بازاریابی فعالیتی است که طی آن نیازها و خواسته‌های تأمین نشدۀ مشتریان، تعیین می‌شوند. میزان اهمیت این نیازها و خواسته‌ها، تعیین بازار هدفی که شرکت در آن دارای بالاترین قابلیت خدمت رسانی است. بازاریابی پویا، هنر فروختن آنچه که تولید شده نیست، بلکه آگاهی نسبت به آن چیزی است که باید تولید شود. آنچه که بقا و رشد واحدها را تضمین می‌کند حمایت از ناحیه مصرف کننده آن هم با ارائه تقاضای خرید مکرر می‌باشد. (کاتلر،1382 : 10)
نقش بسته‌بندی به عنوان ابزاری جهت برقراری ارتباط با مصرف‌کننده و انتخاب مارک‌های تجاری دائما در حال رشد می‌باشد جهت تحقق اهداف ارتباطی لازم است که اطلاعات کافی در رابطه روانشناسی مصرف کننده توسط تولیدکنندگان کسب شود. این موضوع جهت درک واکنش مصرف کننده نسبت به بسته‌بندی کالای ضروری لازم است. بسته‌بندی محصولات نوعی علم، هنر و تکنولوژی حمایت از محصولات درمقابل آلودگی و خطرات ناشی از حمل و نقل و ذخیرة مناسب محصولات است. در حوزة بازاریابی بسته‌بندی یک روش جذاب جهت انتقال پیام در رابطة با محصول به مشتریان می‌باشد. همچنین این امکان را فراهم می‌سازند که محصولات مختلف به صورت واحد و منسجم محافظت شوند. بنابراین لازم است که تلاش‌های زیادی در جهت افزایش کارآیی بسته‌بندی‌های صورت بگیرد به همین دلیل است که رسانه‌های قدیمی نیز مسیر فعالیت خود را به سوی تبلیغات در هنگام خرید سوق داده اند.
در این فصل کلیات مربوط به پژوهش حاضر مورد بررسی قرار می گیرد به این ترتیب که در ابتدا به شرح و بیان مسأله پژوهشی پرداخته می‌شود تا مبانی لازم جهت توجیه چرائی انجام پژوهش حاضر فراهم آید. در ادامه اهداف پژوهش بیان می‌شود و به تبع این اهداف فرضیه های پژوهش ارائه می شوند. سپس قلمرو پژوهش به لحاظ موضوعی، زمانی و مکانی معین می‌شود و روش مورد استفاده در پژوهش حاضر به اختصار توضیح داده می‌شود. در نهایت نیز به تعریف کاربردی واژه‌های پژوهش پرداخته می‌شود.

1-2- بیان مساله
مشتری و جلب رضایتمندی او از موضوعات اساسی است که در دنیای رقابتی حاضر می‌تواند موجب ترقی یک سازمان گردد. اهمیت مشتری و رضایت او چیزی است که به رقابت در سطح جهانی بر می گردد. در این راستا توجه به اینکه چه مواردی می‌تواند در افزایش رضایتمندی مشتریان به صورت دقیق تر و کامل تر مؤثر باشد، ضروری و حائز اهمیت است.
متاسفانه علی رغم اهمیت موضوع بسته‌بندی و نقش تأثیر گذار آن در افزایش رقابت پذیری محصولات در بازارهای رقابتی، آمارهای موجود در ایران حاکی از بی توجهی شرکت‌های داخلی به مبحث بسته‌بندی کالاها می‌باشد. اگرچه مطالعات انجام گرفته حاکی از سیر صعودی تفکر بازاریابی در زمینه تحقیقات بسته‌بندی بوده است، اما همچنان شکاف بارزی در بررسی رابطه استراتژی‌های رقابتی و بسته‌بندی کالاها را نمایان می‌سازد. بدون شک شناسایی این روابط و بررسی نقش مؤلفه‌های مختلف بسته‌بندی در رفتار مصرف کننده خواهد توانست نقاط قوت و ضعف شرکت‌ها را در جهت ورود به بازارهای رقابتی شناسایی نموده و با ارائه راهکارهای مناسب، ارتقا سطح عملکرد آنان را ممکن سازد.
از سوی دیگر رفتار مصرف کننده طی دهه‌ های اخیر یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه محققان بازاریابی بوده است.گوناگونی و تنوع رفتار مصرف کننده به دلیل گوناگونی در عوامل أثر گذار بر رفتار فرد وانگیزه فرد برای خرید می‌باشد. وجود گروه‌های متفاوت مصرف کننده برای بازارهای یک محصول بیانگر تفاوت‌ها ی گسترده است. امروزه مصرف کننده به عنوان کلید اصلی موفقیت یا عدم موفقیت یک شرکت محسوب می‌شود. (هاشمی، 1389 : 54)
بنابراین سوال اساسی پژوهش حاضر این است که ابعاد مختلف بسته‌بندی محصول چه تاثیری بر رفتار خرید مصرف کنندگان دارد. به‌عبارت دیگر تاثیر هریک از ابعاد بسته‌بندی محصول یعنی رنگ، طرح و اندازه بسته‌بندی بر رفتار خرید مصرف‌کنندگان چیست.

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
نقش بسته‌بندی در موفقیت فروش بر هیچ کس پوشیده نیست و بسته‌بندی خوب می‌تواند موجب افزایش تحرک مدیران شده و سود زیادی را نصیب واحد تولید نماید. نقش بسته‌بندی رساندن پیام کالای بسته‌بندی شده به مصرف کننده است، در عین حال بسته‌بندی موجب افزایش طول عمر محتوی خود شده و جاذبه‌های تبلیغاتی را در رابطه با مصرف کننده و بویژه در مقابل کالای رقیب بوجود می‌آورد (صداقت، 1375 : 19). نحوه بسته‌بندی و پوشش یک کالا می‌تواند مبین جایگاه محصول، مقرون به صرفه بودن، قابلیت اعتماد، دوام و سایر ویژگی‌های محصول در بازار باشد.
جایگاه یابی از مصادیق مدیریتی انگیزشی می‌باشد و در واقع با طراحی و بسته‌بندی مناسب، نوعی کدگذاری در فرایند انتقال پیام و نوعی وفاداری در مصرف کننده ایجاد کرده و می‌توان برای هر کالا یک مدل ارتباطی منحصر به فرد را تعیین و بکارگیری نمود. بر این اساس می‌توانیم به اهمیت و ضرورت تحقیق و بررسی تأثیر مولفه‌های بسته‌بندی بر رفتار مصرف کنندگان مواد غذایی پی ببریم زیرا یکی از زمینه‌های پویا و دینامیک بسته‌بندی به فروش رسیدن مواد غذایی در بازار رقابت و تجارت است.

1-4- اهداف تحقیق

 

این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین مؤلفه‌های بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده و با اهداف زیر انجام می‌پذیرد:
هدف اصلی:
شناخت و تعیین رابطه بین مولفه‌های بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده
اهداف فرعی:
شناخت و تعیین رابطه بین رنگ بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده
شناخت و تعیین رابطه بین طرح بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده
شناخت و تعیین رابطه بین اندازه (حجم) بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده

1-5- فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین مولفه‌های بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه‌های فرعی:
1. بین رنگ بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
2. بین طرح بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
3. بین اندازه (حجم) بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.

1-6- مدل مفهومی تحقیق
براساس چارچوب مفهومی تحقیق، می‌توان مدل مفهومی تحقیق را ارائه نمود. این مدل تاثیر هر یک از ابعاد بسته‌بندی محصول را بر رفتار مصرف‌کننده نشان می‌دهد. هر یک از ابعاد بسته‌بندی محصول یعنی رنگ، اندازه و طرح به عنوان یک متغیر مستقل درنظر گرفته شده است. مدل مفهومی شامل متغیرهای اصلی پژوهش و روابط بین آنها است که در شکل 1-1 به تصویر درآمده است.
شکل شماره 1-1: مدل تحلیلی تحقیق

1-7- روش انجام تحقیق
نظر به اینكه هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسائی تاثیر هر یک از ابعاد بسته‌بندی محصول را بر رفتار مصرف‌کننده مواد غذائی است، می‌توان گفت پژوهش حاضر از نظر هدف در حیطه تحقیقات كاربردی می باشد و با توجه به اینكه در این پژوهش از روش های مطالعه كتابخانه ای و نیز روش های میدانی نظیر پرسشنامه استفاده شده است، می‌توان بیان كرد كه پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است. روش انجام پژوهش حاضر به صورت مبسوط در فصل سوم ارائه شده است.

1-8- قلمرو تحقیق
قلمرو زمانی: از نظر زمانی، بازه زمانی گردآوری اطلاعات و انجام نظرسنجی از آبان 89 لغایت اردیبهشت 91 می‌باشد. اطلاعات تفصیلی در زمینه قلمرو زمانی پایان نامه در شکل شماره 1-2 ارائه شده است.
قلمرو موضوعی: از نظر موضوعی، پژوهش حاضر با موضوعاتی همچون، بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده مرتبط می‌باشد.

           از دیرباز در بسیاری از كشور های جهان مانند اتریش، آلمان، روسیه، ژاپن و …  چشمه های آب گرم به عنوان جاذبه های گردشگری و منابع كسب درآمد مورد توجه همگان قرار گرفته است تا جاییكه امروزه نیز برای استفاده عموم مردم و بیماران از آنها، تمهیدات بسیاری در این كشورها در نظر گرفته می شود. با توجه به این موضوع در پی انجام مطالعاتی در این خصوص بر آمدیم تا علاوه بر تولید انواع آب های گرم معدنی در هر نقطه مكانی به صورت  مصنوعی با بهره گرفتن از علم برنامه ریزی خطی و همچنین فرمول نویسی شیمیایی، جاذبه های گردشگری و مناطق درمانی نیز ایجاد گردد تا علاوه بر اهداف معنوی توجیه اقتصادی هم داشته باشد.

