فصل اول : كلیات ……………………………………………………………………………………………….1

1-1 . تعریف مسأله   ………………………………………………………………………………………………2

1-2 . چارچوب نظری تحقیق  ………………………………………………………………………………….3

1-3. پژوهش‌های علمی انجام شده قبلی در ارتباط با پایان‌نامه (بطور مختصر):……………………3

1-4 . خلاصه مراحل روش پژوهش  …………………………………………………………………………4

1-5.حدودپژوهش…………………………………………………………………………………………………4

1-6.پرسش های پژوهش…………………………………………………………………………………………4

1-7.اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………….4

فصل دوم : چارچوب نظری تحقیق  ……………………………………………………………………….5                                                       

2-1. بخش اول : چگونگی پیدایش داستان …………………………………………………………………6

2 -1-1. تعریف داستان ………………………………………………………………………………………7

2-1-2. انواع داستان ………………………………………………………………………………………….8

2-1-2-1. قصه …………………………………………………………………………………………….8

2-1-2-2. رمانس ………………………………………………………………………………………….8

2-1-2-3. داستان كوتاه ………………………………………………………………………………….8

2-1-2-4. رمان …………………………………………………………………………………………….9

2-1-3 . مهمترین وجوه اشتراك داستان كوتاه و رمان ……………………………………………….9

2-1- 4 .تفاوت داستان كوتاه و رمان ……………………………………………………………………..9

2-1- 5 . تفاوت رمانس و رمان …………………………………………………………………………..10

2-1- 6 . پیشینه ی تاریخی رمان …………………………………………………………………………11

2-1-6-1 . ورود رمان به مرحله جدید ……………………………………………………………11

2-1-6-2 . تعریف رمان ………………………………………………………………………………12

2-1- 6-3 . انواع رمان …………………………………………………………………………………13

2-1-6-4 . هدف رمان ………………………………………………………………………………..14

2-2 .  بخش دوم : عناصر داستان ………………………………………………………………………….15

2-2-1 . پیرنگ ………………………………………………………………………………………………..15

2-2-1-1 . عناصر ساختاری پیرنگ ……………………………………………………………………..16

2-2-1-1-1 . گره افكنی ………………………………………………………………………………..17

2-2-1-1-2 . كشمكش ………………………………………………………………………………..17

2-2-1-1-3 . دروایی / هول و ولا / حالت تعلیق ………………………………………………..18

2-2-1-1-4 . بحران …………………………………………………………………………………….18

2-2-1-1-5 . نقطه ی اوج یا بزنگاه ………………………………………………………………..19

2-2-1-1-6 . گره گشایی ……………………………………………………………………………..19

2-2-2 . شخصیت و شخصیت پردازی …………………………………………………………………20

2-2-2-1 . شخصیت ……………………………………………………………………………………20

2-2-2-2 . انواع شخصیت …………………………………………………………………………….21

2-2-2-2-1 .شخصیت ساده ……………………………………………………………………..22

2-2-2-2-2 . شخصیت جامع ……………………………………………………………………22

2-2-2-2-3 . شخصیت اصلی …………………………………………………………………..22

2-2-2-2-4 . شخصیت مخالف…………………………………………………………………22

2-2-2-2-5 . شخصیت مقابل …………………………………………………………………..23

2-2-2-2-6 . شخصیت همراز……………………………………………………………………23

2-2-2-2-7 . شخصیت ایستا …………………………………………………………………….23

2-2-2-2-8 . شخصیت پویا  …………………………………………………………………….23

2-2-2-2-9 . شخصیت قالبی ……………………………………………………………………23

2-2-2-2-10 . شخصیت قراردادی …………………………………………………………….24

2-2-2-2-11 . شخصیت نوعی ………………………………………………………………….24

2-2-2-2-12 . شخصیت تمثیلی …………………………………………………………………24

2-2-2-2-13 . شخصیت هم جانبه ……………………………………………………………..24

2-2-2-3 . شخصیت پردازی………………………………………………………………………….24

2-2-3 .درون مایه ………………………………………………………………………………………….26

2-2-4 . موضوع …………………………………………………………………………………………….27

2-2-5 . گفت و گو ………………………………………………………………………………………..28

2-2-6 . زاویه ی دید ………………………………………………………………………………………29

