.

2-4-1- اهداف جزئی

RMS عضلات کمربند شانه ( فوق­ خاری، ذوزنقه فوقانی، تحتانی، میانی و دالی قدامی، میانی و خلفی)

تعیین RMS عضلات کمربند شانه در حداکثر انقباض ایزومتریک ارادی.

5-1- متغیرها

1-5-1- متغیرهای مستقل

حرکت آبداکشن در سه صفحه کتف، صفحه فرونتال و صفحه ساجیتال.

2-5-1- متغیرهای وابسته

شاخص الکترومیوگرافی RMS (Root mean square)

متغیر ذکر شده در عضلات فوق­خاری، ذوزنقه و دالی میانی بررسی می­ شود.

6-1- فرضیه های پژوهش

1-فعالیت عضله فوق­خاری در صفحه کتف بیشترین فعالیت را خواهد داشت و در صفحه فرونتال کمترین فعالیت را خواهد داشت.

2-فعالیت عضله فوق­خاری در وضعیت 30 درجه در مقایسه با وضعیت­های صفر، 60، 90 درجه بیشترین مقدار راخواهد داشت.

3-عضله ذوزنقه و دلتوئید در صفحه کتف و در زاویه 30 درجه آبداکشن شدت کمتری خواهد داشت.

[1] Ell man

[2] G Shwend

[3] Near

[4] Job and Monyes

Kelly, Kadrmas

[6] EMG

[7] Townsend

[8] Malanga

[9] Reinold

[10] Rowlands

[11] Boettcher

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

ورزشکاران، زینت جامعه بوده و باعث افتخار می باشند و قهرمانان ورزشی مانند ستارگان می‌درخشند (بوستانی، 1389). اکثر انسان ها با توانایی بالقوه متولد می شوند اما با کسب تجربه لازم وآموزش های صحیح و ضروری استعداد بالقوه آنها بارور و شکوفا می گردد (اشمیت[1]،1384).

بسیاری از والدین علاقه‌مندند کودکانشان موفقیت در رشته های ورزشی را تجربه کنند، حتی ممکن است برخی از آنها تمایل داشته باشند کودک خود را در سطح نخبگان ورزشی و قهرمانان ملی و بین‌المللی ببینند. پیشرفت از سطوح ابتدایی به سطح نخبگی، در ورزش فرایندی بسیار پیچیده دارد، فرایند کشف ورزشکاران با استعداد برای شرکت در یک برنامه تمرینی سازماندهی شده یکی از موضوعاتی است که امروزه در ورزش مطرح است، همه افراد می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی شرکت نمایند اما افراد کمی به سطوح بالای مهارت و چیرگی دست می‌یابند (ابراهیم و حلاجی، 1386). هر فردی می تواند به فعالیت ورزشی ویژه ای بپردازد، اما تعداد کمی هستند که به مرحله نخبگی و قهرمانی می رسند(لیدر[2]، 2005).

ورزشکاران برای رسیدن به اهداف ورزشی خود نیازمند کسب مهارت‌‌ها در دو زمینه جسمانی و روحی روانی هستند و دستیابی به اوج عملکرد ورزشی با ویژگی‌های روانشناختی و پیکری برجسته میسراست (بخردی، عابدنظری و ذکایی، 1380). درچند سال اخیر تحقیقات زیادی در زمینه شناسایی و بهبود عوامل موثر بر موفقیت ورزشکاران انجام شده است و اوج عملکرد ورزشکاران مهمترین دغدغه مربیان در تورنمنت های بین‌المللی است‌ (توتردل، 2001). یکی از مهم ترین اجزای وابسته به تندرستی، ترکیب بدنی می باشد. در بسیاری از تحقیقات بین ویژگی های پیکرسنجی و اجراهای ورزشی ارتباط و همبستگی بالایی مشاهده شده است (دولت آبادی، 1379). عواملی چون اندازه و تر کیب بدنی و شاخص های اجرایی مهارت حركتی نقش بسزایی در گرایش افراد به یكی از رشته های ورزشی خاص دارد. به عنوان مثال، اهمیت قامت بلند در ورزشكاران ورزش های تیمی كاملاً پذیرفته شده است یا داشتن قامت کوتاه در ژیمناست ها باعث مزیت مکانیکی و موفقیت اجرای مهارت شده است (زونیگا[3] و همکاران 2011). یقینا رسیدن به اوج عملکرد ورزشی بدون برخورداری از مهارت های روانی امکان پذیر نمی‌باشد و گام مهم در این مسیر، ارزیابی مهارت‌های روانشناختی و شخصیت ورزشکاران است (تجاری، زارعی و عظیم نژاد،1388). ورزشکاران نخبه نمونه های عالی رشد مهارتهای حرکتی هستند، این ورزشکاران بر اساس اندازه و وضعیت بدن و تجارب شناختی و اجتماعی خود عملکردهای حرکتی را به حداکثر درجه و میزان پیشرفت می رسانند و می‌توان با بررسی وشناخت این قابلیت ها از آن بعنوان شاخص و معیاری برای استعداد یابی در رشته های مختلف ورزشی استفاده نمود (هی وود[4]،1390). یکی از رشته های ورزشی که امروزه مشتاقان زیادی در سراسر دنیا از جمله در کشورمان دارد ورزش کاراته می باشد. ورزش رزمی کاراته برای اولین بار در منطقه ای به نام اوکیناوا[5] جزیره ای بین چین و ژاپن در حدود 4000 سال پیش توسط افسران چینی راه یافت، شکل ابتدایی کاراته روش مبارزه ای چینی به نام کمپو[6] بود که طی سالیان طولانی تبدیل به ته[7] و سپس کاراته گردید (حسین خان، 1383). این رشته ورزشی نیز مانند دیگر رشته ها مسیر تکامل را پیموده و به شکل امروزی در آمده است و دارای مسابقات رسمی در سراسر دنیا در قالب قهرمانی قاره ای و جهانی می باشد که در دو بخش کاتا[8] (فرم) و کومیته[9] (مبارزه) ، بانوان و آقایان در رده های وزنی و سنی مختلف می باشد (مردانی، 1389). اما تاکنون تحقیقات اندکی به منظور شناسای ویژگی های مورد انتظار قهرمانی رشته ورزشی کاراته به تفکیک در دو بخش کاتا و کومیته با بهره گرفتن از شاخص های پیکرسنجی و شخصیتی انجام شده است، امید است نتایج این تحقیق که با تاکید بر مقایسه ویژگی های مختلف پیکرسنجی و شخصیتی قهرمانان کاتا و کومیته می‌باشد، اطلاعات نسبتاً جامعی در اختیار مربیان، اولیاء و مسولین رشته ورزشی کاراته جهت شناسایی بهتر استعدادهای هنرجویان کاراته در دو بخش فراهم سازد، تا با توجه به کمیت بالای هنرجویان کاراته در سطح کشور، این رشته ورزشی بتواند نتایج مطلوب‌تری را درعرصه های بین‌المللی کسب نمایند.

