1-2- بیان مساله……………………………………………………………………………………………………6

1-3- اهمیت و ضرورت مسئله…………………………………………………………………………………..10

1-4- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………12

1-5- فرضیه تحقیق …………………………………………………………………………………………………12

1-6- تعاریف اصطلاحات و متغیرهای پژوهش (به صورت مفهومی و عملیاتی)……………………13

فصل دوم- بر تحقیقات انجام شده

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………15

2-2- مبانی نظری مربوط به کنترل عواطف………………………………………………………………………..16

2-2-1- تعریف عواطف…………………………………………………………………………………………16

2-2-2- ویژگى هاى رشد عاطفى نوجوان……………………………………………………………………..16

2-2-3- انواع عواطف در دوره نوجوانى………………………………………………………………………..17

2-2-4- مقدمه ای بر کنترل عواطف……………………………………………………………………………..18

2-2-5- عوامل عاطفى و همبستگى اجتماعى……………………………………………………………………20

2-2-6- پرورش عواطف …………………………………………………………………………………………..21

2-2-7- احساسات ……………………………………………………………………………………………….23

2-2-8- راهبردهای کنترل احساسات ناخوشایند……………………………………………………………..24

2-2-9- کنترل براساس یادگیری عاطفی……………………………………………………………………25

2-2-10- عوامل تعیین كننده جو عاطفی خانواده………………………………………………………………26

2-2-11- بررسی مفاهیم مربوط به مؤلفه های کنترل عواطف ……………………………………………..27

2-3- مبانی نظری وضعیت روانی…………………………………………………………………………………….51

2-3-1- تعاریف سلامت روان ……………………………………………………………………………………51

2-3-2- تاریخچه بهداشت روانی……………………………………………………………………………….52

2-3-3- تعاریفی چند از بهداشت روانی……………………………………………………………………….53

2-3-4- اصول سلامت روان……………………………………………………………………………………55

2-3-5- انجمن ملی بهداشت روانی…………………………………………………………………………………56

2-3-6- تاریخچه بهداشت روانی در ایران ………………………………………………………………57

2-3-7- دستاوردها…………………………………………………………………………………………….59

2-3-8- ضرورت سلامت روانی……………………………………………………………………………60

2-3-9- مشخصه‌ های سلامت روانی و شخصیت سالم………………………………………………..63

2-3-10- مفهوم سلامت روان شناختی یا سلامت روان………………………………………………………64

2-3-11- مفهوم سلامت روان در نظریه های روانکاوی ………………………………………………66

2-3-12- افراد سالم از نظر روانی …………………………………………………………………………72

2-3-13- مفهوم سلامت روان در نظریه های شناختی……………………………………………………73

2-4- مبانی نظری مربوط به عملکرد تحصیلی ……………………………………………………………75

2-4-1- تعریف پیشرفت تحصیلی …………………………………………………………………………75

2-4-2- عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی……………………………………………………………….76

2-4-3- نظریه های عملكرد تحصیلی………………………………………………………………………78

2-4-4- عوامل افت تحصیلی………………………………………………………………………………….80

2-4-5- انواع شكست های تحصیلی………………………………………………………………………….80

2-5- پیشینه تحقیقاتی ………………………………………………………………………………………… 92

2-5-1- پیشینه داخلی ……………………………………………………………………………………………..92

2-5-2- پیشینه خارجی……………………………………………………………………………………………101

سوم : روش تحقیق

3-1 – مقدمه ………………………………………………………………………………………………………106

3-2- روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………106

3-3- فرایند تحقیق……………………………………………………………………………………………106

3-4- جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………….106

3-5- تعداد نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………107

3-6- روش و ابزارهای جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………….107

