غریب القرآن دانشی است،که به شرح وتبیین معانی کلماتی ازقرآن که برای عامه  مخاطبین غریب ونامانوس است می پردازد.کتاب مجمع البحرین با توجه به غریب القرآن بودن آن و با توجه به واژگان قرآنی و حدیثی که در کنار هم فراهم آورده است، درخور توجه است.فخر الدین طریحی چهره ای شاخص در علم حدیث و رجال وقرآن پژوهی دارد؛ وی فقیه، محدث وعالم قرن یازدهم است.پژوهش حاضر درباره روش او  ونحوه تعامل وی با اخبار وروایات در کتاب مجمع البحرین است. از جمله نقاط قوت روش طریحی،ذکر روایات حاوی تفضیل وتبیین و تفسیرآیات قرآنی است.وی به محسنات لفظی واژگان قرآن توجه ویژه دارد.در امر حدیث کوشش او درجمع  بین مصادیق روایی مختلف در ذیل آیات  با توجه به نگاه وی به محسنات لفظی قرآن وحدیث را می­توان ذکر کرد.واز جمله نقاط محل تامل می­توان نوع نگاه وی به احادیث،چه تفسیری وغیر  تفسیری و­ روایات بدون منبع را ذکر کرد. از مواردی که می توان به عنوان نقد این کتاب، بیان نمود عدم ذکر منابع  احادیثی است، که در تبیین واژگان قرآنی از آن بهر ه برده است. پژوهش حاضر با ذکر منابع آن احادیث، تا حدودی این نقص را بر طرف ساخته است. بعضاً برخی احادیثی را در ذیل آیه آورده است، که به جز جناس لفظی نمی توان رابطه ای برای آن ذکر کرد.

کلید واژگان: روش شناسی،فخر الدین طریحی،مجمع البحرین،روایات

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                        صفحه

چکیده

فهرست مطالب………………………………………………………………………………………………………………..أ – ه

مقدمه. 2-1

کلیات تحقیق… 6-3

1-بیان مسأله. 3

2-اهمیت و ضرورت تحقیق… 4

3-سوال های تحقیق… 4

4-فرضیه ها 5

5-اهداف تحقیق… 5

6-پیشینه تحقیق… 5

فصل اول – مفهوم شناسی و معرفی اجمالی فخرالدین طریحی…………………………………14-8

مفهوم شناسی و معرفی اجمالی فخرالدین طریحی.. 8

1-1-معرفی اجمالی فخرالدین طریحی.. 8

1-1- 1-ولادت طریحی.. 8

1-1-2-زهد وتقوا 8

1-1-3-مشایخ وشاگردان وی.. 9

1-1-4-آثار مولف… 9

1-1-5-وفات طریحی.. 10

1-2-کتاب مجمع البحرین.. 10

1-3-مفهوم روش… 12

1-4- کتاب غریب القرآن.. 12

1-5-محسنات لفظی.. 12

1-5-1-جناس… 12

1-5-2-اشتقاق.. 13

1-6-روایات تفسیری.. 13

1-7-روایات غیر تفسیری.. 14

فصل دوم:احادیث غیرتفسیری.. 76-16

2-1-احادیث براساس اشتقاق لفظ.. 51-16

2-1-1-ادا 16

2-1-2-ثوی.. 18

2-1-3-خبا 19

2-1-4-خزا 20

2-1-5-خسا 21

2-1-6-خوا 22

2-1-7-دحا 24

2-1-8-رعا 25

2-1-9-رقا 25

2-1-10-غشا 26

2-1-11-تبب… 27

2-1-12-حسب… 28

2-1-13-رحب… 29

2-1-14-ثجج.. 30

2-1-15-وهج.. 31

2-1-16-أود. 32

2-1-17-برد. 33

2-1-18-حصد. 34

2-1-19-حید. 35

2-1-20-ردد. 36

2-1-21-شید. 37

 