در ادامه مطالعات صورت گرفته، انواع و فواید چشمه های مختلف آب های گرم معدنی مورد بحث قرار می­گیرد و سپس توجیه عملی تولید انواع آب های گرم معدنی در آزمایشگاه به صورت مصنوعی مورد بررسی قرار گرفته و نمونه ای موردی نیز در شرح طرح توضیح داده می شود. همچنین در جهت اثبات اقتصادی طرح نیز در فصول پایانی پروژه طرح توجیهی و مطالعات امكانسنجی استخر آب گرم معدنی مصنوعی، با بهره گرفتن از تكنیک های اقتصاد مهندسی و اطلاعات به روز بازار صورت پذیرفته و به رشته تحریر درآمده است.

 کلمات کلیدی: آب گرم معدنی مصنوعی، برنامه ریزی خطی، فرمول نویسی شیمیایی، طرح توجیهی، امکانسنجی.

 بیان مسئله

این پایان نامه به دنبال امکان سنجی احداث استخر آب گرم معدنی مصنوعی مدل سازی شده با بهره گرفتن از برنامه ریزی خطی است و از جهات فنی، مالی و اقتصادی طرح را بررسی می كند؛ به طوریكه مواد اولیه شیمیایی با توجه به علم برنامه ریزی خطی و خصوصا مسئله امتزاج در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار میگیرند تا آب گرم معدنی مورد نظر را فرموله نمود پس از آن باید به دنبال امكان سنجی احداث استخر آب گرم معدنی مصنوعی بود تا بابت بیماری های خاص، حوضچه های خاصی تعبیه شود و بیماران جهت درمان و دیگر افراد به جهت تفریح از آن بهره ببرند.

هدف های تحقیق

این پروژه، به لحاظ دربرداشتن مطالعه موردی و  همچنین تحقیقات میدانی، یک تحقیق علمی کاربردی است و اهداف آن به شرح زیر است:

• ایجاد و تقویت رابطه بین علم ریاضیات و علوم مهندسی شیمی.
• ساخت استخر آب گرم معدنی مصنوعی در جهت ایجاد جاذبه توریستی، داشتن فواید درمانی و  قابلیت کسب درآمد.
• مرتفع نمودن نیاز جوامع برای استفاده و الگوگیری از منابع طبیعت، در جهت رفع مشکلات و بیماری های خاص با داشتن کمترین عارضه های جانبی همانند روش های سنتی طب سوزنی.

اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

از آنجاییكه صنعت درمان با بهره گرفتن از چشمه های آب گرم معدنی و به نوعی توریست درمانی یکی از راه های جلب توریست و کسب سود با بهره گرفتن از منابع آب معدنی در نقاط مختلف جهان است و کشورهایی نظیر روسیه، ایتالیا، آلمان، فرانسه، اتریش، ژاپن و … در استفاده از این مهم سابقه ای بس طولانی دارند و همه ساله تعداد کثیری جهانگرد و به دنبال آن ارزش افزوده فراوانی را به خود جذب می کنند، برآن شدیم تا بوسیله مطالعات علمی و بنیادین در خصوص آبهای گرم معدنی این صنعت بزرگ را در زمینه گردشگری و درمانی گشترش دهیم و به قرابت علم و عمل در این زمینه كمك نماییم.

سؤالات و فرضیه های تحقیق       

سؤالات تحقیق:

• آیا تولید آب گرم معدنی مصنوعی به لحاظ شیمیایی امكان دارد؟
• آیا احداث چنین استخری توجیه اقتصادی دارد؟

فرضیه های تحقیق:

• احداث استخر آب گرم معدنی مصنوعی یک جاذبه توریستی محسوب می شود.
• احداث استخر آب گرم معدنی مصنوعی جنبه درمانی دارد.
• احداث استخر آب گرم معدنی مصنوعی کارآفرینی محسوب شده و تولید شغل می نماید

 

فصل دوم: مطالعات نظری

 تاریخچه آب درمانی

تعریف: آب درمانی به معنی استفاده از آب، یخ، بخار  و دمای سرد و گرم آن درجهت بهبود و یا مراقبت از سلامت بخصوص سیستم اعصاب، گردش خون و پوست می باشد.

یونانیان و رومیان اعتقاد ویژه ای به گرمای آب درمانی دارند. در قرن پنجم قبل از میلاد بقراط درمورد درمان با بهره گرفتن از آب درمانی نوشته است و یکی از مشهورترین چشمه های معدنی آکوا سویلیس رم می باشد، هرچند که بسیاری از فرهنگ های قدیمی آب درمانی را به عنوان جزء مهم زندگی خود در کارنامه دارند مانند هندی ها، ایرانیان، یهودیان، چینی ها، ژاپنی ها و هندی های آمریکا.   سالها پس از بقراط سباستین نیپ راهبه در دهه 1860 می گفت پدر آب درمانی باشید. ( یکی از منابع راجع به او نقل می کند او مرض سل خود را با بهره گرفتن از آب درمانی برطرف نموده است.).   بیش از 150 سال قبل از نیپ، دکتری در انگلستان به نام آقای جان فلوبر  درباره استفاده از حمام های سرد و گرم تحقیق می کرده است. دکتر جی اس هان از لهستان امروزی در سال 1738 در این باره کتابی نوشته است. دکتر  انگلیسی به نام جیمز کوری نشریه ای را در جهت اهمیت درمان با آب سرد در سال 1797 نوشته است.   آثار بجا مانده از یک دهقان روستایی در اطریش به نام وینسز پریسنیتز بین در طی سال های 1799 و 1851 بیانگر موفقیت های او در خصوص آب های گرم معدنی و  تکنیک های مختلف آن ها همچنین شکایات پزشکان از او برای نشان دادن دغل باز بودن اواست. اما شکایت پزشکان با وجود درمان برادر امپراتور به توسط آب درمانی به وسیله او؛ نادیده گرفته شد. اگر بخوایم کاشف آب درمانی را بشناسیم مطمئنا پریسنیتز  یکی از کاندیداها می باشد. اما چرا نیپ اینقدر مشهور است؟! بخاطر اینکه او  به دوستش گواهی فروش محصولاتش را با نام خود داده است. نتیجه این شرکت آلمانیاین است که گروه نیپ هم اکنون در سراسر جهان محصولات خود را به فروش می رساند. بنابراین برای دهقان لقب “پدر آب درمانی” مناسب تر است.  جین آستن درباره رفتن مردم به حمام می نویسد که مردم انگلستان برای بهبود یافتن به چشمه های آب گرم می روند. او از سال 1801 تا 1806 در شهری پر مخاطب و پرجمعیت زندگی می کرده است. استفاده از آب در بیمارستان از سال 1738 آغاز شده است.   آب درمانی در دهه 1840 به گسترش خود در انگلستان، آلمان و فرانسه ادامه داد به طوریکه در سال 1850، 100 مؤسسه آب درمانی در ایالات متحده آمریکا به این امر اهتمام ورزیدند، که در 50 سال بعد این رقم به صدها مؤسسه دیگر اضافه گردید. حمام های ترکیه ای در سال 1857 بگونه ای مورد توجه انگلستان قرار گرفت که شمار آنها به حدود 600 عدد می رسید اما هم اکنون حدود 14 تا از آنها باقی مانده اند. اما در ایالات متحده این امر دیرتر و در سال 1863 در بروکلین اولین حمام ترکیه ای تاسیس گردید.   آب درمانی دارای روابط ریاست جمهوری نیز می باشد، به طوریکه فرانکلین رزولت معتقد به این بود که آب درمانی موجب جلوگیری او از فلج شده بود. در سال 1926 او چشمه آب گرم جورجیا را ( که هنوز باوجود گذشت بیش از 80 سال وجود دارد) پیدا کرده و در طول 12 سال ریاست جمهوری 16 بار از آن دیدن نمود.

انواع چشمه های آب گرم

چشمه های آب  معدنی به 2 دسته اصلی تقسیم می شوند:

• چشمه های فیلتر شده
• آبهای باران که به داخل زمین نفوذ کرده اند و از لایه های مختلف سنگ ها و مواد معدنی گذشته اند، توسط گرمای درونی زمین گرم شده و  به صورت بخار و  مایع در برخی نقاط دیگر به صورت چشمه های آب گرم از زمین خارج می شوند.
• چشمه های آب گرم ذاتی
• این چشمه ها بر اثر تغییرات مستقیم آتشفشانی در لایه های ماگما بوجود می آیند و از تفاوت آنها با گونه اول می توان به وجود رادون و برومید در گاز آن اشاره نمود.

 طبقه بندی چشمه های معدنی به لحاظ میزان گرما:

• به چشمه های زیر 25 درچه سانتیگراد سرد گفته می شود.
• به چشمه های بین 25 تا 34 درچه سانتیگراد ولرم گفته می شود.
• به چشمه های بین 34 تا 42 درچه سانتیگراد گرم گفته می شود.
• به چشمه های بالای 42 درچه سانتیگراد داغ گفته می شود.

طبقه بندی چشمه های معدنی به لحاظ میزان PH :

• آبهای اسیدی که میزان PH آنها زیر 7 است.

• 

•  

• آبهای خنثی که میزان PH آنها برابر 7 است.
• آبهای بازی که میزان PH آنها بالای 7 است.

طبقه بندی چشمه های معدنی به لحاظ مواد معدنی:

• بیکربنات در اسپانیا آب بیکربنات به آبی گفته می شود که شامل بیش از 250PPM گاز آزاد کربن باشد. هرچند که چشمه های آب گرم معدنی که شامل گازهای بیکربناته (سدیم بیکربنات، کلسیم بیکربنات، کربن دی اکسید و …) هم مورد استفاده های درمانی مشابه چشمه های گرم بیکربنات گردند. پزشکان آب معدنی معتقدند حمام گرفتن در آب های بیکربناته به باز شدن اطراف رگ های خونی و همچنین گردش منظم خون کمک می کند. پزشکان آب معدنی اروپا از آبهای بیکربناته برای تنظیم فشار خون استفاده می کنند. در این شرایط از آبهای بیکربناته ولرم و گرم (30-37 درجه سانتی گراد) استفاده می شود و بسیاری از محققان براین باورند که آبهای بیکربناته برای بیماریهای قلبی عروقی و اعصاب و روان بسیار مؤثراند.
• سولفور و سولفات

چشمه های آبگرم زیادی در فرانسه، اسپانیا و ژاپن مملو از سولفوراند و در جهت درمان بیماری هایی اعم از عفونت پوست و بیماری های تنفسی و التهاب های پوستی مورد استفاده قرار می گیرند. آبهای سولفاته که از ترکیب سولفور با عناصر دیگر بدست می آیند در مقایسه با چشمه های غنی سولفوره دارای اثرات کمتری هستند. بعضی از این آبها در جهت درمان بیماریهای داخلی نظیر بیماری های کبدی، معده ای و روده ای همانند بیماری های تنفسی در چشمه های آب گرم اروپا بوسیله تنفس عمیق مورد استفاده قرار می گردند.

• کلرید چشمه های آب گرم معدنی شور غنی از سدیم کلرید هستند. آب گرم های معدنی طبیعی شامل میزان زیادی از کلرید در حدود 3 تا 5 درصد هستند که بدلیل داشتن فواید درمانی زیادی در شرایط رماتیسمی، ورم مفاصل، سیستم عصبی مرکزی، اختلالات بعد از تصادفات و پس از عمل جراحی و همچنین بیماری های ارتوپدی و زنان مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است.
• برم برم ماهیجه ها را قوی می کند، باعث افزایش فعالیت های ذهنی می شود و استخوان ها را مستحکم می نماید.
• منیزیم منیزیم قند خون را به انرژی تبدیل می کند و پوست را شاداب می سازد.
• پتاسیم ضربان قلب را تنظیم می کند، باعث کاهش فشار خون بالا می شود و ضمن دفع سموم از بدن، پوست را نیز شاداب می سازد.
• سدیم سدیم و نمک های طبیعی به تسکین علائم ورم مفاصل کمک می کنند و همچنین ممکن است وقتی در حمام ها استفاده می شوند باعث تحریک سیستم لنفاوی بدن گردند.

بررسی صنعت چشمه های آب گرم و آب درمانی در کشورهای مختلف

توریست درمانی یکی از راه های جلب توریست و کسب سود با بهره گرفتن از منابع آب معدنی در نقاط مختلف جهان است. که کشورهایی نظیر روسیه، ایتالیا، آلمان، فرانسه، اتریش، ژاپن و … در استفاده از این مهم سابقه ای بس طولانی دارند و همه ساله تعداد کثیری جهانگرد و به دنبال آن ارزش افزوده فراوانی را به خود جذب می کنند. این در حالیست که متاسفانه در کشور ما به این مقوله توجه چندانی نشده است. در اینجا به بیان مختصری در مورد صنعت چشمه های آب گرم بعضی از این کشورها پرداخته شده است.

اتریش:

صنعت توریست در اتریش بسیار پر رونق است به طوریکه با جمعیت حدود 8 میلیون نفر اتریش سالانه پذیرای 125 میلیون توریست می باشد که 32 میلیون از آنها برای بار اول به این کشور می آیند، همینطور این صنعت باعث به وجود آمدن حدود 900 هتل تا سال 2009 شده است.

فرانسه:

فرانسه کشوری با رسوم زیبایی است که شامل چشمه های آب گرم در حال توسعه نیز می باشد. تعداد مراکز آب گرم در فرانسه در حدود 625 عدد( با متوسط مساحت 200 متر مربع) می باشد که سالانه تعداد 4.8 میلیون نفر( که حدود 8 درصد آنها فرانسوی اند) را به خود جذب می کنند. مراکز چشمه های آب گرم در فرانسه خدمات پزشکی نیز ارائه می دهند که با نرخ رشد 12 درصدی به افزایش هتل ها و ساخت آنها منجر شده است. این مراکز در بعضی هتل ها بسیار کوک اند و اتاق های درمانی کوچکی دارند که مشتریان خود را راضی نمی کنند. در مورد هتل های چهار ستاره می توان گفت: « حدود 15.6 درصد از آنها دارای چشمه آب گرم می باشند( یعنی 1 عدد از هر 6 تا) که حدود 29.8 درصد آنها در کنار دریا واقع اند و 26.7 درصد آنها در مناطق شهری و حدود 20.6 درصد آنها نیز در کنار کوه ها قرار گرفته اند. در منطقه متوسط شهر نیز حدود 5 درصد هتل ها دارای چشمه های آب گرم اند. مساحت متوسطی که در هتل های چهار ستاره به چشمه های آب گرم درمانی اختصاص یافته است 570 متر مربع با میانگین 6.7 اتاق می باشد. سودآوری این چشمه ها به موارد زیر وابسته است:

• سیاست ارزش گذاری: این موضوع به علت داشتن عوامل متعددی چون میزان افزایش قیمت، بسته بندی و … بوضوح قابل بیان نمی باشد.
• مدیریت چشمه های آب معدنی: این نیز منطقی مشابه به سیاست ارزش گذاری دارد و عواملی چون آب و هوا، تقویم، واحدهای اشتغال هتل، رخدادهای محلی و نمایشگاه ها بایستی مورد توجه قرار گیرند.
• عمومی بودن استفاده از چشمه های آب گرم: در هتل های چشمه های آب گرم با فعالیت های فصلی، مشتریان خارجی و توریست ها حدود 60 درصد استفاده کنندگان سالانه را به خود اختصاص داده اند.

آلمان:

تاریخچه درمانی:

آلمان به عنوان مرکز آب درمانی مورد هدف جمعیت بسیاری قرار گرفته است. روند رشد چشمه های درمانی و تاریخچه آب درمانی این کشور با آنچه که امروزه مورد توجه قرار گرفته است تفاوت شایانی دارد. روش های درمانی در منطقه اصلی مشخص شده …. بوده است، که برپایه موضوعات پزشکی و پیشگیری درمانی استوار است. دکترها نیاز به مدارکی مبتنی بر دانش آب درمانی و پزشکی منطقه ای و نحوه درمان با بهره گرفتن از گل، آب گرم، و حمام های درمانی می باشند. تمام پزشکان باید حرفه ای باشند. ساختار شهرهای درمانی نیز به کلی بر چشمه های آب گرم و بهبود بیماران و برنامه های فیزیکی و ذهنی آنها متمرکز گردیده است.

راه های درمانی رایج در آلمان:

• شستشو درمانی
• آب درمانی
• درمان بدون دارو

از مشهورترین چشمه های آب گرم آلمان می توان به “سپاستین نیپ”، “لئوپلد اردسن”، سانوئل فلک”، وینسنز پریب نیدز” و … نام برد. نیپ یک پزشک اهل بارادیا بود و یکی از کسانی بود که جنبش ماهیت پزشکی را کشف کرد. او بیشتر به نیپ درمانگر در زمینه آب درمانی و سیستمی درمانی شامل روش های درمانی با بهره گرفتن از درجه حرارت آب مشهور است. در نروژ او را به خاطر ساخت نان با بهره گرفتن از گندم به عنوان نیپ نانوا می شناسند و این نامی است که بیشتر در نروژ مورد استفاده قرار می گیرد. نیپ معتقد به شیوه درمانی بود که بر 5 پایه استوار  است.

• آب درمانی
• گیاهان دارویی
• ورزش
• تغذیه( رژیم غذایی سبزیجات و گوشت محدود)
• عرفان( نیپ معتقد است که ذهن سالم بدن سالم را بوجود می آورد)

از کتاب های نوشته نیپ می توان به “آب شفابخش من”، “خواستن در زندگی” و اراده من اشاره نمود.

صنعت امروزه چشمه های آب گرم آلمان:

امروزه دو جریان اصلی درمورد صنعت آب گرم در آلمان وجود دارد:

• تسهیلات عمومی: که بنای آن بر استخر های آب درمانی عمومی موجود در آلمان استوار است که حمام های آب گرم احداث شده توسط جامعه محلی را شامل می شود و قیمت آن ها برای عموم مردم مناسب است و آن ها وجهه جدیدی از خانه های حمامی رومیان باستان می باشد. بیشتر این حمام ها شامل فضای عظیمی متشکل از سونا، چندین حوض آب، فضای خانوادگی، رستوران، باشگاه بدن سازی و قسمت درمانی می باشند. تسهیلات جدید و بازسازی شده فضای هتل 4 ستاره را برای چشمه آب گرم دارند.
• تسهیلات خصوصی: مانند جاهای دیگر در آلمان نیز به سختی هتلی بدون چشمه آب گرم می توان یافت. در مقایسه با اتریش  و سویس میانگین فضای چشمه آب گرم بین 1000 تا 1800 متر مربع است که به تعداد اتاق های هتل ها بستگی دارد. در هتل های 4 و 5 ستاره داشتن چشمه آب گرم یک نیاز پایه ای تعریف شده است. فشار بر روی هتل های 3 ستاره در حال افزایش است و هم اکنون آن ها شامل استخر، سونا و یک یا دو اتاق درمانی نیز می باشند.

با اینکه امروزه چشمه های آب گرم رواج زیادی ندارند اما به کندی تعدادشان رو به افزایش است و به دو صورت مراکز درمانی و مراکز بزرگ آرایشی- بهداشتی در حال گسترش اند و در شهرهای بزرگ واقع شده اند.

 تغییرات چشمه های آب گرم و مراکز بهداشت (بهبود):

هتل های 5 ستاره بیشتر از هتل های 4 ستاره تحت تاثیر موقعیت های اقتصادی قرار گرفته اند.

اثرات مهم هتل های 5 ستاره عبارت اند از:

• در فروش : مشتریان جنس هایی با قیمت های متوسط انتخاب می کنند.
• بیشتر انرژی برای متقاعد کردن مشتریان سرمایه گذاری شده است.
• برای بدست اوردن سود بیشتر به بالا بردن کیفیت در بازاریابی وفروش نیاز است.
• دوره های کوتاه مدت رزرو
• کاهش رزرو کردن پیشرفته
• اختصاص زمان بیشتر به مشاوره های پزشکی
• توقف کوتاه در هتل های 5 ستاره
• مشتریان تقاضای بیشتری دارند و پول بیشتری در مورد عمل به تقاضاهای خود می پردازند.

بطور متوسط هتل ها چشمه های آب گرم معدنی و سرویس های آنها کمتر مورد استفاده کسانی که از مناطق اقتصادی هستند قرار گرفته است.

پروژه ها و چشمه های آب گرم در دست ساخت :

سرمایه گذاری های بزرگتر به فازهای مفهومی بیشتری ( چه چیزی ، چرا ، کجا و برای چقدر ) وابسته اند می توان به طور تقریبی بر آورد نمود که حدود 30درصد پروژه های در حال اجرا به پروژه های دیگری انتقال یافته اند اما متوقف نشده اند .

تطبیق با بحران اقتصادی کنونی :

صاحبان عملکردی بیشتر بر روی مشتریان ، نگهداری آنها ، افزایش آنها و از دست ندادن آنها تمرکز کرده اند. بنابر این مشترین از فروش و بازار یابی و مدریت کیفیت تاثیر بسزایی می گیرند. که این موضوع از میان حجم درخواست های آنان برای فعالیت های درخانه و رزرو سمینارها برداشت شده است.چشمه های آب گرم برای رسیدن به قواعد منظم لازم نیست تمامی مشخصه های آب گرم پزشکی را دارا باشند اما لازم است به آنها بیشتر از شیوه های درمان سنتی توجه شود.

فرصت ها:

با شرایط فعلی درست است که مشکلات بزرگی وجود دارد، اما فرصت هایی برای کار کردن بر روی قواعد و کیفیت هتل ها و چشمه های آب گرم وجود دارد، کافیست به سوال های زیر پاسخ

تقریبا تمام مطالعات تجربی رشد یک جواب مثبت به این سئوال داده اند. دلیل این گرایش قوی نسبت به آزادسازی تا حدی بر پایه نتایج دامنه دار مطالعات تجربی استوار است. مبنی بر این که اقتصادهای برونگرا نسبت به اقتصادهای درونگرا نرخ رشد بالاتری را تجربه کرده اند.

آزادسازی تجاری به عنوان یکی از ارکان اصلی آزاد سازی اقتصادی مورد توجه قرار گرفت و با فعال شدن سازمان تجارت جهانی (WTO   ) و پیوستن کشورهای متعددی به آن , کشورهای مختلف به خصوص کشورهای در حال توسعه در یک تغییر جهت کلی به انجام آزادسازی تجاری مبادرت  ورزیدند. رابطه آزادسازی و رشد اقتصادی موضوعی بحث برانگیز است. برخی اقتصاددانان و سیاستگزاران معتقدند که باز بودن تجاری به عملکرد کلان اقتصادی بهتر و رشد اقتصادی سریع تر می انجامد. مطالعه تجربی فراوانی از این دیدگاه حمایت می کنند. نهادهای بین الملل همانند بانک جهانی , صندوق بین المللی پول و سازمان همکاری و توسعه اقتصادی به کشورهای عضو , این باور را توصیه می کنند  که آزا دسازی تجاری و سرمایه گذاری خارجی بر رشد اقتصادی تاثیر مثبت دارند.

حتی بانک جهانی و صندوق بین المللی پول اصلاحات با جهت گیری بازار و آزاد سازی تجاری را شرط کمک های مالی خود قرار داده اند.

پیوند مثبت باز بودن تجاری و رشد اقتصادی انگیزه مناسبی را برای اصلاحات تجاری یک جانبه و بی سابقه طی بیست سال گذشته به وجود آورده است. به طوری که 100 کشور جهان به نوعی آزادسازی تجاری متعهد شده اند. از سوی دیگر , گروهی از اقتصاد دانان به تاثیر مثبت سیاست تجاری آزادتر بر رشد اقتصادی تردید دارند و معتقدند که مطالعات تجربی موجود با تنگناهای روش شناختی روبرو هستند به طوری که نتایج این مطالعات به تصریح مدل , انتخاب نمونه و دوره زمانی بستگی داشته , بنابراین نتایج آنها را در بهترین حالت ضعیف و در بدترین وضعیت گمراه کننده می انگارند. اما علی رغم اختلاف نظرهای متعدد در مورد ماهیت تاثیر گذاری  آزادسازی تجاری بر اقتصاد کشور , اکثر اقتصاددانان بر اهمیت آن تکیه داشته اند و مبنای منطقی و عقلائی برای به اجرا درآوردن برنامه های اصلاحات تجاری , این اعتقاد آشکار است که آزادسازی پیش نیاز انتقال از یک اقتصاد نسبتا بسته به یک اقتصاد نسبتا باز است. اگر در واقع باز بودن اقتصادی رابطه مثبتی با رشد دارد, پس در نتیجه آزاد سازی پیش نیاز رشد است.

1-1-بیان مسأله

رشد تجارت در دهه های اخیر تا حد زیادی ناشی از آزادسازی های انجام شده در راستای تسهیل تجارت جهانی بوده است ، با وجود رشد آزادسازی در جهان همواره ابهامات و سوالاتی در زمینه آزادسازی مطرح بوده است این سوالات خصوصا در كشورهای در حال توسعه مطرح است. در واقع آزادسازی دارای آثار مختلفی بر اقتصاد داخلی و نیز جهانی است كه صرفا محدود به صادرات و یا واردات نمی شود .بنابراین همواره این سوال مطرح است كه برآیند كلی آثار مثبت و منفی آزادسازی چگونه تحلیل و ارزیابی شود؟

.  افزایش تولید ، یكی از اهداف مهم برنامه دولتها در توسعه اقتصاد ملی است. و با توجه به سند توسعه بخش تعاون و تحقق سهم 25درصدی بخش تعاون در اقتصاد کشور,  بیانگر نقش این موسسات در رشد اقتصادی خواهد بود. از سوی دیگر ، نوع و حجم تولید در اقتصاد یک جامعه ، علاوه بر فراهم بودن عوامل تولید ، به بسیج این عوامل و ایجاد هماهنگی بین آنها در جهت مقاصد تولیدی بستگی دارد. 

به بیانی دیگر آزادسازی تجاری در طی سالهای 1370 لغایت 1391 چقدر بررشد تعاونیهای صنعتی موثر بوده است كه در این راستا به بررسی اثر سرمایه گذاری ، اشتغال ، نرخ ارز و آزادسازی تجاری بر رشد تولیدات تعاونیهای صنعتی استان تهران می پردازیم

1-2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 

 

رشد و توسعه اقتصادی از اهداف مهم كلان اقتصادی هر كشور می باشد زیرا برای افزایش سطح زندگی افراد هر كشور باید شاخص های اقتصادی و اجتماعی بهبود یابند این مهم جز در سایه رشد و توسعه اقتصادی كشور میسر نیست .

وسیله ارتباط اقتصادی در دنیای امروز تجارت و آزادسازی تجارت می باشد. به نظر می رسد كه آزادسازی تجارت و افزایش تجارت در آینده نه چندان دور ، امری اجباری باشد زیرا جوامع بسته توانایی رشد را ندارند. بنابراین روز به روز ضعیف تر شده و روزی ناخودآگاه در اقتصاد جهان حل خواهند شد تقریبا تمام مطالعات تجربی نشان می دهند كه اقتصادهای باز سریع تر از اقتصادهای بسته رشد می كنند . دلیل این گرایش قوی در مطلوبیت آزادسازی تجاری تا حدی برپایه نتایج دامنه دار مطالعات تجربی استوار است مبنی بر اینكه اقتصادهای برون نگر نسبت به اقتصادهای درون نگر، نرخ رشد بالاتری را تجربه كرده اند و امكان وجود یک رابطه مثبت بین سیاست باز تجاری و رشد نیز یک عامل مهم در تهییج و تحریک موج بی سابقه اصلاحات تجاری بوده كه بیش از 100 كشور برخی از انواع آزادسازی را یه اجرا درآورده اند. اما این مسائل دلیل بر آن نمی شود كه ، با چشمانی بسته و بدون تفكر به آزادسازی تجارت روی آورد بلكه باید اول توانایی ها و ضعف های اقتصادی خودمان را بسنجیم و سپس با برنامه وارد اقتصاد جهانی شویم. بنابراین در این پایان نامه سعی شده تاثیر اجرای این سیاست را بر رشد اقتصادی ایران از نگاه تازه ای بررسی كنیم و بر همین اساس  از آنجائیکه اقتصاد ما به سه بخش دولتی , تعاونی  و خصوصی تقسیم شده است از  این رو به بررسی آزاد سازی تجاری بر رشد اقتصادی بخش صنعت و نقشی كه بخش تعاون در قالب تعاونیهای صنعتی می تواند ایفا كند مورد بررسی قرار می گیرد  و در کنار بررسی تاثیر آزادسازی تجاری به تاثیر عوامل دیگر از جمله سرمایه گذاری , اشتغال و نرخ ارز نیز پرداخته  می شود.

1-2-اهداف مشخص تحقیق

الف: هدف كلی : رابطه بین رشد و آزادسازی تجاری از عنوان هایی است که به طور وسیع در ادبیات رشد و توسعه مورد بحث قرار گرفته است. اجرای فرایند آزادسازی تجاری لزوما همراه با رشد اقتصادی و آثار مثبت تجاری نیست و مستلزم هماهنگی اقتصاد داخلی به لحاظ ساختاری ، مقررات اقتصادی ، سیاست های هماهنگ و ثبات اقتصادی است. و همچنین همراه با اعمال آزادسازی، اجرای سیاست های حمایتی دولت برای جبران آثار منفی آزادسازی به ویژه در زمینه اشتغال و حمایت از صنایع آسیب دیده از آزادسازی در رقابت جهانی ضروری بنظر می رسد.

    اهداف جزئی

عنوان                      صفحه 

چکیده. 1

فصل اول کلیات تحقیق

1-1 – مقدمه. 3

1-2- بیان مسئله. 5

1-3- ضرورت انجام تحقیق.. 6

1-4- اهداف تحقیق.. 7

1-5- سوالات تحقیق.. 7

فصل دوم ادبیات و سوابق تحقیق

2-1- مقدمه. 9

2-2-تعریف ریسک… 11

     2-3-1- ریسك مالی.. 13

     2-3-2- ریسک‌های غیر مالی.. 15

2-4- مدیریت ریسك… 16

2-5- اعتبارسنجی.. 20

2-6- معیارهای امتیازدهی اعتباری.. 23

     2-6-1- معیار c5. 23

     2-6-2- معیار p5. 24

     2-6-3- معیار LAPP. 25

2-7- رتبه‌بندی اعتباری و امتیاز دهی اعتباری.. 26

     2-7-1- انواع رتبه‌بندی.. 28

     2-7-1-1- رتبه‌بندی خارجی.. 29

     2-7-1-2- رتبه‌بندی داخلی.. 29

2-8- سامانه اعتبارسنجی مشتریان بانكی.. 31

     2-8-1- مفهوم سامانه اعتبارسنجی بانکی.. 32

     2-8-2- چهارچوب ارزیابی اعتباری.. 33

     2-8-3- برخی ویژگی‌های سامانه اعتبارسنجی.. 35

2-9- مزایای عملیاتی شدن سامانه اعتبارسنجی.. 36

2-10- گردش اطلاعات در سامانه اعتبارسنجی.. 37

2-11- موسسات رتبه‌بندی اعتباری.. 38

     2-11-1- موسسات رتبه‌بندی اعتباری اشخاص حقوقی.. 38

     2-11-2- موسسات اعتبارسنجی اشخاص حقیقی.. 41

2-12- مروری بر مطالعات انجام شده. 43

     2-12-1- مقدمه. 43

     2-12-2- مطالعات داخلی.. 44

     2-12-3- مطالعات خارجی.. 46

فصل سوم مدل‌ها و روش های اقتصاد سنجی و شبکه های عصبی

3-1- مقدمه. 56

3-2- روش تحقیق.. 56

3-3-  جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه. 57

3-4- شبكه عصبی.. 58

3-6- شبکه‌های عصبی مصنوعی(ANN). 61

3-7- دینامیک نرون. 66

3-8- تقسیم‌بندی ساختاری شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 66

3-9- آموزش شبکه عصبی.. 67

3-10- شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون. 67

3-11- شبکه پیشخور پس‌انتشار. 69

3-12- شبکه المان پس‌انتشار. 70

3-13- شبکه آبشاری پس‌انتشار. 70

3-14- شبکه رگرسیون تعمیم یافته. 71

3-15- الگوی استنتاجی-تطبیقی عصبی-فازی (ANFIS). 72

3-16- مدل شبکه عصبی GMDH.. 80

3-17- مدل رگرسیونی لاجیت.. 81

3-18-  برآورد مدل لاجیت.. 83

فصل چهارم برآورد مدل و نتایج

4-1- مقدمه. 88

4-2-تفسیر مدل لاجیت.. 90

4-3- پیش بینی مورد انتظار. 93

4-4- مدل سازی به وسیله شبکه عصبی GMDH.. 94

     4-4-1- نتایج حاصل از تخمین شبکه عصبی GMDH.. 94

 

 

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه. 98

5-2- پذیرش یا رد فرضیات.. 99

     5-2-1-  فرضیه اول. 99

     5-2-2- فرضیه دوم. 99

     5-2-3- فرضیه سوم. 100

5-3- پیشنهادات.. 100

5-4- پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 101

منابع.. 103

چکیده:
هدف از این تحقیق طراحی و استقرار مدل اندازه گیری ریسک اعتباری در نظام بانکی نقش کارامدی در راستای بالا بردن بهره وری بانک‌ها و موسسات مالی در تخصیص بهینه منابع می‌باشد. در این پژوهش تلاش شده تا کارایی مدل‌های لجستیک و شبکه عصبی مصنوعی GMDH برای پیش‌بینی ریسک اعتباری مشتریان نظام بانکی مورد بررسی قرار گیرد و همچنین مهمترین عوامل موثر بر ریسک اعتباری، شناسایی و مورد بررسی قرار گیرند. اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش مربوط به 100 نفر از مشتریان حقوقی یکی از بانک‌های کشور می باشد. بنابر اهداف پژوهش متغیرهای مورد استفاده نیز به صورت ترکیبی از مهمترین متغیرهای مالی و غیرمالی می باشد. نتایج مدل لاجیت نشان می دهد که متغیرهای تعداد چک های برگشتی، سابقه فعالیت شرکت نزد بانک، میزان سرمایه شرکت، نسبت گردش مجموعه دارایی، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت حاشیه سود خالص مهمترین متغیرهای موثر بر شناسایی میزان ریسک اعتباری مشتریان می باشد. ولی مدل شبکه عصبی علاوه برمتغیرهای یادشده در بالا متغیرهایی از قبیل تحصیلات مدیر عامل، ارزش وثیقه به میزان تسهیلات، خالص سرمایه در گردش به دارایی، نسبت حاشیه سود عملیاتی و نسبت بازدهی به دارایی را به عنوان متغیرهای با اثر زیاد بر میزان ریسک اعتباری معرفی می کند. مقایسه کارایی مدل لاجیت و مدل شبکه عصبی نشان می دهد که مدل شبکه عصبی با سه لایه مخفی با کارایی 95 درصد کاراترین مدل برای شناسایی و تعیین میزان ریسک تسهیلات می باشد.
واژه های کلیدی: اعتبارسنجی، شبکه عصبی، ریسک اعتباری، مدل لاجیت

فصل اول
کلیات تحقیق

1- کلیات تحقیق
1-1 – مقدمه
عدم ثبات سیاسی و اقتصادی در جوامع امروزی از سویی، الزامات کنترل بازار پول و سرمایه از سوی دیگر، اهمیت تجزیه و تحلیل و مدیریت ریسک این بازارها را افزایش داده است. طیف ریسک از کارگاه های کوچک و صنایع بزرگ تا موسسات مالی را شامل می‌شود، اما ریسک بنگاه های مالی از مفهوم مهمتری برخوردار است. اهمیت ریسک به قدری در این موسسات مورد توجه است که در بسیاری از موارد، باعث دخالت‌های مستقیم قانونی از سوی قانون گذاران برای کنترل آنها می‌شود (خداوردی، 1388).
امروزه شاهد بحران‌های مالی در سطح گسترده ای در بین بنگاه های اقتصادی هستیم. متاسفانه با وجود بحران‌های جهانی اخیر، هنوز ارزیابی نادرستی از مفهوم ریسک اعتباری وجود دارد، به همین جهت، با رخ دادن یک بحران، بیشتر دولت ها مجبور می شوند که راه حل های موقت نجات را برای سیستم بانکی به کار گیرند. با توجه به همه گیر شدن بحران‌های اقتصادی کنونی، طرح ریزی برای پیش بینی احتمال عدم پرداخت تسهیلات اعطایی توسط شرکت‌ها از اهمیت ویژه ای برای سهامداران، طلبکاران، حساب رسان و مدیران بانکی برخوردار است.
اگر چه زیان اعتباری هزینه معمول فعالیت‌های تجاری در بانک است، لیکن افزایش زیان دهی می تواند موجودیت موسسات مالی را تهدید کند. شاهد این ادعا، نیاز مستمر بانک‌ها به تصحیح مدل هایی است که ریسک هر وام و نرخ های نکول پرتفوی وام ها را می سنجند. پیش بینی دقیق و هشدارهای اولیه احتمال عدم پرداخت موجب کنترل ریسک، جلوگیری از اتخاذ تصمیمات نادرست، کاهش هزینه نظارت بر پرداخت دیون و کاهش زمان ارزیابی اعتباری می‌شود. آژانسهای رتبه‌بندی بین المللی مانند مودیزو استاندارداند پورزبه جهت ناکارآمد بودن مدل‌هایشان در پیش بینی ریسک پرداخت دیون شرکت‌ها و بانک‌ها مورد انتقاد قرار گرفته اند. بعلاوه، آژانس های رتبه‌بندی محلی و بین المللی به تحلیل ریسک شرکت‌های بزرگ تمایل دارند، در حالی که سیستم مالی و بانک‌ها، نیازمند مدل‌هایی برای تحلیل ریسک شرکت‌های کوچک و متوسط نیز می‌باشد. ضمن اینکه بانک‌ها، مدل‌های داخلی خود را برای تعیین ریسک وام‌ها دارند.
اما این روش‌ها هنوز مقدماتی اند و متکی بر روش‌های ساده ریاضی با فرض های ناقص هستند. در نتیجه نیاز به سیستم تشخیص سریع و خودکار پیش بینی احتمال عدم پرداخت، مورد توجه قرار گرفت .
بر مقالات اخیر در این مورد نشان می دهد که عمده عللی که باعث شکست تجاری می گردد، اطلاعات نامتقارن بین بانک‌ها و شرکت‌ها است. بعلاوه، گسترش ابزارهای تحلیلی برای تعیین اینکه کدام اطلاعات مالی بر پیش بینی بحران مالی موثر است، مورد توجه قرار گرفت. سلامت شرکت‌ها در فضای تجاری بسیار رقابتی بستگی به توانایی کسب سود و پرداخت دین مالی دارد به همین جهت، شکست تجاری می تواند برای هر شرکتی در هر اندازه ای رخ دهد (وو، 2010).
مدل‌های ریسک نکول (احتمال عدم توانایی در بازپرداخت یا عدم تمایل به بازپرداخت وام) با توجه به بحران‌های اقتصادی اخیر در جهان، پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. با این حال مدل‌های موجود برای پیش بینی احتمال عدم پرداخت وام، با کمبود پوشش اطلاعاتی مناسب مواجه هستند که منجر به تصمیم‌گیری نادرست توسط سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران مالی می‌شود.
بانک‌ها به عنوان واسطه وجوه با جذب منابع مازاد جامعه و تزریق آن به بخش‌های اقتصادی که نیازمند نقدینگی هستند، سبب گردش منابع و در نهایت توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی کشور می شوند. ضمن اینکه بانک‌ها باید بتوانند با برنامه ریزی دقیق، منابع و مصارف خود را مدیریت کنند تا در معرض انواع ریسک‌های مالی و غیرمالی قرار نگیرند.

1-2- بیان مسئله
یکی از مهمترین عوامل بقا بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، ایجاد توازن بین منابع و مصارف می‌باشد. زیرا هرگونه انحراف از منابع و مصارف برای بانک زیان های عدیده ای در بر خواهد داشت. فزونی منابع به مصارف به معنی عدم تخصیص مناسب منابع است که به کاهش درآمدهای بانک و سپرده گذاران می انجامد. فزونی مصارف به منابع از نظر تئوری امکان پذیر نیست، زیرا نمی توان مصارفی بیش از امکانات موجود داشت، ضمن اینکه برداشت بیشتر از موجودی از حساب بانک‌ها نزد بانک مرکزی، با جریمه سنگینی مواجه خواهد شد. بلوکه شدن منابع بانک‌ها در سرفصلهای سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول، نه تنها توان پرداخت تسهیلات را در بانک‌ها می کاهد بلکه با تاثیر منفی بر روی بهره وری، دست‌یابی به اهداف بانک‌ها را با مشکل مواجه کرده و شکوفایی اقتصادی کشور کاهش می یابد. وقفه در بازگشت منابع به بانک‌ها، این موسسات را دچار کمبود منابع می‌کند و توان تسهیلات دهی بانک‌ها را می‌کاهد. عدم تخصیص به موقع و به اندازه منابع به واحدهای اقتصادی، به صورت زنجیروار بین صنایع مختلف جابه‌جا شده و کشور را با اقتصادی بحران زده مواجه خواهد کرد (منهاج، 1384).
توجه کافی به معیارهای اساسی اعطای تسهیلات شامل شخصیت ، توان مالی ، کشش اعتباری و وثیقه در زمان پرداخت تسهیلات و همچنین نظارت کافی در حین و بعد از پرداخت تسهیلات از عوامل تاثیر گذار بر جلوگیری از ایجاد و افزایش مطالبات است. لذا برای بانک‌ها مهم است که بتوانند با ابزارهای علمی احتمال معوق شدن تسهیلات اعطایی را بسنجند، زیرا می توانند با ابزارهای مختلف از جمله کاهش مبلغ تسهیلات، اخذ وثایق محکمتر، بیمه اعتباری و … احتمال نکول تسهیلات را کاهش دهند. متاسفانه امروزه عدم بازپرداخت یه باز پرداخت با تاخیر تسهیلات یکی از مشکلات اساسی و مهم در سیستم بانکی کشور می باشد که بانک‌ها و موسسات مالی را دچار مشکلات عدیده ای نموده است.

1-3- ضرورت انجام تحقیق
مشکلات به وجود آمده در بانک‌ها و موسسات مالی کشور در مورد عدم بازپرداخت به موقع تسهیلات توسط مشتریان بانک و به هدر رفتن سرمایه های بانک‌ها و موسسات در این دوران و عدم وجود یک سیستم علمی برای شناسایی و مشخص نمودن میزان ریسک پرداخت تسهیلات به مشتریان مختلف این ضرورت را ایجاد می کند که در پی طراحی سیستم‌هایی باشیم که با توجه به اطلاعات و مشخصات افراد حقیقی یا حقوقی بتواند میزان ریسک عدم بازپرداخت تسهیلات توسط این افراد و یا شرکت‌ها را مشخص نماید.

1-4- اهداف تحقیق
هدف از این پژوهش بررسی و شناسایی عوامل موثر بر میزان ریسک نکول تسهیلات اعطایی توسط بانک‌ها و موسسات مالی و همچنین به کار بردن روش‌های مختلف و متداول در این زمینه و مقایسه کارایی آنها در تشخیص میزان ریسک نکول و انتخاب بهترین مدل و روش می باشد.
‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌
1-5- سوالات تحقیق
 آیا بین سوابق همکاری با بانک و ریسک نکول تسهیلات ارتباط معکوس و معنی داری وجود دارد؟
 آیا بین سرمایه مشتریان حقوقی و ریسک نکول تسهیلات ارتباط معکوس و معنی داری وجود دارد؟
 آیا مدل شبکه عصبی در مقایسه با مدل لاجیت از دقت بیشتری در سنجش اعتبار مشتریان بانک‌ها وموسسات مالی برخوردار می باشد؟

فرضیه های تحقیق
 بین سوابق همکاری با بانک و ریسک نکول تسهیلات ارتباط معکوس و معنی داری وجود دارد.
 بین سرمایه مشتریان حقوقی و ریسک نکول تسهیلات ارتباط معکوس و معنی داری وجود دارد.
 مدل شبکه عصبی در مقایسه با مدل لاجیت از دقت بیشتری در سنجش اعتبار مشتریان بانک‌ها و موسسات مالی برخوردار می باشد.
فصل دوم
ادبیات و سوابق تحقیق

فصل اول :کلیات ومفاهیم

بخش اول :کلیات

1-1-1-مقدمه                                                                                                                2

1-1-2- بیان مساله                                                                                                         4

1-1-3-پیشینه تحقیق                                                                                                     5

1-1-4- سوالات تحقیق                                                                                                    7

1-1-5-فرضیه های تحقیق                                                                                                7

1 -1-6-اهداف تحقیق                                                                                                      8

1-1-7- روش تحقیق                                                                                                       8

1-1-8 اهمیت تحقیق                                                                                                      9

1-1-9-ساختار تحقیق                                                                                                     9

بخش دوم :مفاهیم                                                                                                          9

1-2- تعریف تلقیح                                                                                                         9

1-2-1- تلقیح مصنوعی                                                                                                  9

1-2-2- تعریف نازایی و ناباروری                                                                                      10

1-2-2-1- علل نازایی                                                                                                   11

1-2-3- سیر تحول تاریخی تلقیح مصنوعی                                                                         12

1-2-4- اقسام تلقیح مصنوعی به حصر عقل                                                                        15

1-2-6- اقسام تلقیح مصنوعی كه در علم پزشكی محقق شده اند                                                17

1-2-6-1-تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI  )                                                                      17

1-2-6-2- لقاح اسپرم در خارج از رحم (IVF )                                                                    18

1-2-6-3- تلقیح نطفه به داخل لوله رحم (GIFT )                                                               19

1-2-6-4- انتقال نطفه بارور شده به داخل رحم (ZIFT )                                                        19

1-2-6-5- تزریق اسپرم به داخل تخمك (ICSI)                                                                  20

1-2-6-6- تلقیح اسپرم به داخل رحم ، با بهره گرفتن از اسپرم غیر شوهر (AID )                               20

1-2-6-7- اهدای تخمك (ED)                                                                                        21

1-2-6-8- اهدای جنین                                                                                                  22

فصل دوم :تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر واسپرم بیگانه

بخش اول: تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                              23

2-1-1- جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                          23

2 -1-2-استفتائات تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                    25

2-1-3- حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                        27

2-1-4- بررسی وضع حقوقی عمل تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                  28

بخش دوم ـ تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                                              29

2-2-1- وضع حقوقی ـ فقهی عمل تلقیح مصنوعی زن با اسپرم بیگانه                                             30

2-2-1- 1- جواز یا عدم جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                        30

2-2-1-2- اطلاق وعموم پاره ای از آیات قران کریم                                                                   30

2-2-1-3-نقد آیات وادله مخالفان وموافقان                                                                              30

2-2-1-4- روایات33

2-2-1-5- نقد روایات وادله مخالفان وموافقان                                                                           33

2-2- 2-نظر علما وهیئتهای  اسلامی                                                                                      35

2-2-3-اندیشه حقوقدانان و تلقیح مصنوعی                                                                              38

2-2-4- مقتضای قاعده احتیاط یا برائت                                                                                  42

2-2-5- سایرآثارو پیامدهای تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                          45

2-2-5-1- آثار اجتماعی باروری با اسپرم بیگانه                                                                        45

2-2-5-2- اثرات روانی باروری با اسپرم بیگانه                                                                          46

فصل سوم :آثار حقوقی مترتب بر تلقیح مصنوعی با اسپر شوهر واسپرم بیگانه

بخش اول :آثار حقوقی بر تلقیح با اسپرم شوهر                                                                          51

3-1-آثار غیر مالی                                                                                                            51

3-1-1 – نسب                                                                                                                51

3-1-2- نسب در تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر                                                                        64