1- 2 بیان مسئله

متخصصان و مربیان با تجربه برخی مزایای استعدادیابی ورزشی را اینگونه عنوان می‌دارند که زمان مورد نیاز برای رسیدن به اوج عملکرد ورزشی با بهره گرفتن از افراد برگزیده کاهش می یابد، و افراد به سمت رشته‌هایی که از نظر جسمانی و روانی برای آنها مناسب‌ترند هدایت می شوند (ابراهیم و حلاجی، 1386). معیارهای بکارگرفته شده برای استعداد یابی در هررشته ورزشی باید اختصاص به آن ورزش داشته باشد، ویژگی‌های پیکرسنجی افراد مانند قد، وزن، طول اندامها، پهنای اندامها و میزان چربی بدن نقش اساسی را در بسیاری از رشته های ورزشی بازی می‌کند (بخردی و همکاران، 1380 ). ویژگی های پیکری یکی از شاخص های تعیین کننده ویژگی های افراد به منظور توصیف ساختار بدنی دارای اهمیت زیادی می باشد (ربت[10]، 2007). همچنین سال های زیادی است که محققان روان شناسی ورزش، تلاش می کنند تا نیمرخ های شخصیتی ورزشکاران زبده را برای پیش بینی موفقیت های آتی آنها ترسیم نمایند (انشل[11]، 1385 ). متخصصان و برنامه ریزان ورزشی نقش شاخص های روانشناختی و پیکرشناختی در عملکرد ورزشکاران در میدان های مسابقه را مورد بررسی قرار می دهند و می کوشند تا با آزمون های مختلف شناخت روشن تری از این قابلیت‌ها بدست آورند، که بهتر بتوانند ورزشکاران را جهت دست یابی به موفقیت های ورزشی هدایت نمایند (ابراهیم و حلاجی، 1386). مربیان با بهره گیری از یافته های روانشناسی ورزش، می توانند به صورت کاربردی در جلسات تمرین و با ارزیابی نا محسوس خلق و خوی ورزشکاران پر استرس و تبدیل آن به خلقیات مثبت، نقش چشمگیری در بهبود اعتماد به نفس و اثر بخشی ورزشکاران و موفقیت آنها داشته باشند (اصفهانی، قزلسفلو و علی لو،1391).

برنامه‌‌ریزی جهت پرورش نخبگان و قهرمانان ورزشی نیازمند اطلاعاتی جامعی از وجوه مختلف ورزشکاران نخبه می‌باشد، این اطلاعات بخصوص شامل اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریکی و روانی است که با مقایسه این اطلاعات قادر خواهیم بود ضمن کمک به قهرمانان در رقابت‌های آتی، با تعمیم این شاخص‌ها به ورزشکاران مبتدی، نوجوان و جوان استعدادیابی را در تمام رده های سنی آن رشته ورزشی میسر سازیم (شمس و سخنگویی، 1391). ورزش کاراته نیز از این امر مثتسنی نیست، ترکیب بدن در کاراته، مثل قد بلند در بخش کومیته می تواند یک مزیت به حساب آید، اما در بخش کاتا ممکن است تا حدودی یک مانع جهت اجرای موفقیت‌آمیز باشد. ویژگی های شخصیتی نیز در این دو بخش می تواند تاثیرات متفاوتی داشته باشد (بوستانی، 1389). لذا با توجه به فعالیت سی ساله محقق در این رشته به عنوان هنرجو و ورزشکار، قهرمانی در سطح کشور و تورنمنت های بین المللی، مربی و داور بین المللی، مؤلف اولین کتاب مربیگری کاراته در ایران، مسؤل کمیته آموزش فدراسیون کاراته ، دبیر انجمن کاراته دانش آموزی

 کشور و …. همواره در پی راهکاری جهت شکوفایی بهتر استعداد های بالقوه موجود در کشور بخصوص ورزش کاراته بوده است، تا نگرش تازه ای را از بعد علمی برای مربیان، ورزشکاران، والدین، دست اندرکاران و مسئولین ورزش کاراته ایجاد نماید. با توجه به نکات مطرح شده، این که هنرجویان کاراته درسطوح قهرمانی در یکی از دو بخش کاتا یا کومیته به صورت تخصصی به فعالیت می پردازند و غالباً فعالیت ایشان بدون در نظر گرفتن ویژگی های پیکرسنجی و شخصیتی است این پژوهش در نظر دارد تا با مقایسه این دو ویژگی شاخص مناسبی را برای کمک به دستیابی موفقیت در دو بخش کاتا و کومیته ارائه نماید. لذا با توجه به توضیحات برشمرده، محقق در تلاش برای پاسخ به این سوال است، که آیا بین ویژگی های پیکرسنجی و شخصیتی قهرمانان کاراته‌کای مرد دربخش کاتا و کومیته حاضر در اردوی تیم ملی ایران تفاوت وجود دارد؟

3-1- سوالات اختصاصی تحقیق

1- آیا بین ویژگی های پیکرسنجی (وزن، طول قد ایستاده و نشسته و طول اندام ها، پهنای اندام ها، محیط اندام ها و چین پوستی) قهرمانان کاراته کای مرد در بخش کاتا و کومیته تفاوت معنی داری وجود دارد؟

2- آیا بین ویژگی های شخصیتی (روان آزرده گرایی، برون گرایی، گشودگی، موافق بودن و باوجدان بودن)