2-1-22-صفد. 38

2-1-23-ندد. 39

2-1-24-نبذ. 40

2-1-25- اجر. 40

2-1-26-بذر 41

2-1-27-حظر. 43

2-1-28-ضمر. 43

2-1-29- غور 44

2-1-30-فزز 45

2-1-31-خفف… 45

2-1-32-عجف… 46

2-1-33-سلق.. 47

2-1-34-ضیق.. 48

2-1-35-خصم. 49

2-1-36- سنم. 50

2-1-37-قصم. 51

2-1-38-رهن.. 51

2-2-احادیث براساس جناس لفظ.. 76-52

2-2-1-حلا.. 53

2-2-2-ادا 54

2-2-3-درا 54

2-2-4-دأب.. 55

2-2-5-رب.. 56

2-2-6-هیج.. 57

2-2-7-جلب… 58

2-2-8-جیب… 59

2-2-9-برد. 60

2-2-10-جدد. 60

2-2-11-رصد. 61

2-2-12-صعد. 62

2-2-13-صلد. 64

2-2-14-صید. 65

2-2-15-بتر. 66

2-2-16-تبر. 67

2-2-17-خرر 68

2-2-18-سعر. 69

2-2-19-عثر. 70

2-2-20-رفف… 70

2-2-21-دهق.. 71

2-2-22-زهق.. 72

2-2-23-صعق.. 73

2-2-24-قلل.. 74

2-2-25-جمم. 75

2-2-26-ردم. 76

2-2-27-سهم. 77

فصل سوم: احادیث تفسیری.. 121-78

3-1-اتا 79

3-2-اتا 81

3-3-اذی.. 82

3-4-خشی.. 84

3-5-نبا 85

3-6-وفی.. 87

3-7-هدا 88

3-8-دبب… 89

3-9-ذنب… 91

3-10-سحب… 93

3-11-سیب… 94

3-12-غضب… 95

3-13-سحت… 97

3-14-توب.. 98

3-15-رسخ.. 100

3-16-دبر. 101

3-17-شجر. 102

3-18 -ترب.. 104

3-19-نکث… 104

3-20-قصد. 105

3-21-وقذ. 106

3-22-شور 107

3-23-عبر. 108

3-24-محص…. 109

3-25-اسف… 110

3-26-حلف… 111

3-27-زخرف.. 112

3-28- زلف… 113

3-29-دلک… 114

3-30-سقم. 115

3-31- کظم. 117

3-32-عصا 118

3-33-عما 119

3-34-عنا 120

3-35-غلا.. 121

نتایج و پیشنهادات… 125-124

منابع ومآخذ.. 132-126
مقدمه

الحمدلله ربّ العالمین و الصلاة والسلام علی أشرف الأنبیاء و المرسلین نبینا محمد و آله الطاهرین.

کتاب مجمع البحرین طریحی کتابی  با رویکرد تفسیری وغیرتفسیری ا ست، که با توجه به تخصص وتبحر طریحی در علوم مختلف نگاشته شده است. مولفه­ ها ی این کتاب از جمله واژگان غریب القرآن وحدیث و عنصر حدیث گزاری در ذیل واژگان قرآنی از گزینش وگزارش حدیثی گرفته تاتحلیل آنهاتابع رویکرد تفسیری وغیر تفسیری است.

طریحی به­سان بسیاری از مفسران دیگراز روایات اسلامی برای تبیین مصداق های مقصود بر خی آیات بهره گرفته است.واژه قرآنی راذکر می کند؛ سپس آیاتی که واژه مورد نظر درآن به کار رفته رابیان می­دارد، ودرآخر به بیان­احادیث روی می­آورد.این پژوهش می کوشد،تا زوایایی از کوشش طریحی در روش شناسی استفاده از احادیث را بکاود،که از نوعی تمایز وخصوصیت بر خوردار است.برای تحقیق در خصوص بعد روش شناسی اول باید بعد لغوی این کتاب رامد نظر قرار داد،وسپس رویکرد ونقش احادیث در ذیل واژگان قرآنی مورد توجه قرار گیرد. منظور از روش شناسی طریحی در بکار گیری روایات در واقع بیان کار کردها و رویکرد حدیثی وی است.

این پژوهش که درسه فصل آمده است. درفصل اول، به مفهوم شناسی پروژه پرداخته شده است؛ فصل دوم به بیان­ احادیث غیرتفسیری می ­پردازد،که این احادیث خود در دوقسمت احادیث بر اساس اشتقاق لفظ واحادیث بر اساس جناس لفظ طرح ومورد پژوهش قرار گرفته­اند، فصل سوم به بیان احادیثی می پردازد،که تفسیری هستند و به منظور توضیح وتبیین  وتفسیرواژگان قرآنی بیان شده ­اند.در فصل دوم وسوم واژگان ابتدا در نگاه طریحی­ بیان گردیده­اند؛وسپس  آیه وحدیث شاهد مثال طرح  گردیده است  ودر ذیل آنها نظر دیگر لغت شناسان ومفسرین بیان شده است. در آخر به بیان نتیجه گیری از این پرو ژه تحقیقاتی و نتایج و پیشنهادات پرداخته شده است. با روشن شدن کار کرد های حدیثی وروش شناسی طریحی در واقع می توان به تفسیری وغیر تفسیری بودن این احادیث پی برد؛و هم چنین  با ارتباط معنایی  این احادیث با آیات آورده شده در صدر آنها می توان به چنین نتیجه ای دست یافت.

با روشن شدن روش شناسی طریحی، تفسیری یا غیر تفسیری بودن این احادیث درکتاب مجمع البحرین، این­کتاب علاوه بریک کتاب غریب القرآن ولغوی به عنوان یک منبع تقسیری دردسترس پژوهشگران می تواند قرار بگیرد.به عنوان نمونه یکی از کتاب های معانی القرآن که به عنوان یک مکتب  لغوی در روش تفسیر قرآن بکار رفته است، کتاب معانی القران فراء بغوی است ایشان در روش  تفسیری خود از تفاسیر روایی واهل لغت بهره گرفته است.

با روشن شدن روش شناسی کتاب مجمع البحرین، و آورده شدن واژگان از نظر معنا های  مختلف در آیات  پراکنده در سوره ها و تفسیر آنهابه وسیله بیان احادیث تفسیری و احادیث غیر تفسیری  که درارتباط با آیه نیستند،دسترسی به تحقیق های علمی پژوهشی برای اندیشمندان سهل وآسان خواهد شد.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید