چکیده……………………………… 10

مقدمه……………………………… 12

بیان مسئله……………………………… 13

اهمیت و ضرورت……………………………….. 17

اهداف تحقیق……………………………… 18

فرضیه های تحقیق……………………………… 19

محدودیت های تحقیق………………………………. 20

تعریف مفهومی متغیرها……………………………… 21

مقدمه……………………………… 23

کیفیت زندگی………………………………. 23

تعاریف کیفیت زندگی………………………………. 23

کیفیت زندگی به عنوان مفهومی نسبی………………………………. 27

هویت و کیفیت زندگی………………………………. 28

کیفیت زندگی کاری………………………………. 28

تاریخچه کیفیت زندگی کاری………………………………. 28

تعاریف کیفیت زندگی………………………………. 31

فضای مفهومی کیفیت زندگی………………………………. 34

ماهیت هوش……………………………….. 38

انواع هوش……………………………….. 39

هیجان و اجزاء آن………………………………. 40

مدل های هوش هیجانی………………………………. 42

مدل های هوش هیجانی………………………………. 46

مدل بار-آن………………………………. 49

مدل دانیل گلمن………………………………. 50

هوش هیجانی………………………………. 51

درآمدی بر هوش هیجانی………………………………. 51

تاریخچه کیفیت زندگی………………………………. 54

عوامل موثر بر کیفیت زندگی………………………………. 56

ویژگی های کیفیت زندگی………………………………. 57

کیفیت زندگی به عنوان مفهومی نسبی………………………………. 59

تحقیقات داخلی………………………………. 60

تحقیقات خارجی………………………………. 78

خلاصه نتایج تحقیقات……………………………….. 85

فصل سوم……………………………… 86

روش شناسی………………………………. 86

مقدمه……………………………… 87

روش و طرح کلی تحقیق……………………………… 87

جامعه آماری و روش نمونه گیری………………………………. 87

تعاریف عملیاتی متغیرها……………………………… 88

ابزارهای اندازه گیری……………………………… 88

روش تجزیه و تحلیل………………………………. 91

فصل چهارم……………………………… 92

یافته های تحقیق………………………………. 92

توصیف ویژگیهای فردی آزمودنیها……………………………… 93

– تحلیل استنباطی داده ها……………………………… 98

فصل پنجم………………………………. 103

بحث و نتیجه گیری………………………………. 103

مقدمه……………………………… 104

خلاصه تحقیق………………………………. 104

یافته های توصیفی………………………………. 104

یافته های استنباطی داده ها……………………………… 105

بحث و نتیجه گیری………………………………. 105

پیشنهادات برخاسته از تحقیق………………………………. 108

پیشنهاد برای تحقیقات آتی………………………………. 109

منابع و ماخذ………………………………. 110

چکیده:

هدف کلی پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین هوش هیجانی کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال بود. بدین منظور، براساس جدول مورگان نمونه آماری شامل 192 دانشجو به روش تصادفی ساده انتخاب شد.

جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال تحصیلی 93-92 تشکیل داد.

در پژوهش حاضر از پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ[1] و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت- فرم کوتاه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده ابتدا در سطح توصیفی با بهره گرفتن از شاخص های آماری به توصیف و تلخیص ویژگی های جمعیت شناختی افراد

 نمونه در تحقیق پرداخته شد، سپس در سطح استنباطی برای پیدا کردن رابطه بین متغیرهای تحقیق از آزمون ضریب همبستگی پیرسون ضریب رگرسیون استفاده شده است.

در این تحقیق با توجه به فرضیه ­ها و اهداف تعیین شده از طریق روش همبستگی و رگرسیون داده ­ها مورد    تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نتایج نشان داد

بین ابعاد سلامت جسمانی(فیزیکی)، روان شناختی، بعد روابط اجتماعی، بعد محیط و وضعیت زندگی با کیفیت زندگی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال (r=0.758 ، 001/0p=) رابطه معنی داری وجود دارد.

فصل اول: مقدمه

مقدمه:

دیدگاه افراد به زندگی تغییرات زیادی پیدا كرده است و برای ارتقای جنبه­ های مختلف كیفیت زندگی[1] تلاش فراوانی می­كنند (نائینیان و همکاران، 1384). باتوجه به متنوع و متغیر بودن مفهوم كیفیت زندگی از دیدگاه فرد و گروه­های مختلف اجتماعی، در مورد تعریف و الگوی آن توافق كلی وجود ندارد. برای مثال براساس تعریف گروه كیفیت زندگی سازمانی بهداشت جهانی[2]، كیفیت زندگی ابعاد سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی، و حتی ارتباط با محیط زیست را دربرمی­گیرد (نیوا و تیلور[3]، 1999). كیفیت زندگی، رابطة نزدیک و تنگاتنگی با مفهوم زندگی خوب دارد چون برخی از نشانگرهای اصلی زندگی خوب نیز (تندرستی و بهداشت روانی) مشابه كیفیت زندگی است و زندگی خوب بدون سلامت جسمانی و روانی معنایی ندارد (رمضانی نژاد، 1386). به همین دلیل چندین نشانگر كیفیت زندگی به ویژگی های شغلی، روابط شغلی، رضایت شغلی و رفتار تفریحی و گذران اوقات فراغت اختصاص یافته است (سازمان جهانی بهداشت، 1995). امروزه كیفیت زندگی مورد توجه سازمآن های رفاهی و اجتماعی، محققان علوم اجتماعی، بهداشت، روان شناسی، پزشكی و تربیت بدنی قرار گرفته است (نیوا و تیلور، 1999).

به اعتقاد بار-آن هوش هیجانی مجموعه‌ای از توانایی ها و قابلیت ها و مهارت‌هایی است که فرد را برای سازگاری موثر با محیط و کسب موفقیت در زندگی تجهیز می‌کند و صفت هیجانی دراین نوع هوش رکن اساسی ­است که آن را از هوش شناختی متمایز می‌کند (ترابی،1382). بنابراین هوش هیجانی فاکتوری مهم است که مربیان و ورزشکاران باید همزمان با کسب مهارت‌ها و توانایی های لازم برای موفقیت در زمینه ورزشی مورد نظر، این مهارت را نیز آموزش و پرورش دهند.

امروزه با توجه به افزایش شاخص طول عمر و امید به زندگی، مسئلة مهم­تری با عنوان چگونگی گذراندن عمر و به عبارتی كیفیت زندگی[4] مطرح شده، كه پرداختن به این موضوع ذهن صاحب نظران و محققان در امور ورزش و تربیت بدنی را به خود جلب كرده است (احمدی و همکاران، 1383). كیفیت زندگی مفهومی فراگیر است كه سلامت جسمانی، رشد شخصی، حالات روانشناختی، میزان استقلال، روابط اجتماعی و ارتباط با محیط را در بر می­گیرد و بر ادراك فرد از این ابعاد نیز مبتنی است. در واقع، كیفیت زندگی در برگیرندة ابعاد عینی و ذهنی است كه در تعامل با یكدیگر قرار دارند (عیدی، 1386).

 بیان مسئله:

توانمندی ها و شایستگی های اجتماعی و هیجانی از عوامل تعیین کننده و تاثیرگذار بر کیفیت روابط اجتماعی و موفقیت در حوزه های گوناگون زندگی و حرفه ای به شمار می روند (می یر و کاراسو، 2001). کنترل هیجانات در افراد علی الخصوص ورزشکاران و مربیان ورزشی بسیار مهم است و در این بین در میادین ورزشی هوش هیجانی کمک بسیاری به موفقیت مربیان و ورزشکاران در میادین ورزشی می کند. شناخت هوش هیجانی به مربیان ورزش در انتخاب بازیکنان و واگذاری مسئولیت های مختلف و درك رفتار و چگونگی برخورد با آن ها کمک می کند (داگلاس، ویگاند، 2007).

كیفیت زندگی، رابطة نزدیک و تنگاتنگی با مفهوم زندگی خوب دارد چون برخی از نشانگرهای اصلی زندگی خوب نیز (تندرستی و بهداشت روانی) مشابه كیفیت زندگی است و زندگی خوب بدون سلامت جسمانی و روانی معنایی ندارد (رمضانی نژاد، 1386). به همین دلیل چندین نشانگر كیفیت زندگی به ویژگی های شغلی، روابط شغلی، رضایت شغلی و رفتار تفریحی و گذران اوقات فراغت اختصاص یافته است (سازمان جهانی بهداشت، 1995). امروزه كیفیت زندگی مورد توجه سازمان­های رفاهی و اجتماعی، محققان علوم اجتماعی، بهداشت، روان شناسی، پزشكی و تربیت بدنی قرار گرفته است (نیوا و تیلور، 1999).

پژوهش های صورت گرفته در زمینه مقایسه هوش هیجانی با بهره هوشی، توانائی های هوش هیجانی را که شامل ادراك هیجانی، تنظیم هیجانی، شناخت هیجانی و آسان سازی (تسهیل) هیجانی هستند را پیش بینی کننده بهتری برای موفقیت و سازگاری معرفی کرده اند (بشارت، 1348). هوش هیجانی شامل توانایی ما در ایجاد مهارت های کافی در بوجود آوردن روابط سالم با دیگران و حس مسئولیت پذیری در مقابل وظایف می باشد (گلمن، 1998). با بهبود این مهارت تسلط فرد بر امور بیشتر می شود، احساس تسلط بر اوضاع این باور را در ورزشکار بوجود می آورد که تلاش های وی بر موفقیت تاثیر خواهد گذاشت و وی می تواند مسیر رویدادها را تغییر دهد و نتیجه مسابقه را تعیین کند (کج باف نژاد، 1390). بنابراین درك هیجانات برای دست یافتن به اهداف موفقیت آمیز (برادبری و همکاران، به نقل از گنج،1384) و روح تیمی و محیط ورزشی پربازده بسیار مهم است (لین و همکاران، 2009،). یکی از موضوعات مهم روان‌شناسی که در سالهای اخیر مورد بحث جدی قرار‌گرفته، هوش هیجانی است. هوش هیجانی شامل توانایی‌هایی مانند حفظ انگیزش شخص و استقامت در مقابل مشکلات، حفظ خونسردی و کنترل تکانش‌های خود در شرایط بحرانی بوده، کامیابی را به تاخیر انداخته و با دیگران همدلی نموده و امیدوار باشد (ساسانی 1390). هوش هیجانی به تنهایی بزرگترین عامل برای پیش‌بینی عملکرد فرد و مؤثرترین محرک برای رهبری و موفقیت معرفی شده است. اعتماد به نفس، آرمیدگی، نیروبخشیو تمرکزکه از مؤلفه‌های هوش هیجانی هستند ارتباط معنا داری یا سبک‌های رهبری و شخصیت یک رهبر در هدایت و کنترل تیم و کارکنان خود دارد که این ارتباط می‌تواند دارای همبستگی مثبت و بالایی باشد.