قهرمانان کاراته کای مرد در بخش کاتا و کومیته تفاوت معنی داری وجود دارد؟

4-1- اهمیت وضرورت تحقیق

متخصصان امر ورزش معتقدند ورزشکارن بسیاری وجود دارند که سال های متمادی در رشته ورزشی که برگزیده‌اند فعالیت می‌کنند اما موفق نیستند، در حالی که برخی دیگر به درجات بالایی از موفقیت رسیده‌اند. پیش‌بینی موفقیت در یک رشته ورزشی خاص، کار آسانی نیست، زیرا عوامل متعددی در موفقیت یک ورزشکار دارای اهمیت است و از آنجایی که توانایی های انسان یک فطرت ثابت نیست و می‌تواند در طول زندگی تغییر نماید و در اثر عدم دستیابی به فرصت مناسب یا انتخاب اشتباه هرگز بارور نگردد، بنابراین کشف این توانایی ها ضروری است (شکرالهی اردکانی، 1390). هر انسانی در نوع خود منحصر به فرد است، با این وجود بین بسیاری از انسان ها، آن قدر شباهت وجود دارد که می توان نکات مشترکی را در نظر گرفت. اگر چه روان شناسان وجود شباهت هایی بین افراد را قبول دارند، ولی توجه به تفاوت های افراد از یکدیگر، معطوف شده است. چرا عده ای موفق و بعضی ناموفق اند؟ چرا درک افراد از امور متفاوت است؟ تنوع استعدادها از کجا ناشی می شود؟ و غیره (فتحی آشتیانی،1390). شناسایی و توجه به تفاوت های بین افراد ممکن است در تشویق و راهنمایی آن ها به طرف رشته ورزشی معینی مفید واقع شود یا اینکه آن ها را از فعالیتی که امکان موفقیت در آن کم است، دور نگه دارد ( اشمیت، 1384). امروزه با توجه به حرفه ای شدن ورزش، شناخت وضعیت و ساختار بدنی آنچنان مورد توجه متخصصین قرار گرفته است که سوق دادن نونهالان و نوجوانان به رشته های ورزشی که درآن مستعد هستند، از مهمترین عوامل شناخت نوع ورزش برای هنرآموز به شمار می رود، زیرا در این شیوه هم از اتلاف وقت هنرجو و مربی جلوگیری شده و هم از هزینه های بیهوده جلوگیری می گردد (نجف آبادی و همکاران، 1391).

ورزش‌های رزمی از رشته های مطرح ورزشی بوده و مرتباً شاهد پیوستن رشته های رزمی بیشتری در مسابقات بزرگ بین‌المللی چون المپیک هستیم. بی تردید ورزش‌های رزمی از جمله کاراته در ایران جزو موفق ترین و مدال آورترین رشته‌های ورزشی بوده و نوجوانان و جوانان زیادی همه روزه به این رشته ها روی می‌آورند (درویش، 1370). اکثر قریب به اتفاق ورزشکاران فعال رشته کاراته در دو بخش کاتا وکومیته بینش و دانش کافی را از محتوای رشته انتخابی خود نداشته اند وعواملی چون راهنمایی و نقش والدین، تماشای تمرینات ومسابقات و فیلم های رزمی، آشنایی با مربیان و ورزشکاران کاراته، در گرایش آنها به سمت این رشته ورزشی موثر بوده است (انوری، 1390). نتایج تحقیقات نشان داده است که هیچ یک از کاراته کاها بر اساس شاخص های استعدادیابی در فعالیت کاراته شرکت نکرده اند و اساساً در کشور ما هیچ گونه مبنای علمی برای استعدادیابی افراد در رشتة کاراته وجود ندارد و کلیة ورزشکاران تنها بر اساس علاقة خود یا خانواده شان وارد رشتة ورزشی کاراته می شوند (شیخ، شهبازی، امینی و غلامعلی زاده، 1385). موفقیت های این رشته در عرصه های مختلف بین المللی بیشتر مرهون کمیت بالای علاقه مندان در سطح کشور نسبت به کشورهای دیگر و تلاش های مربیان و ورزشکاران می باشد.اغلب ورزشکاران کاراته با آزمون و خطا وارد یکی از دو بخش کاتا یا کومیته می شوند که گاهی به علت عدم دستیابی به موفقیت حتی در سطوح پایین سرخورده شده و پس از مدتی این ورزش را رها می کنند و یا اینکه سالیان متمادی بدون دستیابی به موفقیت، هزینه های مادی و معنوی زیادی ر ا هم خود و هم جامعه، متقبل می شوند. تحقیق حاضر با توجه به بررسی هایی که بین ویژگی‌های پیکرسنجی و شخصیتی قهرمانان کاراته‌کای مرد در دو بخش کاتا و کومیته دارد به توصیف و مقایسه این ویژگی ها می پردازد تا در جهت برنامه ریزی علمی برای هدایت صحیح ورزشکاران با توجه به قابلیت های بالقوه مورد استفاده قرار گیرد.

[1] – EShmith

[2] -Lidor

[3] – Zuniga

[4]- hiud

[5]- Okinawa

[6] – Kempo

[7] – Te

[8] – kata

چکیده ………………………………………..1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه…………………………………….. 3

1-2- بیان مسأله…………………………………….. 5

1-3- اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق……………………………………… 6

1-4- اهداف تحقیق……………………………………… 7

1-4-1 هدف کلی تحقیق……………………………………… 7

1-4-2 اهداف اختصاصی تحقیق……………………………………… 7

1-5- فرضیه ‏های تحقیق……………………………………… 8

1-6- قلمرو تحقیق……………………………………… 9

1-6-1 قلمرو موضوعی……………………………………… 9

1-6-2 قلمرو مکانی……………………………………… 9

1-6-3 قلمرو زمانی……………………………………… 9

1-7- محدودیت های تحقیق……………………………………… 10

1-8- تعریف واژه های تحقیق……………………………………… 10

1-8-1 تعریف نظری واژه های تحقیق……………………………………… 10

1-8-2 تعریف عملیاتی واژه های تحقیق……………………………………… 11

فصل دوم: بر ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه…………………………………….. 13