3-7- روش گرد آوری اطلاعات ………………………………………………………………………………113

3-8- روش تجزیه و تحلیل…………………………………………………………………………………113

3-9- ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………….113

چهارم : نتایج

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………..115

4-2- یافته های پژوهش…………………………………………………………………………………………115

4-2-1- یافته های توصیفی…………………………………………………………………………………….115

4-2-2- یافته های استنباطی……………………………………………………………………………………118

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………..123

5-2- نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………………………123

5-3- بحث و نتیجه گیری و تبیین نتایج پژوهش…………………………………………………………….124

5-4- محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………128

5-5- پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………………….128

5-6- پیشنهادات پژوهشی………………………………………………………………………………….130

منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………132

منابع غیرفارسی…………………………………………………………………………………………………………….141

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………….144

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه کنترل عواطف و سلامت روانی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان بود. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری آن شامل تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه نظری شهرستان بشاکرد در سال تحصیلی 92-1391 (1324 نفر) می باشند و حجم نمونه مورد پژوهش تعداد 298 نفر بود که به روش تصادفی طبقه ای نسبی و بر اساس فرمول کوکران جهت انجام پژوهش انتخاب شدند. و در راستای جمع آوری داده ها از سه پرسش نامه استاندارد کنترل عواطف، سلامت روانی و عملکرد تحصیلی بهره گرفته شد. و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانگین، انحراف استاندارد) و استنباطی(ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه) استفاده شد. در نهایت نتایج حاصل از آن نشان داد: بین کنترل عواطف و سلامت روان با عملکرد تحصیلی رابطه ای معکوس و معناداری وجود داشته و از این بین متغیر کنترل عواطف نسبت به دیگر متغیر پیش بینی کننده قوی تری برای عملکرد تحصیلی می باشد. همچنین بین ابعاد کنترل عواطف با عملکرد تحصیلی نیز رابطه ای معکوس و معناداری وجود دارد. و از بین ابعاد سلامت روان، مولفه های نشانه های جسمانی، اضطراب و افسردگی با عملکرد تحصیلی رابطه معکوس و معناداری دارند. بنابراین به عنوان نتیجه گیری نهایی می توان بیان کرد که کنترل عواطف و سلامت روانی با عملکرد تحصیلی رابطه دارند

1-1- مقدمه

نظام آموزش و پرورش از بزرگترین و گسترده ترین سیستم های درون هر جامعه ای است که سرنوشت آن جامعه را در بلند مدت تعیین می کند. در حقیقت خوشبختی یا بدبختی هر جامعه به آموزش و پرورش آن بستگی دارد. چنانچه آموزش و پرورش از نظر اهداف و ساختار و منابع درست طراحی شود در دراز مدت توسعه جامعه را تضمین خواهد کرد و به اثر بخشی نزدیک می شود(ایمانی و مهترپور، 1390). آموزش و پرورش هر كشوری مهم‌ترین و مؤثرترین نظام پرورش و رشد شخصیت نوجوانان و جوانان است. ضرورت توجه به رشد شخصیت آدمی و اهمیت پرورش تن و روان دانش‌آموزان موجب شده است كه این مسأله مهم به عنوان یكی از كاركردهای اساسی نظام آموزش و پرورش به حساب آید، و در صورتی اهداف عالی آموزش و پرورش تحقق می‌یابد كه به جنبه های گوناگون دانش آموزان توجه خاص و ویژه شود(اسماعیل‌زاده آهندانی، 1387).‌

هر جامعه ای برای پیشرفت و رشد در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و … نیاز به افرادی دارد که از نظر روانی و جسمانی سالم باشند. با توجه به اینکه کودکان امروز، صاحبان بلافصل آینده جامعه هستند، سلامتی و بیماری آنان در سلامتی و بیماری جامعه فردا و نسل های آینده اثراتی قابل توجه خواهد داشت. بنابراین، لازم است به سلامت روانی- جسمانی این قشر عظیم بیشتر توجه شود و گام هایی اساسی در جهت پیشگیری و درمان بیماری ها و اختلالات روانی و رفتاری آنان برداشته شود. در مجموع، تحقیقات معتبر انجام شده در جهان نشان داده اند كه میزان اختلالات رفتاری در كودكان سنین دبستانی در مناطق مختلف متغیر بوده و معمولاً بین 2 تا 12 درصد است كه در غالب موارد بررسی شده، میزان شیوع این اختلالات در پسران بیشتر از دختران بوده است. علاوه بر آن نتایج بررسی های انجام شده نشان می دهد كه میزان شیوع این اختلالات در دانش آموزان پایه های چهارم و پنجم دبستان بیش از سایر پایه هاست(باقری یزدی و همکاران، 1373).

امروزه دیدگاه مردم در مورد آموزش و پرورش به گونه ای است که استفاده از امکانات تربیتی جامعه را حق طبیعی و مسلم خود می دانند. دلیل عمده این امر آن است که تعلیم و تربیت با سرنوشت انسان در زندگی آینده پیوند خورده است. در عصر حاضر بسیاری از امکانات مادی و نیروهای انسانی در خدمت تعلیم و تربیت قرار گرفته است. همچنین تعلیم و تربیت در بسیاری از جوامع یک سرمایه گذاری بلند مدت محسوب می شود. که به بهای چشم پوشیدن و صرف نظر کردن از رشد کوتاه مدت دیگر امکانات جامعه حاصل می شود. بنابراین اگر تعلیم و تربیت نتواند نیروهای انسانی تحت آموزش خود را در قالب انواع تخصص ها و مهارت های مکمل و مورد لزوم جامعه درآورد و بدین ترتیب نتواند به ایفای نقش خود در زمینه شکوفایی جامعه بپردازد، در واقع باید گفت که این امکانات و نیروها به هدر رفته است. لذا تفکر عاقلانه حکم می کند که سرمایه ها و نیروهای به کار گرفته شده در تعلیم و تربیت به گونه ای برنامه ریزی و سازماندهی شود تا بتواند به اهداف مورد نظر خویش دست پیدا کند(جاودان، 1390).