عبدلی(1384) می‌گوید فرد بلافاصله بعد از مشاهده نتیجه عملکرد خود یک یا چند پاسخ هیجانیخودکار را تجربه می‌کند. به طوری که نتیجه تحلیل شناختی از عملکرد و واکنش‌های عاطفی نسبت به آن، رفتار آینده وی را تعیین می‌کند . بارلینگو همکاران(2000)، در پژوهشی دریافتند که هوش هیجانی با رهبری تحول ‌آفرین مربیان رابطه دارد . گاردنر و استوک با آزمایش ارتباط بین هوش هیجانی و سبک رهبری در 110 نفر از مربیان رده بالا، نشان دادند که بین تمامی مولفه‌های هوش هیجانی و سبک رهبری رابطه‌ی منفی وجود ندارد. لینی و همکاران(2010) به اهمیت هوش هیجانی برای موفقیت در ورزش اشاره کرده است و در تحقیق به بررسی ارتباط هوش هیجانی و شرایط و موقعیت هیجانی گوناگون با احساسات و عملکرد مطلوب و نامطلوب پرداختند.

و یا در تعریف دیگری هوش هیجانی نوع دیگری از هوش است که مشتمل برشناخت احساسات خویشتن و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیم های مناسب در زندگی ، توانایی اداره مطلوب خلق وخو و وضع روانی و کنترل تکانش ها و فرسودگی است (گلمن، 1995). درسال 1990 پیترسالوی و مایر[14] کنترل احساسات و عواطف خود و دیگران و توانایی تمایز قائل شدن بین آنها و استفاده از این اطلاعات به عنوان راهنمایی برای فکر و عمل فرد به کار بردند (چرنیس، 2000). این محققان اشاره داشتند که هوش هیجانی این امکان را برای افراد فراهم می کند که به طور خلاقانه، بیندیشیندم و از عواطف و احساسات خود در حل مسائل و مشکلات استفاده کنند. و چهار ویژگی تشخیص عواطف، استفاده موثر از عواطف، فهم و درك عواطف و تنظیم و کنترل عواطف را برای آن در نظر گرفتند (یراستد، 1999؛ چرنیس، 2000؛ پونگ تنگ فات، 2002). در الگوی مورد نظر بارون[15](2000)، هوش هیجانی به عنوان مجموعه ای از مهارت ها، صلاحیت ها و توانایی های غیر شناختی در نظر گرفته می شود. الگوی وی شامل پنج گروه از توانایی ها است که شامل توانایی درون فردی، توانایی بین فردی، مدیریت استرس، سازش یافتگی، خلق عمومی است. دانیل گلمن[16] در سال 1998 در كتاب خود تحت عنوان كاركرد هوش هیجانی آن را اینگونه تعریف می كند: هوش هیجانی توانایی درك و فهم هیجان ها و عواطف است به منظور تعمیم آن به عنوان حامی اندیشه، شناخت هیجان ها و دانش هیجانی تا بتوانیم آنها را نظم داده تا موجبات رشد عقلی، عاطفی و هیجانی فراهم گردد. اولین نظریه، آن را نوعی توانایی ذهنی مثل بهره هوشی معرفی نمود(جان کی شی،2007). دیدگاه دوم هوش هیجانی را مجموعه ای از قابلیت ها و مهارت های متشکل از حالات رفتاری و ادراکات فردی مرتبط با توانایی فرد برای شناخت، پردازش و به کارگیری اطلاعات هیجانی دانست که وابسته به قلمرو شخصیت هستند (پتریدسا، 2004 ). اما مسئلة مهم تری با عنوان چگونه گذراندن عمر و به عبارتی كیفیت زندگی مطرح شده، كه پرداختن به این موضوع ذهن صاحب نظران و محققان در امور ورزش و تربیت بدنی را به خود جلب كرده است (احمدی و همکاران، 1383). بازخوانی مفاهیم متعدد كیفیت زندگی به ارائة تعریفی از سوی گروه كیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت منجر شده است. این تعریف برای درك فرد از موقعیت خود در بافتی از نظام های فرهنگی و ارزشی و در زمینة هدف ها، انتظارات و استانداردها و علاقه مندی آن­ها ارائه شده است. در این نگاه كیفیت زندگی مفهومی فراگیر است كه سلامت جسمانی، رشد شخصی، حالات روانشناختی، میزان استقلال، روابط اجتماعی و ارتباط با محیط را در بر می گیرد و بر ادراك فرد از این ابعاد نیز مبتنی است. در واقع، كیفیت زندگی دربرگیرندة ابعاد عینی و ذهنی است كه در تعامل با یكدیگر قرار دارند. از سوی دیگر، باید توجه داشت كه كیفیت زندگی مفهومی پویاست، چون ممكن است ارزش ها، نیازها و نگرش­های فردی و اجتماعی طی زمان در واكنش به رویدادها و تجارب زندگی دگرگون شوند. همچنین هر بعد از كیفیت زندگی می تواند آثار چشمگیری بر دیگر ابعاد زندگی بگذارد (نیوا، 1992). به بیانی دیگر، كیفیت زندگی بیانگر تاثیرات عملكردی عدم سلامتی و برایندهای آن بر درك فرد از جنبه های جسمانی، روانشناختی و اجتماعی زندگی فردی است (عیدی، 1386). پژوهش های اندکی در زمینه رابطۀ هوش هیجانی و کیفیت زندگی در ایران انجام گرفته (حسنیان، 1390؛ رجبی، 1390؛ احمد نژاد، 1391؛ نریمانی، 1390؛ 2008) که در اکثر این تحقیقات رابطه مثبت و معناداری بین هوش هیجانی و کیفیت زندگی وجود دارد، بنابراین باتوجه به اینکه تمام پژوهش های انجام گرفته بر روی جامعه آماری غیرورزشی محدود شده و نشان می دهند که هوش هیجانی با کیفیت زندگی رابطۀ معنادار دارند بنابراین این پژوهش نیز درصدد یافت پاسخ به این پرسش می باشد که آیا بین هوش هیجانی و کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال رابطۀ معنادار وجود دارد؟

[1] Quality of life

[2] World Health Organization Quality of Life

[3] Newa C, and Taylor

[4]Quality of life

[5] Emotional Intelligence

[6] Confidence

[7] Relaxation

[8] Refreshment

[9] Centralization

[10] Emotional response

[11] Barling

[12] Gardner

[13] Staugh

1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………2

1-2- بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………….3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………..5

1-4- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………..7

1-4-1- هدف كلی تحقیق…………………………………………………………………………………………7

1-4-2- اهداف اختصاصی تحقیق……………………………………………………………………………..7

1-5- فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………………………………………………………7

1-6- محدودیت‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………8

1-6-1- محدودیت‌های تحت كنترل………………………………………………………………………….8

1-6-2- محدودیت های خارج از كنترل…………………………………………………………………….8

1-7- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات…………………………………………………………………………………….8

فصل دوم (مبانی نظری و مرور پیشینه)…………………………………………………………………….11

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..11

2-2- مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………….11

2-2- 1- ابهام نقش…………………………………………………………………………………………………11

2-2-2- مفهوم ابهام نقش در سازمان و ارتباط آن با پرخاشگری……………………………….14

2-2-3- مفهوم ابهام نقش در ورزش……………………………………………………………………….17

2-2-4- ابعاد ابهام نقش………………………………………………………………………………………..18

2-2-5- رابطه‌ی ابهام نقش با عملكرد ورزشی…………………………………………………………20

2-2-6- پرخاشگری………………………………………………………………………………………………21

2-2-7- نظریه‌های پرخاشگری………………………………………………………………………………24

2-2-8- رابطه‌ی پرخاشگری با عملکرد ورزشی………………………………………………………27

2-3- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………..28

2-3-1- تحقیقات مربوط به ابهام نقش……………………………………………………………………28

2-3-2- تحقیقات مربوط به پرخاشگری…………………………………………………………………35

2-4- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری ادبیات تحقیق…………………………………………………………………..37

فصل سوم (روش‌شناسی تحقیق) …………………………………………………………………………..39

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………40

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….40

3-3- جامعه‌‌ی آماری………………………………………………………………………………………………………40

3-4- نمونه آماری و روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………………….40

3-5-متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………41

3-5-1- متغیر پیش‌بین………………………………………………………………………………………….41

3-5-2- متغیر ملاك……………………………………………………………………………………………..41

3-6- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………..41

3-7- ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………….42

3-7-1- پرسشنامه ویژگی‌های فردی بازیکنان………………………………………………………..42

3-7-2- مقیاس ادراک نقش………………………………………………………………………………….42

3-7-3- چك‌لیست پرخاشگری……………………………………………………………………………42

3-8- روایی ابزار تحقیق………………………………………………………………………………………………..43

3-9- پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………….43

3-10- نحوه‌ی گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………….44

3-11- روش‌های آماری……………………………………………………………………………………………………45

فصل چهارم (یافته‌ها)……………………………………………………………………………………………46

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..47

4-2- بررسی توصیفی یافته‌های تحیق…………………………………………………………………………47

4-2-1- سن و تجربه بازی…………………………………………………………………………………….47

4-2-2- پست بازیکنان……………………………………………………………………………………….48

4-2-3- میزان پرخاشگری بازیکنان در پست‌های مختلف……………………………………..48

4-2-4- میزان پرخاشگری بازیكنان در بازی‌های میزبان و میهمان………………………….49

4-2-5- آمار توصیفی مقیاس ادراك نقش…………………………………………………………….49

4-3- بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها………………………………………………………………………50

4-4- آزمون فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………………………………………..51

4-4-1- فرضیه اول…………………………………………………………………………………………..51

4-4-2- فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………52

4-4-3- فرضیه سوم……………………………………………………………………………………….53

4-4-4- فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………..54

فصل پنجم (بحث و نتیجه‌گیری)…………………………………………………………………………..55

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………56

5-2- خلاصه‌ی پژهش……………………………………………………………………………………………….56

 

 

5-3- بحث و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………..57

5-3-1- ابهام نقش و میزان پرخاشگری……………………………………………………………57

5-3-2- پیش‌بینی پرخاشگری از طریق ابهام نقش…………………………………………..58

5-3-3- تفاوت ابهام نقش بازیكنان باتجربه و كم‌تجربه…………………………………….59

5-3-4- تفاوت پرخاشگری بازیكنان باتجربه و كم‌تجربه…………………………………..62

5-4- نتیجه‌گیری نهایی……………………………………………………………………………………………63

5-5- پیشنهادهای برگرفته از تحقیق……………………………………………………………………….64

5-6- پیشنهادات برای تحقیقات آینده……………………………………………………………………..65

منابع…………………………………………………………………………………………………………………66

منابع داخلی………………………………………………………………………………………………………………. 67

منابع خارجی……………………………………………………………………………………………………………… 69

پیوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………..73

پیوست 1.: پرسشنامه اطلاعات و ویژگی‌های فردی بازیکنان………………………………………..74

پیوست 2 : مقیاس ادراک نقش بیوکامپ و همکاران…………………………………………………….75

پیوست3: چک‌لیست ثبت پرخاشگری بازیکنان فوتبال……………………………………………..78

پیوست 4: خطاها و رفتارهای ناشایست……………………………………………………………………..79

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین ابهام نقش و میزان پرخاشگری در بازیكنان فوتبال لیگ برتر ایران انجام شد. با بهره گرفتن از تحقیق توصیفی-همبستگی سه تیم (72 بازیكن)، از تیم‌های حاضر در لیگ برتر فوتبال، فصل 92-93 به صورت در دسترس، که حاضر به همکاری با محقق بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابهام نقش بازیكنان با بهره گرفتن از مقیاس ادراك نقش بیوكامپ و همكاران اندازه‌گیری شد. برای ثبت میزان پرخاشگری بازیكنان، فیلم بازی‌های تیم‌های انتخاب شده، در نیم‌فصل اول مشاهده و پرخاشگری آنها در چك‌لیستی محقق‌ساخته با الگو گرفتن از چك‌لیست پرخاشگری رابرتس و همكاران ثبت شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی استفاده شد. به طور كلی یافته‌ها نشان دادند بین ابهام نقش (ادراک نقش) هجومی و میزان پرخاشگری بازیکنان فوتبال ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که ابعاد ابهام نقش (ادراک نقش) هجومی دارای توان پیش‌بین معناداری برای پرخاشگری بازیکنان فوتبال است. در مجموع می‌توان نتیجه گرفت هر چه بازیکنان ادراک نقششان بیشتر باشد و از مسئولیت‌ها، جایگاه و نقش خود در تیم به خوبی آگاه باشند، میزان رفتارهای پرخاشگرانه‌ی آنها به همان نسبت کاهش خواهد یافت.

فصل اول: مقدمه و کلیات

1-1- مقدمه

ورزش به عنوان یک پدیده اجتماعی، در جوامع مدرن امروز جایگاه خاصی در مطالعات اندیشمندان علوم مختلف پیدا کرده است. ابعاد گوناگون این پدیده، آن را از یک امر رقابت‌انگیز صرف خارج ساخته و دامنه آن را به اغلب موضوعات اجتماعی مرتبط کرده است. در میان رشته‌های مختلف ورزشی، رشته فوتبال به لحاظ برخورداری از جذابیت‌ها و هیجانات زیاد توجه آحاد افکار عمومی جوامع را به خود معطوف ساخته و جنبه‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی مترتب بر فوتبال، آن را به عنوان یک صنعت مطرح کرده است (حاج‌بیگی، 1385).

امروزه استفاده از علم روانشناسی در ورزش توسط تیم‌ها یک ضرورت به ‌شمار می‌رود. در واقع مربی برای انتخاب یک بازیکن جوان همان‌گونه که به توان و شرایط فیزیکی، تجربی و غیره می‌نگرد، به همان نسبت نیز می‌بایست به آمادگی ذهنی و روانی وی توجه کند. اطمینان از آمادگی ذهنی بازیکنان در تمرین و مسابقات و استفاده از حداکثر توان روانی آنان همانند توان جسمانی و توان تاکتیکی برای مربیان و تیم از اهمیت بالایی برخوردار است (حجت‌پور، 1390). بدون شک موفقیت و پیروزی در ورزش قهرمانی امروز، خواهان انتظارات بالاتری از آنچه پیش‌تر وجود داشته است، می‌باشد. لذا رفع این توقعات و نیازهای خاص، متخصصان ورزشی را بر آن داشته تا بیشتر به جنبه‌های وجودی ورزشکاران توجه کرده و در جهت ارتقاء و افزایش مهارت‌های آنها كوشش نمایند (سلحشوری، 1390).

فوتبال نیز همانند سایر رشته‌های ورزشی به سطح بالایی از تمرکز، توجه، دقت، آمادگی روانی و غیره نیازمند است. یک مسابقه فوتبال 90 دقیقه است، ولی ذهن بازیکنان و مربیان را گاهی چندین هزار دقیقه به خود مشغول نگه داشته و سایر فعالیت‌ها و حوزه‌های زندگی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و شکست یا پیروزی، تصمیمات و اشتباهات داوری، اخراج، حذف تیمی، از دست دادن پنالتی، سقوط به دسته پایین‌تر و غیره می‌تواند روزها و حتی هفته‌ها و بلکه سال‌های سال فکر، ذهن و روان بازیكنان را به خود مشغول سازد و اینجاست که نقش سازنده روانشناسی در فوتبال خود را بیش از پیش جلوه‌گر می‌سازد (حجت‌پور، 1390).

یک تیم فوتبال برای اینكه بتواند در یک دوره‌ی زمانی نسبتاً بلند (به اندازه‌ی یک فصل فوتبال) و حتی بیشتر كارآیی خود را حفظ كند، باید عوامل روانی را كه بر ذهن و روان بازیكنانش تأثیر می‌گذارند را مورد توجه قرار دهد. بنابراین، توجه به عوامل روانی باعث می‌شود تا عملكرد و كارآیی بازیكنان بهبود یافته و اثرات منفی كه ممكن است برخی عوامل بر عملكرد ورزشكاران داشته باشند، را به حداقل رساند.

در مطالعه‌ی حاضر از میان متغیرهای مرتبط با عملكرد ورزشكاران، متغیرهای ابهام نقش و پرخاشگری كه می‌تواند تأثیر منفی بر عملكرد داشته باشد، مورد بررسی قرار خواهند گرفت. ابهام نقش به طور مستقل پیش‌بینی‌کننده‌ی کارآیی و مؤثر بودن عملکرد فرد است (Beuchamp و همكاران، 2002) و عملکرد ورزشكار را به صورت منفی تحت تأثیر قرار می‌دهد (ابوالقاسمی و همكاران، 1385). از طرفی پرخاشگری و رفتار منفی‌گرایانه موجب می‌شود كه ورزشكاران همیشه در حالت تدافعی قرار گیرند، كه این امر به نوبه‌ی خود مانع رشد و شكوفایی ظرفیت‌ها و توانایی‌های آنها می‌شود و ممكن است تأثیر منفی بر عملكرد ورزشكاران داشته باشد (طلایی، 1391).

در تحقیق حاضر سعی بر آن است كه ارتباط بین متغیرهای ابهام نقش و پرخاشگری در بازیكنان لیگ برتر فوتبال ایران شناسایی و پیامدهای ناخوشایند این متغیرها بر عملكرد بازیكنان، مورد بررسی قرار داده شود.

2-1- بیان مسأله

هدف تمام تیم‌های ورزشی به حداكثر رساندن توان جسمانی و روانی بازیكنان و حذف عوامل مخلی است كه ممكن است عملكرد ورزشی را به صورت منفی تحت تأثیر قرار دهد. فوتبال نیز مانند دیگر فعالیت‌های انسانی با مفاهیم روانشناسی از جمله اضطراب، هیجان، فشار روانی، پرخاشگری و غیره گره خورده است، كه هر كدام از این متغیرها می‌توانند بر عملکرد ورزشکاران تأثیرگذار باشند. از جمله متغیرهایی که نقش تعیین‌کننده‌ای در ورزش‌های تیمی، به ویژه فوتبال دارند، ابهام نقش و پرخاشگری است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1) مقدمه……………………………………. 2

1-2) بیان مسئله……………………………………. 3

1-3) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………. 8

1-4) اهداف تحقیق……………………………………. 10

1-5) فرضیات تحقیق……………………………………. 11

1-6) قلمرو تحقیق……………………………………. 12

1-7) محدودیت‌های غیر قابل کنترل ……………………………………. 12

1-8) پیش‌فرض‌های تحقیق……………………………………. 12

1-9) تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی تحقیق…………………… 13

فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات تحقیق

2-1) مقدمه ای بر تئوری حمایت سازمانی…………………………………….16

2-2) پیش بینی کننده های حمایت سازمانی………………………….. 20

2-3) پیامد های حمایت سازمانی……………………………………… 26

2-4) تفاوتهای جنسیتی و حمایت سازمانی……………………………………… 30

2-5) حمایت سازمانی و مدیریت ورزشی……………………………………… 31

2-6) رفتارهای مشاركتی و تاریخچه…………………………………….. 32

2-7) رفتار شهروندی سازمانی……………………………………… 35

2-7-1) تعاریف رفتار شهروندی سازمانی……………………………………… 37

2-7-2) ویژگیهای رفتارهای شهروندی سازمانی……………………………………… 41

2-7-3) ابعاد رفتارهای شهروندی سازمانی……………………………………… 42

2-8( عوامل موثر بر بروز رفتارهای شهروندی سازمانی…………………………. 51

2-9) پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی……………………………………… 65

2-10) نظریههای مرتبط با رفتارهای شهروندی سازمانی……………………….. 68

2-10-1) بازاریابی رابطهمدار…………………………………….. 68

2-10-2) نظریه بازاریابی داخلی……………………………………… 69

2-10-3) نظریه تبادل اجتماعی……………………………………… 70

2-10-4) نظریه تبادل رهبر – عضو…………………………………….. 71

2-10-5) تئوری X,Y …………………………………….

2-11) دیدگاه های نوین رفتار شهروندی سازمانی……………………. 74

2-12) رفتارهای ضد شهروندی(ACB)……………………………………..