2-2- مبانی نظری……………………………………… 13

2-2-1 تاریخ تربیت بدنی در ایران و تمدن های دیگر……………….. 13

2-2-1-1 تاریخ تربیت بدنی در دوره یونان……………………………….. 13

2-2-1-2 تاریخ تربیت بدنی در دوره روم……………………………. 14

2-2-1-3 تاریخ تربیت بدنی در چین………………………………….. 14

2-2-1-4 تاریخ تربیت بدنی در هند……………………………………. 14

2-2-1-5 تاریخ تربیت بدنی در ایران از باستان تاکنون……………… 14

2-2-2 عوامل آموزشی درس تربیت بدنی……………………………… 17

2-2-2-1 نیروی انسانی……………………………………… 18

2-2-2-2 امکانات ورزشی (وسایل و تجهیزات و فضاهای ورزشی)…………. 18

2-2-2-3 کیفیت آموزشی معلمان تربیت بدنی…………………………………. 19

2-2-2-4 وضعیت مالی و بودجه مدارس………………………………………. 20

2-2-2-5 نظارت و کنترل…………………………………….. 21

2-2-2-6 اجرای طرح های ملی ورزشی……………………………………… 21

2-3- پیشینه تحقیق……………………………………… 24

2-3-1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………….. 24

2-3-2 تحقیقات انجام شده در خارج کشور…………………………………….. 34

2-4- جمع بندی……………………………………… 37

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………….. 40

3-2- روش تحقیق……………………………………… 40

3-3- جامعه آماری……………………………………… 40

3-4- نمونه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………….. 40

3-5- ابزار تحقیق……………………………………… 41

3-5-1 سوالات اطلاعات فردی……………………………………… 41

3-5-2 پرسشنامه عوامل آموزشی درس تربیت بدنی………………… 41

3-6- متغیرهای تحقیق……………………………………… 41

3-7- روش های جمع آوری اطلاعات………………………………………. 42

3-8- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………….. 42

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه…………………………………….44

4-2- بررسی توزیع داده ها……………………………………. 44

4-3- توصیف یافته های پژوهش………………………………………. 45

4-4- یافته های استنباطی……………………………………… 50

4-4-1 فرضیه اول…………………………………….. 50

4-4-2 فرضیه دوم…………………………………….. 50

4-4-3 فرضیه سوم……………………………………. 51

4-4-4 فرضیه چهارم…………………………………….. 51

4-4-5 فرضیه پنجم…………………………………….. 52

4-4-6 فرضیه ششم…………………………………….. 52

4-4-7 فرضیه هفتم…………………………………….. 54

 

 

4-4-8 فرضیه هشتم…………………………………….. 55

4-4-9 فرضیه نهم…………………………………….. 55

4-4-10 فرضیه دهم…………………………………….. 56

4-4-11 فرضیه یازدهم…………………………………….. 56

4-4-12 فرضیه دوازدهم…………………………………….. 57

4-4-13 فرضیه سیزدهم…………………………………….. 57

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه…………………………………….. 59

5-2- خلاصه تحقیق……………………………………… 59

5-3- بحث و نتیجه گیری……………………………………… 61

5-4- پیشنهادهای تحقیق……………………………………… 75

5-4-1 پیشنهادهای برگرفته از یافته های تحقیق…………….. 75

5-4-2 پیشنهادهای پژوهشی……………………………………… 76

منابع و مآخذ…………………………………….. 77

فهرست منابع فارسی……………………………………… 77

فهرست منابع انگلیسی……………………………………… 80

پیوست ها……………………………………. 81

چکیده انگلیسی……………………………………… 85

چکیده:

آموزش و اجرای صحیح تربیت بدنی از مسائلی است که تحقق آن از الویت برخوردار است. هدف این پژوهش مقایسه عوامل آموزشی درس تربیت بدنی در مدارس ابتدایی دخترانه دولتی و غیر دولتی در شهر کرمان بود. روش تحقیق از نوع پیمایشی و جامعه آماری تمام مدیران و معلمان تربیت بدنی مدارس ابتدایی در شهر کرمان بودند. روش نمونه گیری به صورت تمام شمار بود.تعداد 103 معلم تربیت بدنی و103 مدیر مدرسه در این پژوهش شرکت کردند.ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته ای به منظور ارزیابی عوامل آموزشی درس تربیت بدنی بود که روایی و پایایی آن مورد ارزیابی و تایید قرار گرفت.برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون تی مستقل و آزمون من ویتنی استفاده گردید.یافته ها تفاوت معنی داری بین عامل امکانات از دیدگاه معلمان را نشان داد ولی از دیدگاه مدیران تفاوت معنی داری بین عامل امکانات در مدارس ابتدایی دخترانه دولتی و غیردولتی وجود نداشت همچنین یافته ها تفاوت معنی داری بین عامل کیفیت آموزشی از دیدگاه معلمان را نشان نداد ولی از دیدگاه مدیران تفاوت معنی داری بین عامل امکانات در مدارس وجود داشت. نتایج دیگر نشان داد تفاوت معنی داری بین عامل همکاری والدین دانش آموزان، وضعیت مالی مدارس، میزان نظارت مسئولین تربیت بدنی و وضعیت اجرای طرح های ملی مدارس ابتدایی دخترانه دولتی و غیردولتی وجود نداشت. بین میانگین سنی، سابقه تدریس تربیت بدنی و مدرک تحصیلی و تعداد کارت های مربیگری معلمان مدارس دولتی و غیردولتی اختلاف معناداری وجود داشت ولی بین میانگین تعداد کارت های داوری و سطح قهرمانی معلمان مدارس دولتی و غیردولتی اختلاف معناداری مشاهده نشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

امروزه دانش تربیت بدنی و علوم ورزشی ،در نظام آموزش و پرورش جهان جایگاهی بس مهم و پر اهمیت یافته است؛ زیرا آموزش و پرورش صحیح کودکان و نوجوانان به روش علمی صحیح بستگی دارد. از این رو لازم است تربیت بدنی و علوم ورزشی که جزو جدا ناشدنی نظام آموزشی و تربیتی دنیای کنونی است ،از ارزش ها و روش های صحیح برخوردار باشد تا بتواند نیازهای اساسی دانش آموزان را برآورده کند.

در آموزش و پرورش هدف رشد ابعاد گوناگون شخصیت کودکان و نوجوانان در همه جنبه های جسمانی، ذهنی، روانی، اجتماعی و معنوی است. در این مجموعه،ضرورت رشد جسمانی به عنوان بخشی از فرایند آموزش و پرورش مورد تاکید است زیرایک برنامه ی صحیح و جامع تربیت بدنی، می تواند همپای دیگر برنامه های آموزشی، در طول سال های تحصیلی دانش آموز و حتی در دوران بزرگسالی، بر سلامت جسم و روان او بیفزاید و از نارسایی های بسیار و اختلالات به موقع پیشگیری کند.این اثرات سازنده در بسیاری از موارد در دختران و پسران یکسان و مشترک است. همین اشتراک در ویژگی های تربیتی و آموزشی،قطع نظر از جنسیت، می تواند به موضوع تربیت بدنی و ورزش معنا و مفهوم خاصی بخشد (نبوی و زکایی 1384، 1).

پایه و شالوده هر کشور در مدارس و آموزشگاه های آن کشور ریخته می شود. زیرا آموزش و پرورش رکن و پایه نظام کلی آن جامعه است. با اهمیت بخشیدن کمی و کیفی به درس تربیت بدنی در دوره های مختلف تحصیلی که مهمترین سال های شکل گیری کودکان و نوجوانان است، نقش واقعی ورزش و مفهوم حقیقی آن در مدارس روشن می شود (رضاعی 3،1375).

