چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 3

1-2- بیان و طرح مسأله. 4

1-3- اهمیّت و ضرورت تحقیق.. 4

1-4- اهداف تحقیق.. 5

1-5- فرضیه های تحقیق.. 5

1-6- روش تحقیق.. 6

1-7- پیشینه تحقیق.. 6

فصل دوم: کلیات و مفاهیم

2-1- مصونیت… 8

2-1-1 مصونیت از نظر لغوی.. 8

2-1-2 مصونیت در اصطلاح حقوق.. 8

2-1-3 اقسام مصونیت های شغلی.. 9

2-1-3-1 مصونیت های نمایندگان سیاسی.. 9

2-1-3-2 مصونیت های سازمان های بین المللی.. 9

2-1-3-3 مصونیت های پارلمانی.. 10

2-2- قضاء. 10

2-2-1 قضاء از نظر لغوی.. 10

2-3- قاضی.. 11

2-3-1 دیدگاه اول: قاضی به معنی دادرس… 12

2-3-2 دیدگاه دوم: قاضی به معنی تصمیم گیرندگان امور قضایی.. 13

فصل سوم: پیشینه مصونیت قضایی

3-1- مصونیت قضایی در حقوق فرانسه. 16

3-2- مصونیت قضایی در قانون اساسی مشروطیت… 18

3-4- استثنائات وارده به غیر قابل عزل بودن قاضی در حقوق ایران. 23

3-4-1 عزل قاضی به دلیل تخلّفات و تقصیرات شغلی.. 24

3-4-2 عزل قضات بواسطه ارتکاب جرائم عمومی.. 24

3-4-3 عزل قاضی به سبب فقدان صلاحیت و شرایط امر قضا 25

3-5- منع انتقال تغییر قضات… 26

3-6- مصونیت کیفری قاضی.. 26

فصل چهارم: مصونیت قاضی از منظر فقه امامیه

4-1- مبانی فقهی مصونیت قاضی.. 29

4-1-1 تکلیفی بودن قضاوت… 29

4-1-2 نص شرعی خاص…. 31

4-1-3 قاعده احسان. 35

4-1-4 قاعده فقهی «الجواز شرعاً ینافی الضمان» 38

فصل پنجم: استقلال قاضی در نظام حقوقی اسلام

5-1- استقلال قاضی ازمنظر فقه. 43

5-2- استقلال قاضی در رویدادهای تاریخی اسلام. 44

5-3-1 امتناع خلیفه از ادای سوگند و محکومیت وی.. 45

5-3-2 رد شهادت خلیفه توسط قاضی.. 46

فصل ششم: مصونیت قاضی در حقوق ایران

6-1- استقلال قوه قضائیه و اهمّیت آن. 48

6-2- شیوه های تأمین مصونیت قضاوت… 49

6-2-1- لزوم استقلال قوه قضائیه. 49

6-2-1-1 استقلال تشکیلاتی قوه قضائیه و قاضی.. 49

6-2-1-1-1 پذیرش استقلال قوه قضائیه در قانون اساسی.. 49

6-2-1-1-2 استقلال قوه قضائیه درباره منصب قضاء و قاضی.. 50

6-2-1-1-3 اعتبار حکم قضایی قاضی.. 51

6-2-1-2 استقلال رفتاری و عملی قاضی.. 51

6-2-1-3 شاخص ها و معیارهای عمومی در استقلال و بی طرفی قاضی.. 52

6-2-1-3-1 مدون بودن مستندات رأی قاضی.. 53

6-2-1-3-2 غیر متعارف نبودن تفسیر مواد قانونی به وسیله قاضی.. 53

6-2-1-3-3 رعایت واقعیت های اجتماعی در تفسیر مواد قانونی به وسیله قاضی.. 54

6-2-1-3-4 رعایت اجماع حقوقدانان در تفسیر مواد قانونی به وسیله قاضی.. 54

6-3- منابع قانونی تأمین مصونیت قضات در حقوق ایران. 55

6-4- علل تهدید کننده استقلال و مصونیت قضات… 57

6-4-1 جهات قانونی، تهدید کننده مصونیت قاضی.. 57

6-4-2 جهات عملی، تهدید کننده مصونیت قاضی (عدم استقلال قاضی) 58

6-5- شرایط برخورداری از مصونیت قضایی.. 59

6-5-1 داشتن سمت قضایی.. 59

6-5-2 مباشرت به اعمال قضایی.. 59

6-5-3 رعایت صلاحیت قضایی.. 60

6-6- مطلق یا نسبی بودن مصونیت قاضی.. 62

فصل هفتم: نتیجه گیری و پیشنهادات

7-1- نتیجه گیری.. 65

7-2- پیشنهادات… 66

منابع و مآخذ. 67

فهرست منابع فارسی.. 67

فهرست منابع عربی.. 69

چکیده انگلیسی 7

چکیده
بی تردید مصونیت قضایی قضات از اجزای لازم در قضاوت عادلانه است و قضات برای رسیدگی به دعاوی مردم باید از آزادی کامل برخوردار بوده و از تعرّض و طرفیّت با دیگران مصون و برکنار باشند، گرچه رأی مخالفی نیز در این خصوص مطرح است و برای خود دلائلی نیز دارد، لکن آنچه که با مبانی فقه اسلامی و امامیّه بیشتر همراه است، آن مصونیت قاضی در امر قضاوت می باشد، به عبارت دیگر رویکرد فقهی در مورد عملکرد قاضی، رویکردی مصونیت گرا است و او را در جایگاهی قرار می دهد که باید مصونیت کردار داشته باشد و تکلیفی بودن امر قضاوت از طرفی و وجود نصوص شرعی خاص، در کنار شمولیت «قاعده احسان» بر کار قاضی و نیز قاعده فقهی «الجواز شرعاً ینافی الضمان» به روشنی بر مصونیت قاضی دلالت دارد، آنگونه که تعقیب قضائی وی را باید استثنائی بر اصل مصونیت آنان به شمار آورد.