2-13 ) رفتارهای شهروندی سازمانی در ورزش……………………….. 76

2-14) پیشینه تحقیق……………………………………… 77

2-15) معرفی اداره کل ورزش و جوانان استان یزد…………………92

2-16) حمایت های سازمانی ادراک شده و رفتارهای شهروندی سازمانی………. 94

2-17) نتیجه گیری……………………………………. 96

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1) روش شناسی تحقیق……………………………………… 103

3-2) روش های گردآوری داده ها……………………………………. 104

3-3) پایایی و روایی ابزار تحقیق……………………………………. 106

3-4) روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………. 108

3-5) روش اجرای تحقیق……………………………………. 108

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1) توصیف آماری داده ها……………………………………. 109

4-1-2) متغیر جنسیت…………………………………….110

4-1-3) متغیر وضعیت تاهل……………………………………. 111

4-1-4) متغیر مدارک تحصیلی……………………………………. 112

4-1-5) متغیر وضعیت استخدامی……………………………………. 113

4-1-6) متغیر طبقات سابقه خدمت:…………………………………….113

4-2) تحلیل استنباطی داده ها……………………………………. 114

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1) خلاصه ای از پژوهش……………………………………. 127

5-2) نتایج آزمون فرضیات تحقیق……………………………………. 128

5-3) بحث و نتیجه گیری كلی……………………………………. 137

5-4) پیشنهادهای تحقیق……………………………………. 138

5-4-1) پیشنهادهای برخاسته از تحقیق…………………………………….138

5-4-2) پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده……………………………………. 140

منابع و مآخذ……………………………………. 141

منابع فارسی…………………………………….141

منابع لاتین……………………………………. 141

 

 

ضمائم و پیوست ها……………………………………. 151

Abstract…………………………………….

چکیده:

در سال های اخیر، رفتارهای شهروندی سازمانی به عنوان رفتارهای فرانقشی كاركنان، به دلیل اثرات قابل توجهی که بر اثربخشی و موفقیت سازمان ها داشته اند، بسیار مورد توجه قرار گرفته‎اند. شناسایی و تقویت زمینه های بروز چنین رفتارهایی عملکرد و کارایی سازمان ها را ارتقاء بخشیده و بقای بلندمدت آن ها را تضمین می کند.هدف اصلی از انجام تحقیق حاضر بررسی ارتباط حمایت های سازمانی ادراک شده با رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان اداره کل ورزش وجوانان استان یزد میباشد.تحقیق حاضر از نظر هدف نوع کاربردی میباشد و ماهیت تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و به لحاظ روابط بین متغیرها از نوع همبستگی است و از نظر جمع آوری داده ها میدانی میباشد. جامعه آماری این تحقیق را همه کارمندان اداره کل ورزش و جوانان استان یزد تشکیل داده اند که تعداد آنها )100(N= نفر می باشد، به دلیل کوچک بودن جامعه آماری تعداد نمونه آماری برابر با جامعه آماری انتخاب شد(n=100).ابزار جمع آوری داده ها در این پژوهش استفاده از پرسشنامه استاندارد شده که شامل بخشهای جمعیت شناختی شامل( سن، جنسیت، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، سابقه شغلی و نوع وضعیت استخدامی) و حمایت سازمانی ادراک شده که شامل 8 گویه و رفتار شهروندی سازمانی که شامل 20 گویه در قالب 5 بعد (نوع دوستی، تکریم و تواضع، وجدان کاری، جوانمردی و رفتار مدنی) میباشد. روایی پرسشنامه ها توسط چند نفر از اساتید و صاحب نظران این رشته تایید شد و پایایی آن ها به روش آلفای کرونباخ (رفتار شهروندی سازمانی= 78/0 و حمایت سازمانی ادراک شده= 71/0 ) تعیین شد.برای محاسبه و تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی ( به منظور توصیف داده ها از جدول توزیع فراوانی ، شاخص مرکزی میانگین و شاخص پراکندگی انحراف استاندارد و در بخش دوم نیز جهت آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون های کلموگروف اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون های t تک نمونه ای و t مستقل و مانووا “تحلیل واریانس چند متغیره”، رگرسیون خطی و آزمون فریدمن ) استفاده گردید. در بررسی آزمون فرضیه‌ها، سطح معنی‌داری برابر با (05/0≥P) در نظر گرفته شد. و عملیات آماری با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS انجام گردید.نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان میدهد كه کارکنان اداره کل ورزش وجوانان حمایتهای سازمانی اعمال شده توسط مدیریت سازمان را در حد مطلوبی دانسته و تا حد زیادی اهداف خود را همسو با اهداف سازمان میدانستند، و در نتیجه حمایت سازمانی ادراک شده تاثیر مثبت و معنا داری بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان این اداره میگذارد. با توجه به یافته‌های پژوهش، به مدیران و مسئولان پیشنهاد میگردد با افزایش حمایت سازمانی ادراک شده به تقویت و ارتقا رفتار شهروندی سازمانی کارکنان کمک کنند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

مطالعه رفتار افراد در محیط های كاری از دیر باز مورد توجه اندیشمندان علوم مدیریت بوده است و با ظهور رشته رفتار سازمانی در سالهای نخست دهه 1960 در این امر جدیت بیشتری به عمل آمد. بسیاری از مطالعات صورت گرفته سعی در تقسیم بندی رفتار ها و علل بروز آنها داشته اند(امینی و همکاران(1386))

بنابراین درك رفتارهای كاركنان به منظور ایفای بهتر نقش ها و وظایف خود باعث بهبود عملكرد و ارتقاء اثربخشی سازمانی خواهد شد(پاراشورمن و همکاران(1996)، روست و همکاران(1995))

تحقیقات متعددی نشان داده است که شناسایی و درک اینگونه رفتارها و فراهم نمودن محیطی مناسب برای ارائه آنها باعث خواهد شد تا نحوه ارائه خدمات سازمان توسط کارکنان آن مطلوبتر، رضایت مشتریان بیشتر گردیده و اثربخشی سازمانی و فردی نیز افزایش یابد (پاراشورمن و همکاران( 1996)، روست و همکاران( 1995)، رز (1990) فورنل و همکاران( 1988))

در طی 15 سال گذشته حجم زیادی از مطالعات رفتار سازمانی و منابع انسانی بر ارتباطات دوطرفه تبادلی بین کارکنان و سازمان هایشان متمرکز شده است (روسیائو(1989)، رابینسون و همکاران(1994)، ایزنبرگر همکاران(2003)) و به طور بسیار ویژه میزان زیادی از ادبیات مرتبط با روابط میان سازمان و کارمند بر حمایتهای سازمانی ادراكشده (POS) تمرکز یافته اند (ایزنبرگر و همکاران(1986))

سطح بالای حمایتهای سازمانی ادراك شده باعث ایجاد تعهد در كاركنان به منظور جبران این امتیازات و منافع خواهد شد كه ممكن است در قالب رفتارهای مشاركتی بروز نماید (گراهام و همکاران( 1994)) سازمانها با شناخت این گونه رفتار ها میتوانند کارکنان را برانگیخته و کیفیت خدمات را ارتقا بخشند و موجبات اثربخشی کلی سازمان را فراهم آورند.

آن دسته از رفتارهای شغلی که تاثیر زیادی بر اثربخشی عملیات سازمان دارند، توجه محققان و مدیران زیادی را به خود جلب کرده است. افزایش روزافزون سهم کارکنان در ارزش آفرینی در اکوسسیستم پویای رقابتی کسب و کار، منجر به تغییر نگاه مدیران به کارکنان از یک منبع تولید صرف به یک شهروند سازمانی شده است. در دنیای پر چالش کنونی، سازمانها به منظور رقابت در صحنه جهانی و سازگاری با ماهیت در حال تغییر شغل و ارضای نیازها و انتظارات مشتریان، در تلاشند تا کارکنانی را به کار گیرند که فراتر از وظیفه و نقش تعیین شده در شرح شغلشان عمل کنند زیرا اعتقاد بر این است که این رفتارهای فراتر از نقش در ارزشیابی عملکرد انعکاس می یابد، مشارکت کارکنان در برنامه ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد و میتواند عاملی موثر بر درگیری شغلی، تعهد سازمانی و عزت نفس باشد(عباسپور (1385)).

تحقیق حاضر بر آن است تا با درك بهتر حمایت های سازمانی ادراک شده، رابطه آنرا بر رفتار شهروندی کارکنان مورد بررسی قرار داده و مدیریت سازمانها را نسبت به مدنظر قرار دادن اینگونه رفتارها در ارزیابی عملكرد، نوشتن شرح شغل و طراحی سیستمهای پاداش كاركنان آگاه سازد.

2-1- بیان مسأله

کارکنان یک سازمان همیشه بر اساس میزان ارزشی که سازمان برای آن ها و ایجاد رفاه، آسایش و امنیت آن ها قائل است، اعتقاد و علاقه خاصی به سازمان پیدا میکنند. این اعتقاد و باور تحت عنوان درک حمایت سازمانی معرفی شده است. (روشا(2008) ، اینگهام (2008) ، آیزنبرگر و همکاران (2001) ).

به عبارت بهتر، درک حمایت سازمانی، اعتقاد و ادراکی است که یک فرد دارد، مبنی بر این که رفاه و آسایش او و میزان مشارکت او در موفقیت سازمان، برای سازمان حائز اهمیت میباشد. (بل و منگوک (2002)).

حمایت سازمانی باعث ایجاد تعهد درکارکنان به منظور جبران این امتیازات و منافع خواهد شد که ممکن است در قالب رفتارهای مشارکتی و رفتارهای شهروندی سازمانی بروز پیدا کند. صاحب نظران رفتار سازمانی علت تأثیر درک حمایت های سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی را در قالب نظریه تبادل اجتماعی مطرح کرده اند. (دکاپ، سیرکاوآندرسون (2003) ) این تئوری بیان می دارد. افراد هنگامی که از فعالیتها و اقدامات هر موجودیتی سود و منفعتی کسب میکنند، خود را متعهد به ادای دین می دانند و سعی در جبران و واکنش متقابل دارند(هوانگ و جین و یانگ(2004) )

به عبارتی، انسان به دلیل ماهیت اجتماعی خود،تمایل دارد که رفتارهای شهروندی سازمانی را در قبال حمایت های به عمل آمده از سوی سازمان از خود نشان دهد. این تبادل اجتماعی به عنوان یک تبادل و تعامل بین دوگروه تعریف شده است که در آن به طور صریح و مشخص معلوم نیست که چه چیزی مبادله خواهد شد. یک طرف مبادله با ارائه ی چیزی با ارزش به طرف مقابل که از روی تمایل و طی بخاطر     می باشد، مانند ارائه ی یک خدمت، ارائه ی یک کالای باارزش، ادای احترام و تحسین طرف مقابل و … شروع به اجرای فرایند تبادل اجتماعی میکند. در ادامه، طرف مقابل نیز برای جبران این خدمات، شروع به عکس العمل نشان دادن میکند. که این عکس العملها می تواند در قالب رفتارهای شهروندی سازمانی بروز پیدا کند. (ارگان ، پودساکوف و مکنزی (2005))

انسان ها دوست دارند که همان طور که آن ها با سایرین رفتار میکنند، دیگران نیز در قالب آنان همان گونه رفتار کنند. اگر رفتار سرپرستی با کارمندش منصفانه باشد، کارمند نیز برای جبران این رفتار، سعی در ارتقای عملکرد خود دارد. باید توجه داشت که مفهوم معامله ی متقابل قادر به بهبود طرز تفکر کارکنان رفتار آنان و عملکرد شغلی آنهاست و بدین ترتیب بر روی اثربخشی سازمانی نیر اثرگذار میباشد. این امر اهمیت مفهوم معامله متقابل را که باعث شکل گیری پدیده تبادل اجتماعی شده است،میرساند. (دکاپ سیرکا و آندرسون (2003 )).

اسلگ و آیزنبرگر در تحقیقات خود بر روی کیفیت خدمات داخلی خاطرنشان کردند که فعالیتهای حمایتی داخلی سازمان در قبال کارکنان و نتایج و رفتارهای حاصل از این حمایت ها، رابطه تنگاتنگی با رضایت مشتریان بیرونی سازمان دارد.

ایزنبرگر و همكارانش در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند كه در حین برقراری تعامل اجتماعی مجموعهای از عقاید، تفكرات و رفتارها بین دوطرف رد و بدل میشود كه برای سازمان بسیار حائز اهمیت است. این در حالی است كه ارائه هر یک از این عقاید، تفكرات و رفتارها، وابسته به ادراك كاركنان از نحوه قدردانی و ارزشگذاری سازمان در قبال آنهاست (ایزنبرگز و همکاران (2001)).

تحقیقات اظهار میكنند كه ادراك زیردستان از عدالت رویه ای که یکی از پیش بین های حمایت سازمانی ادراك شده است ، به ترتیب بر نگرش های آنها نسبت به فرادستان و پیامد های سازمانی تاثیر میگذارد، بنابراین اگر زیردستان احساس كنند كه مقامات مافوق در زمان كاربرد قدرت به انصاف رفتار میكنند، تاثیر مثبتی بر پیامد های سازمانی مرئوسان خواهد داشت(عسگری (2008)).

طبق مدل مفهومی ارائه شده در رساله دكتری الستون (2005)و نتایج حاصل از آن، حمایت های ادراك شده، یكی از عوامل مهم مؤثر در نگرشها و رفتار های كاری است.

شرایط کاملاً متحول و حاکم بر سازمان ها، افزایش رقابت و لزوم اثربخشی آن ها در چنین شرایطی نیاز آن ها را به نسل ارزشمندی از کارکنان، بیش از پیش آشکار نموده است، نسلی که از آن ها به عنوان سربازان سازمانی یاد می‌شود. این کارکنان بی تردید، وجه ممیز سازمان‌های اثربخش از غیراثربخش هستند چراکه سازمان را وطن خود می‌دانند و برای تحقق اهداف آن، بی هیچ چشم داشتی افزون بر نقش رسمی خود عمل نموده و از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند. امروزه از تلاش‌های فراتر از حد انتظار، داوطلبانه، سودمند و مفید، تحت عنوان رفتارهای افزون بر نقش یا رفتار‌های شهروندی سازمانی و یاد می‌کنند. اکثر مدیران نیز خواهان کارکنانی هستندکه بیش از وظایف شرح شغل خود فعالیت می‌کنند. آن ها به‌دنبال کارکنانی هستند که به فراسوی انتظارات می‌روند، به میل و خواست خود به رفتارهایی دست می‌زنند که جزو وظایف رسمی شغلی شان نیست و به‌طور کلی رفتارشهروندی سازمانی بالایی دارند. چنین رفتارهایی (نقشی و فرانقشی) بر اساس ادراک از واقعیت شکل می‌گیرد نه خود واقعیت. در این راستا، چنانچه ادراک افراد از واقعیت بر مبنای انصاف و عدالت باشد رفتار‌های فرانقشی یا رفتار‌های شهروندی سازمانی(رفتار) بروز پیدا خواهد کرد.

هر چند واژه رفتار شهروندی سازمانی اولین بار به وسیله بتمن و ارگان مطرح گردید ولی این مفهوم از نوشتارهای بارنارد در مورد تمایل به همکاری و مطالعات كتز وكان در مورد عملکرد و رفتارهای خودجوش و فراتر از انتظارات نقش ناشی شده است(خاخا (2008)). اصطلاحاتی که در دهه‌ های اخیر برای تشریح چنین رفتارهایی به کار برده شده است عبارت است از: رفتارپیش اجتماعی ، رفتار فرانقشی و خود جوشی سازمانی و عملكرد زمینه‌ای. هر چند هركدام از این مفاهیم خواستگاه متفاوتی داشته اند، ولی به طور كلی به مفهو م یكسانی اشاره دارند كه در این تحقیق به عنوان رفتار شهروندی سازمانی، طبقه بندی می شوند و منظورآن دسته از فعالیت های مرتبط با نقش افراد در سازمان است كه فراتر از انتظارات وظیفه و شرح شغل، توسط فرد انجام می شود و هرچند كه سیستم پاداش رسمی سازمان این رفتارها را شناسایی نمی كند ولی برای عملكرد خوب سازمان مؤثر هستند. تحقیقات اولیه‌ در زمینه رفتار شهروندی سازمانی بیشتر برای شناسایی مسؤولیت‌ها و یا رفتارهای كاركنان بود اما اغلب توسط ارزیابی های رسمی نادیده گرفته می‌‌شد. با وجود اینکه این رفتارها در ارزیابی های سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری می‌‌شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می‌‌گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند.

ارگان معتقد است رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری فردی و داوطلبانه است كه مستقیماً به وسیله سیستم های رسمی پاداش در سازمان طراحی نشده است، اما با این وجود باعث ارتقای اثر بخشی و كارایی عملكرد سازمان می شود (کوهن (2004) , اپلبائوم (2004)). به عنوان مثال یک کارگر ممکن است نیازی به اضافه کاری و تا دیر وقت در محل کار ماندن نداشته باشد، اما با وجود این برای بهبود امور جاری و تسهیل شدن جریان کاری سازمان، بیشتر از ساعت کاری رسمی خود در سازمان می‌‌ماند و به دیگران کمک می‌‌کند(کروپانزانو (2000)). این رفتار ها فراتر از شرح شغل افراد می باشند و به صورت داوطلبانه و اختیاری توسط افراد جهت بهبود فعالیت ها و کسب اهداف سازمانی انجام می شوند.

تعریف مطروحه بیانگر این است كه، رفتار شهروندی سازمانی باید در درجه اول داوطلبانه باشد یعنی نه یک وظیفه از پیش تعیین شده و نه بخشی از وظایف رسمی فرد است. همچنین مذیت‌های رفتار شهروندی سازمانی ، جنبه سازمانی دارد یعنی این مذیت‌ها به نفع سازمان هستند و رفتار شهروندی سازمانی ماهیتی چندوجهی دارد؛ یعنی به صورت های مختلفی ممکن است خود را نشان دهد. با این تعاریف، از انسان به عنوان شهروند سازمانی انتظار می‌‌رود بیش از الزامات نقش خود و فراتر از وظایف رسمی، در خدمت اهداف سازمان فعالیت کند. به عبارت دیگر ساختار رفتار شهروندی سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتارهای فرانقش کارکنانی است که در سازمان فعالیت می‌‌کنند و در اثر این رفتارهای آنان اثربخشی سازمانی بهبود می‌‌یابد.

ادبیات اخیر مدیریت ورزشی نیز نشان می دهد كه حمایت های سازمانی ادراك شده در میان دیگر متغیر های نگرشی بر تعدادی از نگرشها و رفتار های تاثیر گذار بر عملکرد كاركنان مانند رفتار شهروندی سازمانی،OC ، رضایت شغلی و تمایل به تغییر شغل اثر میگذارد ( روشا. (2008) ) با توجه به تحقیقات انجام شده در مورد پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی که عواملی از قبیل، عملکردسازمانی، اثر بخشی سازمان، موفقیت سازمان، رضایت مشتری و وفاداری مشتری را مورد بررسی قرار داده اند، اهمیت رفتار شهروندی سازمانی بر کسی پوشیده نیست ( عباسپور (1385))، لذا درک اینکه چه اقدامات مدیریتی در ایجاد چنین رفتارهایی میتواند موثر باشد، اهمیت بسزایی دارد.