تربیت بدنی و ورزش یکی از ضروریات جامعه است که بدون تردید نگرش و تفکر مناسب همراه با برنامه ­ریزی هدفمند و عملیاتی چشم انداز روشن می تواند سهم ارزشمندی در پیشبرد اهداف این نیاز اساسی بشر داشته باشد، جامعه هدف دانش آموزی که ظرفیت و پتانسیل ورزش پایه­ای می باشند باید در قالب یک برنامه منسجم آموزش های لازم رشته های مختلف ورزشی را با توجه به دوره سنی که قرار دارند طی کنند و در مسیر تحصیل علاوه بر دستاورد سلامت جسم و روان در ورزش قهرمانی نیز سهم خوبی دریافت کنند طرح­های ملی ورزشی که تکلیف کار معلم تربیت بدنی و دانش آموز را در دوره شش ساله ابتدایی مشخص کرده است یکی از اصولی ترین و کاربردی ترین برنامه ها در این راستاست، در هر صورت مطالبه دانش آموزان از مسئولین ایجاد یک بستر مناسب ورزشی است و این مهم با توجه به نقشه راهی که در سند تحول بنیادین تاکید شده مسیر رشد و تعالی را فراهم نموده است با توجه به این سند ارزشمند همه مسئولین خصوصا مدیران و معلمان تربیت بدنی در اجرای تربیت بدنی مدارس ابتدایی خصوصا در اجرای طرح های ملی نقش محوری دارند و باید همه موانع را از سر راه بردارند تا با کمک خداوند منان فرزندان ایران اسلامی را در مسیر رشد و شکوفا شدن قرار دهند (طرح های ورزشی ملی دوره تحصیلی ابتدایی 1،1391).

با توجه به اینکه روز به روز به تعداد مدارس غیردولتی ابتدایی افزوده می شود ،تا کنون پژوهش و مقایسه ای بین عوامل آموزش درس تربیت بدنی در مقطع ابتدایی در دو بخش دولتی و غیر دولتی صورت نگرفته است بنابراین ضرورت انجام چنین پژوهشی در سطح مدارس دولتی و غیردولتی می تواند بیانگر مسائل و عوامل بازدارنده در زمینه تدریس درس تربیت بدنی مقطع ابتدایی و اجرای طرح های ملی باشد. در تحقیق حاضر مقایسه عوامل آموزشی درس تربیت بدنی از نظر مدیران و معلمان ورزش مدارس ابتدایی دخترانه دولتی و غیردولتی شهر کرمان است. در این تحقیق امکانات ورزشی، وضعیت مالی، استفاده از وسایل کمک آموزشی ،کیفیت آموزشی معلمان،همکاری اولیای دانش آموزان در جهت ترویج تربیت بدنی، نظارت و کنترل مسئولین تربیت بدنی بر کار معلمان ورزش و وضعیت اجرای طرح های ملی و… در مدارس ابتدایی دخترانه دولتی و غیر دولتی از نظر مدیران و معلمان ورزش مورد بررسی قرار می گیرد.

محقق در نظر دارد با مطالعه و مقایسه عوامل آموزش درس تربیت بدنی، در یابد که درس تربیت بدنی در مدارس غیردولتی از اهمیت بیشتری برخوردار است یا دولتی؟

محقق به شناسایی مسائل تربیت بدنی ،از نظر وضعیت مالی و فضای آموزشی متناسب با سن، جنس و تعداد دانش آموزان پرداخته و مقایسه ای بین وسایل و تجهیزات ورزشی مدارس ابتدایی دولتی و غیردولتی به عمل آورده است و همچنین کیفیت وسایل و امکانات آموزشی و کمک آموزشی ورزشی، در این دو نوع آموزشگاه بررسی و مسائلی چون داشتن برنامه نظام دار جهت آموزش و اجرای طرح های ملی، استفاده از طرح درس مشخص، استفاده از شیوه های انگیزشی موثر در تدریس از جمله تدریس کمکی و روش های سمعی و بصری و فیلم های آموزشی را روشن نموده است ؛تا بدین وسیله مشخص کند که وضعیت عوامل آموزشی درس تربیت بدنی در مدارس ابتدایی دخترانه دولتی و غیر دولتی چگونه است.

2-1- بیان مسئله

هدف های تربیتی در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی، تربیت انسان هایی صدیق، امین، خلاق، تندرست، وظیفه شناس و با اخلاق است. از این رو باید فرصت و امکانات مناسب فراهم آید و کمک شود تا هر دانش آموزی بتواند مطابق ظرفیت واستعدادی که دارد در همه ابعاد وجودی خود (بعد جسمانی، روحی، ذهنی، اخلاقی، عاطفی و اجتماعی) به حد اعلای رشد و تعالی نایل شود. در این راستا آموزش و پرورش نقش اساسی را ایفا نموده و بایستی برنامه های آموزش تربیت بدنی توسط معلمان واجد شرایط آموزش داده و تحت کنترل و نظارت دقیق قرار گیرد. لازمه ی اثربخشی مثبت، داشتن برنامه ای مشخص و مدون به صورت همامنگ و سراسری واستفاده از روش های تدریس مناسب و…می باشد.بالا بردن آمادگی جسمانی و تندرستی و سلامت کودکان،هدف مسئولان مدرسه است.در ضمن می توان از آن به عنوان عاملی برای کمک به کودکان گوشه گیر و منزوی سود جست تا در آینده بتوانند در گروه های اجتماعی به فعالیت بپردازند (نبوی و زکایی 1384،4).

موفقیت و پیشرفت ،عامل اساسی تداوم زندگی است،بنابراین برنامه تربیت بدنی باید متضمن پیشرفت تدریجی و قدم به قدم دانش آموزان باشد، هر گاه درس تربیت بدنی در راستای کمک به رشد، پیشرفت و سلامت دانش آموزان قرار نگیرد جایگاه اصلی خود را از دست خواهد داد؛ حال این سوال پیش می آید که آیا در شرایط فعلی مدارس کشور در مقاطع مختلف تحصیلی توانسته است نقش واقعی و مهم خود را در تامین سلامت و رشد جسمی و روحی دانش اموزان ایفا نماید؟ ابعاد این نقش، در مدارس دخترانه ابتدایی دولتی و غیر دولتی در چه وضعیت قرار دارد؟

تحقیقات زیادی تاکنون در زمینه برنامه های تربیت بدنی مدارس صورت گرفته است از جمله:

کاشف و مجتهدی (1368)، سجادی (1368)، همت فر (1371)، کریمی و همتی نژاد (1369)، لطیفی (1372)، شایگان (1373)،تابش (1375)، دهقانی (1379)، سنجری وهمکاران (1383)، افضل­پور و همکاران (138 6)، مظفری وهمکاران (1388)، ضیاء الدینی دشتخاکی (1391) به بررسی وضعیت اجرایی درس تربیت بدنی در مدارس پرداخته اند.

جلیلی (1369)، سلطانی و هادیپور (1372)، گایینی و پازوکی (1372) به بررسی مشکلات موجود درس تربیت بدنی در مدارس پرداخته اند. مشابه این تحقیق توسط رضاعی و گلدانی مقدم (1375) تحت عنوان مقایسه عوامل آموزشی درس تربیت بدنی از دیدگاه مدیران و دبیران ورزش مدارس راهنمایی پسرانه دولتی و غیرانتفایی در استان مازندران و شهر تهران انجام شده است که بیشتر بر روی نظارت و کنترل مسئولین، فضاها و امکانات ورزشی در مدارس دولتی و غیردولتی تمرکز داشته است اما تحقیقی در زمینه مقایسه عوامل آموزشی در مقطع ابتدایی خصوصا در زمینه اجرای طرح های ملی در کرمان انجام نشده است. در این تحقیق محقق سعی دارد با دستیابی به مسائل تربیت بدنی از نظر تخصص معلمان، فضاها وامکانات و وسایل ورزشی (بویژه برای اجرای طرح های ملی) و داشتن برنامه و طرح درس برای آموزش و نظارت و کنترل مسئولین و مدیران بر کار معلم ها مشخص کند که وضعیت درس تربیت بدنی در مدارس دخترانه ابتدایی دولتی و غیردولتی در شهر کرمان چگونه است تا نتایج و اطلاعات بدست آمده رادر اختیار مسئولان مورد نظر قرار داده و با توجه به نظرات معلمان تربیت بدنی و مدیران مدارس در جهت تعیین خط مشی­های اصولی، برنامه ریزی های مناسب و قابل اجرا در سطح استان ار آن استفاده نمایند.

3-1- اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق

انسان ها به دلایل مختلف در فعالیت های گوناگون حرکتی شرکت میکنند که مهمترین آنها تامین نیازهای جسمانی است، عدم تامین این نیاز برای کودکان و دانش آموزان به منزله اختلال در رشد بدنی، عقلانی و روحی و عاطفی آنها تلقی شده است. برای تامین این نیاز می بایست فعالیت­های متنوع حرکتی را در برنامه آموزش و پرورش گنجانده و بر اجرای صحیح آن اصرار ورزید. برنامه ­های ورزشی دوران ابتدایی باید متنوع و متناسب با نیازها، خصوصیات، قدرت و طبیعت کودکان تدوین شود و حرکت­های پایه­ای و اصلی، حرکت هایی همراه با آهنگ موسیقی، شیرین کاری ها، بازی های گروهی، مسابقه­های ورزشی و ژیمناستیک را شامل شود. دوران ابتدایی، زمان انتخاب، رشد و تجربه اندوزی است و از این طریق   فعالیت­های مختلف و متنوع ورزشی برای دانش آموزان حاصل می شود. فعالیت های ورزشی باید متناسب با کارایی بدن و همراه با ایجاد مهارتهای لازم در دانش آموزان باشد، برای رسیدن به این منظور باید هم خود فعالیت با دقت برنامه ریزی شود و هم وقت کافی برای تمرین آن به دانش آموزان داده شود تا مهارت­ های لازم را کسب کنند (نبوی و زکایی 1384،4).

تربیت بدنی در مدارس موظف است با فراهم آوردن زمینه ای لازم و ایجاد محیط و فرصت مناسب،   دانش ­آموزان را در موقعیت های گروهی سالم قرار دهد و با پاسخگویی به نیازهای اساسی آنان برنامه ­هایی در جهت تقویت جسم ،همگام با اصول و مراحل رشد و هماهنگ با پرورش روح تامین نماید؛اما این مهم حاصل نخواهد شد مگر با هدف گذاری و برنامه ریزی صحیح و منطقی، مطابق با امکانات و شرایط موجود. بدون شک تربیت بدنی در مدارس در صورت تعیین خط مشی های صحیح و برخورداری از امکانات و تاسیسات مناسب و کافی همچنین نیروهای متخصص در پست های آموزشی می تواند نقش بسزایی در رشد و تکامل دانش آموزان داشته باشد. برنامه های کیفی تربیت بدنی و معلمان به دنبال تفهیم چرایی و چگونگی حرکت و پیامدهای فیزیولوژیکی و روانی و اجتماعی آن به کودک هستند. یکی از اهداف اولیه این برنامه­ها تکامل کامل مهارت های حرکتی و الگوهای حرکتی است که این مهارت ­ها و الگوها ذخایر حرکتی انسان را فراهم می آورند. تدوین برنامه کامل تربیت بدنی برای کودکان و نوجوانان ضرورت دارد. شرکت در این برنامه­ ها در خلال سال های رشد و شکل گیری خصوصیات، با احتمال زیاد عشق به فعالیت جسمانی در طول زندگی و برداشت صحیح از اهمیت تربیت بدنی را به کودک القا خواهد کرد. اگر تجربه در این مورد مثبت نباشد، کودک از تربیت بدنی و فعالیت جسمانی نفرت پیدا خواهد کرد و این احساس در بزرگسالی دوام خواهد داشت. به دلیل ارتباط نزدیک و دقیق بین فعالیت جسمانی و تربیت بدنی، فعالیت جسمانی می ­تواند بر روند زندگی کودک تاثیر قابل توجهی داشته باشد (دبوراآ.وست و چارلزآ.بوچر 2004،423).

بدین جهت انجام تحقیقات مختلف در زمینه های گوناگون می ­تواند راه حل مناسبی برای از میان برداشتن بسیاری از موانع و مشکلات ارائه دهد. نتایج به دست آمده از این تحقیق می ­تواند در اختیار عوامل زیر قرار گیرد:

1-مدیران: آشنایی مدیران با مولفه ها و عوامل آموزشی و پیگیری در جهت ارتقا آنها.

صفحه               عنوان

چكیده 1

مقدمه 2

فصل اول:کلیات

1-کلیات 5

1-1-طرح تحقیق 5

1-1-1- بیان مسئله 5

1-1-2- سؤالات پژوهش 7

1-1-3- فرضیات پژوهش 8

1-1-4- ضرورت و اهداف تحقیق 8

1-1-5- پیشینه ی پژوهش 9

1-1-6- روش پژوهش 10

1-1-7 جنبه نوآوری تحقیق 10

1-2- مفاهیم 10

1-2-1-شروط قصاص 10

1-2-2- قصاص 11

1-2-3- کافر 12

1-2-4-بلوغ 15

1-2-5- عاقل 16

1-2-6- مجنون 16

1-2-7-مهدورالدم 17

1-2-8-قتل عمد و ارکان آن 18

1-2-9- فلسفه قصاص 19

1-3- قصاص در اسلام 21

1-3-1- قصاص از دیدگاه آیات قرآن 21

1-3-2- قصاص از دیدگاه روایات 24

فصل دوم:شروط قصاص نفس از دیدگاه فقها

2-شرایط قصاص نفس از دیدگاه فقها 28

2-1- شرط اول: برابری قاتل و مقتول درآزادی و بردگی 29

2-1-1- قصاص مرد آزاد در برابر مرد آزاد و زن آزاد 29

2-1-2- قصاص زن آزاد در برابر زن آزاد و مرد آزاد: 36

2-1-3- تساوی زن و مرد در قصاص و دیه اعضاء تا ثلث 39

2-1-4- حکم قتل دو نفر آزاد توسط یک فرد آزاد 44

2-2- شرط دوم: تساوی در دین 46

2-2-1- عدم قصاص مسلمان در برابر کافر 46

2-2-2- قصاص مسلمان در صورت تعود به قتل کافر ذمی 47

2-2-3- قصاص فرد ذمی در برابر ذمی 51

2-2-4- قصاص فرد ذمی در برابر قتل مسلمان 52

2-2-5-مالکیت اموال ذمی در صورت قتل مسلمان: 54

2-2-6- قتل کافر به وسیله کافر دیگر و مسلمان شدن قاتل 57

2-2-7- قصاص حلال زاده در برابر قتل زنازاده 58

2-2-8-قصاص مرتد در برابر قتل ذمی 59

2-2-9- قصاص ذمی در برابر قتل مرتد 61

2-3-شرط سوم:انتفاءابوت بین قاتل و مقتول: 66

2-3-1-عدم قصاص پدر به جهت قتل فرزند: 66

2-3-2-شمول حکم بر جد پدری: 67

2-3-3-قصاص فرزند در صورت قتل پدر: 69

2-3-4-قصاص مادر در برابر قتل فرزند: 70

2-3-5-ادعای دو نفر در مورد کودکی 71

2-3-6-قتل زوجه توسط همسر خود 72

2-4-شرط چهارم:بالغ بودن قاتل و مقتول 74

2-4-1-جنایت شخص نابالغ: 74

2-4-2-قتل طفل نابالغ به وسیله فرد بالغ: 77

2-5-شرط پنجم:عاقل بودن قاتل و مقتول 81

2-5-1-عدم قصاص فرد مجنون در برابر عاقل یا مجنون: 81

2-5-2-کشتن کسی توسط فرد عاقل 82

2-5-3-کشتن دیوانه توسط فرد عاقل 83

2-5-4-اختلاف جانی و ولی دم مقتول بر سر بلوغ کودک و بهبودی مجنون 86

2-5-5-قصاص قاتل مست: 86

2-5-6-جنایت شخص خواب: 88

 

 

2-5-7-قصاص قاتل نابینا: 90

2-6-شرط ششم: محقون الدم بودن مقتول 93

2-6-1-قصاص قاتل زانی محصن یا لائط 94

2-6-2-قتل زوجه و اجنبی در حال زنا: 95

2-6-3-قتل در مقام دفاع: 96

فصل سوم:بررسی شرایط قصاص نفس از منظر امام خمینی (ره) و آیت الله خویی (ره)

3-بررسی شرایط قصاص نفس از منظر امام خمینی (ره) و آیت الله خویی (ره) 98

3-1-شرط اول: برابری قاتل و مقتول در آزادی و بردگی 98

3-1-1-قصاص مرد آزاد در برابر مرد آزاد و زن آزاد: 99

3-1-2- قصاص زن آزاد در برابر زن آزاد و مرد آزاد: 101

3-1-3- تساوی زن و مرد در قصاص و دیه اعضاء تا ثلث: 103

3-1-4-حکم کشتن دو نفر آزاد توسط یک نفر آزاد 106

3-2-شرط دوم: تساوی در دین 109

3-2-1-عدم قصاص مسلمان در برابر کافر 109

3-2-2- مجازات مسلمان در صورت قتل کافر: 110

3-2-3-قصاص مسلمان در صورت تعود به قتل کافر ذمی 111

3-2-4-قصاص فرد ذمی در برابر فرد ذمی 114

3-2-5-قصاص فرد ذمی در برابر قتل مسلمان 115

3-2-6-مالکیت اموال ذمی در صورت قتل مسلمان 117

3-2-7-قتل کافر به وسیله کافر دیگر و مسلمان شدن قاتل 119

3-2-8-قصاص حلال زاده در برابر قتل زنا زاده 120

3-3-شرط سوم:انتفاءابوت بین قاتل و مقتول 133

3-3-1-عدم قصاص پدر به جهت قتل فرزند 133

3-3-2-مجازات پدر قاتل 134

3-3-3-شمول حکم بر جد پدری 135

3-3-4-قصاص مادر در برابر قتل فرزند: 136

3-3-5-ادعای دو نفر در مورد فرزندی یک کودک 137

3-3-6- قتل زوجه توسط همسر خود 141

3-3-7-قتل پدر و مادر توسط دو فرزند 142

3-4-شرط چهارم:بالغ بودن قاتل و مقتول 144

3-4-1-جنایت شخص نابالغ: 144

3-4-2-قتل طفل نابالغ به وسیله فرد بالغ 148

3-5-شرط پنجم:عاقل بودن قاتل ومقتول 151

3-5-1-عدم قصاص فرد مجنون دربرابرعاقل یا مجنون: 151

3-5-2-کشتن کسی توسط فردعاقل و دیوانه شدن فرد عاقل 152

3-5-3-کشتن دیوانه توسط فرد عاقل 153

3-5-4-اختلاف جانی و ولی دم مقتول بر سر بلوغ کودک و بهبودی مجنون 156

3-5-5-قصاص قاتل مست 158

3-5-6-جنایت شخص خواب: 160

3-5-7-قصاص قاتل نابینا: 162

3-6-شرط ششم:محقون الدم بودن مقتول 164

3-6-1-قتل زوجه و اجنبی در حال زنا: 167

3-6-2-قتل در مقام دفاع: 169

3-6-3-قتل ساب النبی: 169

3-7-بحث و نتیجه ‌گیری: 170

3-8-پیشنهادها 174

منابع و مأخذ 175

 چكیده

     در شریعت اسلام،مطابق آیات قرآنی و روایات مسلم اسلامی، کیفر قتل عمد در شرایطی در وهلةاول قصاص است هر چند قابل تبدیل به دیه و قابل گذشت نیز می‌باشد،قصاص کیفر قتل عمد و جراحت عمدی است،اسلام قصاص را قانونگذاری کرده است و آن را به حدود و شرایطی مقید ساخته تاعدالت بر پا شود و از تجاوز و هرج و مرج،در کشتار جلوگیری به عمل آید و جنبة حق‌الناسی و شخصی بودن آن بر جنبة الهی و عمومی بودنش غلبه دارد و هر قتل عمدی موجب قصاص نمی‌شود و فقهاءاسلام برای تحقق واستیفاء قصاص شروطی را ذکر کردند.دراین پژوهش دیدگاه‌های فقهی دو فقیه بزرگ شیعه،امام خمینی (ره)وآیت‌الله خویی(ره)در رابطه با شروط قصاص نفس موردمطالعة تطبیقی قرار گرفته است.نویسنده شروط قصاص نفس رادر شش محوراز دیدگاه این دو فقیه بزرگ مورد مقایسه و ارزیابی قرار داده است که عبارتنداز:1-تساوی در آزادی و بردگی 2-تساوی در دین 3-نداشتن رابطة ابوت 4-بالغ بودن قاتل و مقتول 5-عاقل بودن قاتل و مقتول 6-محقون الدم بودن مقتول.که نخست دیدگاه‌های فقهابیان شده است و سپس ادله‌ای که برای این نظریات وجود داشته است،مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.و هدف ازاین پژوهش بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های دو دیدگاه بوده است.مهمترین یافته‌های این پژوهش عبارتنداز:1-بنابر نظر مشهور فقهازن و مرد در قصاص و دیه اعضاء تا ثلث مساوی هستند به ثلث که رسید دیه زن نصف دیه مرداست ولی عده‌ای از فقهاء تجاوزاز ثلث را شرط می‌دانند.2-کسی که به جهت زنا و غیر آن محکوم به قصاص شده است و کسی غیر از امام او را بکشد در ثبوت قصاص و دیه بر چنین شخصی نیز بین فقهااختلاف نظر وجوددارد.3-در مورد مجازات‌ انسان مست و همچنین در مورد قاتل نابیناوجنایت شخص خواب بین فقهاءاختلاف ‌نظر است.4-در قصاص کردن مردی که زوجة خود رابه قتل می‌رساند و همچنین در قصاص قاتل بالغی که صغیری رابه قتل می‌رساند بین فقها اختلاف نظر است.5-در خصوص قصاص قاتل زانی محصن یا لائط نیز بین فقها اختلاف ‌نظر است.

کلید واژه‌:شروط قصاص،قصاص،کافر،بالغ،عاقل،محقون‌الدم.

  مقدمه  

از دیدگاه قرآن کریم اولین جرمی که در زمین واقع شده قتل نفس است که برخاسته از خوی تجاوز گری انسان است. نظر به اینکه از آغاز حیات بشری، قتل و ضرب و جرح به عنوان یک تهدید جدی برای جوامع بشری به شمار می رفته لذا جامعه و ادیان الهی، در صدد تبیین نحوه دفاع در مواجهه با اینگونه مسائل بودند.چرا که دفاع و به عبارتی مقابله به مثل، در صورت عدم تعیین چهارچوب معین منجر به کشمکش و نزاع در میان مردم می گردد.دین مبین اسلام به عنوان کاملترین ادیان الهی با نگاه عمیق و دقیق به این مطلب پرداخته و بیان داشته است « و جَزاءُ سَِیّئة سَیَّئة مِثلُهَا » و انتقام آن بدی به مانندآن است.هر چند قصاص بدون در نظر گرفتن خصوصیات و تفاوتهای فردی قبیله ای و گروهی اجرا می شود و تفاوتهای قاتل و مقتول نیز در مسائلی مانند علم و فضیلت، فقروغنا،صحّت و سُقم،قوّت و ضعف،کبر و صغر مانع اجرای قصاص نمی شود.در عین حال، برای اجرای مجازات قصاص شرایطی مقرر شده است که بدون آن ها علی رغم تحقق قتل عمد این مجازات اعمال نخواهد شد.شرایط لازم برای قصاص گاهی با عنوان منفی موانع قصاص ممکن است طرح گردد،لکن در نهایت نتیجه یکی است و آن اینکه این شرایط که هر کدام دارای مبنا و فلسفة مخصوص به خود است،دایره قصاص را محدود نموده و در واقع بدون اینکه تأثیری در وصف مجرمانه عمل داشته باشند،تنها ازاجرای مجازات جلوگیری می کنند،بر خلاف اموری که اصولاً وصف مجرمانه عمل رااز بین می برند و موجب می شوند که عمل جرم محسوب نگردد،مانند قتل نفس عمدی در مقام دفاع یا به امر آمر قانونی در مقام اجرای قانون اهم و امثال آن.

شرایطی که باعث می شود قاتل محکوم به قصاص شود عبارتند از:

 1-تساوی در موقعیت اجتماعی:یعنی قاتل و مقتول بایداز نظر طبقه اجتماعی هر دو آزاد یا هر دو برده باشند.

 2-تساوی در جنسیت:یعنی اگر مقتول زن است، قاتل  مرد را در قبال  او نمی توان قصاص کرد. مگر این که اولیای مقتول، نصف دیه کامل را به قاتل بپرداز ند که در آن صورت می تواننداو را قصاص کنند.بنابراین تساوی در جنسیت شرط اجرای قصاص است.

3-تساوی در دین: به این معنا که هیچ مسلمانی را در قبال کشتن غیر مسلمان اعم از ذمّی، مستأمن و حربی قصاص نمی کنند،ولی غیر مسلمان در قبال کشتن مسلمان قصاص می شود.و نیز اگر غیر مسلمانی مرتکب قتل غیر مسلمان دیگری بشود او نیز قصاص خواهد شد،اگر چه قاتل و مقتول پیرو یک دین نباشد.

4-انتفاء رابطه پدری و فرزندی: یعنی اگر پدری فرزند خود را بکشد قصاص نمی شود فقط ملزم به پرداخت دیه به اولیای دیگر فرزند می باشد،مگر این که از طرف آنها مورد عفو قرار بگیرد و علاوه بر دیه تعزیر نیز می شود که این حکم مورد اتفاق فقهای امامیه است.

5-قاتل باید عاقل و بالغ باشد:بنابراین اگر مجنون مرتکب قتل عمد شود عاقله او مسئول پرداخت دیه هستند و این مسئله مورد اتفاق همة فقها می باشد. و همچنین قاتل باید بالغ باشد بنابراین اگر غیر بالغ مرتکب قتل عمد شود، قصاص نخواهد شد و این مسئله مورد اتفاق همة فقها می باشد.