3-1-3- ولایت                                                                                                                 67

3-1-4- حضانت                                                                                                               67

3-1-5- تربیت                                                                                                                 68

3-1-6-نكاح                                                                                                                    69

3-1-7- حق قصاص                                                                                                          69

3-2- آثار مالی                                                                                                                 70

3-2-1- توارث                                                                                                                 70

3-2-2- نفقه                                                                                                                   71

3-2-3- سایر روابط مالی                                                                                                    72

 

 

بخش سوم :آثار حقوقی بر تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                              72

3-3-1-آثار غیر مالی                                                                                                         72

3-3-1-1- نسب                                                                                                               72

3-3-1-2- ولایت                                                                                                              78

3-3-1-3- حضانت                                                                                                            79

3-3-1-4- تربیت                                                                                                              79

3-3-1-5- نكاح                                                                                                                81

3-3-1-6- حق قصاص                                                                                                        84

3-4-1-آثار مالی                                                                                                                85

3-4-1-1-ارث                                                                                                                  85

3-4-1-2- نفقه                                                                                                                 89

3-4-1-3- سایر روابط مالی                                                                                                  90

3-4-1-4- جنبه كیفری تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه                                                                91

فصل چهارم :مادر جانشین( رحم اجاره ای)،اهدای تخمک، اهدای جنین

بخش اول :مادر جانشین                                                                                                       93

4-1- نظر علما و مراجع در زمینه رحم اجاره ای                                                                          93

4-1-1- جانشینی با رحم همسر دوم                                                                                       94

4-1-1-1- جواز جانشینی با رحم همسر دوم                                                                             94

4-1-1-2-عدم جواز جانشینی با رحم همسر دوم                                                                        95

4-1-2- مادر جانشین با رحم بیگانه (غیر همسر )                                                                       88

4-1-2-1- عدم جواز مادر جانشین با رحم بیگانه (غیر همسر)                                                        98

4-1-2-2- جواز مادر جانشین با رحم بیگانه (غیر همسر)                                                             100

بخش دوم: اهداء تخمك                                                                                                     105

4-2-1 – اهداء تخمك (تکنیکهای داخل رحمی)                                                                       105

4-2-1-1- وضعیت فقهی وحقوقی اهداء تخمك با بهره گرفتن از تخمك همسر دوم                                105

4-2-1-2- وضعیت فقهی وحقوقی اهداء تخمك با بهره گرفتن از تخمك زن بیگانه                                 107

4-2-2- تكنیک های لقاح خارج رحمی اهدای تحمك                                                               108

4-2-2-1- مجرد فراهم آوردن لقاح خارج رحمی                                                                     109

4-2-2-1-1- اهداء  تخمك با بهره گرفتن از تخمك همسر دوم                                                       109

4-2-2-1-2- اهداء تخمك با بهره گرفتن از تخمك زن بیگانه                                                         109

4-2-2-2- انتقال زیگوت یا جنین به رحم همسر مرد صاحب اسپرم                                             110

بخش سوم :اهدای جنین اهدای جنین                                                                                 110

4-3- اهدای جنین                                                                                                        110

4-3-1- ماهیت اهدای جنین                                                                                            111

4-3-2- اهدای جنین ونظر فقها                                                                                        114

4-3-2-1- جواز وعدم جواز اهدای جنین                                                                             114

4-3-2-1-1 – ادله عدم جواز اهدای جنین                                                                           114

4-3-2-1-2- دلایل نظریه ی تفكیك                                                                                  121

4-3-2-1-3- دلایل جواز اهدای جنین                                                                                 123

فصل پنجم: آثار مترتب بر تلقیح مصنوعی به وسیله اجارۀ رحم،اهدای تخمک اهدای جنین

بخش اول :آثار مترتب بر تلقیح مصنوعی به وسیله اجارۀ رحم                                                       125

5-1- الف: آثار غیر مالی نسب طفل حاصل از رحم اجاره ای                                                         125

5-1-1- نسب                                                                                                                 125

5-1-1-2-  ولایت                                                                                                            128

5-1-1-3- حضانت                                                                                                           129

5-1-1-4- حق قصاص                                                                                                      129

5-1-1-5- نكاح                                                                                                              130

5-1-2- آثار مالی نسب طفل حاصل از رحم اجاره ای                                                                 134

5-1-2-1- توارث                                                                                                             134

5-1-2-2-نفقه                                                                                                                135

5-1-3- سایر روابط مالی                                                                                                    136

بخش دوم :آثارحقوقی  تلقیح مصنوعی در  حالت اهدای تخمك                                                     138

5-2-1-آثار غیر مالی  حالت اهداء تخمك                                                                               138

5-2-1-1 –نسب                                                                                                             138

5-2-1-2 – نكاح                                                                                                             139

5-2-1-3 – حضانت                                                                                                         139

5-2-1-4- ولایت                                                                                                            140

5-2-2-1-آثار مالی حالت اهدای تخمک                                                                                140

5-2-2-2- نفقه                                                                                                               140

5-2-2-3-توارث                                                                                                              140

بخش سوم: آثار حقوقی بر اهدای جنین                                                                                   141

5-3-آثار حقوقی بر اهدای جنین                                                                                          141

5-3-1- آثار غیرمالی                                                                                                        141

5-3-1 -1 .نسب                                                                                                             141

5-3-1-2- نكاح                                                                                                              142

5-3-1-3- سایرآثار نسب                                                                                                   145

نتجه گیر ی وپیشنهادات                                                                                                    145

فهرست منابع                                                                                                                  148

 

یکی از روش های نوین تولید مثل، تلقیح مصنوعی می باشد که در آن توسط روش های کمکی تولید مثل در علم پزشکی زمینه باروری تخمک زن را با بهره گرفتن از اسپرم مرد فراهم نموده که در نتیجه امتزاج اسپرم و تخمک، یک جنین تشکیل می شود و در این روش باردار شدن زن بوسیله آلات پزشکی و بدون انجام عمل مقاربت و نزدیکی جنسی صورت می گیرد.

این پژوهش با هدف بررسی مبانی فقهی و حقوقی باروری مصنوعی و آثار مترتب بر آن ، اعم از آثار مالی و آثار غیر مالی در قالب دو روش کلی مورد پژوهش قرار گرفته است . در روش اول نطفه طفل از ترکیب اسپرم زن و شوهر قانونی است و طفل حاصل از آن به اتفاق اکثر علما و حقوقدانان فرزند مشروع و تمام آثار حقوقی مترتب بر فرزندان طبیعی بر او هم بار می گردد ، اعم از اینکه طفل در رحم زوجه یا در رحم زن دیگر و یا در دستگاه مصنوعی رشد نماید.

در روش دوم طفل از اسپرم تخمک زن و مرد بیگانه می باشد که بنا به نظر اکثر علما و فقها اگر چه این عمل حرام است ولی بنا به نظر مشهور آثار نسب بر طفل بار می شود ،‌زیرا چنین عملی تحت عنوان زنا قرار نمی گیرد .

همچنین در این پژوهش موضوع اجاره رحم و اهدای تخمک و اهدای جنین نیز از جهت تکلیفی و آثار وضعی مورد بررسی قرار گرفته که به روش کتابخانه ای است و بر اساس روش توصیفی-استدلالی موضوعات مورد کنکاش قرار گرفته اند.

کلید واژه: تلقیح مصنوعی ، نطفه (اسپرم و تخمک )، نسب ، مادر جانشین ، اهدای جنین، اهدای تخمک.

 

1-1-1-مقدمه

یكی از زیباترین و شگف انگیز ترین غرایزی كه حضرت حق در نهاد آدمی بنا گذارده غریزه فرزند خواهی و میل به تداوم نسل است لذا بر مبنای این سیستم غریزی طبیعت انسان به گونه ای خلق شده كه قادر به تولید مثل باشد ، به این صورت كه از تركیب اسپرم جنس مذكر با تخمك جنس مونث نطفه تشكیل شده « ایها الناس انا خلقناكم من ذكرو انثی» ( حجرات ، آیه 13 ) و در رحم زن تكثیر می شود و مراحل مختلف رشد را سپری می كند« الم تخلقكم من ماء مهین فی قرار مكین» ( مرسلات آیه 20 و 21 )و به صورت انسان قدم به عرصه گیتی می گذارد« انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج نبتلیه فجعلناه سمیعاً بصیراً »( دهر ، آیه 3 ) و بسیار طبیعی است موجودی كه از شیره جسم و جان این دو به وجود می آید و نشر و نما می كند بر مودت و صفا صمیمیت و سكون و آرامش آنها می افزاید .

«و من آیا ته ان خلق لكم من انفسكم ازواجاً لتسكنوا الیها و جعل بینكم موده رحمته ان فی ذلك لآیات لقوم یتفكرون » .

لكن همیشه طبیعت كار خود را دست انجام نمی دهد و زنان و مردانی هستند كه به علت نقص در قسمتی از دستگاه  تولید مثلشان صاحب فرزند نمی شوند و چه بسا كه زندگی زناشویی و اجتماعی آنها فقط به همین خاطر كه نمی توانند از خود انسانی به جا بگذارند به مخاطره می افتد .

برخی از مردان هستند كه یا فاقد اسپرم اند یا اسپرم آنها توان خاصیت تركیب با تخمك زن را ندارد و یا زنانی وجود دارند كه یا تخمك ندارند و یا قابلیت و توان پذیرش اسپرم را ندارد و یا رحم آنها توانایی نگهداری و پرورش جنین را ندارد یا اصلاً رحم ندارند و در عین حال علاقمند بچه ای را كه نحوی منتسب به خود آنان باشد ، داشته باشند . این وضع از دیرباز وجود داشته و انسان برای یافتن راه حل این مشكل به راه های زیادی دست زده است و به وسایل و روش های مختلفی متوسل شده است قرآن كریم خود از سویی به وضع استثنایی بعضی از زنان و مردان عقیم اشاره كرده و از سوی دیگر درخواست و التماس برخی نازایان را منعكس نموده ، و بارور و باردار كردن آنها را به قدرت خداوند بیان نموده است در سوره شوری آیات 49 و 50 می فرماید « لله ملك السموات و الارض یخلق ما یشاء یهب لمن یشاء اناثا و یهب لمن یشاء الذكور ایزوجهم ذكراناً و اناثاً و یجعل من یشاء عقیماً انه علیم قدیر ».

امروزه با پیشرفت علم مخصوصاً در زمینه های پزشكی و با بررسی دقیق علل و عوامل نازایی ، دانشمندان موفق شدند تا از طریق مصنوعی « غیر طبیعی » مشكل نازایی را تا اندازه زیادی حل كنند از جمله روش های باروری كه امروزه بكار می رود باروری از طریق لقاح مصنوعی است كه انواع مختلفی دارد . مسأله مورد بحث در علم حقوق این است كه آیا فرزندی كه از این روش بوجود می آید مشروعیت قانونی دارد یا خیر ؟ و بعد از پاسخ به این مطلب این مسأله بیش می آید كه در فرض جواز یا حرمت هر یک از این روش از لحاظ حقوقی چه آثاری بر آن مترتب می گردد به بیان دیگر طفلی كه از لقاح مصنوعی بوجود می آید در جامعه از چه حقوقی برخوردار است ؟ آیا همان آثار و احكامی كه بر كودكان طبیعی حكم می كند .چنین طفلی را نیز در بر می گیرند ؟ یا خیر !

با توجه به اینكه چنین روش هایی از قدمت زیادی برخوردار نیستند و مسائل جدیدی در علم پزشكی می باشند و بالطبع چنین مباحثی در علم حقوق كم سابقه و در قوانین مدون جهان كمتر قانون صریحی در این رابطه به چشم می خورد .

اما به لحاظ اینكه این پیشرفتها در كشور ما ایران نیز بكار گرفته شده اند بر حقوقدانان و فقهای مسلمان و شیعه است كه حكم صریح خود را در این رابطه بیان نموده و مطالعات لازم تحقیقات و خود را در این زمینه گسترش دهند .

در طی چند سال اخیر نیز كارهای علمی متعددی در رابطه با لقاح مصنوعی انجام گرفته و مراجع و علما نظرات فقهی خود را در قالب استفتاء بیان نموده و حقوقدانان مقالات مختلفی در این زمینه نگاشته اند اما با توجه به ابعاد وسیع بحث شاید بتوان گفت هنوز تحقیق جامع و مانعی در این راستا به عمل نیامده است ، و علم حقوق به عنوان دانشی كه با روابط انسانی بین افراد جامعه را تنظیم  نماید موظف است با تمسك به قواعد و اصول كلی كه در اختیار دارد به مسائلی كه در این زمینه ممكن است مطرح شود پاسخ دهد و تكالیف حقوقی افرادی را كه با این مسأله مرتبط هستند و یا مرتبط می شوند روشن نماید .

در حقوق ایران كه بر گرفته از حقوق متعالی و مترقی اسلام و فقه جعفری است باید بر طبق همان مبانی و اصول شرعی ( هر چند كه در منابع اولیه فقهی به طور صریح به چنین مسأله ای اشاره نشده است ) مسأله را حل نمود ، تا به چیزی بر خلاف شرع و احكام الهی عمل نشود.

1-1-2- بیان مساله

لقاح مصنوعی یعنی لقاح خارج از رحم،یا تولید انسان بیرون از رحم ،بدون آمیزش مشروع یا نامشروع وهمچنین تولید درون رحمی انسان ،از طریق کاشتن با تلقیح از مسائل نو خواسته ای است که به اقتضای پیشرفت زمان و دگرگونی های علمی مطرح شده است. با توجه به این دگرگونی ها تحقیق حاظر درباره گونه های باروری وحکم شرعی آنها ،از جمله مشروعیت موضوع فرزند دار شدن با دخالت عامل سومی بهصورت اسپرم بیگانه یا رحم بیگانه یاتخمک بیگانه ،اهدای جنین یا تخمک وغیره رابا عنایت به آیات وروایات  ،اصول وقواعد فقهی وحقوقی مورد بحث وبررسی قرار می دهند .واما صورتهای مختلف تلقیح مصنوعی ونظر مخالفان وموافقان در هر مورد :1-تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر وتخمک زوجه :از نظر اکثر علما بلکه قریب به اتفاق آنها اشکالی در این نوع تلقیح وجود ندارد ،زیرا هیچ دلیلی بر حرمت آن نداریم ،در این صورت فرزند متولد شده مشروع وفرزند آنها می باشد ،فتاوای آیات عظام آیت الله محمد یزدی، سید محمد رضا گلپایگانی ،شیخ یوسف صانعی محمد مومن وسید محمد صادق روحانی این نظر را تأئید می کنند .(صمدی اهری ،1378:‌).2-تلقیح مصنوعی از اسپرم بیگانه با تخمک زوجه :هرگاه زنی اعم از اینکه شوهر داشته باشد وبه واسطه اختلالات جسمی عاجز از مشارکت با همسرش در تولید مثل باشد ویا شوهر نداشته باشد آیا جایز است با تلقیح نطفه مرد اجنبی خود را باردار کند ؟یا اینکه تلقیح نطفه مرد اجنبی به هر صورت ولی در خارج از رحم چه حکمی دارد؟ حال بر فرض جواز باروری مصنوعی با اسپرم غیر شوهر پدر بچه کیست ؟شوهر یا فرد صاحب اسپرم حال بر فرض جواز باروری مصنوعی با اسپرم غیر شوهر پدر بچه کیست ؟شوهر یا فرد صاحب اسپرم ؟وبر فرض اگر صاحب اسپرم تلقی شود فرزند نیز دختر باشد آیا شوهر زنبه این دختر محرم است ؟درصورتی که فرزند پسر باشد آیا زن به این پسر محرم است ؟

موافقان این صورت از صورتهای تلقیح مصنوعی این گونه حکم میدهند که این روش نیزمانند روش های دیگر جایز میباشد وفرزند به صاحب اوول واسپرم نسبت داده میشود واگر صاحب اوول واسپرم که جنین از آنها تشکیل یافته نامعین وناشناخته باشد واین دو از بانک های اسپرم گرفته شده وپس از ترکیب در رحمی کاشته شود در این فرض پس از گذشتن از جایز بودن فرایند گرفتن اوول واسپرم ونیز فرایند ترکیب آنها با یکدیگر در لوله آزمایش اشکالی در جایز بودن کشت آن نیز وجود ندارد ودلیل این حکم هم همان صدق نکردن عنوان حرام است .مقام معظم رهبری وسید محمد موسوی بجنوردی از جمله این گروه می باشند. (صمدی اهری ،35:1383).

نظر مخالفان در این مورد :اسلام اصل نظام ازدواج و خانواده راامضا کرده یعنی نظام خانوادگی  ای که بر ارتباط خونی حاکم باشد طبیعی واصیل است ولقاح مصنوعی آسایش وآرامش خانواده وزندگی زناشویی را متزلزل می کند آیةالله میلانی ،صافی گلپایگانی ،بروجردی ( همان:35) وحقوق دانانی نظیر ناصر کاتوزیان ،سید حسن امامی وسید حسن صفایی از جمله این گروه می باشند.(میر هاشمی ،12:1383).

3-انتقال جنین از رحمی به رحم دیگر :این صورت خود نیز دارای صور مختلفی است .صورت اول این است که زن وشوهر از نظر بیولوژیکی وژنتیکی قادراند صاحب فرزندشوند ولی زن به علت نقص اورگانیک بدن از جمله دیابت وتالاسمی نمی تواند جنین را در رحم رشد وپرورش دهد در این صورت اسپرم وتخمک را از زوج وزوجه می گیرند وبعد از تلقیح به همسر دوم این مرد که نزدیکی با او برای این مرد حلال است تزر یق می کنند  .صورت دوم این است که این ترکیب رابه زنی تزریق می کنند که نزدیکی با او برای این مرد حرام است وبه آن رحم اجاره ای(مادر جانشین) یا اصطلاحاً عاریه گفته می شود( نائب زاده،443:1380).صورت سوم این است که تخمک زن دیگر به همسر تزریق می شود مثلاًزن تخمک ندارد وتخمک را از زن دیگر می گیرند وبه آن زن تزریق می کنند و شوهر از راه شرعی با او آمیزش می کند .(همان :78).

موافقان بر اساس :1-اصل برائت 2-ضرورتهای فردی واجتماعی 3-برتری اهدای جنین بر اهدای تخمک این عمل را جایز دانسته ودر مورد صورت دوم وسوم فرزند را از آن زن و مردی می دانند که اسپرم واوول از آنها گرفته شده استنه از آن زنی که جنین را در رحم جای داده اند ونه از آن شوهر آن زن(رضانیا معلم،250:1383).مقام معظم رهبری ،آیه الله بهجت ،آیه اللهمحمد یزدی از جمله این گروه می باشند(توضیح المسائل مراجع ،135:1378)

مخالفان بر اساس :1-تغییر خلق خدا 2-اختلاط انساب 3-حفظ فرج 4-زاد و ولد غیر طبیعی 5-نفی کرامت انسان 6-تضییع حقوق کودک 7-مخالفت بامشیت الهی 8- استناد به آیه 30سوره نور ،آیه 5-7 سوره مومنون قائل به عدم جواز این صور شده اند(رضانیا ،252:1383).

آیه الله یوسف صانعی،محمد فاضل لنکرانی ،نوری همدانی،موسوی اردبیلی وحضرت امام از جمله این گروه اند(صمدی اهری ،38:1382)