1 1-1- مقدمه

 

2 1-2- موقعیت نیروگاه کازرون

 

3 1-3- زمین شناسی منطقه

 

3 1-4- مطالعات ژئوتکنیک

 

5 1-5-ضرورت انجام پژوهش

 

8 1-6- اهداف پژوهش

 

8 1-7- ساختار پایان‌نامه

 

9 فصل دوم: پژوهش‏های انجام شده

 

10 2-1- مقدمه

 

11 2-2- انواع گسیختگی خاک زیر پی

 

12 2-2-1- گسیختگی برشی کلی

 

12 2-2-2- گسیختگی برشی موضعی

 

13 2-2-3- گسیختگی برشی سوراخ‏کننده

 

14 2-3- انواع روش‏های تحلیلی محاسبه ظرفیت باربری

 

14 2-3-1- روش تعادل حدی

 

14 2-3-2- روش لغزش-خط

 

15 2-3-3- روش مرز بالا

 

15 2-3-4- روش‏های عددی

 

16 2-4- محاسبه ظرفیت باربری

 

16 2-5- نشست پی‏ها

 

28 2-5-1- نشست آنی

 

28 2-5-2- نشست تحکیم

 

32 فصل سوم: مدل‏سازی

 

34 3-1- مقدمه

 

35 3-2- دلایل انتخاب نرم‌افزار PLAXIS برای انجام تحقیق

 

36 عنوان

 

صفحه 3-3- کلیاتی در مورد PLAXIS

 

37 3-3-1- معرفی داده‌های ورودی

 

37 3-3-2- انتخاب نوع مدل

 

37 3-3-3- انتخاب نوع المان

 

38 3-4- مدل سازی هندسی

 

40 3-5- مدلسازی مصالح

 

42 3-6- مش‏بندی

 

46 3-7- اعمال شرایط اولیه

 

48 3-8- محاسبات

 

50 3-8-1- محاسبه‌ پلاستیك

 

50 3-8-2- محاسبه‌ تحكیم

 

50 3-8-3- تحلیل ایمنی

 

50 4-محاسبه براساس شبكه‌بندی به هنگام شده

 

51 3-9- داده‌های خروجی

 

53 3-10- ارائه منحنی

 

54

3-11- فلوچارت نرم‌افزار

55 فصل چهارم: محاسبات و تجزیه و تحلیل نتایج

 

57 4-1- مقدمه

 

58 4-2- بررسی درستی عملکرد نرم‏افزار

 

58 4-3- نحوه بارگذاری پی

 

60 4-3-1- پی صاف

 

60 4-3-2- پی زبر

 

61 4-4- ابعاد پی

 

62 4-5- نمودار تنش کرنش

 

62 4-6- نتایج ظرفیت باربری

 

67 4-7- محاسبه ضرایب ظرفیت باربری

 

68 4-8- مقایسه کار حاضر با تئوری‏های گذشته

 

71 عنوان

 

صفحه 4-9- محاسبه نشست پی برج خنک کننده کازرون

 

 

 

74 4-9-1- نحوه انجام محاسبات

 

74 4-9-2- نشست محاسبه شده

 

75 4-10- مقایسه با تئوری‏های گذشته

 

76 4-10-1- نشست آنی

 

77 4-10-2- نشست تحکیم

 

79 4-11- محاسبه تنش مجاز پی حلقوی

 

82 فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات

 

84 5-1- مقدمه

 

85 5-1- نتایج

 

85 5-2- پیشنهادات

 

86 منابع

 

87

 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست اشكال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
شکل(1-1)- موقعیت جغرافیایی نیروگاه کازرون	4
شکل(1-2)- نمایی از برج‏های خنک کننده نیروگاه کازرون	5
شکل(1-3)- تغییرات عدد نفوذ استاندارد با عمق در گمانه‏های مختلف	7
شکل(2-1)- مکانیزم گسیختگی برش کلی	13
شکل(2-2)- مکانیزم گسیختگی برش موضعی	13
شکل(2-3)- مکانیزم گسیختگی برش سوراخ کننده	14
شکل(2-4)- منحنی‏های در نظر گرفته در روش لغزش-خط	15
شکل(2-5)- مکانیزم گسیختگی در نظر گرفته شده توسط ترزاقی	17
شکل(2-6)- مکانیزم گسیختگی در نظر گرفته توسط مایرهوف	18
شکل(2-7)- مدل المان محدود مورد استفاده در روش مانوهاران و دسگوپا	20
شکل(2-8)- جابجایی در زیر پی صاف	20
شکل(2-9)- جابجایی در زیر پی زبر	21
شکل(2-10)- تغییرات Nc با زاویه اصطکاک داخلی در روش مانوهاران و دسگوپا	22
شکل(2-11)- تغییرات Nq با زاویه اصطکاک داخلی در روش مانوهاران و دسگوپا	23
شکل(2-12)- تغییرات Nγ با زاویه اصطکاک داخلی در روش مانوهاران و دسگوپا	23
شکل(2-13)- مدل در نظر گرفته شده به وسیله هاتف و بوشهریان	25
شکل(2-14)- ظرفیت باربری محاسبه شده توسط هاتف و بوشهریان	25
شکل(2-15)- مدل تفاضل محدود در نظر گرفته شده توشط زیو و وانگ	26
شکل(2-16)- مقدار Nγ برای پی حلقوی در حالت صاف	27
شکل(2-17)- مقدار Nγ برای پی حلقوی در حالت زبر	27
شکل(2-18)- نمودار تعیین محاسبه μ1	29
شکل(2-19)- نمودار تعیین محاسبه μo	29
شکل(2-20)- مقادیر تصحیح عمق بر اساس D/B و L/B	30
عنوان	صفحه
شکل(2-21)- ضریب اصلاح نشست تحکیم یک بعدی به مقدار واقعی[21]	33
شکل(3-1)- مدل سازی کرنش مسطح و تقارن محوری	37
شکل(3-2)- المان‏های موجود در نرم‏افزار PLAXIS	38
شکل(3-3)- پنجره تنظیمات کلی در نرم‏افزار PLAXIS	38
شکل(3-4)- مدل‏سازی هندسی پی حلقوی برای محاسبه ظرفیت باربری	40
شکل(3-5)- مدل‏سازی هندسی پی حلقوی برج خنک کننده	41
شکل(3-6)- پنجره تنظیمات مدل مور-کولمب در نرم‏افزار PLAXIS	44
شکل(3-7)- تاثیر اندازه مش روی ظرفیت باربری برای یک مدل	47
شکل(3-8)- استفاده از مش ریز برای مش‏بندی مدل	47
شکل(3-9)- تنش‏های اولیه ناشی از وزن خاک	49
شکل(3-10)- تنش‏های اولیه ناشی از آب	49
شکل(3-11)- پنجره تنظیمات محاسبات در نرم‏افزار PLAXIS	53
شکل(3-12)- جابجایی‏های زیر پی در زیربرنامه خروجی	54
شکل(3-13)- پنجره تنظیمات منحنی در نرم‏فزار	55
شكل (3-14)-فلوچارت مراحل ساخت و تعریف یک مدل در نرم‌افزار PLAXIS	56
شکل(4-1)- مدل در نظر گرفته برای بررسی عملکرد صحیح نرم‏افزار	59
شکل(4-2)- مقایسه نتایج مدل آزمایشگاهی و عددی برای بررسی عملکرد صحیح نرم‏افزار	60
شکل(4-3)- نحوه اعمال جابجایی در حالت پی صاف	61
شکل(4-4)- نحوه اعمال جابجایی در حالت پی زبر	61
شکل(4-5)- مش تغییر شکل یافته در پایان آنالیز	62
شکل(4-6)- تغییرات تنش در برابر جابجایی	63
شکل(4-7)- تغییرات تنش در برابر جابجایی	63
شکل(4-8)- تغییرات تنش در برابر جابجایی	64
شکل(4-9)- تغییرات تنش در برابر جابجایی	64
عنوان	صفحه
شکل(4-10)-گسیختگی زیر پی	65
شكل(4-11)-كنتورهای تنش قائم هنگام گسیختگی پی	66
شکل(4-12)- تغییرات ظرفیت باربری در برابر عمق پی	68
شکل(4-13)- مقایسه نتایج نشست روش عددی با کارهای قبل با فرض پی صاف	73
شکل(4-14)- مقایسه نتایج نشست روش عددی با کارهای قبل با فرض پی زبر	73
شکل(4-15)- مش تغییر شکل یافته در انتهای آنالیز در زیر پی برج خنک کننده	75
شکل(4-16)- نتایج محاسبات نشست آنی و تحکیم پی حلقوی	76
شکل(4-17)- مقایسه نتایج نشست روش عددی با کارهای قبل با فرض B=10	78
شکل(4-18)- نتایج مقایسه نتایج نشست روش عددی با کارهای قبل با فرض B=5	78
شکل(4-19)- تغییرت ضریب فشار آب حفره‏ای B در برابر درجه اشباع	80
شکل(4-20)- نتایج مقایسه نتایج نشست روش عددی با تئوری تحکیم با فرض B=5	80
شکل(4-21)- نتایج مقایسه نتایج نشست روش عددی با تئوری تحکیم با فرض B=10	81

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
جدول(1-1)- خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خاک در محل برج‏های خنک کننده واحد HRSG سیکل ترکیبی نیروگاه کازرون	6
جدول(2-1)- مقدار Nγ برای اصطکاک مختلف بین خاک و پی	24
جدول(3-1)- پارامترهای در نظر گرفته شده در محاسبات ظرفیت باربری	44
جدول(3-2)- پارامترهای در نظر گرفته شده در محاسبات نشست	45
جدول(4-1)- پارامترهای در نظر گرفته برای بررسی عملکرد صحیح نرم‏افزار	59
جدول(4-2)- نتایج ظرفیت باربری محاسبه شده در زیر پی صاف	67
جدول(4-3)- نتایج ظرفیت باربری محاسبه شده در زیر پی زبر	67
جدول(4-4)- نتایج محاسبه شده در مدل عددی	69
جدول(4-5)- نتایج محاسبه شده در مدل عددی	70
جدول(4-6)- نتایج محاسبه شده در مدل عددی	70
جدول(4-7)- مقایسه ضرایب ظرفیت باربری محاسبه شده کار حاضر با تئوری‏های                          موجود در پی دایره‏ای	72
جدول(4-8)- مقایسه ضرایب ظرفیت باربری محاسبه شده کار حاضر با تئوری‏های                          موجود در پی دایره‏ای	72
جدول(4-9)- محاسبه ظرفیت باربری مجاز پی برج خنک کننده نیروگاه کازرون	83

 
 
 
 
 
 
 

علائم و تعاریف

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

φ d:	زاویه اصطکاک داخلی زهکشی شده
φ u:	زاویه اصطکاک داخلی زهکشی نشده
Cd:	مقاومت برشی زهکشی شده
Cu:	مقاومت برشی زهکشی نشده
γd:	وزن مخصوص خشک
γsat:	وزن مخصوص اشباع
E:	مدول یانگ
ν:	نسبت پواسون
Cs:	ضریب تورم
Cc:	ضریب فشردگی حجمی
e:	نسبت تخلخل
u:	فشار اب حفره‏ای
γomp:	وزن مخصوص خاک ترکیبی
Ccomp:	چسپندگی خاک ترکیبی
φ d:	زاویه اصطکاک داخلی زهکشی شده
OCR:	نسبت پیش تحکیمی
qu:	ظرفیت باربری نهایی
qa:	ظرفیت باربری مجاز
B:	عرض پی نواری
L:	طول پی
Df:	عمق پی
FS:	ضریب اطمینان
Nγ،Nc،Nq:	ضرایب ظرفیت باربری
d:	اصطکاک بین پی و خاک
ri:	شعاع داخلی پی حلقوی

 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

r0:	شعاع خارجی پی حلقوی
Si:	نشست آنی
Sc:	نشست تحکیم
σ0:	تنش اولیه
ko:	ضریب فشار خاک در حالت سکون
kp:	ضریب فشار خاک در حالت مقاوم
A:	ضریب فشار آب حفره‏ای
ψ:	زاویه اتساع
G:	مدول برشی
K:	مدول بالک
Eoed:	سختی بارگذاری ادئومتری
x    K:	ضریب نفوذپذیری در جهت افقی
z K:	ضریب نفوذپذیری در جهت قائم

چکیده
امروزه کم و بیش از پی‏های حلقوی برای سازه‏ها بویژه سازه‏هایی که حالت تقارن محوری دارند استفاده می‏شود. در این پژوهش یک مطالعه عددی روی ظرفیت باربری و نشست پی حلقوی انجام شد. برای مدل سازی از نرم‏افزار PLAXIS استفاده شد. پارامترهای مصالح از مشخصات خاک رس محل ساخت برج‏های خنک کننده سیکل ترکیبی نیروگاه کازرون انتخاب شد. برای مدل سازی مصالح از مدل مور-کولمب استفاده شد. محاسبات ظرفیت باربری در دو حالت پی صاف و پی زبر انجام شد و بر اساس آن ضرایب ظرفیت باربری محاسبه شد. نشست پی حلقوی برج خنک کننده نیروگاه کازرون محاسبه شد. سپس بر اساس محاسبات ظرفیت باربری و نشست، ظرفیت باربری مجاز پی حلقوی نیروگاه کازرون محاسبه شد. از نتایج حاصل مشخص شد که ظرفیت باربری پی زبر به مقدار قابل ملاحظه‏ای از ظرفیت باربری پی صاف بیشتر است. همچنین مشخص شد که با افزایش ri/ro (نسبت شعاع داخلی به شعاع خارجی پی حلقوی) رفتار پی حلقوی به پی نواری نزدیک می‏شود. نتایج بدست آمده از محاسبات ظرفیت باربری و نشست با نتایج تئوری‏ها و روابط موجود مقایسه شده است.
کلمات کلیدی: پی حلقوی، نسبت شعاع، ظرفیت باربری، نشست
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Abstract
 
Nowadays, more and more ring footings are used in practice special for axisymmetric structures. In this research, a numerical analysis was performed using PLAXIS software for calculating bearing capacity and settlement of ring footing. The parameters used in this research are the results of geotechnical studies of Kazeroon cooling tower. The analysis was carried out using Mohr-Coulomb’s criterion for soil.
Bearing capacity was calculated for smooth and rough ring footing and then the bearing capacity factors were calculated. Settlement of Kazeroon cooling tower was calculated. The analysis indicated that the bearing capacity of rough ring footing is obviously higher than the bearing capacity of smooth footing. In addition, the analysis indicated that behavior of ring footing get to behavior of strip footing with increase ri/ro, which is the ratio of internal radius to external radius of the ring. Finally, the results were compared with those available in the literature.
Keywords: Ring footings, Radius ratio, bearing capacity, Settlement
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فصل اول
 
 
کلیات
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1-1- مقدمه:
پروژه‏های عمرانی، متشکل از دو قسمت روسازه و زیرسازه می‏باشد. زیرسازه غالبا به بخشی اطلاق می‏شود که در تماس با خاک و در روند انتقال مستقیم بار روسازه به خاک بستر یا اطراف مشارکت دارد. انتقال بار از رو سازه به زمین توسط عضوی به نام پی انجام می‏شود. نقش پی یا فونداسیون به عنوان یک قسمت انتقالی در ابنیه، قابل تحمل نمودن تنش‏های نسبتا بزرگ موجود در اجرای زیرزمین سازه از قبیل ستون، پایه و یا دیوار برای خاک است. خاک‏ها و مصالح طبیعی موجود در سطح زمین در مقایسه با اجزای روسازه از قبیل مصالح ساختمانی متداول، مانند بتن و فولاد، مقاومت و توان باربری نسبتا پایینی دارند. مهندسی پی هنر بکارگیری علوم سازه، ژئوتکنیک و قضاوت مهندسی در رابطه با تحلیل و اجرای پی بوده به نحوی که با رعایت اصول فنی، اجرایی، پایداری و اقتصادی،نهایتا سیستم پی بهینه‏ای حاصل گردد. جهت تحقق یافتن اهداف فوق مهندس پی باید درک مناسبی از رفتار و عملکرد متقابل و به عبارتی دیگر، اندرکنش خاک و سنگ بستر، و نیز شرایط روسازه را داشته باشد.
از ملزومات اساسی آنالیز و طراحی پی تعیین توان باربری (ارزیابی مقاومت خاک و سنگ)، برآورد میزان تغییرات حجمی و فشردگی بستر بر اثر بارگذاری(تخمین میزان نشست خاک) و طراحی سازه‏ای می‏باشد که در دو گام اول هندسه پی در پلان و عمق استقرار آن تعیین گردیده و سپس طراحی سازه‏ای و یا طراحی داخلی بر اساس تنش‏های داخلی بر اثر نیروهای خارجی صورت می‏گیرد که شامل انتخاب مصالح، تعیین ضخامت پی و در صورت لزوم چگونگی مسلح نمودن آن است. کنترل پایداری و طراحی خارجی نیز از ضروریات تحلیل و طراحی بوده و در نهایت کفایت سیستم طراحی شده به لحاظ اجرایی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار می‏گیرد[1].
پی‏ها به لحاظ عمق استقرار پی به دو گروه پی‏های سطحی و پی‏های عمیق تقسیم بندی می‏شود. پی‏های سطحی از متداول‏ترین پی‏ها بخصوص برای پروژه‏های ساختمانی است که اغلب عمق استقرار آنها کمتر از عرضشان است. پی‏های سطحی شامل پی‏های منفرد، مرکب، نواری و گسترده می‏باشد. امروزه برای حالت‏هایی که تقارن محوری وجود دارد از پی‏های دایره‏ای و حلقوی استفاده می‏شود. برای پی سازه‏هایی مانند پایه‏های پل‏ها، برج‏های آبی، سیلوها و … از پی‏های حلقوی استفاده می‏شود. به لحاظ اقتصادی استفاده از پی‏های حلقوی میزان استفاده از مصالح را کاهش می‏دهد. کشورهایی که در آن مصالح اولیه برای ساخت از نظر هزینه قیمت بالایی را ایجاد می‏کند، استفاده از پی‏های حلقوی گسترش بیشتری یافته است.
در کشور ما ایران نیز از پی‏های حلقوی استفاده می‏شود. برای برج‏های خنک کننده و واحد HRSG سیکل ترکیبی نیروگاه کازرون از پی‏های حلقوی استفاده شده است.
 
1-2- موقعیت نیروگاه کازرون
محل نیروگاه کازرون در کیلومتر 10 جاده کازرون-فراشبند(روستای بلیان) و کیلومتر 4 جاده اختصاصی نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون می‏باشد. موقیت جغرافیایی محل در شکل(1-1) مشخص شده است[2].
 
1-3- زمین شناسی عمومی منطقه
محدوده مورد مطالعه جزء واحد زمین شناسی زاگرس چین خورده می‏باشد که در جنوب غربی ایران واقع گردیده است. پهنای این واحد 150 تا 250 کیلومتر تخمین زده می‏شود. روند عمومی این منطقه شمال غربی- جنوب شرقی است و در آن رسوبات پالئوزوئیک، مزوزوئیک و ترشیری به طور هم شیب روی هم قرار دارند. این رسوبات پوشش‏های حاشیه قاره‏ای شرق پلاتفرم عربستان را تشکیل می‏داده ‏اند[2].
 
 
 
 
شکل(1-1)- (   ) موقعیت جغرافیایی نیروگاه کازرون

درآمد………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4

1-1 بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-2 پیشینه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3 فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-4 اهداف و كاربرد پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 8

1-5 روش شناسی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 4

1-5-1  نوع روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-5-2  روش گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………….. 6

1-5-3  روش تجزیه و تحلیل………………………………………………………………………………………………………….. 7

n فصل دوم :  مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………… 7

درآمد………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

2-1  نامه و نامه­نگاری در ادبیات…………………………………………………………………………………………………….. 8

2-1-1  نامه………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

2-1-2  نامه­نگاری ( ترسّل)………………………………………………………………………………………………………… 6

2-1-3  منشآت………………………………………………………………………………………………………………………………… 7

2-2   نگاهی اجمالی به انشا، نامه­نگاری و نثر فارسی از آغاز تا عهد قاجار…………… 10

2-2-1 انشا و نامه نگاری پیش از ظهور اسلام…………………………………………………………………….. 4

2-2-2  انشا و نامه نگاری پس از ظهور اسلام……………………………………………………………………… 6

n فصل سوم:  در تاریخ نثر و منشآت فارسی در عهد قاجار……………………………………………………… 78

درآمد………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

3-1 انواع نثر در عهد قاجار……………………………………………………………………………………………………….. 8

3-1-1  تعریف نثر……………………………………………………………………………………………………………………………. 4

3-1-2  انواع نثر در عهد قاجار……………………………………………………………………………………………………….. 6

3-2 معرفی مهم­ترین نمونه­های نامه، منشآت و ترسل در عهد قاجار………………………. 10

3-2-1  نامه ها و منشات قائم­مقام فراهانی………………………………………………………………………….. 8

3-2-2  نامه­ها و منشات عهد ناصری ( نامه­های ناصرالدین شاه و امیرکبیر)……………. 8

3-2-3  ترسل منشی خویی……………………………………………………………………………………………………………. 8

3-2-4  بدایع­نگاری ( محمدابراهیم نواب تهرانى ِ بدایع نگار)……………………………………….. 8

3-2-5  نثر و نامه­نگاری مشروطه خواهان……………………………………………………………………………… 8

n فصل چهارم : بررسی ویژگی های ادبی وسبکی نامه های عهد قاجار…………………………………….. 7

درآمد………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

4-1 ویژگی­های زبانی، نگارشی و دستوری نامه­های عهد قاجار……………………………………… 8

4-1 -1 تنوع سبک های نامه نگاری……………………………………………………………………………………….. 8

4-1 -2 نثر ساده  و زبان محاوره……………………………………………………………………………………………… 8

4-1 -3 طنز………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

 

4-1 -4  کاربرد واژگان و اصطلاحات بیگانه………………………………………………………………………….. 8

4-1 -5 جمله­بندی دستوری………………………………………………………………………………………………………. 8

4-1 -6 کاربرد متفاوت یا اشتباه افعال، اسامی و حروف………………………………………………….. 8

4-1 -7 نگارش نامۀ سرگشاده……………………………………………………………………………………………………. 8

4-2  صور خیال و آرایه های ادبی در نامه های عهد قاجار……………………………….. 8

4-2-1  حسن مطلع………………………………………………………………………………………. 8

4-2-2 سجع…………………………………………………………………………………………………. 8

4-2-3  تضمین…………………………………………………………………………………………….. 8

4-2-4  جناس……………………………………………………………………………………………… 8

4-2-5  جمع و تقسیم………………………………………………………………………………….. 8

4-2-6  ضرب المثل………………………………………………………………………………………. 8

4-2-7  کنایه……………………………………………………………………………………………….. 8

4-2-8 دعا……………………………………………………………………………………………………. 8

4-2-9  تناسب الفاظ…………………………………………………………………………………….. 8

4-2-10 تشبیه و استعاره………………………………………………………………………………. 8

4-2-11  اغراق…………………………………………………………………………………………….. 8

4-2-12  مراعات نظیر…………………………………………………………………………………… 8

4-2-13  شاعری…………………………………………………………………………………………… 8

4-3 اثرگذاری و اثرپذیری ترسل و نامه­نگاری در عصر قاجاریه با دوره­ های قبل و بعد…………. 8

4-3-1  درآمیختگی نثر و نظم در نامه…………………………………………………………… 8

4-3-2 بیان حکایت در متن نامه……………………………………………………………………. 8

4-3-3 مقایسۀ قائم­مقام فراهانی از دوره بازگشت (عهد قاجار) با سعدی از سبک عراق………. 8

4-3-4 ویژگی­های مشترک نامه­های قائم­مقام و نثر سعدی……………………………….. 8

n نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

n نمودارها……………………………………………………………………………………………………………………………………… 78

n منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………… 16

فصل اول : مقدمه

 

  1-1 كلیات .. . ……………………………… . . .

 

1 1-2 بیان مسئله ……………………………. .. .

 

2 1-3  هدف از پژوهش ……………………………………… .

 

2 1-4  چگونگی دستیابی به اهداف پژوهش……………………….. .

 

3 1-5  ساختار پایان نامه ………………………………………. .

 

4 فصل دوم : كلیات و بر ادبیات فنی

 

  2-1 مقدمه . …

 

7 2-2 فلسفه بهسازی .. … . …………………………………… .

 

7 2-2- 1 تعریف بهسازی ….. ………………….. . . ……

 

8 2-2- 2 دامنه كاربرد . . .. …

 

9 2-2- 3 روش های بهسازی ……… . …

 

10 2-3 شمع و کاربرد آن در بهسازی خاک ……

 

13 2-3-1 موارد استفاده از شمع …… ..

 

13 2-3-2 انواع شمع از لحاظ مکانیسم عمل . ………………………… ..

 

15 2-3-3 اثرات بهسازی تراکمی . ……………………………

 

16 2-4 بر مطالعات گذشتگان …………………………….. . … ..

 

19 2-4-1 مطالعات انجام شده در خصوص استفاده از المان های تقویتی افقی

 

20 2-4-2 مطالعات انجام شده در خصوص استفاده از المان های تقویتی غیر افقی

 

24 فصل سوم : مدل سازی نرم افزاری و آزمایشگاهی

 

    3-1 مقدمه . . ..

 

34 3-2 تعریف مدل رفتار . .

 

35 3-3 مشخصات یک مدل رفتاری مطلوب …….

 

35 3-4- روش اجزاء محدود .. .. .

 

36 3-4-1 تاریخچه روش اجزاء محدود .

 

37 3-4-2 روش مدل نمودن فضای بینهایت توسط المان محدود ……… . . .

 

38 3-4-3   معرفی نرم افزار Geostudio-Sigma و هدف از انتخاب آن . ..

 

40 3-4-4-1   معرفی برنامۀ SIGMA/W . .

 

42 3-4-4-2 کاربرد برنامۀ SIGMA/W . . .

 

42 3-4-4-3 امکانات و قابلیت های برنامۀ SIGMA/W . ..

 

43 3-4-4   روند ساخت مدل .

 

54 3-4-4-1     انتخاب سیستم واحد . .

 

54 عنوان                                                                                                    صفحه 3-4-4-2     انتخاب المانهای مورد استفاده . . .. ..

 

56 3-4-4-3     خواص مواد .. …

 

56 3-4-4-4     مدل سازی هندسی .. .. .

 

57 3-4-4-5   مش بندی . . .

 

58 3-4-4-6     اعمال شرایط مرزی و بارگذاری. . .. ..

 

58 3-4-5   تحلیل مدل اجزاء محدود . .

 

59 3-5 جزئیات مدل سازی در نرم افزار SIGMA/W ..

 

60 3-5-1 انتخاب المان …

 

60 3-5-2 مدل سازی هندسی و مش بندی .

 

61 3-5-3 پارامترهای هندسی . .

 

62 3-5-4   پارامترهای مقاومتی . ..

 

63 3-5-5 اعمال شرایط مرزی و بارگذاری . .. . .

 

64 3-5-6 نوع تحلیل .. . . ..

 

64 3-6 تحقیق آزمایشگاهی . . .

 

65 3-6-1 جزئیات مدل آزمایشگاهی … .

 

65 3-6-2 روند کلی انجام آزمایش .

 

67 3-7 مشخصات مدل مورد استفاده جهت اعتبار یابی .. . .

 

68 فصل چهارم : نتایج تحلیل­ها ( نرم­افزاری و آزمایشگاهی)

 

  4-1 مقدمه . .. . ..

 

70 4-2 اعتبار سنجی مدل .

 

70 4-2-1 استفاده از فرمول تئوری جهت اعتبارسنجی نرم افزار . .

 

71 4-2-1-1   مقایسه نشست خاك حاصل از تحلیل دستی و نرم افزاری

 

71 4-2-1-2 مقایسه تنش در خاك حاصل از تحلیل دستی و نرم افزاری .

 

 

75 4-2-2   استفاده از نتایج تحقیق آزمایشگاهی جهت اعتبار سنجی . . .

 

76 4-2-2-1     شرح آزمایش و نتایج بدست آمده از آن . …..

 

77 4-2-2-2     شرح تحلیل کامپیوتری و مقایسه با نتایج آزمایشگاهی …..

 

78 4-3 بررسی اثرات استفاده از المان های قائم فولادی با بهره گرفتن از نرم افزار SIGMA/W .. ..

 

80 4-3-1 تأثیر فاصلۀ المان های فولادی (S) .. .. .

 

88 4-3-2 تأثیر میزان پراكندگی المان ها از بر فونداسیون ® . .

 

95 4-3-3 تأثیر طول المان های فولادی (L) . ..

 

101 4-3-4 تأثیر قطر المان ها (D) . .

 

107 4-4 بررسی آزمایشگاهی اثر المان های قائم فولادی بر ظرفیت باربری خاك ماسه ای ..

 

113 4-4-1   شرح جزئیات انجام آزمایش . .

 

113 عنوان                                                                                                    صفحه 4-4-2   نتایج انجام آزمایش ها . . …

 

116 فصل پنجم :   نتیجه ­گیری و پیشنهادات

 

  4-1 مقدمه . .. . ..

 

120 6-2- نتیجه گیری .. .

 

120 6-3- پیشنهاداتی جهت تحقیقات آینده . .. …

 

122 منابع و مآخذ . .. .

 

124  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

  فهرست شکل ها

 

  شکل 2- 1: تقسیم بندی کاربرد روش­های بهسازی خاک

 

9 شکل 2- 2: انواع روش های بهسازی خاک

 

10 شکل 2-3: کاربرد روش های بهسازی بر حسب نوع خاک

 

12 شکل 2-4: اثر بهسازی تراکمی بر خاک های ریزدانه و درشت دانه

 

17 شکل 2-5: اثر افزایش تراکم بر چسبندگی

 

18 شکل 2-6: اثر افزایش تراکم بر زاویه برشی ماسه

 

18 شکل 2- 7: دایره مور برای خاک های غیر مسلح و مسلح

 

20 شکل 2-8: (a)-پوش های گسیختگی برای خاک غیر مسلح و مسلح، (b)- دیاگرام نیرو برای   خاک مسلح

 

21 شکل 2-9: استفاده ازعناصر تسلیح عمودی و افقی (a)-نمای سه بعدی، (b)- نمای برش از روبرو

 

31 شکل 2-10 :تأثیر مسلح کننده ها بر تعادل (a)-مسلح کننده های افقی، (b)- نمای برش روبرو

 

31 شکل 3-1 :روند همگرایی تغییرمکان ها با تکرار تحلیل

 

43 شکل 3-2 :نمونه ای از نتایج گرافیکی تغییرمکان گره

 

44 شکل 3-3 :جعبه تنظیمات انواع آنالیز ها (Type Analaysis Setting )

 

49 شکل 3-4 : نمودار تنش-كرنش مدل مصالح از نوع الاستیک خطی

 

50 شکل 3-5 : نمودار تنش-كرنش مدل مصالح از نوع الاستیک خطی غیر همگن

 

50 شکل 3-6 : نمودار تنش-كرنش مدل مصالح از نوع الاستیک غیر خطی

 

51 شکل 3-7 : نمودار تنش-كرنش از مدل مصالح از نوع الاستو پلاستیک

 

51 شکل 3-8 : نمودار تنش-كرنش از مدل مصالح از نوع نرم شوندگی کرنش

 

52 شکل 3-9 : نمودار تنش-كرنش از مدل مصالح از نوع Cam Clay, modified Cam Clay

 

52 شکل 3-10 :جعبه تنظیمات مقیاس(Scale)در نرم افزار Sigma

 

55 شکل 3-11 : استفاده از المان سازه ای Bar Element در روند تحلیل

 

61 شکل 3-12 : جزئیات ترسیم هندسی و تغییر در ابعاد مش بندی مدل اجزاء محدود

 

62 شکل 3-13 : جزیئات دستگاه بارگذاری استفاده شده در تحقیق حاضر

 

66 شکل 3- 14 : دستگاه بارگذاری در حال انجام آزمایش

 

66 شکل 4- 1 : شكل شماتیک مدل مورد استفاده در اعتبار سنجی نرم افزار

 

71 شکل 4- 2 : نمودار تعیین مقادیر α با توجه به نسبت ابعاد پی

 

72 شکل 4- 3 : نمونه ای از كانتور نشست حاصل از تحلیل كامپیوتری

 

74 شکل 4- 4 :كانتور تنش حاصل از تحلیل كامپیوتری

 

76 شکل 4- 5 : دانه بندی خاك ماسه ای مورد استفاده در آزمون های آزمایشگاهی

 

77 شکل 4- 6 : دستگاه در حین انجام آزمون بارگذاری بر روی خاک بکر

 

78 شکل 4- 7: نمودار های بار- نشست حاصل از نتایج آزمون آزمایشگاهی و تحلیل كامپیوتری

 

79 فهرست شکل ها

 

  شكل 4- 8: فلوچارت تحلیل­های كامپیوتری

 

81 شكل 4- 9: نمایی از آرایش المان های فولادی در سیستم خاك- پی

 

82 شكل 4- 10: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.0m و L=2B, R=2B.

 

89 شكل 4- 11: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.5m و L=2B, R=2B.

 

89 شكل 4- 12: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=2.0m و L=2B, R=2B.

 

90 شكل 4- 13: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=3.0m و L=2B, R=2B.

 

90 شكل 4- 14 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (S/B) برای پی به عرض B=1.0m

 

91 شكل 4- 15 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (S/B) برای پی به عرض B=1.5m

 

91 شكل 4- 16 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (S/B) برای پی به عرض B=2.0m

 

92 شكل 4- 17 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (S/B) برای پی به عرض B=3.0m

 

92 شکل 4- 18 : نحوه توزیع تنش در خاك و عملكرد بلوك در زیر پی در حضور المان های فولادی نزدیک به هم

 

94 شكل 4- 19: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.0m و L=2.0B, S=0.2B.

 

96 شكل 4- 20: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.5m و L=2.0B, S=0.17B.

 

96 شكل 4- 21: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=2.0m و L=2.0B, S=0.12B.

 

97 شكل 4- 22: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=3.0m و L=2.0B, S=0.08B.

 

97 شکل 4- 23 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (R/B) برای پی به عرض B=1.0 m

 

98 شکل 4- 24 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (R/B) برای پی به عرض B=1.5 m

 

98 شکل 4- 25 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (R/B) برای پی به عرض B=2.0 m

 

99 شکل 4- 26 : منحنی تغـییرات BCR بر حسب (R/B) برای پی به عرض B=3.0 m

 

99 شکل 4-27 : شكل شماتیک چگونگی تأثیر المان های فولادی در عدم فرار دانه های خاك در هنگام تشكیل گوه گسیختگی

 

101 شكل 4- 28: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.0m و R=1.0B, S=0.2B.

 

102 شكل 4- 29: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.5m و R=1.0B, S=0.17B.
 

 

102 فهرست شکل ها

 

  شكل 4- 30: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=2.0m و R=1.0B, S=0.12B.

 

103 شكل 4- 31: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=3.0m و R=1.0B, S=0.08B.

 

103 شكل 4- 32: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (L/B) برای پی به عرض B=1.0 m

 

104 شكل 4- 33: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (L/B) برای پی به عرض B=1.5 m

 

104 شكل 4- 34: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (L/B) برای پی به عرض B=2.0 m

 

105 شكل 4- 35: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (L/B) برای پی به عرض B=3.0 m

 

105 شکل 4- 36 : قرارگیری المان های فولادی در محدوده حباب تنش تأثیر در زیر پی

 

107 شكل 4- 37: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.0m و R=1.0B, S=0.2B و L=2.0B.

 

108 شكل 4- 38: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=1.5m وR=1.0B, S=0.17B وL=2.0B

 

108 شكل 4- 39: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=2.0m وR=1.0B, S=0.12B و L=2.0B

 

109 شكل 4- 40: منحنی تغییرات توان باربری بر حسب نشست برای پی به عرض B=3.0m وR=1.0B, S=0.08B وL=2.0B

 

109 شكل 4- 41: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (D/B) برای پی به عرض B=1.0 m

 

110 شكل 4- 42: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (D/B) برای پی به عرض B=1.5 m

 

110 شكل 4- 43: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (D/B) برای پی به عرض B=2.0 m

 

111 شكل 4- 44: منحنی تغـییرات BCR بر حسب (D/B) برای پی به عرض B=3.0 m

 

111 شکل 4- 45 : تقسیم بندی 10 سانتیمتری ارتفاع جعبه برش جهت انجام تراكم یكنواخت          خاك ماسه ای

 

114 شکل 4- 46 : نمایی از خاك مسلح شده با بهره گرفتن از المان های قائم فولادی

 

114 شکل 4- 47: تنظیمات اولیه جهت انجام آزمایش- الف: هم تراز نمودن سطح المان ها، ب:كنترل تراز بودن

 

115 شکل 4- 8 4: نمودار بار- نشست برای مدل آزمایشگاهی خاك مسلح شده به وسیله المان های فولادی با قطر های مختلف

 

116 شكل 4- 49: منحنی تغـییرات BCR در مـقابل قطر نـرمـالایــزه شـده (D/B) برای آزمون های آزمایشگاهی

 

117  
 
 

 

  فهرست جدول ها

 

  جدول 3- 1 : نمونه ای از مجموعه واحد هایی که می توان

 

55 جدول 3- 2 : پارامترهای هندسی در نظر گرفته شده برای المان فولادی و پی

 

63 جدول 3- 3 : مشخصات مقاومتی مصالح خاک

 

63 جدول 3- 4 : مشخصات مقاومتی مصالح المان های قائم

 

64 جدول 4- 1 : نتایج نشست خاك حاصل از تحلیل دستی و نرم افزاری

 

73 جدول 4- 2 : نتایج تنش در خاك حاصل از تحلیل دستی و نرم افزاری

 

75 جدول 4- 3 : مشخصات هندسی و مقاومتی مدل آزمایشگاهی

 

77 جدول 4- 4 : نشست خاك حاصل از نتایج آزمون آزمایشگاهی و تحلیل نرم افزاری

 

79 جدول 4- 5 : پارامترهای متغیر در تحلیل كامپیوتری

 

82 جدول 4- 6 : نتایج آنالیز نرم افزاری برای پی با بعد B=1.0m

 

84 جدول 4- 7 : نتایج آنالیز نرم افزاری برای پی با بعد B=1.5m

 

85 جدول 4- 8 : نتایج آنالیز نرم افزاری برای پی با بعد B=2.0m

 

86 جدول 4- 9 : نتایج آنالیز نرم افزاری برای پی با بعد B=3.0m

 

87

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فصل اول
 

مقدمه
 
1-1 كلیات
خاک به عنوان مهم­ترین مصالح ساختمانی و اصلی­ترین تکیه­گاه سازه، از دیرباز در ساخت و ساز مورد توجه بشر بوده است. اما در برخی موارد به سبب ضعف مقاومت، توان تحمل نیروهای وارده را ندارد. از این­رو پژوهشگران پیوسته درصدد افزایش ظرفیت باربری، مقاومت و بهبود خواص آن بر­آمدند. بر همین اساس روش­های مختلفی از جمله اصلاح مکانیکی مانند تراکم، اصلاح شیمیایی مانند تثبیت با آهک یا سیمان و استفاده از ایده خاک مسلح یا به کارگیری عناصر کمکی را در این زمینه به کار گرفته­اند.
بدون تردید یکی از مقدماتی­ترین و مهم­ترین اصول در اجرای طرح­های عمرانی، داشتن زمینی با ظرفیت باربری مناسب می­باشد. در سال­های اخیر با توجه به رشد روز افزون جمعیت دنیا، مساحت      زمین­های مناسب برای ساخت و ساز و احداث بنا به تدریج در حال کاهش می­باشد. در چنین شرایطی نیاز به دست­یابی به روش­های جدید و اصولی برای بهبود و اصلاح زمین­های نامناسب رقابت شدیدی را بین مهندسین عمران کشورهای توسعه یافته ایجاد کرده است. روش­های متعددی برای بهبود مشخصات زمین وجود دارد که با توجه به شرایط پروژه و کارآمدی روش بهسازی، مورد استفاده قرار می­گیرند. در این بین آنچه باعث می شود یک روش بر روش دیگری برتری داشته باشد، پارامترهای اقتصادی، شرایط و مشکلات اجرایی، امکانات موجود، محدودیت­های مکانی و زمانی و … می­­باشد.
 
 
 
 
 
1-2 بیان مسئله
به­ طور كلی در مواجهه با خاك­های مسئله­دار نظیر خاك­های سست با قابلیت باربری كم، نشست‌پذیری زیاد، روان­گرا و … دو راه پیش روی مهندسین ژئوتكنیک قرار دارد:
الف: استفاده از المان­های باربر در خاك
ب: بهسازی و اصلاح خواص فیزیكی- مكانیكی توده خاک
هر یک از راه­حل‌های فوق دارای روش­ها و مشخصات مربوط به خود می‌باشند كه طی سالیان متمادی توسعه فراوانی یافته‌‌اند. برخی از تكنیك­های ابداعی مانند استفاده از المان­های قائم فولادی (موضوع پژوهش حاضر) ماهیتی تركیبی از دو دسته فوق داشته و مزایای هر دو دسته را تا حدودی به همراه دارند. در استفاده از المان­های فائم فولادی، هم تأثیر باربری المان­ها و هم تأثیر تراكمی آن (بهسازی و اصلاح خواص فیزیكی- مكانیكی خاک) حائز اهمیت می­باشد. چراكه قسمت عمده­ای از روش­های اصلاح درجای خاک­ها بر پایه تراکم خاک و در واقع افزایش چگالی خاک می­باشند ]1[ . استفاده از شمع­های تراکمی یکی از راه­های موثر تراکم می­باشد. شمع­های تراکمی که در فواصل نزدیک به هم کوبیده می­شوند می­توانند باعث افزایش وزن مخصوص خاک­ها گردند]2[.
در این پژوهش، تکنیک استفاده از المان­های قائم فولادی در بهبود خصوصیات مقاومتی خاک سست با توان باربری کم، مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت و اثرات ناشی از کوبیدن المان­های قائم فولادی در فضای زیر و اطراف فونداسیون در افزایش ظرفیت باربری، مورد تحقیق واقع شد.
 
1-3  هدف از پژوهش
هدف از این تحقیق ارزیابی اثرات استفاده از المان­های قائم فولادی در خاک زیر و اطراف    فونداسیون­های سطحی، تحت بارگذاری­های محوری، به عنوان المان تسلیح کننده خاک در بهبود خصوصیات مقاومتی آن از لحاظ افزایش ظرفیت باربری و کاهش نشست و هم­چنین بررسی نقش هر یک از پارامترهای قطر (D)، طول (L) و فاصله مرکز به مرکز المان­های فولادی (S)، میزان فاصله المان­های اطراف از بر پی ®، ابعاد پی (B) و بزرگی بار اعمالی (P) در به کارگیری تکنیک مذکور در بهسازی خاک می­باشد.
 
1-4  چگونگی دستیابی به اهداف پژوهش
روند کلی تحقیق شامل دو قسمت زیر می­باشد:

3-3-فرمول بندی مسئله     15
3-3-1-معادله حاکمه     17
3-3-2-تعیین جوابهای هارمونیک     20
3-4-فرمول بندی روش المان محدود     21
3-5-روش المان نامحدود     30
3-5-1-روش اول، قسمت بندی محیط مسئله     33
3-5-2-روش دوم، المان بینهایت با سه نوع موج     37
3-6-تعیین ضریب استهلاک دامنه موج،      43
3-7-عمق موثر موج ریلی     50
3-8-انتگرال عددی المان نامحدود     52
3-9-میرایی مصالح     55
فصل چهارم: تحلیل و بررسی نتایج
4-1-تعیین سیستم اندرکنش خاک و سازه و خواص دینامیکی آن     58
4-1-1-تعیین سیستم پی    59
4-1-2-روش هایی برای تعیین امپدانس پی    60
4-1-3- خلاصه بر تاریخچه توابع امپدانس    61
4-2-مدل سازی با روش المان محدود    65
4-3-توابع نرمی در حالت دوبعدی برای نیم فضای الاستیک    68
4-3-1-مقدمه    68
4-3-2-تعریف توابع نرمی    68
4-4-مدل سازی با ترکیب روش های المان محدود و المان نامحدود.    73
4-4-1-مقدمه    73
4-4-2-کنترل صحت ترکیب روش های المان محدود و المان نامحدود    73
4-4-3-مثال پی ویسکوالاستیک تحت بارگذاری هارمونیک یکنواخت    74
4-5-نحوه بدست آوردن توابع نرمی دینامیکی برای پی نواری ویسکوالاستیک    81
4-5-1-تعیین ضرایب تأثیر نرمی دینامیکی    81
4-5-2-تعیین ماتریس سختی دینامیکی    84
4-5-3-تعیین ماتریس نرمی دینامیکی    88
4-6-توابع نرمی با بهره گرفتن از ترکیب روش های المان محدود و المان نامحدود    92
4-6-1-توابع نرمی دینامیکی     94
4-7-اثر عمق سنگ بستر    95
4-8-تکنیک انتگرال گیری عددی نیوتن-کوتس    98
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری و پیشنهادات    102
فصل ششم: منابع  و مراجع
منابع و مراجع    105
فهرست شکلها
عنوان                                                                                                                                    صفحه
شکل 1-1-اندرکنش سینماتیکی و اینرسی برای سازه با پی صلب    4
شکل 3-1-نیم فضا تحت اثر بار هارمونیک    16
شکل 3-2-لمان سرندپیتی هشت گرهی صفحهای در دستگاه مختصات کارتزین     21
شکل 3-3-المان هشت گرهی در مختصات کلی و مختصات محلی    22
شکل 3-4-محل قرار گیری نقاط نمونه گیری برای تابع دو بعدی در حالات مرتبه دو و مرتبه سه    30
شکل 3-5-انتشار امواج در نواحی مختلف حیطه مسئله    31
شکل 3-6-المان نامحدود در مختصات کلی و مختصات محلی    33
شکل 3-7-نمایش طول المان نامحدود در جهت محور     35
شکل 3-8-المان نامحدود در مختصات کلی و مختصات محلی    38
شکل 3-9-استهلاک دامنه امواج هارمونیک در محیط بینهایت    45
شکل 3-10-هندسهای برای تعیین ضریب استهلاک دامنه    48
شکل 3-11-هندسهای برای تعیین ضریب استهلاک دامنه    51
شکل 4-1-مدل محاسباتی جهت بررسی صحت برنامه نوشته شده المان محدود    67
شکل 4-2-نمایش شماتیک اندرکنش خاک-پی-سازه بصورت شماتیک، فقط برای تحریک قائم    69
شکل 4-3-پی نواری صلب بدون جرم روی نیم فضا و نیروها و لنگر مؤثر بر آن در حالت دو بعدی    70
شکل 4-4-شبکه بندی پی ویسکوالاستیک نیمه بینهایت    74
شکل 4-5-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     77
شکل 4-6-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     77
شکل 4-7-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     78
شکل 4-8-قسمت موهومی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     78
شکل 4-9-قسمت حقیقی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     79
شکل 4-10-قسمت موهومی نرمی بیبعد، بارگذاری در جهت ، جابجایی در جهت     79
شکل 4-11-توصیف ضرایب تأثیر نرمی دینامیکی     81
شکل 4-12-شکل توصیف بارگذاری    82
شکل 4-13-ضرایب تأثیر نرمی دینامیکی برای تنش اعمالی قائم    83
شکل 4-14-نقاط گرهی و المانهای واقع در مرز مشترک خاک-سازه    85
شکل 4-15-توابع نرمی دینامیکی برای لایه خاک واقع بر بستر سنگی    94
شکل 4-16-اثر عمق سنگ بستر بر قسمت حقیقی نرمی دینامیکی    96
شکل 4-17-اثر عمق سنگ بستر بر قسمت موهومی نرمی دینامیکی    96
شکل 4-18- اثر عمق سنگ بستر بر دامنه جابجایی وسط پی    97
فهرست جداول
عنوان                                                                                                                                    صفحه
جدول 3-1-محل نقاط نمونه گیری و ضرایب وزنی برای گائوس کوآدرچر در بازه  تا     29
1- مقدمه
⦁    مقدمهای بر اندرکنش خاک-سازه
اندرکنش خاک-سازه یکی از موضوعات چالش بر انگیز در مهندسی عمران است. درهر سازه متصل به زمین، اندرکنش بین خاک زیر پی و سازه میتواند اثرات قابل ملاحظهای هم روی سازه و هم روی پـــی و خاک قرار گرفته در زیر آن بگذارد. موضوع اندرکنش خاک-سازه برای سازه های حجیم که برروی خاکهای سست قرار گرفته بودند مورد توجه قرار گرفت. به عنوان مثال سازه هایی مثل نیروگاه های هستهای، سدهای بتنی، از جمله این موارد هستند. همچنین سازه هایی مثل پلها، تونلها و سازه های زیر زمینی نیز از نقطه نظر اندرکنش خاک و سازه مورد بررسی قرار میگیرند.

 

اندرکنش دینامیکی خاک-سازه از مسائل مهم مهندسی زلزله بحساب میآید. پیچیدگی مسئله به علت طبیعت پیچیده و وجود دو حیطه محدود و نامحدود با ویژگیهای مکانیکی مختلف است. برای بررسی مسئله اندرکنش خاک-سازه میتوان از روش های عددی استفاده کرد. محققین برای مدل کردن حیطه نزدیک معمولاُ از روش عددی اجزای محدود استفاده میکنند. ولی مشکل اصلی، در مدل کردن حیطه نامحدود است. در صورتی که بخواهیم از روش اجزای محدود برای مدل سازی حیطه نامحدود استفاده کنیم حیطه دور باید به قدری بزرگ انتخاب شود که انعکاس موج رخ ندهد، این مطلب زمانی که با سازه های حجیم یا با مسائل سه بعدی مواجه هستیم، بیشتر اهمیّت پیدا میکند.
به همین دلیل محققین برای مدل کردن حیطه نامحدود، روی به استفاده از روش های عددی مختلفی که قادر به لحاظ کردن شرائط بینهایت و در نظرگرفتن میرایی تابشی باشد، آوردهاند. به عنوان مثال، این روش های عددی عبارتند از: روش اجزای مرزی، روش اجزای بینهایت و روش اجزای مرزی محدود مقیاس شده. هر کدام از روش های عددی مزایا و معایب خود را دارند، در واقع هیچ روشی بی نقص نیست.
برای بررسی لرزهای سازهای بنا شده روی محیط خاک نسبت به حالتی که سازه روی سنگ باشد، دو نکته مهم مورد توجه قرار میگیرد. اول، حرکات ساختگاه در غیاب سازه به شدت متاثر میشود. دوم، وجود سازه روی خاک در مقایسه با سنگ یا محیط صلب، باعث تغییر مشخصات دینامیکی سازه میشود. اندرکنش سازه با خاک اطراف آن باعث تغییراتی در تغییر مکانها، فرکانسهای طبیعی پی میشود.
روش هایی که دو اثر ذکر شده را در بر بگیرد، آنالیز آزاد و آنالیز اندرکنش خاک-سازه گویند. اندرکنش خاک-سازه همچنین برای حالتهای دیگر بارگذاری مثل: ارتعاشات ماشین به علت دوران جرم خارج از محور، ارتعاش زمین به علت بار ترافیک و غیره نیز بررسی میشود.
پاسخهای دینامیکی سازه های حجیم، مثل نیروگاه های هستهای، ساختمانهای با ارتفاع زیاد، سد و مخازن ذخیره مایعات به علت اثر اندرکنش خاک-سازه دچار تغییر میشوند. برای سازه های سخت و حجیم که روی بستر نرم قرار گرفتهاند، اثر اندرکنش خاک-سازه قابل توجه میشود. این پدیده ممکن است پاسخهای دینامیکی سازه را به طور فاحشی دچار تغییر کند. بنابراین اثرات اندرکنش برای طراحی و آنالیز سازه های واقع بر محیط نیمه بینهایت خاک باید مد نظر قرار گیرد.
اندرکنش خاک-سازه پدیده پیچیدهای از ترکیب سازه و محیط خاک اطراف آن است. از نقطه نظر مهندسی به منظور بررسی این که چگونه اندرکنش خاک-سازه پاسخهای دینامیکی سازه را تحت تاثیر قرار میدهد، معمول است که اندرکنش دینامیکی خاک-سازه را به دو بخش تقسیم میکنند: اندرکنش سینماتیکی و اندرکنش اینرسی.
در اندرکنش سینماتیکی اثرات کوپل بین سازه بیوزن(بدون جرم) و خاک اطراف آن در نظر گرفته میشود. در این سیستم نکته مهم انکسار امواج برخورد کننده با سازه است. بنابراین اثر اندرکنش سینماتیکی بیشتر بوسیله انواع مختلف امواج برخورد کننده، هندسه قسمتهای مدفون سازه و تفاوت بین سختی سازه و خاک اطراف آن متاثر میشود. بطور کلی در اندرکنش سینماتیکی تأثیر سختی سازه بر جوابها مد نظر است و همانطور که گفته شد از جرم سازه صرف نظر میشود.
در نوع دیگر، اندرکنش اینرسی، تأثیر نیروهای اینرسی ناشی از سازه بر جوابها اهمیّت دارد. که نیروی اینرسی نتیجه اثر شتاب بر جرم سازه است و برعکس حالت قبل در این حالت از جرم سازه صرف نظر نمیشود. در واقع امواج ناشی از نیروهای اینرسی سازه به پی منتقل شده و در توده بینهایت خاک انتشار مییابد.
توصیف فیزیکی اندرکنش اینرسی و سینماتیکی در شکلهای 1-1 نشان داده شده است.
شکل 1-1 اندرکنش سینماتیکی و اینرسی برای سازه با پی صلب (Kim, 1999)
⦁    روش های مستقیم و زیرسازه
با توجه به روش مدل کردن ناحیه خاک، روش های آنالیز اندرکنش خاک-سازه به دو گروه تقسیم میشوند: روش مستقیم و روش زیرسازه.
در روش مستقیم، ناحیه خاک مجاور سازه مثل سازه به طور مستقیم با روش المان محدود مدل میشود. از این رو در روش مستقیم میتوان هندسه پیچیده، تغییرات خواص خاک و رفتار غیر خطی محیط خاک را مدلسازی کرد.
در روش زیرسازه،  محاسبات برای دو سیستم انجام میشود، سازه واقع بر خاک و حیطه پی. این دو سیستم کاملاً از یکدیگر مستقل هستند. ارتباط بین این دو سیستم از طریق نیروی اندرکنش مرز مشترک خاک-سازه حاصل میشود.
تمام ناحیه خاک-سازه بوسیله ماتریس امپدانس معرفی میشود. بنابراین آنالیز اندرکنش دینامیکی خاک-سازه بسیار ساده میشود و سختی محاسبات به حداقل میرسد. این روش محدودیتهایی همچون ساده بودن هندسه پی و خطی بودن رفتار خاک را دارد.
2- بر تحقیقات انجام شده
2-1 مقدمهای بر روش المان نامحدود
در خیلی از مسائل، ابعاد جسم یا محیط در مقایسه با محیط اطرافشان بسیار کوچکتر است. در اکثر این مسائل، روش اجزای محدود میتواند حیطه کوچکی از مسئله را بررسی کند. در مسائل استاتیکی، معمولا یک برش ساده از محیط مسئله با اعمال مرز صلب حول قسمت برش خورده، کفایت میکند. هرچند محل دقیق مرز صلب مشخص نیست و همین امر ممکن است منجر به انتخاب المانهای محدود بیشتری شود که باعث افزایش شدید حجم و زمان محاسبات میشود.
در مسائل دینامیکی، به دلیل وجود ارتعاشات در مسئله، مرز صلب باعث انعکاس موج میشود. این موضوع ارتباطی با اندازه شبکه بندی روش اجزای محدود و اندازه حوزه داخل مرز صلب ندارد. بخصوص برای مسئله اندرکنش خاک-سازه با محیط بینهایت خاک تحت بارهای دینامیکی، انتخاب شرایط مرزی مناسب اهمیّت پیدا میکند. در نظرگرفتن میرائی تابشی(شعاعی) به علت مستهلک سازی امواج ناشی از ارتعاش سازه به پی و محیط دور، امری ضروری است.
به این منظور تکنیکهای مختلفی جهت حل این مشکل و مدل سازی شرایط مرزی مناسب بوجود آمدهاند که میتوان مرز لزج، مرز انتقال دهنده، روش المانهای مرزی، روش المان محدود مرزی مقیاس شده، روش المان بینهایت و روش های ترکیبی را نام برد.
روش المان بینهایت از لحاظ فرمول بندی و مفهومی همانند روش المان محدود است. تنها تفاوت این دو روش در المانها و توابع شکل به کار گرفته شده است. فرمول بندی توابع شکل در روش المان بینهایت معمولا بنا به آنالیز بهتر رفتار محیط بینهایت انتخاب میشود.  بنابراین انواع مختلفی از المانهای بینهایت برای مسائل مختلف مهندسی که به نوعی با محیط بینهایت سر و کار دارند، ایجاد شدهاند.
این مسائل عبارتند از: آنالیز تحکیم، آنالیز تراوش، انتقال جرم، انتقال حرارت، اندرکنش سیال-سازه و اندرکنش خاک-سازه.
برای آنالیز مسئله اندرکنش خاک-سازه، روش المان بینهایت باید قادر به نشان دادن انتشار انرژی در جهت شعاعی به علت انتشار مولفه های مختلف موج به حیطه دور باشد. در واقع این روش باید شرایط بینهایت را به کمک ریاضیات مدل سازی کند.
در حالت کلی در وضعیت سه بعدی(نیم فضا) یا در حالت دو بعدی(نیم صفحه) ، شامل لایه (لایه های) افقی و لایه زیرین است که از سمت پایین به بینهایت میرود. به عنوان مثال در حالتی که لایه خاک روی سنگ بستر باشد، لایه زیرینی وجود ندارد که به سمت بینهایت برود. در واقع مثل مسئلهای است که درجات آزادی مربوط به قسمت پایینی در حالت دو بعدی در دو جهت بسته شده باشند.
2-2 بر مطالعات پیشین

1-2.سابقه مهاجرت…………………………………………………………………………….14

1-3.علل مهاجرت……………………………………………………………………………… 15

1-4.ادبیات مهاجرت و تبعید……………………………………………………………….. 16

1-4-1.تعریف…………………………………………………………………………. 16

1-4-2.ادبیات مهاجرت یا تبعید؟………………………………………………….18

1-4-3.پیشینه ادبیات مهاجرت و تبعید……………………………………………19

1-5.مهاجرت در ادبیات فارسی از آغار تا امروز……………………………………….20

1-6.انواع ادبیات برون مرزی…………………………………………………………………24

1-6-1.داستان………………………………………………………………………………24

1-6-2.ترجمه………………………………………………………………………………25

1-6-3.نقد…………………………………………………………………………………..25

1-6-4.نمایشنامه نویسی…………………………………………………………………27

1-6-5.شعر…………………………………………………………………………………27

1-6-5-1.شعر مهاجرت و شعر تبعید…………………………………………28

1-6-5-2.شاعران معاصر برون مرزی…………………………………………..28

1-6-5-2-1.کارنامه ادبی شاعران این رساله ……………………..30

فصل دوم : ساختار شعر برون مرزی                                  40 

2-1.سطح زبانی……………………………………………………………………………….41 

2-1-1.موسیقی…………………………………………………………………………41

2-1-1-1.موسیقی اصوات……………………………………………………42

2-1-1-1-1.موسیقی بیرونی…………………………………………..42

2-1-1-1-2.موسیقی کناری…………………………………………..44

2-1-1-1-2-1.قافیه و ردیف……………………………………..44

2-1-1-1-3.موسیقی درونی…………………………………………..50

2-1-1-1-3-1.جناس…………………………………………..50

2-1-1-1-3-2.هم خوانی مصوت ها و صامت ها………54

2-1-1-1-3-2-1.هم حروفی………………………….55

2-1-1-1-3-2-2.هم صدایی…………………………..57

2-1-1-1-3-2-3.تکرار عین واژه…………………….59

2-1-1-2.موسیقی معنوی……………………………………………………59

2-1-1-2-1.ایهام……………………………………………….60

2-1-1-2-2.تلمیح……………………………………………..61

2-1-1-2-3.تضمین……………………………………………63

2-1-1-2-4.پارادوکس………………………………………66

2-1-1-2-5.تقابل………………………………………………68

2-1-2.لغت…………………………………………………………………………69

2-1-2-1.خانواده لغات…………………………………………………….69

2-1-2-1-1.واژگان فرنگی…………………………………69

2-1-2-1-2واژگان محلی…………………………………..72

2-1-2-1-3واژگان محاوره…………………………………73

2-1-2-2.باستانگرایی………………………………………………………..75

2-1-2-3.ترکیب سازی …………………………………………………….77

2-1-3.دستورزبان………………………………………………………………….80

2-2.سطح ادبی……………………………………………………………………………. 82

2-2-1.تشبیه و استعاره……………………………………………………………..83

2-2-2.تشخیص……………………………………………………………………….89

2-2-3.کنایه……………………………………………………………………………92

2-2-4.تصویرهای شاعرانه………………………………………………………….93

2-3.سطح فکری…………………………………………………………………………….97

2-3-1.وطن……………………………………………………………………………..98

2-3-1-1.وطن در شعر برون مرزی…………………………………………99

2-3-1-1-1 مفهوم وطن با صبغة قومی……………………………..100

 

2-3-1-1-2 مفهوم وطن با صبغة اقلیمی……………………………102

2-3-1-1-3.جهان وطنی……………………………………………..106

2-3-1-2.یادها و خاطره ها ………………………………………………..110

2-3-1-3  نمادهای وطن در شعر برون مرزی ………………………… 114

2-3-2.غربت……………………………………………………………………………118

2-3-2-1.توصیف غربت…………………………………………………….119

2-3-2-2.توصیف مردم غربت……………………………………………..127

2-3-2-3.رویایی با خویشتن…………………………………………………128

2-3-2-4.ترس از فراموش شدن…………………………………………….131

2-3-3.زن در شعر برون مرزی……………………………………………………..132

2-3-3-1.زنانه نگاری…………………………………………………….133

2-3-3-1-1.جنسیت نمایی…………………………………………133

2-3-3-1-2.دفاع از حقوق زن……………………………………134

2-3-4.انسان باوری و فرد گرایی……………………………………………………..140

فصل سوم: نتیجه گیری کلی                                                        144               

پیوست ها ……………………………………………………………………………………..153

فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………….157

چكیده:

در آستانة انقلاب اسلامی و سالهای پس از آن  مهاجرت چشم گیری در میان شاعران اتفاق افتاد كه منجر به باز شدن فصلی نو در فصلهای ادب پارسی شد. مهاجرت یا تبعید، ناگزیر در زبان، نگاه،‌ساختار و فرم ادبی تاثیر می گذارد. درون مایة اثر نیز نخستین عنصری است كه آن را بازتاب می دهد. شعر مهاجرت ایران در این سه دهة اخیر، دو مرحله را پشت سرگذاشته است. الف. تازگی زخم: شاعر از زیستن در زادگاه و مشاركت در جامعه محروم شده است.دراین مرحله، اثرش گرد چهار محور می چرخد:اعتراض- اندوهگساری برای زادگاه- غمگساری برای عزیزان و یاران و مردمش- درگیری دردناك درونی با تنهایی تحمیل شده. ب. پذیرفتن شرایط:به علت دراز شدن عمر مهاجرت،‌رابطه با سرزمین مادری ضعیف تر می شود.اینجاست كه شاعر به فاز جدیدی از تحولات درونی اش پا می گذارد:آمیختن با جامعه میزبان-  بازتاب زخمهای روح در لایه های عمیق تر و ناپیداتر اثر هنری-  پذیرفتن سرنوشت تازه و كنار آمدن با آن-كشف دوبارة خود و كشف زندگی دوباره در میان دو میهن،‌ دو فرهنگ و دو زبان. در این مرحله است كه اگر تعداد شاعران چشمگیر باشد سبك جدیدی در ادبیات پارسی به وجود می آورند كه نه به تمامی بومی و نه غربی است بلكه تلفیقی از دو فرهنگ است. شعر مهاجرت فارسی، اكنون در این مرحلة حساس قرار دارد و اگر نگوییم به كمال ولی به ثباتی نسبی رسیده است.تحقیق حاضر پس از ارائة كلیاتی دربارة مهاجرت و پیشینة آن با تكیه بر شعر هشت شاعر معاصر به بررسی تحولاتی كه مهاجرت بر اثر ادبی می گذارد می پردازد. این تحولات  در ساختار شعر و در سه سطح زبانی، ادبی و فكری قابل بررسی است.

سرآغاز

ادبیات مهاجرت و به خصوص شعر مهاجرت ، از شاخه های مهم و شناخته شده در ادبیات جهان محسوب می شود ولی به دلیل اینكه  متاسفانه در ایران شناخته شده نیست و به نوعی مهجور واقع شده است ، ناگزیریم ابتدا كلیاتی را دربارة مهاجرت ، پیشینه و علل وقوع  آن، همین طور تعریف ادبیات مهاجرت و تبعید  و پیشینة آن بیان كنیم. سپس به پیشینة مهاجرت و تاثیر آن در ادبیات فارسی ایران بپردازیم كه گسترة آن از قرن سوم هجری تا كنون را در بر می گیرد. درادامه، پس از طبقه بندی نویسندگان مهاجر كه عمر مهاجرتشان به سه دهه می رسد، به معرفی انواع ادبیات مهاجرت اعم از داستان، ترجمه، نقد، نمایشنامه و شعر  می پردازیم. بخش شعر به تعریف شعر مهاجرت و شعر تبعید، وجه تمایز آنها و برگزیدن اصطلاحی مناسب برای آن اختصاص دارد.به بیانی روشن تر با توجه به اینكه از یک سو موضوع اصلی تحقیق، بررسی سروده های شاعران ایرانی خارج از مرزهای كشور در این سه دهة اخیر است و از سویی دیگر ، مباحث آن صرفا” در حوزة ادبیات می گنجد و حتی گوشه چشمی به حوزه های دیگر ندارد؛ برای روشن تر شدن محدودة كار و پرهیز از كاربرد اصطلاحات متعدد ، اصطلاح شعر برون مرزی را برمی گزینیم.

پس از آشنایی با كلیات بحث، با نگاهی دقیق تر و ریزبینانه تر، شعر برون مرزی ایران را با تكیه بر شعر هشت شاعر برون مرزی – بدون توجه به علت مهاجرتشان- در سه سطح زبانی، ادبی و فكری در فصل دوم با عنوان “ساختار شعر برون مرزی”  مورد واكاوی قرار می دهیم.

هدف از این واكاوی، یافتن پاسخ هایی است درخور برای سؤال هایی از این دست:  آیا می توان فصلی جدید با عنوان “شعر مهاجرت” در تاریخ ادبیات ایران گشود؟ روند شعر مهاجرت در این سه دهه بر یک منوال بوده است ؟ آیا نوآوری در صورت و مضمون شعر مهاجرت دیده می شود؟ تلقی شاعران برون مرزی از وطن چگونه است؟ فضای جغرافیایی و فرهنگی غرب در شعر مهاجرت فارسی چقدر تاثیرگذار بوده است؟