بنابراین با توجه به اهمیت شناسایی عوامل مرتبط در بروز رفتار شهروندی سازمانی به منظور بهره مندی از مزایا و پیامدهای آن که کاربرد های زیادی در مدیریت سازمان های ورزشی دارد (روشا (2008)) و با عنایت به وجود تحقیقات نادر در مورد شناسایی عوامل ایجاد کننده رفتار شهروندی سازمانی در زمینه فرهنگی کشور ایران محقق به دنبال پاسخ به این سوالات است که:

چه رابطه ای بین حمایت سازمانی ادراک شده با رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد ؟

و بر فرض وجود رابطه، آیا حمایت سازمانی ادراک شده، پیش بین معنی داری برای رفتار شهروندی سازمانی و ابعاد آن می باشد ؟

1- Organizational Soldier

1- Bateman & Organ

2- Barnard

3- Katz & Kahn

4 -Spontaneous Behaviors

5- Extra-role Behavior

 
 
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                                                             صفحه
 
فصل اول- مقدمه                                                           
1-1 اهداف تحقیق                                          4
1-2 ساختار پایان نامه                                                                                                                                            5                          
فصل دوم- ادبیات موضوع و بر مطالعات انجام شده
2-1 بتن سیمانی                                                                                                                                                   6
2-1-1 خصوصیات بتن سیمانی                                                                                                                       7
2-2 آشنایی با پلیمر و تاریخچه کاربرد در بتن                                                                                                         10
2-2-1 تعریف پلیمر                                   10
2-2-2 تاریخچه کاربرد پلیمر                          15
2-3 بتن های حاوی پلیمر                                 16
2-3-1 بتن پلیمر تزریقی                            16
2-3-2 بتن پلیمر- سیمان                             18
2-3-2-1 خواص مکانیکی بتن پلیمر- سیمان              21
2-3-3 بتن پلیمری                                                                                                                                          27
2-3-3-1 رزین پلی استر                             28
2-3-3-2 رزین اپوکسی                               30
2-3-3-3 رزین پلی متا کریلات                                                                                                                 34
2-3-3-4 سخت کننده ها                               34
2-3-3-4-1 تعیین نسبت استوکیومتری (برای رزین اپوکسی) 35
2-3-3-5 دلایل استفاده از اپوکسی                    35
2-3-3-6 سنگدانه                                   36
2-3-3-7 فیلر (پرکننده)                             37
2-3-3-8 نظریه تشکیل ساختمان در بتن پلیمری         37
2-3-3-9 خواص مکانیکی و شیمیایی بتن پلیمری         38
2-3-3-9-1 مقاومت فشاری و خمشی               38
2-3-3-9-2 تأثیر دما بر بتن پلیمری           39
2-3-3-9-3 مقاومت در برابر پدیده یخ- ذوب                                                                               41
2-3-3-9-4 مدول الاستسیته                                                                                                          42
2-3-3-9-5 مقاومت بتن پلیمری در تماس سطحی با اجسام سخت                                                                          43
2-3-3-9-6 میرایی نوسانی                      43
2-3-3-9-7 مقاومت در برابر محیط های مهاجم      45
2-3-3- 9-8 استفاده از منومر های فلزی در بتن پلیمری    47
2-3-3-9-9 راه حلی برای کاهش هزینه               49
2-3-3-10 فرموله کردن مخلوط های بتن پلیمری        51
2-3-3- 11 جنبه های اقتصادی                      53
2-4 طرز تهیه و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاکستر پوسته برنج  56
2-5 حلال ها                                          58
فصل سوم- روش تحقیق، لوازم و مواد
3-1 مواد مصرفی                                      60
3-1-1 رزین و سخت کننده                            60
3-1-2 حلال                                         62
3-1-3 مصالح سنگی                                   62
3-1-4 فیلر                                        64
3-1-4-1 خاکستر پوسته برنج                        64
3-1-4-2 خاکستر ساقه جارو                        65
3-2 طریقه ساخت نمونه ها                               66
3-3 روش انجام آزمایش ها                             67
3-3-1 آزمایش سطح مخصوص                              67
3-3-2 آزمایش دانسیته ظاهری                          68
3-3-4 آزمایش چگالی ظاهری                             68
3-3-4 مدول الاستسیته                                      69
3-3-5 آزمایش استحکام فشاری                           70
3-3-6 آزمایش استحکام خمشی تک نقطه ای                  71
3-3-7 آزمایش مقاومت شیمیایی                           71
فصل چهارم- بحث و نتایج
4-1 آشنایی اولیه با شرایط و چگونگی اختلاط و تأثیر دانه بندی مصالح                                                 73
4-2 بررسی اثر نسبت اختلاط رزین- هاردنر بر مقاومت بتن پلیمری                                                          74
4-3 تأثیر نوع سخت کننده بر خواص بتن پلیمری                                   77
4-4 بررسی اثر فیلر                                    79
4-5 بررسی اثر حلال                                     88
فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات        
5-1 نتیجه گیری                                                    92
5-2 پیشنهادات                                                                94
مراجع                                                    96
 
 
فهرست شکل ها
عنوان                                                                                                                                             صفحه
 
شکل (2-1) پس از اختلاط                                    18
شکل (2-2) مرحله تشکیل ژل سیمان                             18
شکل(2-3) تشکیل فیلم پلیمری                                19
شکل (2-4) تشکیل ماتریکس پلیمر- سیمان                       19
شکل (2-5) مثالی از فرایند تشکیل رزین پلی استر غیر اشباع     29
شکل (2-6) مخلوط پلی استر(a)، استایرن (b) و سخت کننده یاآغازگر © قبل (1) و بعد از سخت شدن (2)                                      30

 

شکل (2-7) فرایند تشکیل رزین DGEBA                         31
شکل (4-1) مقاومت فشاری نمونه ها با نسبت اختلاط سخت کننده- رزین مختلف   76
شکل (4-2) مقاومت خمشی نمونه ها با نسبت اختلاط سخت کننده- رزین مختلف    76
شکل(4-3) مقاومت فشاری بتن پلیمری با دو نوع سخت کننده مختلف  77
شکل (4-4) مقاومت خمشی بتن پلیمری با دو نوع سخت کننده مختلف  77
شکل (4- 5) وزن مخصوص بتن پلیمری حاوی خاکستر پوسته برنج      81
شکل(4- 6) وزن مخصوص بتن پلیمری حاوی خاکستر ساقه جارو        81
شکل (4-7) مقاومت فشاری نمونه های حاوی خاکستر پوسته برنج     82
شکل (4-8) مقاومت فشاری نمونه های حاوی خاکستر ساقه جارو      83
شکل (4-9) مقاومت خمشی نمونه های حاوی خاکستر پوسته برنج      84
شکل (4-10) مقاومت خمشی نمونه های حاوی خاکستر ساقه جارو      85
شکل (4-11) اثر حلال بر وزن مخصوص بتن پلیمری                 89
شکل (4-12) اثر حلال بر مقاومت فشاری بتن پلیمری              90
شکل 4- 13) اثر حلال بر مقاومت خمشی بتن پلیمری               91
فهرست جدول ها
عنوان                                                                                                                                           صفحه
 
جدول(2-1) مقاومت خمشی بتن در محیط خورنده                                                                                                      10
جدول (2-2) خصوصیات مقاومتی بتن با درصد پلیمر مختلف        23
جدول (2-3) مدول الاستسیته و نسبت پواسون بتن پلیمر- سیمان   24
جدول (2-4) تأثیر نوع پلیمر بر خزش                       25
جدول (2- 5) درصد وزن از دست داده در محیط خورنده           26
جدول (2- 6) عمق نفوذ روغن                                26
جدول (2- 7) خصوصیات رزین اپوکسی DGEBA                                                  31
جدول (2- 8) خصوصیات سخت کننده های مختلف برای رزین اپوکسی و اثرات آن ها بر پلیمر سخت شده                                           33
جدول (2- 9) خصوصیات مکانیکی برای بتن پلیمری بر حسب نوع رزین 39
جدول (2- 10) مقاومت فشاری نمونه ها با رزین های پلی استر ایزوفتالیک و ارتوفتالیک                                               39
جدول (2- 11) ویژگی های رزین پلی استر و اپوکسی            41
جدول (2-12) مدول الاستسیته نمونه های بتن پلیمر پلی استر    42
جدول (2- 13) مقادیر میرایی بحرانی نمونه های پلیمری       44
جدول (2- 14) درصد اختلاط مصالح سنگی                      44
جدول (2- 15) مقاومت خمشی نمونه های حاوی 8% و 20% خاکستر بادی قرار گرفته شده در محیط خورنده                                      46
جدول (2- 16) درصد اختلاط مواد در نمونه بتن پلیمری         48
جدول (2-17) تأثیرمنومرهای فلزی بر ویزگی های مخلوط تازه بتن پلیمری    48
جدول (2- 18) اثر افزودن منومرهای فلزی (5 درصد وزن رزین) بر مقاومت فشاری و خمشی بتن پلیمری                                        48
جدول (2- 19) حجم زباله های پلاستیکی در سال 2000 در امریکا  50
جدول (2-20) مقدار مصرف و تولید زباله های پلاستیکی در چند کشور   50
جدول (2-21) مقاومت فشاری و خمشی بدست آمده از رزین پلی استر بازیافتی   51
جدول (2-22) هزینه های کاربرد بتن پلیمری و بتن سیمانی در ساخت ستونهای الکترولیز در یک دوره ی 20 ساله                           55
جدول(2-23) ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاکستر پوسته برنج سوزانده شده در کوره                                                        57
جدول (2-24) ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاکستر پوسته برنج سوزانده شده در هوای آزاد                                               57
جدول (3-1) مشخصات رزین R 805 و سخت کننده های مورد استفاده  61
جدول (3-2) مشخصات رزین Dur 41 و Dur 42 و سخت کننده های مورد استفاده 61
جدول(3-3) مشخصات حلال های مورد استفاده                    61
جدول (3-4) دانه بندی مصالح بکار رفته در ساخت نمونه های بتن پلیمری     63
جدول (3-5) مشخصات فیزیکی خاکستر پوسته برنج و خاکستر ساقه جارو    65
جدول (4-1) اثر دانه بندی مصالح بر مقاومت فشاری            74
جدول (4-2) مدول الاستسیته بتن پلیمری با نسبت سخت کننده- رزین مختلف     76
جدول(4-3) نسبت های اختلاط پلیمر ، سنگدانه ، فیلر          80
جدول (4-4) اثر محیط خورنده بر بتن پلیمری با خاکستر پوسته برنج 86
جدول (4-5) اثر محیط خورنده بر بتن پلیمری با خاکستر ساقه جارو 87
جدول (4-6) مدول الاستسیته برای نمونه های حاوی خاکستر پوسته برنج   88
جدول (4-7) مدول الاستسیته برای نمونه های حاوی خاکستر ساقه جارو 88
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1- فصل اول: مقدمه
 