2- 2-6-1 . زاویه دید درونی ……………………………………………………………………….30

2-2-6-2 . زاویه دید بیرونی ……………………………………………………………………….30

2-2-7. حقیقت مانندی …………………………………………………………………………………..31

2-2-8 . صحنه و صحنه پردازی ……………………………………………………………………….32

2-2-8-1. انواع صحنه ……………………………………………………………………………….32

2-2-8-2 . اجزای صحنه ……………………………………………………………………………32

 

 

2-2-8-3 . وظایف صحنه …………………………………………………………………………..33

2-2-9 . فضا و رنگ ………………………………………………………………………………………33

2-2-10 . لحن ………………………………………………………………………………………………34

2-2-11. توصیف…………………………………………………………………………………………..35

فصل سوم :  شرح احوال و آثار علی محمد افغانی……………………………………………..37

3-1 . زندگی نامه(از تولد تا اشتغال)……………………………………………………………………38

3-2 . فعالیت سیاسی…………………………………………………………………………………………39

3-3 . آثار……………………………………………………………………………………………………..40

3-4 . خصائص آثار…………………………………………………………………………………………42

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های تحقیق………………………………………………….43

4-1 . در آمدی بر رمان «شوهر آهو خانم » ………………………………………………………….44

4-2 . خلاصه رمان « شوهر آهو خانم» ………………………………………………………………..45

4-3 . عناصر ساختاری داستان در رمان « شوهر آهو خانم »……………………………………..48

4-3-1 . طرح یا پیرنگ ………………………………………………………………………………48

4-3-1-1 . گره افكنی ……………………………………………………………………………51

4-3-1-2 . كشمكش …………………………………………………………………………….51

4-3-1-3 . دروایی/ هول و ولا/ حالت تعلیق ………………………………………………53

4-3-1-4 . بحران …………………………………………………………………………………53

4-3-1-5 . نقطه ی اوج …………………………………………………………………………54

4-3-1-6 . گره گشایی ………………………………………………………………………….55

4-3-2 . شخصیت اصلی،شخصیت فرعی و شخصیت پردازی در رمان « شوهر آهو خانم »…..58

4-3-2-1 . شخصیت  اصلی در رمان « شوهر آهو خانم»………………………………..59

4-3-2-1-1 . سیّد میران …………………………………………………………………..59

4-3-2-1-2 . آهو …………………………………………………………………………..59

4-3-2-1-3 . هما ……………………………………………………………………………60

4-3-2-2 . شخصیت های فرعی در رمان « شوهر آهو خانم»………………………..61

4-3-2-2-1 . فرزندان سیّد میران ……………………………………………………….61

4-3-2-2-2 . میرزا نبی ……………………………………………………………………62

4-3-2-2-3 . خورشید و آقاجان ……………………………………………………….62

4-3-2-2-4 . نقره و گل محمد …………………………………………………………62

4-3-2-2-5 . حسین خان ضربی ………………………………………………………..63

4-3-2-2-6 . كربلایی عباس و نازپری ……………………………………………….64

4-3-2-2-7 . صفیه بانو و دخترش حاجیه ……………………………………………64

4-3-2-3. شخصیت پردازی در رمان «شوهر آهو خانم»…………………………………65

4-3-3 . درون مایه در رمان « شوهر آهو خانم » …………………………………………….66

4-3-4 . موضوع در رمان « شوهر آهو خانم » ………………………………………………..67

4-3-5. گفت و گو در رمان « شوهر آهو خانم » ……………………………………………69

4-3-6 . زاویه دید در رمان « شوهر آهو خانم » ……………………………………………..71

4-3-7 . حقیقت مانندی در رمان « شوهر آهو خانم » ……………………………………..73

4-3-8 . صحنه و صحنه پردازی در رمان« شوهر آهوخانم» ……………………………..76

4-3-8-1 . صحنه «فراخ منظر» و « صحنه نمایشی ……………………………………….78

4-3-9 . فضا و رنگ در رمان « شوهر آهو خانم »……………………………………………80

4-3-10 . لحن در رمان « شوهر آهو خانم » …………………………………………………..81

4 -3-11.توصیف دررمان« شوهرآهوخانم»…………………………………………………….82

5 :  نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………..85

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………90

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………….93

چکیده:

عناصر داستان به طور مستقیم به دیدگاه و نگرش نویسنده به عالم هستی بستگی  دارد و بر تحمیل هویّت و تشخّص او بر مجموعه ی داستان نقش بسزایی دارد. نقشی که هر یک از این عناصر در داستان می آفریند متفاوت است. امّا آن چه مسلّم است قوّت و ضعف یک اثر به نحوه ی بکارگیری این عناصر برمی گردد و درست آنست که عناصر داستانی بتوانند در کنار هم تفکّر اصلی نویسنده رادراثر بیان کنند.

رمان «شوهر آهو خانم» كه از شاخص ترین و مهم ترین رمان های نویسنده است به شیوه ی رمان های كلاسیک یعنی رمان های رئالیستی قرن نوزده و پیش از انجام تغییرات نو در داستان پردازی های قرن بیستم نوشته شده است. به این منظور، نویسنده سعی می کند به کمک توصیف، برتمام وجوه داستان به طور مستقیم احاطه داشته باشد. همچنین؛ آنچه در این رمان مورد نظر نویسنده است، پیچیده تر از آن است که بتواند به صورت غیر مستقیم در جریان شخصیت پردازی ها، صحنه پردازی ها، گفت گو، … به خواننده ارائه دهد از طرفی وفور شخصیت ها و صحنه ها و به تصویر کشیدن آنچه مورد نظر نویسنده است؛ از جامعه، زندگی مردم متوسط و مشکلاتی که این طبقه در زندگی خود متحمل می شدند او را بر آن داشته تا نقش یک (راوی-مفسّر) را ایفا کند و درنهایت هم به موفقیّت چشم گیری دست یابد.

تحقیق پیش رو با هدف تحلیل روایی رمان «شوهرآهو خانم» اثر نویسنده مطرح ومعاصر، علی محمد افغانی انجام شده است.

پیشگفتار:

در بررسی اهمیّت داستان گویی و داستان پردازی می توان به قدمت آن در زندگی بشر اشاره نمود. به جرأت می توان گفت تاریخچه ی داستان گویی به دوره ی انسان های غار نشین باز می گردد. غارنشینان شب ها هنگام خوردن شكار خویش، وقایع روزانه را برای هم تعریف می كردند.

با گذشت زمان و با رشد و توسعه جوامع بشری، انسان بیش از پیش به ارزش و اهمیّت داستان پی برد و آن را جزیی جدایی ناپذیر از فرهنگ و زندگی خود دانست و هرچه جلوتر می رفت همزمان با توسعه اجتماعی و فرهنگی، آن را به شكل و سیاق بهتری می پرداخت و برای ارائه هرچه بهتر و جذاب تر آن قوانینی در نظر  می گرفت كه امروزه ما آن ها را بعنوان عناصر داستانی می شناسیم. امروزه آگاهی از اسلوب نگارش و استفاده بهینه از این عناصر در داستان، میزان توانایی نویسنده را در پردازش اثر به نمایش می گذارد. آفریننده اثر هرچه در بكارگیری این عناصر دقت بیشتری به عمل آورد، داستانی هنری و استادانه عرضه خواهد داشت.

فصل اول: کلیات

1- تعریف مسأله

نهضت مشروطه در تمام شئون اجتماع، حرکتی بوجود آورد که موجب تحوّلات تازه ای در زمینه های گوناگون شد. از جمله «ادبیّات داستانی» متفاوتی بوجود آورد که هم از نظر شکل و هم از نظر محتوا از ادبیّات داستانی گذشته متفاوت بود. این ادبیّات داستانی، تحت تأثیر ترجمه رمان ها و داستان های کوتاه خارجی رواج یافت و نوشتن داستان به شیوه ی غربی معمول شد. از آن جا که قالبی جدا و محتوایی دیگر داشت، قالب های سنّتی و مرسوم قصّه های قدیمی را به کناری افکند و راهی جدا در پیش گرفت. (میرصادقی، 1382: 183)

این قالب های نو در ابتدا از رواج چندانی برخوردار نبود به مرور زمان، آشنایی نویسندگان با این چارچوب ضرورت یافت و آ ن ها را بر آن داشت تا برای برجسته کردن آثارشان از این قوانین بهره بگیرند و با بکارگیری متفاوت آن، سبک و سیاق خاصّی را به آثارشان بدهند.

 این عناصر روایی، ابزارهایی هستند که می توانند سبب رشد و تکامل یک داستان بشوند. هر یک از این عناصر به تنهایی با توجه به نقشی که در داستان دارند، می توانند تأثیر گذار باشند و به پیشبرد داستان کمک کنند. وجود این عناصر موجب می شود که خواننده جذب یک داستان شود و آن را تا انتها دنبال کند. این عناصر شامل: پیرنگ، شخصیت، حقیقت مانندی، درون مایه، موضوع، زاویه ی دید، صحنه، گفت وگو، لحن، فضا است.

از آن جایی که انواع داستان از نظر شکل و محتوا متفاوت هستند عناصر داستانی گفته شده در آن با شدّت و یا ضعف به کار می روند. در رمان، نسبت به انواع دیگر داستان، مجال بیشتری برای پرداختن به این عناصر وجود دارد به همین دلیل جزئیات در آن به طور مفصّل تری بیان می شود؛ به طوری که خواننده احساس می کند که در داستان حضور دارد و آن وقایع برای خودش اتّفاق افتاده و همه چیز برای او قابل لمس می شود.به منظور شناخت شگردها و فنون داستان پردازی های سنّتی و بیان شباهت ها و تفاوت های آن با شیوه های نوین    داستان نویسی، در این پژوهش سعی شده ضمن نگاه تحلیلی به شیوه ی داستان پردازی افغانی در رمان «شوهر آهوخانم» به تطبیق این اثر با معیارهای داستان نویسی نوین پرداخته و در حدّ امکان شواهدی براساس آن معیارها ارائه شود.

2-1- چارچوب نظری تحقیق

ادبیّات داستانی در معنای جامع آن به هر روایتی که خصلت ساختگی و ابداعی آن بر جنبه ی تاریخی و واقعی اش غلبه کند، اطلاق می شود. در عرفِ نقد امروز به آثار روایتی منثور، ادبیات داستانی می گویند. هر اثر روایتی منثور خلّاقه ای که با دنیای واقعی ارتباط داشته باشد درحوزه ادبیّات داستانی می گنجد. ادبیّات داستانی شامل: قصّه، رمانس، رمان، داستان کوتاه  وآثار وابسته به آن هاست. (میر صادقی،1376 :20)

3-1- پژوهش‌های علمی انجام شده قبلی در ارتباط با پایان‌نامه (بطور مختصر)

1- نویسندگان پیشرو ایران

نگارنده ی اثر محمدعلی سپانلو(1366). خلاصه ای درباره ی رمان و محتوای آن ارائه شده است.

2- رمان های معاصر فارسی:

نگارنده ی این اثر میمنت میرصادقی(1379). در آن به وضعیت خانواده ی سنتی  در آن زمان پرداخته است.

3-کارنامه ی نثر معاصر:

 این اثر از حمید عبدالهیان(1379). درباره ی زندگی، آثار و محتوای آثار افغانی می باشد.

4 -گزاره هایی در ادبیات معاصر ایران:

این اثر از علی تسلیمی(1383). درباره ی وضع جامعه در زمان نوشتن این اثر است.