عملكرد تحصیلی (افت یا پیشرفت تحصیلی) تحت تأثیر ابعاد متعدد زیستی، روانی و اجتماعی قرار دارد. این عوامل در چهار گروه، شامل: عوامل مربوط به دانش آموز، خانواده، مدرسه و عوامل مربوط به اجتماع و محیط خارج از مدرسه دسته بندی می شوند. لذا در مجموع عملکرد تحصیلی دانش آموزان متأثر از شرایط دانش آموز و محیط بیرونی او می باشد. در پی فزونی یافتن مطالعات در مورد ویژگی های یادگیرندگان خود تنظیم تعداد قابل ملاحظه ای از این مطالعات بر این نکته تأکید دارند که یادگیری خود تنظیم با کیفیت یادگیری، عملکرد و نتایج تحصیلی مثبت ارتباط زیادی دارد (بوکارتس[1]، 1996).

بسیاری از مربیان تعلیم و تربیت، روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و … منشاء بسیاری از مشكلات رفتاری و اجتماعی دانش‌آموزان را ناشی از مسائل موجود در خانه می‌دانند. روابط نادرست عاطفی پدر و مادر، ناسازگاری میان اعضای خانواده، افراط و تفریط در حمایت و مراقبت، عدم توجه و نظارت بر دوستان و معاشران فرزندان و… از مسایل مهمی هستند كه نقش اساسی در شكست تحصیلی آنان دارد(امیریان، 1380).

از نظر کاپلان و بارون سلامت روانی حالت خاصی از روان است که سبب بهبود، رشد و کمال شخصیت انسان می شود و به فرد کمک می کند که با خود و دیگران سازگاری داشته باشد. مازلو بهداشت روانی را حاصل تأمین نیازها و شکوفا شدن استعداد ذاتی انسان ها می داند (میرکمالی، 1373).

رفتار انسان تابع تمامیت وجود او است. یعنى هم جسم و هم روان در رفتار انسان تأثیر مى گذارند. بنابراین رفتار انسان تحت ‌تأثیر سلامت جسم و روان اوست. سلامتى روانى صرفاً به معناى نداشتن علامت‌هاى بیمارى نیست بلکه فرد سالم علاوه بر نداشتن نشان‌هاى بیمارى روانى بتواند از ارتباطات سالمى را با دیگران برقرار نماید؛ واقعیت‌ها را بپذیرد؛ خود را با محیط سازگار کند و در جهت شکوفا ساختن استعدادهاى فطرى خود بکوشد و اهداف خود را به‌طور منطقى تحقق بخشد. سازمان بهداشت جهانی، سلامتى را چنین تعریف کرده است: سلامتى عبارت است از تأمین رفاه (منظور از رفاه کامل وضعیت مطلوب جسمانى- روانى و اجتماعى است) کامل جسمی- روانی، اجتماعى و نه فقط نبودن بیمارى و نقص عضو. از سوی دیگر بین بهداشت و سلامت روانی فرد و شخصیّت او رابطه بسیار محکمی وجود دارد و اگر فردی از رشد تکامل طبیعی شخصیّت برخوردار نباشد، می توان گفت از سلامت روانی محروم است (رستمی، 1390).

نظریه شناخت اجتماعی مبتنی بر الگوی علّی سه جانبه رفتار، محیط و فرد است. این الگو به ارتباط متقابل بین رفتار، اثرات محیطی و عوامل فردی(عوامل شناختی، عاطفی و بیولوژیک) که به ادراک فرد برای توصیف کارکردهای روان شناختی اشاره دارد، تأکید می کند. بر اساس این نظریه، افراد در یک نظام علّیت سه جانبه بر انگیزش و رفتار خود اثرمی گذارند. باندورا[2] (1997) اثرات یک بعدی محیط بر رفتار فرد که یکی از فرضیه های مهم روان شناسان رفتار گرا بوده است، را رد کرد. انسان ها دارای نوعی نظام خود کنترلی و نیروی خود تنظیمی هستند و توسط آن نظام برافکار، احساسات و رفتار های خود کنترل دارند و بر سرنوشت خود نقش تعیی