بتن یکی از پر مصرفترین مصالح ساختمانی است که بعلت قیمت پایین، استفاده آسان و قابلیت پاسخگویی به شرایط مورد نیاز بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. از زمان کاربرد بتن توسط رومی ها تا سال 1824 و ساخت سیمان پرتلند توسط جوزف اسپدین، بشر بخصوص در قرن های اخیر بدنبال بهتر کردن خواص بتن بودند، و از چسبنده ها، افزودنی ها و مصالح سنگی مختلف استفاده کردند که به هدفشان دست یابند.
امروزه طیف گسترده ای از مواد و روش ها برای بهبود خواص بتن سیمانی (بتن سیمان پرتلند) و یا جایگزین استفاده سیمان در بتن وجود دارد که بسته به مقاومت های مکانیکی و شیمیایی مورد نیاز و مسائل سازه ای و شرایط موجود، متناسب با هزینه ها انتخاب می شوند. بهبود خواص بتن به دو روش کلی : 1- تسلیح کردن بتن با بهره گرفتن از الیاف و میلگرد که عمدتاً جهت بهبود مقاومت خمشی و شکل پذیری بتن 2- بهبود کیفیت خود بتن از طریق افزودن مواد شیمیایی، پوزولان ها و فیلر ها صورت می گیرد.
پلیمر بعنوان یک گزینه برای میل به این هدف (بهبود خواص بتن) چندین دهه است که مورد توجه قرار گرفته است. مواد پلیمری به هر دو روش جهت بهبود خواص بتن بکار می روند. مواد پلیمری جامد و سخت شده بصور ت الیاف (مانند پلی پروپیلن) و یا میلگرد های FRP[1] بتن را تسلیح می کنند. فرایند پلیمریزاسیون و سخت شدن در کارخانه های سازنده انجام می شود و موادی با ویژگی های مشخص در اختیار استفاده کننده قرار می گیرد. بور، کربن، شیشه و پلی آمید مهمترین موادی هستند که از آن ها الیاف تهیه می شود. میلگرد های FRP کربنی (CFRP[2]) و شیشه ای (GFRP[3]) از الیاف به همراه ماتریکسی از مواد پلیمری (مانند اپوکسی) ساخته می شوند. علاوه بر استفاده در مهندسی عمران از الیاف (کامپوزیت های پلیمری) در زمینه های دیگر از جمله مهندسی هوا فضا (ساخت شاتل)، حمل و نقل ( ساخت ماشین و هواپیما)، کالا های ورزشی (ساخت راکت و چوب اسکی)، ماشین آلات و ابزار ها (تیغه های توربین، چرخ دنده ها) و غیره استفاده می شود [1].
برای بهبود کیفیت بتن ساخته شده می توان از مواد پلیمری بصورت غیر جامد استفاده کرد. این مواد در مدت عمل آوری بتن سخت شده و با تشکیل شبکه های درهم تنیده با شبکه سیمانی خواص مقاومتی بتن را بهتر می کنند. بتن پلیمر تزریقی (PIC[4]) و بتن سیمان- پلیمر (PCC[5]) از این جمله اند. نوع پلیمر و درصد اختلاط آن بر مقاومت نهایی بتن بسیار مؤثر است. توسعه و تحقیق فعال در مورد کامپوزیت های بتن- پلیمر در آلمان ، امریکا ، انگلستان ، ژاپن و روسیه تقربباً از 80 سال پیش آغاز شد و اکنون بطور گسترده در مصارف گوناگون بکار گرفته می شوند. بعنوان مثال حجم پلیمر استفاده شده فقط در ملات پلیمر- سیمان (PCC) در ژاپن در اواخر قرن بیستم به بیش از 100000 تن در یکسال رسیده است [2].
بطور کلی دلایل گسترش استفاده از سازه های کامپوزیتی عبارتند از:
1- کارایی ، که موجب می شود معماری های زیبا در ساختمان بوجود آید
2- مقاومت در برابر شرایط جوی
3- مقاومت در برابر خوردگی در محیط های خورنده
4- ساختمان هایی که کاربرد فلز در آن ها مجاز نیست.
بتن پلیمری (PC[6]) از صورت های استفاده غیر جامد پلیمر در بتن است که موجب اصلاح کیفیت بتن (سیمانی) نشده ، بلکه خود دارای یک بایندر پلیمری چسبنده است که جایگزین سیمان می گردد و پس از سخت شدن مصالح سنگی را در کنار یکدیگر نگه می دارد. بتن پلیمری دارای خواص مقاومتی به مراتب بالاتر از بتن سیمانی است و می تواند در صورت عدم توانایی بتن (سیمانی) در ارائه مقاومت لازم جایگزین خوبی برای آن باشد. کاربرد در اعضای سازه ای با مقاومت فشاری و بخصوص کششی بالا، و نیز نفوذپذیری کم و مقاومت شیمیایی بالا آن را گزینه مناسب برای ساخت سازه در سواحل، مناطق سردسیر، مجاری آب و فاضلاب، مخازن آب و مواد شیمیایی می کند. داشتن میرایی بالا (حدود چهار برابر فولاد) موجب استفاده آن در ساخت بستر برای وسایل و ماشین آلات مکانیکی با ارتعاش زیاد شده است. علاوه بر مزیت های فوق داشتن مقاومت های ضربه ای و سایشی و غیره زمینه های کاربردی زیادی از جمله در راهسازی و روکش پل ها را برای بتن و مواد پلیمری به همراه دارد. اما گران بودن مواد پلیمری، ضعف در برابر دما های بالا، تا حدی سمی بودن و یا داشتن مشکلات زیست محیطی برای بعضی پلیمر ها یا عامل های عمل آوری (هاردنر یا سخت کننده) یا مواد افزودنی را می توان از معایب و نقاط ضعف آن دانست.
با توجه به زلزله خیز بودن و بالا بودن هزینه و زمان ساخت در کشورمان بکارگیری مواد پیش ساخته و سبک بشدت در صنعت ساختمان سازی احساس می شود. تکنولوژی که سال هاست در کشور های پیشرفته بخصوص امریکا مورد استفاده قرار می گیرد. سبک بودن، مقاومت مکانیکی و شیمیایی بالا، مدت عمل آوری پایین از اثرات کاربرد مواد پلیمری در این محصولات است. بکارگیری فوم های پلی استایرن در سقف های تیرچه بلوک و دیوار های پیش ساخته در ایران روند روبه رشدی دارد.
پلیمرها دارای انواع و ویژگی های مختلف هستند و به دو گروه ترموست (گرما سخت) و ترموپلاست (گرما نرم) تقسیم می شوند. در ساخت بتن پلیمری معمو لاً از پلیمرهای ترموست استفاده می گردد. اما بیشتر پلیمر های مورد استفاده در بتن پلیمر- سیمان ترمو پلاست هستند. معیارهایی همچون سخت شدن در دمای اتاق، مقاومت در برابر آتش، مسائل زیست محیطی و مسائل اقتصادی در کنار خواص مکانیکی قرار گرفته و مصرف کنندگان را به سمت انتخاب پلیمری از بین انواع پلیمرها رهنمون می کنند [3].
 
مطابق آزمایشات و تحقیقات گسترده صورت گرفته توسط محققین در مورد بتن پلیمری، بر حسب نوع و مقدار مواد پلیمری (رزین و سخت کننده) و افزودنی ها، تغییرات گسترده ای در مقدار مقاومت و ویژگی های برجسته بتن پلیمری رخ می دهد. بعنوان مثال مقدار مقاومت فشاری در بتن پلیمری می تواند بین 50 تا 160 مگا پاسکال باشد. لذا در این پایان نامه سعی شده است فاکتور های مؤثر بر مقاومت بتن پلیمری (بخصوص مقاومت های فشاری و خمشی) مورد مطالعه قرار گیرد.
 
1-1 اهداف تحقیق

• اثر دانه بندی مصالح بر مقاومت ملات پلیمری. بدین منظور از سه دانه بندی: مانده روی الک نمره 16، گذشته از الک نمره 16، ترکیب 60% مصالح عبور کرده از الک نمره 16 با 40% باقیمانده روی الک (وزنی) استفاده شده است.
• بررسی اثر نسبت اختلاط سخت کننده- رزین. از 5 نسبت اختلاط مختلف: 10%، 13%، 16%، 19%، 22% در ساخت نمونه ها استفاده شد. نسبت اختلاط پیشنهادی از طرف شرکت سازنده برابر 16% است.
• نشان دادن تأثیر نوع سخت کننده بر روی مقاومت بتن پلیمری: از دو نوع سخت کننده آمینی برای سه درصد مختلف رزین استفاده شد.
• بررسی اثر دو نوع فیلر خاکستر پوسته برنج و خاکستر ساقه جارو که از پسماند های محصولات کشاورزی بدست آمدند بر خواص مقاومتی بتن پلیمری: نمونه ها در سه درصد پلیمر مختلف (13 ، 4/18 ، 23) و با درصد های مختلف فیلر ساخته شدند.
• بررسی اثر حلال بر مقاومت فشاری و خمشی بتن پلیمری: ازحلال استون- تولوئن (به نسبت 50%- 50%) برای کاهش ویسکوزیته پلیمر استفاده شد. نمونه ها از دو نوع رزین اپوکسی مختلف و نیز از دو درصد مختلف پلیمر (8 و 10) ساخته شدند.

 
1-2 ساختار پایان نامه
در فصل اول مقدمه ای از کلیات و ضرورت های تحقیق و مطالبی برای آشنایی اولیه با مواد پلیمری ارائه گردید.
در فصل دوم توضیحاتی در مورد پلیمر ها بخصوص رزین اپوکسی و نیز خصوصیات بتن های حاوی پلیمر ارائه شده است.
در فصل سوم روند انجام آزمایشات و طریقه تهیه و مشخصات مواد مورد نیاز و بکار رفته در ساخت نمونه ها تشریح گردید.
نتایج بدست آمده و بحث در مورد آن در فصل چهارم بیان شد.
خلاصه نتایج به همراه پیشنهادات در فصل پنجم آمده است.
 
 
 
 
 
2- فصل دوم: ادبیات موضوع و بر مطالعات انجام شده
 
2-1 بتن سیمانی
بتن شامل یک بایندر چسبنده سیمانی همراه با سنگدانه است که برای سخت شدن به آب نیاز دارد. خواص مکانیکی بتن متأثر از خواص ترکیبات سیمان، نوع و دانه بندی سنگدانه، مقدار و کیفیت آب، حرارت، رطوبت و عمل آوری است. هیدراته شدن ذرات سیمان در مجاورت آب موجب تشکیل شبکه ای سخت و محکم گشته که سنگدانه ها را احاطه می کند [4]. در ادامه مطالبی در مورد اجزاء تشکیل دهنده و خصوصیات مقاومتی بتن سیمانی به اختصار بیان می شود.
سیمان: سیمان از مخلوط مواد آهکی با موادی شامل اکسیدهای سیلیس ، آلومینیوم و آهن (مانند رس) و پختن آنها تا مرحله کلینگر بدست می آید. تر کیبات سیمان در مجاورت آب هیدراته شده و تولید C3S2H3[7] و هیدروکسید کلسیم[8] می کنند.ترکیب C3S2H3 عامل اصلی گیرش سیمان می باشد.
سنگدانه: حدود 75% حجم بتن را تشکیل می دهد. سنگدانه ها بر اساس نوع کانی های تشکیل دهنده، شکل ظاهری و بافت سطحی در گروه های مختلف طبقه بندی می شوند. با توجه به اینکه تنش های وارد بر سطح تماس یک دانه ممکن است بالاتر از تنش فشاری وارده باشد مقاومت لازم برای سنگدانه ها باید از مقاومت بتن بالاتر باشد (مقاومت یک سنگدانه مناسب تا حدود MPa 80 می رسد). وجود مواد آلی، ناخالصی های نمکی و رس یا ذرات بسیار ریز در سنگدانه بر بتن تأثیر منفی دارد.
آب: به منظور هیدراته شدن سیمان و ایجاد گیرش بکار می رود و نیز بر کارایی و ایجاد تراکم بهتر مؤثر است. آبی که pH آن بین 6 تا 8 بوده و طعم شوری نداشته باشد برای استفاده در بتن مناسب است. آب داخل بتن به سه بخش : آب ترکیب ، آب ژلی و آب حفرات موئینه تقسم می شود. با افزایش نسبت آب به سیمان بر حفرات موئینه افزوده شده که این افزایش حفرات موجب کاهش مقاومت بتن می شود.
پوزولان: به موادی که به تنهایی خاصیت گیرش و سیمانی شدن ندارند اما در مجاورت آب با هیدروکسید کلسیم حاصل از هیدراتاسیون واکنش داده و ترکیباتی با خاصیت سیمانی تشکیل می دهند اطلاق می شود. خاکسترهای آتشفشانی، رس پخته و خاکستر بادی از جمله پوزولان هایی هستند که در بتن استفاده می شوند.
 
2-1-1 خصوصیات بتن سیمانی (بتن سیمان پرتلند)
مقاومت های فشاری: تقریباً کلیه خواص بتن مرتبط با مقاومت فشاری بتن است و با افزایش مقاومت فشاری، مقاومتهای کششی، خمشی، سایش، خستگی، نفوذپذیری و … بتن بطور غیر خطی افزایش می یابد. بنابراین مقاومت فشاری معیار خوبی برای بیان کیفیت بتن است. مقاومت در بتن تابع زمان است و با گذشت زمان افزایش می یابد که این افزایش در ابتدا سیر صعودی بیشتری دارد. برای نمونه ها با ترکیبات سیمانی مختلف مقاومت های بدست آمده در زمان های برابر متفاوت است. مثلاً [9]C3A  موجب افزایش مقاومت سنین اولیه بتن می شود اما این ترکیب در مجاورت سولفات تولید سولفو آلومینات کلسیم کرده که برای بتن مضر است به همین خاطر از این ترکیب در سیمان های ضد سولفات کمتر استفاده می شود و این عمل موجب دیر گیر شدن این تیپ از سیمان گشته است [5].
مقاومت کششی و خمشی: مقاومت کششی با افزایش مقاومت فشاری با نسبت کمتری افزایش می یابد. برای بتن با مقاومت پایین نسبت مقاومت کششی به فشاری حدود است که با افزایش مقاومت فشاری این نسبت کاهش می یابد [4]. از عوامل مؤثر بر این نسبت رطوبت می باشد. مقاومت فشاری بتن در حالت خشک از مرطوب بیشتر می باشد ولی مقاومت کششی (مستقیم) تغییر چندانی نمی کند. هرچند مقاومت کششی مستقیم چندان تحت تأثیر سنگدانه ها قرار ندارد ولی مقاومت خمشی بتن با سنگدانه های گوشه دار افزایش می یابد. در بین روش های محاسبه مقاومت کششی روش خمشی مقاومت بیشتری را نسبت به روش های مستقیم و اسپیرال بدست می دهد.
مدول الاستیسیته : تابعی از نوع سنگدانه، نسبت سنگدانه به سیمان و مقاومت بتن است. رطوبت موجب افزایش مدول الاستیسیته در حدود چند گیگا پاسکال می شود(بر خلاف مقاومت فشاری). محدوده ی مدول الاستیسیته بتن بین GPa 15 تا 35 است که مقادیر بالای این بازه برای بتن های با مقاومت بسیار بالا است. در ضمن مدول الاستیسیته سنگدانه ها مانند شن و گرانیت حدود GPa 40 و بازالت و کوارتز گرد گوشه بیش از GPa 80 است [5].
مقاومت خستگی: هنگامی که بتن تحت تنشی حدود 70 الی 80 درصد مقاومت کوتاه مدت قرار بگیرد پیوستن ترک های ریز در بتن به مرور زمان، موجب شکست بتن می شود(خستگی استاتیکی). همچنین اگر بتن تحت سیکل های بارگذاری قرار بگیرد مقاومت خستگی آن با افزایش تعداد سیکل کاهش می یابد که سرعت کاهش برای مقاومت خستگی فشاری بیشتر از کششی است( نسبت به مقاومت کوتاه مدت). با افزایش مقاومت فشاری بتن ساخته شده مقاومت خستگی آن افزایش می یابد. بتن تقریباً با یک میلیون سیکل بارگذاری در نصف مقاومت فشاری شکسته می شود.
مقاومت در برابر ضربه: اگرچه با افزایش مقاومت فشاری معمولاً مقاومت در برابر ضربه افزایش می یابد (در هر ضربه انرژی کمتری جذب می شود) ولی این مقاومت بیشتر متأثر از مقاومت کششی و بخصوص نوع سنگدانه است. بتن حاوی سنگدانه شکسته مقاومت بهتری را نشان می دهد. توجه به این نکته که با افزایش سرعت بارگذاری مقاومت نیز افزایش می یابد در آزمایشات نمونه های بتنی لازم است.
جمع شدگی: جمع شدگی در اثر هیدراتاسیون و خشک شدن و کربناتاسیون ایجاد می شود. نسبت آب به سیمان، حجم خمیر سیمان به سنگدانه، نوع سنگدانه و میزان رطوبت در جمع شدگی قطعه بتنی تأثیر دارند. ماکزیمم جمع شدگی(خشک شدن و کربناتاسیون) یک قطعه بتنی معمول، به حدود 6-10×1600 می رسد.
نفوذپذیری: خمیر سیمان دارای حفرات ژلی و موئینه است. حفرات ژلی که بیش از 28% حجم خمیر سیمان را تشکیل می دهد بسیار ریز بوده و اصولاً قابلیت نفوذپذیری آن بسیار کم است. آنچه که بر نفوذپذیری بتن بسیار مؤثر است حفرات خمیر سیمان می باشد. اگر خمیر سیمان فقط دارای آب لازم برای هیدراتاسیون باشد حجم حفرات مؤئینه در آن به حدود 18% حجم سیمان خشک می رسد [4]. حفرات موئینه با افزایش نسبت آب به سیمان افزایش، و با افزایش درجه هیدراتاسیون کاهش می یابند. اگرچه افزایش مقدار حفرات موئینه موجب افزایش نفوذپذیزی در خمیر سیمان می شود ولی در خمیرهای سیمانی مختلف بسته به مسیرهای عبور بزرگ بین حفرات موئینه ضریب نفوذپذیری متفاوت است. ضریب نفوذپذیری از تخلخل موئینه بیش از 35% و یا نسبت آب به سیمان بیش از 65/0 افزایش چشمگیری می یابد [4]. نفوذپذیری بتن یکی از معایب اصلی آن و عامل ضعف آن در برابر محیط های خورنده است. نفوذ آب به داخل بتن موجب ضعف آن در پدیده یخ- ذوب گشته و نیز هجوم مواد خورنده موجب شسته شدن بتن و تخریب آرماتورها می گردد.
اسیدها با PH  کمتر از 5/4 اثر خورندگی فراوانی بر بتن دارند و بتن در برابر اسیدهای قوی مقاومت خود را کاملاً از دست می دهد. در جدول (2-1) مقاومت خمشی بتن پس از قرار گیری در محیط های خورنده نشان داده شده است. نسبت آب به سیمان مخلوط بتن 59/0، مقاومت خمشی نمونه معیار MPa 95/3 و غلظت اسید در آزمایش 5% بوده است [2]..
 
جدول(2-1) مقاومت خمشی بتن در محیط خورنده [2]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقاومت از دست داده (%)	متوسط مقاومت بعد از قرارگیری در محیط خورنده (MPa)	محیط خورنده
3/72 2/77	09/1	اسید استیک
	9/0	اسید فرمیک
4/2	86/3	اسید لاکتیک
2/29	8/2	اسید سولفوریک
29 (افزایش)	56/5	آب مقطر
25 (افزایش)	27/5	آب معمولی

 
2-2 آشنایی با پلیمر و تاریخچه کاربرد در بتن
 
2-2-1 تعریف پلیمر
با پیوند تعداد زیادی از مولکول های کوچک بنام منومر(از طریق پیوند کوالانسی) مولکول های بسیار بزرگی بنام پلیمر تشکیل می شوند به این عمل پلیمریزاسیون[10] گفته می شود.
پلیمرها به دو دسته پلیمرهای طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند. پلیمرهای طبیعی به پلیمرهای موجود در طبیعت اطلاق می شود. کراتین، پروتئین، سلولز و نشاسته از جمله پلیمرهای طبیعی هستند. پلیمرهای مصنوعی که در آزمایشگاه با واکنش های شیمیایی ساخته می شوند خود به دو گروه پلیمرهای افزایشی: که تشکیل پیوند بین دو مولکول با شکستن پیوند دوگانه ایجاد می شود مانند پلی اتیلن و پلیمرهای تراکمی: پلیمره شدن منومرها با تولید مولکولهای کوچکی (مانند آب) همراه است مانند پلی استرها، تقسیم می شوند. هر منومر در پلیمرهای تراکمی باید حداقل دو عامل شیمیایی فعال داشته باشد.
[1] Fiber Reinforcement Polymer
[2] Carbon Fiber Reinforcement Polymer
[3] Glass Fiber Reinforcement Polymer
[4] Polymer Impregnated Concrete
[5] Polymer Cement Concrete

 

 

پایان نامه عمران گرایش سازه:پیش بینی فصلی شاخص استاندارد شده بارش SPIبا بهره گرفتن از سیستم استنتاج فازی